Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων, Εγκλωβισμένων, Αγνοουμένων και Παθόντων, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 18/10/2022, συζήτησε το ακόλουθο θέμα:
Ακύρωση προσφυγικής ιδιότητας εκτοπισμένων και πολιτική έκδοσης προσφυγικής ταυτότητας
Η Επιτροπή συζήτησε το πιο πάνω θέμα μέσω του οποίου εξετάστηκε η ακύρωση της προσφυγικής ιδιότητας εκτοπισμένων από το Υπουργείο Εσωτερικών και τα προβλήματα που προκύπτουν από την απόφαση αυτή, καθώς και η ευρύτερη πολιτική που ακολουθείται για την έκδοση προσφυγικής ταυτότητας και τα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται από τους αιτητές.
Ενώπιον της Επιτροπής προσήλθαν επηρεαζόμενοι πολίτες και κατέθεσαν μαρτυρίες, ενώ όπως λέχθηκε κατά τη συνεδρία οι αιτήσεις για έκδοση προσφυγικής ταυτότητας από ένα μεγάλο αριθμό προσφύγων έχει απορριφθεί, αφού στα κριτήρια ζητείται από τους αιτητές να προσκομίσουν λογαριασμούς κοινής ωφελείας, που ίσχυαν πριν το 1974, όταν κατοικούσαν στις κατεχόμενες περιοχές
Ο Πρόεδρος Επιτροπής , Νίκος Κέττηρος, έκανε λόγο για «απαράδεκτο» γεγονός, το οποίο «αγγίζει τα όρια της ανοησίας», λέγοντας ότι «δεν μπορείς να ζητάς από κάποιο πρόσφυγα όταν έφευγε το ‘74 από το σπίτι του να έτρεχε να ψάξει τον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος, για να τον φέρει μαζί του στις ελεύθερες περιοχές και να τον βρουν τα παιδιά του, όταν θα έκαναν αίτηση για έκδοση προσφυγικής ταυτότητας».
Τα μέλη της αρμόδιας Επιτροπής εκφράζουν την εκτίμηση ότι η νομοθεσία χρήζει άμεσης τροποποίησης, αφού αποκλείει πολλούς δικαιούχους.
Σύμφωνα με τον Νίκο Κέττηρο «υπάρχει τρόπος να αποκατασταθούν αυτές οι αδικίες με τροποποίηση της νομοθεσίας», για να σημειώσει πως τα μέλη της Επιτροπής έχουν ζητήσει από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Βουλής να τους κοινοποιήσουν τη σχετική νομοθεσία, που αφορά στα κριτήρια, ώστε να προβληματιστούν και τις επόμενες εβδομάδες να δουν τι πρέπει να αλλάξει, ώστε να αποκατασταθεί το πρόβλημα.
Διερωτήθηκε πως μπορεί η Κυπριακή Δημοκρατία να μην θεωρεί πρόσφυγες τους συγκεκριμένους ανθρώπους, για να σημειώσει ότι αυτή τη στιγμή οι επηρεαζόμενες αιτήσεις, σύμφωνα με το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού, είναι 43.
Ωστόσο, όπως είπε ο κ. Κέττήρος εφόσον προκύψει αλλαγή της νομοθεσίας ή των κριτηρίων θα πολλαπλασιαστούν οι αιτήσεις.
Εξάλλου, η Διευθύντρια Υπηρεσίας Μέριμνας, Μαρία Αδαμίδου, ανέφερε στη συνεδρία ότι σήμερα υπάρχουν 43 αιτήσεις, εξηγώντας ότι για τις 23 ζητήθηκαν επιπρόσθετα στοιχεία, ενώ για τις 20 συνεχίζεται η διερεύνηση.
Για τα δεδομένα της δικής τους περίπτωσης μίλησαν στην αρμόδια Επιτροπή η Άννα Λούμπα από την Κλεπίνη και η Ανδριανή Ζώμενη από το Ριζοκάρπασο, οι οποίες είναι δύο εκ των πολλών προσφύγων, που δεν δικαιούνται προσφυγική ταυτότητα.
Όπως είπε η Άννα Λούμπα διέμενε το 1974 σε αστυνομική κατοικία στην Λευκωσία, αφού ο άντρας της είναι Αστυνομικός. Ωστόσο, διέθετε τρία σπίτια στα κατεχόμενα και διακόσιες σκάλες γης, ενώ ο αδελφός της είναι αγνοούμενος και οι γονείς της ήταν εγκλωβισμένοι.
Η Ανδριανή Ζώμενη από το Ριζοκάρπασο ανέφερε ότι το 1971 οι γονείς της μετέβησαν στο εξωτερικό, για να εργαστούν. Ωστόσο, η ίδια έμεινε στην Κύπρο με τους παππούδες.
Σήμερα, όπως δήλωσε, δεν δικαιούται προσφυγική ταυτότητα, ενώ διαθέτει περιουσία στα κατεχόμενα.
