Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων, Εγκλωβισμένων, Αγνοουμένων και Παθόντων, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 09/04/2024, συζήτησε το ακόλουθο θέμα:
Εγκατάλειψη προσφυγικών συνοικισμών και υποβάθμιση ποιότητας ζωής των προσφύγων
Η Επιτροπή συζήτησε το πιο πάνω θέμα μέσω του οποίου εξετάστηκε η εγκατάλειψη των προσφυγικών συνοικισμών από τις υπηρεσίες του κράτους και η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των προσφύγων.
Καταγγελίες στη Βουλή για ακατάλληλες από το 2000 προσφυγικές πολυκατοικίες
Προσφυγικές πολυκατοικίες που κρίθηκαν ακατάλληλες από το 2000 εξακολουθούν να κατοικούνται 24 χρόνια μετά, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια των κατοίκων, σύμφωνα με όσα ακούστηκαν στην Επιτροπή Προσφύγων στη Βουλή.
Ο Προεδρεύων της Επιτροπής, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Χρίστος Χριστοφίδης, σε δηλώσεις του, ανέφερε ότι το 2000 λήφθηκε απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου για αναδόμηση συνοικισμών των οποίων οι πολυκατοικίες είχαν κριθεί τότε είτε ακατάλληλες ή ότι ήταν σε τόσο άσχημη κατάσταση που «σύμφερε να χτίσουμε καινούριες παρά να προσπαθήσουμε να τις επιδιορθώσουμε».
Σημείωσε ότι το 2000 οι κάτοικοι διέμεναν σε αυτές ήδη περίπου 22-23 χρόνια και έκτοτε περιμένουν 24 χρόνια και ακόμα αυτές δεν έχουν αναδομηθεί.
«Ρωτήσαμε ευθαρσώς σήμερα: ‘Εγγυάστε την ασφάλεια αυτών των πολυκατοικιών δεδομένου όπως μας είπαν ότι οι τελευταίες μελέτες στατικής επάρκειας έγιναν πριν το 2000’; Απάντηση δυστυχώς δεν έχουμε πάρει», είπε, διευκρινίζοντας ότι αυτές οι πολυκατοικίες εντάσσονται σε ένα πρόγραμμα το οποίο προϋπήρξε πολύ πριν από το ΚΤίΖΩ και εδώ και 24 χρόνια δεν έχει υλοποιηθεί.
Είπε ότι η Επιτροπή ζήτησε να δοθούν γραπτώς απαντήσεις και για την ασφάλεια των πολυκατοικιών και για το τι θα γίνει με τους τίτλους ιδιοκτησίας, καθώς και τα χρονοδιαγράμματα για το πότε θα υλοποιηθούν αυτά τα έργα αναδόμησης.
Σημείωσε ότι την Τρίτη θα παρευρεθεί στην Επιτροπή ο Υπουργός Εσωτερικών για το πρόγραμμα ΚΤίΖΩ και το θέμα θα συζητηθεί και εκεί.
Εντός της Επιτροπής συζητήθηκε το ζήτημα του συνοικισμού Στροβόλου ΙΙ, ωστόσο ο κ. Χριστοφίδης ανέφερε ότι το θέμα αφορά συνολικά 9 συνοικισμούς σε όλη την Κύπρο.
Ερωτηθείς γιατί δεν εντάχθηκαν στο ΚΤίΖΩ αυτές οι πολυκατοικίες, είπε ότι το ΚΤίΖΩ ήταν εξειδικευμένο πρόγραμμα για πολυκατοικίες τις οποίες έλεγξαν το 2020. «Αυτές δεν τις έλεγξαν το 2020 γιατί έπρεπε να αναδομηθούν από το 2000», είπε.
Απαντώντας για τους λόγους καθυστέρησης που έδωσε το Υπουργείο Εσωτερικών, είπε ότι επικαλέστηκαν παγοποίηση του προγράμματος το 2013, ότι έπεσαν οι προσφορές για κάποιες πολυκατοικίες, ότι σημειώθηκαν καθυστερήσεις από ΣΥΛ και ΑΗΚ. «Όλα αυτά τα αντιλαμβάνομαι. Εδώ όμως μιλάμε για τις ζωές και την ασφάλεια εκατοντάδων ανθρώπων», κατέληξε.
