Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών, Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 21/06/2023, εξέτασε τα ακόλουθα σχέδια νόμου:
Ο περί Πώλησης Ακινήτων (Ειδική Εκτέλεση) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2022
Η Επιτροπή εξέτασε το πιο πάνω νομοσχέδιο σκοπός του οποίου είναι η τροποποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας ώστε να διασφαλίζεται η διαδικασία αγοράς και μεταβίβασης ακίνητης ιδιοκτησίας και επίλυσης του σοβαρού προβλήματος που υπάρχει σήμερα, με τους αγοραστές ακινήτων, οι οποίοι ενώ έχουν εκπληρώσει πλήρως τις συμβατικές τους υποχρεώσεις έναντι του πωλητή, ο πωλητής αδυνατεί λόγω της ύπαρξης εμπράγματων βαρών, να μεταβιβάσει το ακίνητο επ’ ονόματι τους.
Ολιστική λύση για εγκλωβισμένους αγοραστές ακινήτων
Την εύρεση ολιστικής λύσης για χιλιάδες υποθέσεις εγκλωβισμένων αγοραστών ακινήτων ζήτησε η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών, κατά τη διάρκεια συνεδρίας με θέμα την τροποποίηση του Περί Πώλησης Ακινήτων (Ειδική Εκτέλεση) Τροποποιητικού Νόμου.
Στις δηλώσεις της μετά το τέλος της συνεδρίας, η αναπληρώτρια πρόεδρος της Επιτροπής και Βουλευτής του ΔΗΣΥ Φωτεινή Τσιρίδου είπε ότι στόχος του υπό εξέταση νομοσχεδίου είναι η άρση προβλημάτων που εντοπίζονται στη διαδικασία αγοράς και μεταβίβασης ακίνητης ιδιοκτησίας στις περιπτώσεις όπου παρότι οι αγοραστές των ακινήτων έχουν εκπληρώσει τις συμβατικές τους υποχρεώσεις, οι πωλητές αδυνατούν να μεταβιβάσουν τα ακίνητα επ’ ονόματί τους λόγω της ύπαρξης εμπράγματων βαρών επ’ αυτών.
Τόνισε ότι η έκδοση τίτλων, η μεταβίβαση και ο απεγκλωβισμός αυτών των αγοραστών αποτελεί και προαπαιτούμενο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και για τον λόγο αυτό η νέα Κυβέρνηση ενημέρωσε πριν από μόλις μερικές εβδομάδες ότι θα προωθήσει αυτό το νομοσχέδιο αμέσως στην Επιτροπή Νομικών, η οποία το εξέτασε ξανά σήμερα, ακούγοντας τις ανησυχίες των βουλευτών και των παρευρισκόμενων.
«Σίγουρα το νομοσχέδιο αυτό δεν αντιμετωπίζει ολιστικά το πρόβλημα με τους εγκλωβισμένους αγοραστές είτε λόγω ύπαρξης εμπράγματων βαρών, είτε λόγω ενδεχόμενων παρανομιών, είναι όμως μία ρύθμιση προς μια ορθή κατεύθυνση, την οποία συζητούμε για να δούμε αν μπορούμε να βελτιώσουμε αυτό το πλαίσιο», ανέφερε σχετικά.
Συμπλήρωσε ότι θα το θέμα θα συζητηθεί ξανά μαζί με παρευρισκόμενους που θα μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία ενός όσο το δυνατόν καλύτερου πλαισίου για τους αγοραστές.
Σε ερώτηση για τη σοβαρότητα του προβλήματος και για το αν υπάρχουν στοιχεία και Κυπρίους και ξένους αγοραστές, η κ. Τσιρίδου είπε ότι υπάρχουν σχεδόν 100 χιλιάδες εγκλωβισμένοι αγοραστές συνολικά, προσθέτοντας πως αυτό που ανησυχεί είναι ότι ο εγκλωβισμός τους μπορεί να οφείλεται και σε άλλους λόγους και όχι μόνο σε ζητήματα εμπράγματων βαρών, ενώ πρόθεση είναι να εξεταστεί ολιστικά το εν λόγω πλαίσιο.
Συμπλήρωσε πως φτάνουν καθημερινά στην επιτροπή παράπονα ανθρώπων που δεν μπορούν να επιλύσουν εδώ και δεκαετίες το πρόβλημα παρότι υπάρχει ήδη η κυρίως νομοθεσία περί ακίνητης ιδιοκτησίας με την οποία από το 2011 έχουν ψηφιστεί, τροποποιηθεί και προστεθεί άρθρα που βοηθούν τους εγκλωβισμένους αγοραστές προς αυτή την κατεύθυνση.