Η Βουλεύτρια του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν, ανέφερε ότι η διαδικασία που ακολουθείται δεν έχει διαχρονικά επικαιροποιηθεί, ενώ σημείωσε πως η εξέταση των κριτήριων γίνεται «πολύ στεγνά», χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περίπτωσης.
Οι εκτοπισμένοι, είπε, «νιώθουν πολύ έντονα για την καταγωγή τους και η αναγνώριση τους ως εκτοπισμένων είναι βαρύνουσας σημασίας. Πρόκειται για μια ηθική αναγνώριση και είναι το μέσο, για την αξιοποίηση των σχεδίων, για οικονομική στήριξη που παρέχονται από την κυβέρνηση».
Η κ. Σούπερμαν είπε ότι από τη συζήτηση διαφάνηκε ότι η νομοθεσία χρήζει άμεσης τροποποίησης, προσθέτοντας πως «Κοινοβουλευτική και Εκτελεστική Εξουσία πρέπει να εργαστούν για τις ανάλογες τροποποιήσεις, ώστε να αρθεί αυτή η αδικία».
Έκανε λόγο για «παραδοξότητα», αφού όπως είπε πως τα άτομα που είχαν περιουσία στα κατεχόμενα αποκλείονται, ενώ είχαν καταγωγή και ενώ οι γονείς τους ζούσαν εκεί, ενώ τα παιδιά των προσφύγων που γεννήθηκαν πολλά χρόνια αργότερα και δεν έχουν συνδεσιμότητα με τα κατεχόμενα -και ενδεχομένως τη μόνιμη τους κατοικία εκεί- θεωρούνται άμεσα πρόσφυγες.
Η Επιτροπή εξέτασε την πιο πάνω πρόταση νόμου σκοπός της οποίας είναι η τροποποίηση του περί Παροχής Στεγαστικής Βοήθειας σε Εκτοπισθέντες, Παθόντες και άλλα Πρόσωπα Νόμου, ώστε να καθοριστεί το χρονικό πλαίσιο εντός του οποίου η Υπηρεσία Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων του Υπουργείου Εσωτερικών πρέπει να ολοκληρώνει τη διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων των εκτοπισμένων, καθώς η διαδικασία αυτή παρουσιάζει σοβαρές καθυστερήσεις, οι οποίες επηρεάζουν αλυσιδωτά και ουσιαστικά τον προγραμματισμό των δικαιούχων για παροχή στεγαστικής βοήθειας.
Η Επιτροπή εξέτασε τις πιο πάνω προτάσεις νόμου σκοπός των οποίων είναι:
(α) η τροποποίηση του περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμου, ώστε να παρασχεθεί η δυνατότητα εγγραφής σύμβασης μίσθωσης τουρκοκυπριακής ακίνητης ιδιοκτησίας μεταξύ του Κηδεμόνα ως εκμισθωτή και εκτοπισθέντος προσώπου ως μισθωτή για σκοπούς στέγασης ή αυτοστέγασής του και να αποτελεί η εν λόγω ακίνητη ιδιοκτησία αντικείμενο κληρονομικής διαδοχής, ανεξάρτητα από τον χρόνο που έχει αποβιώσει ο μισθωτής και
(β) η τροποποίηση του περί Τουρκοκυπριακών Περιουσιών (Διαχείριση και Άλλα Θέματα) (Προσωρινές Διατάξεις) Νόμου, ώστε, σύμβαση μίσθωσης οικιστικής μονάδας επί τουρκοκυπριακής περιουσίας που παραχωρήθηκε σε εκτοπισθέντα ή παθόντα ή τουρκόπληκτο ο οποίος απεβίωσε πριν από την 7η Απριλίου 2006, και ο οποίος κατείχε την οικιστική μονάδα κατά την ημερομηνία του θανάτου του, να αποτελεί μέρος της περιουσίας του και αντικείμενο κληρονομικής διαδοχής.
Ο κ. Κέττηρος είπε ότι τα μέλη τα Επιτροπής Προσφύγων θα προχωρήσουν στην κατ’ άρθρο συζήτηση, ώστε οι προτάσεις νόμου να οδηγηθούν στην Ολομέλεια για ψήφιση, πριν από το κλείσιμο της Βουλής για τα Χριστούγεννα.
Η Επιτροπή εξέτασε την πιο πάνω πρόταση νόμου σκοπό της οποίας είναι η τροποποίηση του περί Τουρκοκυπριακών Περιουσιών (Διαχείριση και Άλλα Θέματα) (Προσωρινές Διατάξεις) Νόμου, ώστε προτού παραχωρηθεί σε οποιοδήποτε δικαιούχο τουρκοκυπριακή ακίνητη ιδιοκτησία για σκοπούς στέγασης ή αυτοστέγασης ή επαγγελματικής χρήσης, ο Κηδεμόνας Τουρκοκυπριακών Περιουσιών για σκοπούς ασφάλειας θα πρέπει να μεριμνά για τη διενέργεια σχετικής μελέτης για τη στατική επάρκεια του συγκεκριμένου ακινήτου.
Nomoplatform–ΚΥΠΕ-ΓΤΒ