Επιπρόσθετα, η Επιτροπή εξέτασε τα ακόλουθα σχέδια νόμου:
Η Επιτροπή εξέτασε τα πιο πάνω σχέδια νόμου σκοπός των οποίων είναι η τροποποίηση του περί Τουρκοκυπριακών Περιουσιών (Διαχείριση και Άλλα Θέματα) (Προσωρινές Διατάξεις) Νόμου, ώστε να περιληφθούν σε αυτόν πρόνοιες που αφορούν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:
α. Να επιτρέπεται η παραχώρηση τουρκοκυπριακής περιουσίας σε μη πρόσφυγες σε περιπτώσεις κατά τις οποίες οι περιουσίες αυτές παραμένουν αδιάθετες λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος από πρόσφυγες.
β. Να καθοριστεί η παραχώρηση τουρκοκυπριακής περιουσίας κατόπιν πλειοδοτικού διαγωνισμού στις περιπτώσεις ύπαρξης ενδιαφέροντος από περισσότερους του ενός προσφυγές για την ίδια περιουσία.
γ. Να προβλεφθεί ότι η σύμβαση μίσθωσης τουρκοκυπριακής περιουσίας που παραχωρήθηκε σε πρόσφυγα για σκοπούς κάλυψης στεγαστικών αναγκών και την οποία κατείχε κατά την ημερομηνία θανάτου του θεωρείται, υπό προϋποθέσεις, μέρος της περιουσίας του και αντικείμενο κληρονομικής διαδοχής.
δ. Να παραχωρηθεί, υπό προϋποθέσεις, το δικαίωμα στους πρόσφυγες κατόχους τουρκοκυπριακής περιουσίας που παραχωρήθηκε για σκοπούς κάλυψης στεγαστικών αναγκών να μεταβιβάσουν τη σύμβαση μίσθωσης σε άλλο πρόσφυγα.
Επιφυλάξεις για πολιτικές προεκτάσεις και κληρονομικότητα για τ/κ περιουσίες
Επιφυλάξεις για τυχόν πολιτικές προεκτάσεις από το ενδεχόμενο κληρονομικότητας της αξιοποίησης των τουρκοκυπριακών περιουσιών εκφράστηκαν στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου και των κανονισμών για τον εξορθολογισμό της διαχείρισης των τουρκοκυπριακών περιουσιών.
Σε δηλώσεις του μετά τη συζήτηση του θέματος, ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Νίκος Κέττηρος, είπε ότι «επιχειρείται πράγματι ένας εξορθολογισμός της διαχείρισης των τουρκοκυπριακών περιουσιών με νέες ρυθμίσεις για αρκετές πρόνοιες για τις οποίες απουσίαζε νομοθετική ρύθμιση, όπως για παράδειγμα η μοριοδότηση, κάτι το οποίο φαίνεται ότι είναι προς τη σωστή κατεύθυνση».
Ωστόσο, σημείωσε, κατά τον σχολιασμό των νομοσχεδίων από την Ελεγκτική Υπηρεσία, εκφράστηκαν έντονες επιφυλάξεις, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι πολλές τουρκοκυπριακές περιουσίες, με τις ρυθμίσεις που εισάγονται για την κληρονομική διαδοχή, θα καταλήξουν σε μη πρόσφυγες, ενώ εκφράστηκε επίσης και έντονη επιφύλαξη για τον ορισμό της μεταβίβασης σε κληρονόμους και την κληρονομική διαδοχή, κάτι για το οποίο ενδεχομένως να προκύπτουν και πολιτικά ζητήματα.