«Επιθυμούμε να δούμε ολιστικά και τις στατιστικές και το πώς καλύτερα εφαρμόζεται η νομοθεσία, αλλά και όπου υπάρχει κενό να έρθουμε ως Βουλή των Αντιπροσώπων και να προσθέσουμε ό,τι χρειάζεται», συνέχισε.
Ερωτηθείσα αν με την εν λόγω νομοθεσία θα αντιμετωπισθούν αντιδράσεις που είχαν σημειωθεί στο παρελθόν, κυρίως στη Μεγάλη Βρετανία, η Βουλευτής του ΔΗΣΥ είπε πως βάσει της ενημέρωσης που έλαβε, το πλαίσιο που εξευρέθη στο Ηνωμένο Βασίλειο αφορά όχι μόνο το συγκεκριμένο ζήτημα επί εμπράγματων βαρών, αλλά και το ζήτημα ολιστικά, προσθέτοντας ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει ως παράδειγμα καθώς δεν αφορά μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά όλες τις χώρες της Ευρώπης και για αυτόν τον λόγο η επιτροπή επιθυμεί να το ξαναδεί για τη δημιουργία του καλύτερου δυνατού πλαισίου.
Με τη σειρά του ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού ανέφερε στις δηλώσεις του ότι στο παρελθόν είχαν αναλυθεί πρωτοβουλίες για την ψήφιση νομοθεσιών αναφορικά με τους εγκλωβισμένους αγοραστές ακινήτων, «μια μάστιγα η οποία ταλαιπωρεί δεκάδες χιλιάδες πολιτών της Κύπρου αλλά και πολιτών τρίτων χωρών ως αποτέλεσμα των κακών και λανθασμένων πρακτικών που εφαρμόζονταν μεταξύ πιστωτικών ιδρυμάτων και εταιρειών ανάπτυξης γης».
Συμπλήρωσε πως από αυτές τις νομοθεσίες έχει επωφεληθεί ένας πολύ μεγάλος αριθμός ανθρώπων οι οποίοι κατόρθωσαν να τιτλοποιήσουν και να μεταβιβάσουν επ’ ονόματί τους και να κατοχυρώσουν τα ιδιοκτησιακά τους δικαιώματα.
Η Επιτροπή συζήτησε μια επιπρόσθετη νομοθεσία, ένα νομοσχέδιο της Κυβέρνησης που προσπαθεί να υιοθετήσει μια σειρά από νέες πρόνοιες αναφορικά με τη διαδικασία τιτλοποίησης και μεταβίβασης, συνέχισε ο κ. Δαμιανού, προσθέτοντας πως το ΑΚΕΛ εξέφρασε κάποιους προβληματισμούς για τη δυνατότητα εφαρμογής των νομοθεσιών και πρότεινε κάποιες υπαλλακτικές λύσεις για βελτίωση του νομοσχεδίου, σημειώνοντας παράλληλα με ικανοποίηση ότι τα συναρμόδια Υπουργεία Οικονομικών και Εσωτερικών ανέλαβαν να εξετάσουν τις προτάσεις αυτές και να επανέλθουν το συντομότερο δυνατό.
«Εφόσον υιοθετηθούν αυτές μας οι προτάσεις εμείς δεν θα έχουμε κανένα πρόβλημα να υπερψηφίσουμε το κυβερνητικό νομοσχέδιο», συμπλήρωσε σχετικά.
Ερωτηθείς αν το σύνολο των σχετικών διαδικασιών θα γίνεται πλέον μέσω τραπεζών προς παροχή επιπλέον εξασφάλισης, ο κ. Δαμιανού είπε πως η βασική επιφύλαξη του κόμματος συνίσταται ακριβώς στο γεγονός ότι οι τράπεζες σε προγενέστερο στάδιο της κατάθεσης του αγοραπωλητηρίου θα αποκτήσουν βέτο στην κατάθεση αγοραπωλητηρίου.
