H Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών, Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 06/04/2022, εξέτασε τα ακόλουθα σχέδια νόμου:
Ο περί της Τρίτης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2022
Ο περί Ποινικής Δικονομίας (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019
Ο περί Δικηγόρων (Τροποποιητικός) (Αρ. 3) Νόμος του 2021
Η Επιτροπή συνέχισε τη συζήτηση των πιο πάνω σχεδίων νόμου, σκοπός των οποίων είναι:
(α) Να παρέχεται η δυνατότητα χρήσης πρόσθετα και της αγγλικής γλώσσας ενώπιον δικαστηρίου συγκεκριμένης δικαιοδοσίας, εφόσον το δικαστήριο κρίνει ότι αυτό εξυπηρετεί το συμφέρον της δικαιοσύνης.
(β) Nα καταργηθεί το δικαίωμα του κατηγορουμένου να επιλέγει να προβαίνει σε ανώμοτη δήλωση από το εδώλιο.
(γ) Να παρέχεται η ευχέρεια στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, ως Προέδρου του Νομικού Συμβουλίου, να αποφασίζει κατά πόσο το Νομικό Συμβούλιο θα υποστηρίζεται στην άσκηση των αρμοδιοτήτων του, είτε από προσωπικό που υπηρετεί στη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας ή από προσωπικό που θα προσλαμβάνεται στη βάση ιδιωτικών συμφωνιών απασχόλησης.
Η Επιτροπή αποφάσισε την προώθηση των πιο πάνω σχεδίων νόμου, για τα οποία δεν υποβλήθηκαν τροπολογίες, στην Ολομέλεια του σώματος προς ψήφιση.
Για το θέμα του εμπορικού δικαστηρίου και ναυτοδικείου, ο Πρόεδρος της Επιτροπής και Βουλευτής του ΔΥΣΗ Νίκος Τορναρίτης, σε δηλώσεις μετά την συνεδρίαση, είπε ότι υπάρχουν προβληματισμοί από Βουλευτές για το θέμα της αγγλικής γλώσσας, προσθέτοντας ότι όσοι έχουν αντιρρήσεις πρέπει να τις επανεξετάσουν γιατί η Κύπρος, η εικόνα και το κύρος της ως διεθνές εμπορικό κέντρο θα ενισχυθούν με την λειτουργία αυτών των δικαστηρίων.
Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ Κωστής Ευσταθίου είπε ότι η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα και υπό αυτό το πρίσμα πρέπει να αντικριστεί, χωρίς επιφανειακή προσέγγιση. Είπε ότι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί γιατί εμπλέκονται πολλά ζητήματα.
Για το ζήτημα του εμπορικού δικαστηρίου και ναυτοδικείου και τη χρήση της αγγλικής γλώσσας, ο κ. Ευσταθίου είπε ότι πρέπει να προστατεύσουμε το Σύνταγμα που αναφέρεται στις επίσημες γλώσσες και εξέφρασε τη θέση ότι η τροποποίηση για προσθήκη της αγγλικής πρέπει να γίνει με νόμο και όχι με τροποποίηση του Συντάγματος.
Ο περί της Εικοστής Δεύτερης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2019
Ο περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019
Ο περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019
Η Επιτροπή συνέχισε τη συζήτηση των πιο πάνω σχεδίων νόμου, σκοπός των οποίων είναι:
(α) Να παρέχεται η δυνατότητα στα πρωτόδικα δικαστήρια και το Εφετείο (είτε με πρωτοβουλία του ίδιου του δικαστηρίου, είτε μετά από αίτημα ενός εκ των διαδίκων), να παραπέμπουν στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο ένα συνταγματικό θέμα (όταν αυτό είναι ουσιώδες για την έκβαση της υπόθεσης ενώπιον τους) για να κριθεί από το τελευταίο. Στην περίπτωση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, αυτό είναι υποχρεωτικό.
(β) Να θεσπιστεί νέα δομή του Δικαστηρίου που να διαλαμβάνει το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο και το Ανώτατο Δικαστήριο, με στόχο διασφάλιση του απαραίτητου αλληλοελέγχου, συμπληρώνοντας έτσι ένα σημαντικό κενό που υπάρχει σε ότι αφορά τα checks and balances, η ενίσχυση της διαφάνειας, που αποτελούν συστάσεις της GRECO. Παράλληλα, διασφαλίζεται η εύρυθμη λειτουργία της ανώτατης δικαστικής δομής και αποφεύγεται η συγκέντρωση υπερεξουσιών στο ίδιο σώμα. Επιστρέφουμε στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό στις πρόνοιες του Συντάγματος και παρέχεται η δυνατότητα για εξειδίκευση.
Ταυτόχρονα, με το νομοσχέδιο δίδεται τριτοβάθμια δικαιοδοσία στα δύο αυτά Δικαστήρια, σε καθορισμένες περιπτώσεις και δημιουργείται νέο ξεχωριστό Εφετείο, με 16 Δικαστές. Το Εφετείο θα εκδικάζει όλες τις εφέσεις και όλα τα προνομιακά εντάλματα, τόσο σε πρώτο βαθμό, όσο και κατ’ έφεση, δικαιοδοσία που σήμερα την έχει το Ανώτατο Δικαστήριο. Το Εφετείο δύναται να απαρτίζεται από Τμήματα πολιτικής, ποινικής και αναθεωρητικής δικαιοδοσίας.