Ο Γενικός Ελεγκτής, σύμφωνα με τον κ. Κέττηρο, έκανε αναφορά σε συνθήκες «μαύρων συναλλαγών» και «μαύρης αγοράς». Κληθείς να διευκρινίσει, ο κ. Κέττηρος είπε ότι η δυνατότητα των κατόχων τ/κ κατοικιών ή επαγγελματικών υποστατικών που έτυχαν σημαντικών επενδύσεων, να μεταβιβάζουν τη χρήση σε εκτοπισμένους, όχι κατ’ ανάγκη κληρονόμους, είναι ένα σημείο στο οποίο αναφέρθηκε ο Γενικός Ελεγκτής, από το οποίο ενδέχεται να προκύψουν συναλλαγές που χαρακτηρίστηκαν από αυτόν «μαύρες».
Επιπλέον, ανέφερε ότι τονίστηκε από άλλους Βουλευτές ότι η αναφορά σε κληρονομική διαδοχή ίσως να εμπεριέχει και πολιτικές προεκτάσεις, για τις οποίες ζητήθηκαν διευκρινίσεις, τις οποίες θα κληθεί να δώσει η Νομική Υπηρεσία στην επόμενη συνεδρία που θα συζητηθεί το θέμα. Όπως είπε, το ζήτημα παραπέμπει και στον περί διαθηκών νόμο και «όταν αναφερόμαστε σε περιουσίες που οι ιδιοκτήτες τους είναι Τουρκοκύπριοι, ο ορισμός κληρονομική διαδοχή, ενδεχομένως να έχει πολιτικές προεκτάσεις, για τις οποίες πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί».
Σημείωσε, επίσης, ότι εντός της Επιτροπής, οργανώσεις κατήγγειλαν ότι δεν έγινε δημόσια διαβούλευση για το νομοσχέδιο, κάτι που επιβάλλεται από τη νομοθεσία και τόνισε ότι δεν πρέπει να περιμένει το ΥΠΕΣ ότι τη δημόσια διαβούλευση θα την κάνει η Βουλή. «Είναι υποχρέωση της εκτελεστικής εξουσίας», είπε και σημείωσε ότι ενδεχομένως να πρέπει να πάρει πίσω το νομοσχέδιο και να κάνει δημόσια διαβούλευση, αν όντως δεν έγινε.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Σενέκης, είπε ότι με την πρόταση γίνεται σημαντικός εξορθολογισμός της υφιστάμενης νομοθεσίας, με τον οποίο ενισχύεται η διαφάνεια των διαδικασιών και η δικαιότερη κατανομή των τουρκοκυπριακών περιουσιών μέσω αντικειμενικών και μετρήσιμων κριτηρίων.
«Μεταξύ των νέων ρυθμίσεων, αναγνωρίζονται και παρέχονται επιπλέον δικαιώματα στους δικαιούχους πρόσφυγες, αναδιαμορφώνεται η διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών, που βρίσκονται σε περιοχές μεγάλης οικονομικής δραστηριότητας, ώστε από τα αυξημένα έσοδα που θα λαμβάνει ο κηδεμόνας θα χρησιμοποιεί τα έσοδα για άλλα προγράμματα στήριξης του προσφυγικού κόσμου», ανέφερε.
Πρόσθεσε ότι εισάγονται διαφανή κριτήρια αξιολόγησης των αιτητών και αντικειμενική μοριοδότηση, ώστε να εξασφαλίζεται η όσο το δυνατόν δικαιότερη επιλογή του δικαιούχου πρόσφυγα.
«Ως ΔΗΚΟ, θεωρούμε ότι το νέο προτεινόμενο νομοθετικό πλαίσιο διαχείρισης των τ/κ περιουσιών θα περιορίσει σημαντικά τις στρεβλώσεις και τα φαινόμενα αδιαφάνειας και υπερσυσσώρευσης που διαπιστώναμε τις προηγούμενες δεκαετίες», σημείωσε.
Η Επιτροπή εξέτασε την πιο πάνω πρόταση νόμου σκοπός της οποίας είναι η εξουσιοδότηση έκδοσης κανονισμών, οι οποίοι να προβλέπουν τη δυνατότητα χορήγησης δανείων που αφορούν ανακαίνιση κουζίνας, ενεργειακή αναβάθμιση κατοικίας και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών.
Η Επιτροπή αποφάσισε όπως συνεχίσει την εξέταση σε επόμενη συνεδρία.
Nomoplatform-ΚΥΠΕ