«Για να μπορέσει να γίνει αυτό αποδεκτό, κάτι που επηρεάζει τις ρυθμίσεις της ειδικής εκτέλεσης, μιας πολύ σημαντικής δυνατότητας που παρέχεται σήμερα στους αγοραστές, πρέπει να συντρέξουν οι προϋποθέσεις που έχουμε θέσει σήμερα στην Επιτροπή Νομικών», σημείωσε σχετικά, προσθέτοντας πως αναμένεται η κατάληξη και είπε πως η Επιτροπή εισέπραξε θετική ανταπόκριση από πλευράς των αρμόδιων υπουργείων.
Σε ερώτηση για το αν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία που να καταδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος, ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ είπε ότι έχουν ζητηθεί στατιστικά στοιχεία και προσέθεσε πως μέχρι και το 2021 επηρεάζονταν πέραν των 100 χιλιάδων ανθρώπων, δηλαδή ένα μεγάλο μέρος της κυπριακής κοινωνίας αλλά και αλλοδαποί που έχουν οδηγήσει την Κυπριακή Δημοκρατία στα δικαστήρια ως αποτέλεσμα της αδυναμίας του κράτους να εξασφαλίσει τα δικαιώματα αυτών των αγοραστών.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ Πανίκος Λεωνίδου είπε στις δικές του δηλώσεις πως το υπό εξέταση νομοθέτημα συμβάλλει θετικά, απουσιάζουν ωστόσο άλλες διατάξεις οι οποίες μπορούν να το εμπλουτίσουν ώστε να γίνει πιο χρήσιμο και σημαντικό ως προς τη διασφάλιση δικαιωμάτων των καλόπιστων αγοραστών, οι οποίοι, όπως είπε, είναι και το αδύνατο μέρος σε μια τέτοια περίπτωση.
Εξήγησε ότι για να μπορέσει να γίνει μια μεταβίβαση ενός ακινήτου πρέπει προηγουμένως να εκδοθεί τίτλος ιδιοκτησίας, σε αντίθετη περίπτωση δεν μπορεί να γίνει μεταβίβαση ανεξάρτητα από το αν ο αγοραστής έχει πληρώσει όλο το ποσό αγοράς προς τον πωλητή.
«Υπάρχει ένα μεγάλο κενό το οποίο το Κτηματολόγιο, σε συνεργασία με τη Νομική Υπηρεσία, πρέπει να βρουν τον τρόπο να καλύψουν ούτως ώστε να διασφαλίζεται το δικαίωμα του αγοραστή πριν τη φάση έκδοσης του τίτλου ώστε να μην μετατραπεί σε εγκλωβισμένο», τόνισε σχετικά.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ προσέθεσε ότι το νομοσχέδιο μπορεί να βοηθήσει με την προϋπόθεση να υπάρχει συμβόλαιο, αλλά και να έχει γίνει και η πληρωμή προς την τράπεζα του 95% του ποσού που έχει συμφωνηθεί μεταξύ των μερών, σε αντίθετη περίπτωση θα υπάρχει αδυναμία μεταβίβασης.
«Στόχος του νομοσχεδίου είναι να προλάβει τη δημιουργία και άλλων εγκλωβισμένων αγοραστών, αλλά πρέπει να διευρυνθούν οι αρμοδιότητες και οι πρόνοιες του νόμου ούτως ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω κατάχρηση από πλευράς κυρίως των πολιτών, οι οποίοι μπορούν να βρεθούν σε αδυναμία συνέχισης του έργου, υλοποίησης των συμφωνηθέντων ή μεταβίβασης από δικές τους πράξεις ή παραλήψεις», ανέφερε σχετικά.
Σε ερώτηση για το αν οι τράπεζες αποκτούν δικαίωμα βέτο, ο κ. Λεωνίδου είπε πως η τράπεζα είναι το τρίτο μέρος της σχέσης μεταξύ πωλητή και αγοραστή και είναι αυτή που παραλαμβάνει τα χρήματα από τον δεύτερο μέχρι τη συμπλήρωση του 95% του συμφωνηθέντος ποσού, όταν και δίνει έκθεση στο Κτηματολόγιο για την ολοκλήρωση της μεταβίβασης, νοουμένου ότι θα υπάρχει τίτλος ιδιοκτησίας.
Συμπλήρωσε πως υπάρχουν απορίες για το τι ισχύει σε περίπτωση που η τράπεζα δεν δίνει το έγγραφο, προσθέτοντας πως υπάρχουν στοιχεία διοικητικού καταναγκασμού που θα υποχρεώνουν την τράπεζα μέσα από τη νομοθεσία να ενημερώνει το Κτηματολόγιο ότι τα χρήματα έχουν εισέλθει σε ένα λογαριασμό ώστε να προβαίνει στη διαδικασία μεταβίβασης του ακινήτου, εφόσον υπάρχει τίτλος, ενώ σε αντίθετη περίπτωση επανέλαβε πως ο αγοραστής παραμένει μετέωρος και εγκλωβισμένος.