Επιπρόσθετα ιδρύεται Γνωμοδοτικό Δικαστικό Συμβούλιο, ένα ανεξάρτητο Συμβούλιο, το οποίο θα ενεργεί ως συμβουλευτικό όργανο για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αναφορικά με την καταλληλότητα προσώπων υποψήφιων για διορισμό ως Δικαστών της ανώτατης βαθμίδας.
(γ) Να μεταφερθεί στα Επαρχιακά Δικαστήρια (Προέδρους Επαρχιακών Δικαστηρίων ή Ανώτερους Επαρχιακούς Δικαστές) η δικαιοδοσία εκδίκασης υποθέσεων ναυτοδικείου. Επιπρόσθετα, προνοείται πλέον απεριόριστο δικαίωμα έφεσης σε όλες τις ενδιάμεσες αποφάσεις, ενώ σήμερα στις ενδιάμεσες αποφάσεις παρέχεται έφεση υπό περιορισμούς (μόνο στις απόλυτα καθοριστικές ως προς το αποτέλεσμα τους για τα δικαιώματα των διαδίκων).
Η Επιτροπή μελέτησε τα κείμενα των σχεδίων νόμου, άκουσε τις απόψεις των εκπροσώπων των εμπλεκόμενων φορέων και αποφάσισε όπως συνεχίσει τη συζήτηση επί των προνοιών των εν λόγω σχεδίων σε επόμενη συνεδρία της.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης τέθηκε θέμα για το δίκαιο της ανάγκης από το ΑΚΕΛ και κατά πόσο αυτό θα επηρεάσει την μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού είπε ότι η Υπουργός ανέλαβε δέσμευση για να εξετάσει τους προβληματισμούς και επιφυλάξεις για το ζήτημα του δικαίου της ανάγκης. Ο κ. Δαμιανού είπε ότι αναμένεται νομική τοποθέτηση, τεκμηριωμένα και επιστημονικά, γιατί όταν αποχώρησαν οι Τ/κ από το κράτος, η ΚΔ επικαλέστηκε αυτό το δίκαιο για αναγνώρισή της και ότι με την πρόταση σήμερα για σύσταση δύο ανώτατων δικαστηρίων, του Ανώτατου Συνταγματικού και του Ανώτατου Δικαστηρίου, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της δικαιοσύνης, επανερχόμαστε στο καθεστώς του 1960. Ανέφερε ότι πρόκειται για πολύ λεπτά ζητήματα και αναμένεται συνταγματική εξέταση και τοποθέτηση γιατί δεν πρέπει να τίθεται εν αμφιβόλω ο τρόπος λειτουργίας του Ανωτάτου.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής και Βουλευτής του ΔΥΣΗ Νίκος Τορναρίτης, σε δηλώσεις μετά την συνεδρίαση, είπε ότι υπάρχει παραδοχή από όλους ότι η δικαιοσύνη είναι μπροστά στο φάσμα της κατάρρευσης. Ανέφερε ότι σήμερα ηγέρθησαν θέματα που δεν είχαν εγερθεί ούτε στην σύσκεψη στο Προεδρικό υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη ούτε και στην Επιτροπή Νομικών. Αυτά τα ζητήματα, είπε, χρήζουν απαντήσεων και αναμένονται οι τοποθετήσεις της Κυβέρνησης. Ο κ. Τορναρίτης απηύθυνε έκκληση σε όσους φορείς είναι εμπλεκόμενοι, να παραστούν στην συζήτηση της ερχόμενης Τετάρτης 13/04/2022, γιατί είπε, δεν είναι δυνατό να απουσιάζουν από την συζήτηση αυτοί που λένε ότι καταρρέει η δικαιοσύνη.
Για το δίκαιο της ανάγκης ο κ. Τορναρίτης είπε ότι αυτό έσωσε την Κυπριακή Δημοκρατία και πρόσθεσε ότι η Υπουργός θα έρθει με ολοκληρωμένες εισηγήσεις για το θέμα αυτό. Ανέφερε ότι δεν διαπιστώνει να εγείρεται θέμα για την βάση της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά, όπως σημείωσε, οφείλει η Υπουργός να δώσει απαντήσεις.
Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ Κωστής Ευσταθίου είπε ότι η μεταρρύθμιση δεν καταργεί το δίκαιο της ανάγκης, ότι αυτό είναι το μέσο για τις συνταγματικές αρχές και ότι λειτουργεί συμπληρωματικά. Αρά για εμάς, είπε, δεν υφίσταται κίνδυνος.
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΜΕ:
Stockwatch: Βλέπουν συνταγματικό κώλυμα στη μεταρρύθμιση δικαιοσύνης
Philenews: Ύστατη προσπάθεια για Δικαιοσύνη – Ξανά στη Βουλή τα αναθεωρημένα νομοσχέδια
Nomoplatform-ΚΥΠΕ-ΓΤΒ