«Όλα αυτά πρέπει να συζητηθούν σε βάθος, είναι προς πίστη της Κυβέρνησης που υιοθέτησε αυτό το νομοθέτημα που κατατέθηκε από την προηγούμενη Κυβέρνηση, αλλά πρέπει με διάλογο και ανοικτό μυαλό να βρούμε όλες τις λύσεις», κατέληξε ο κ. Λεωνίδου.
Ο περί Δικηγόρων (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος του 2023
Η Επιτροπή εξέτασε το πιο πάνω νομοσχέδιο σκοπός του οποίου είναι η τροποποίηση του περί Δικηγόρων Νόμου, ώστε να επιτευχθεί ο εκσυγχρονισμός του επαγγέλματος του δικηγόρου, καθώς και η καλύτερη εποπτεία του.
Ειδικότερα, όσοι δικηγόροι εγγράφονται στο «Μητρώο των Δικηγόρων», το οποίο τηρείται από τον Αρχιπρωτοκολλητή, αυτόματα εγγράφονται σε βιβλίο που τηρείται από το Συμβούλιο του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου.
Περαιτέρω, θα διατηρούν το δικαίωμα εγγραφής στο «Μητρώο των Δικηγόρων που Ασκούν το Επάγγελμα» όλοι οι δικηγόροι που είναι εγγεγραμμένοι στο «Μητρώο των Δικηγόρων», εφόσον καταβάλουν όλα τα ετήσια δικαιώματα και παρακολουθήσουν όλα τα απαραίτητα μαθήματα εκπαίδευσης που παρακολουθούν οι δικηγόροι που ασκούν δικηγορία στα πλαίσια της δια βίου εκπαίδευσης.
Επιπρόσθετα, το Νομικό Συμβούλιο δύναται να ζητήσει από τον δικηγόρο να παρακαθίσει με επιτυχία σε προφορική ή γραπτή εξέταση, αναφορικά με τον περί Δικηγόρων Νόμο και τη Δεοντολογία των Δικηγόρων, ως και τον εκάστοτε εν ισχύει περί Δικαστηρίων Νόμο και συναφή θέματα, εφόσον έχουν παρέλθει δέκα χρόνια από την ημερομηνία αρχικής εγγραφής του δικηγόρου στο «Μητρώο των Δικηγόρων» ή την τελευταία εγγραφή του στο «Μητρώο των Δικηγόρων που ασκούν το επάγγελμα». Από όλες τις πιο πάνω υποχρεώσεις εξαιρούνται συγκεκριμένα πρόσωπα που αναφέρονται στο νομοσχέδιο.
Παρά τα ανωτέρω, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, οι δικηγόροι που είναι εγγεγραμμένοι στο «Μητρώο των Δικηγόρων» και επιθυμούν να εγγραφούν στο «Μητρώο των Δικηγόρων που ασκούν το επάγγελμα», δικαιούνται να καταβάλουν σωρευτικά την ετήσια συνδρομή που απαιτείται για εγγραφή στο «Μητρώο των Δικηγόρων», εφόσον δεν το έχουν πράξει τα προηγούμενα έτη. Επίσης, θα δικαιούνται να παρακολουθήσουν σωρευτικά εντός καθορισμένης προθεσμίας τον προαπαιτούμενο αριθμό ωρών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, εφόσον επίσης δεν το έχουν πράξει τα προηγούμενα έτη.
Ταυτόχρονα, στο νομοσχέδιο γίνονται ρυθμίσεις για τους συμβασιούχους δικηγόρους που υπηρετούν στη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας.
Με το νομοσχέδιο τροποποιείται επίσης ο βασικός νόμος, σε σχέση με τις Δικηγορικές Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης {ΔΕΠΕ), ώστε να καταστεί πιο εφικτός και αποδοτικός ο έλεγχος του Μητρώου Εταιρειών Δικηγόρων που τηρεί ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος, καθώς και το μέρος που αφορά τα πειθαρχικά αδικήματα και διαδικασία ώστε να είναι πιο σαφής και λειτουργική.
Τέλος, προστίθεται νέα διάταξη στον νόμο για την παραγραφή αγώγιμων δικαιωμάτων εναντίον του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, του Νομικού Συμβουλίου ή του Ταμείου Συντάξεως των Δικηγόρων.
Στις δηλώσεις της μετά το τέλος της συνεδρίας, η αναπληρώτρια πρόεδρος της Επιτροπής και Βουλευτής του ΔΗΣΥ Φωτεινή Τσιρίδου είπε πως η Επιτροπή συζήτησε μια συνολική τροποποίηση του Περί Δικηγόρων νόμου, ένα νομοσχέδιο με το πλαίσιο του οποίου όλοι οι αρμόδιοι φορείς, όπως η Νομική Υπηρεσία, ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, και το Ανώτατο Δικαστήριο, συμφωνούν πλήρως.
Συμπλήρωσε πως η Επιτροπή είναι έτοιμη να το προωθήσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα προς την Ολομέλεια της Βουλής προκειμένου να εκσυγχρονιστεί το δικηγορικό επάγγελμα, τόσο σε ό,τι αφορά το μητρώο των μάχιμων δικηγόρων, όσο και όσων δεν ασκούν τη δικηγορία, με τη δια βίου μάθηση, αλλά και ζητήματα που αφορούν τα πειθαρχικά παραπτώματα των δικηγόρων.
Από την πλευρά του, ο κ. Δαμιανού είπε πως το ΑΚΕΛ συμφωνεί επί της αρχής, συμπληρώνοντας πως υπάρχουν ζητήματα που συνιστούν στρεβλώσεις στην άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος και πρόνοιες που επιδέχονται περαιτέρω διαφάνεια, προσθέτοντας επίσης πως γίνεται προς αυτή την κατεύθυνση μια σημαντική προσπάθεια.
«Εμείς θα δούμε με θετικό μάτι αυτή την νομοθετική πρωτοβουλία. Έχουμε ασφαλώς επιμέρους προτάσεις για αλλαγές, θα τις καταθέσουμε στις κατ’ άρθρον συζήτηση», κατέληξε επί του θέματος.
Ο περί Ποινικής Δικονομίας (Τροποποιητικός) (Αρ. 4) Νόμος του 2022
Η Επιτροπή εξέτασε την πιο πάνω πρόταση νόμου σκοπός της οποίας είναι η τροποποίηση του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155, ώστε να προβλέπεται ότι στο τέλος της δίκης ο κατήγορος ή ο δικηγόρος της κατηγορίας αγορεύει πρώτος και ο κατηγορούμενος ή ο δικηγόρος του αγορεύει πάντοτε τελευταίος σε απάντηση.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, η προτεινόμενη ρύθμιση κρίνεται αναγκαία για την απάλειψη αναχρονιστικών και ενδεχομένως αντισυνταγματικών διατάξεων του εν λόγω νόμου, σύμφωνα με τις οποίες η κατηγορούσα αρχή έχει τον τελευταίο λόγο στις τελικές αγορεύσεις αφενός σε περίπτωση που ο κατηγορούμενος δεν καλεί μάρτυρες και αφετέρου σε περίπτωση που εμφανίζεται για την κατηγορία Νομικός Λειτουργός. Συγκεκριμένα, οι εν λόγω διατάξεις παραβιάζουν το δικαίωμα της δίκαιης δίκης και της ισότητας των όπλων σε ποινικές διαδικασίες δίδοντας στην κατηγορούσα αρχή το δικαίωμα να έχει τον τελευταίο λόγο και την ευκαιρία να δώσει έμφαση στην καταδίκη του κατηγορούμενου.
Η Επιτροπή αποφάσισε όπως συνεχίσει την εξέταση της πιο πάνω πρότασης νόμου σε επόμενη συνεδρία της.
Ο περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Τροποποιητικός) (Αρ. 3) Νόμος του 2021
Η Επιτροπή εξέτασε το πιο πάνω νομοσχέδιο σκοπός του οποίου είναι η διευκρίνιση ότι μεταξύ των πειθαρχικών παραπτωμάτων των δημοσίων υπαλλήλων που ενέχουν έλλειψη τιμιότητας ή ηθική αισχρότητα, περιλαμβάνεται η σεξουαλική παρενόχληση και η παρενόχληση λόγω φύλου.
Η Επιτροπή διαβουλεύθηκε επί τροπολογιών του νομοσχεδίου το οποίο αναμένεται να τεθεί σύντομα ενώπιον της Ολομέλειας.
Nomoplatform-ΚΥΠΕ
