Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παρακολουθήσεως Σχεδίων Αναπτύξεως και Ελέγχου Δημόσιων Δαπανών, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 27/04/2023, εξέτασε την ακόλουθη ειδική έκθεση:
Επιστολή προς ΠτΔ για δημόσιες συμβάσεις και επισκέψεις σε ΟΕΔΑ
Ζήτημα για αδυναμίες στην ετοιμασία δημοσίων συμβάσεων, ήγειρε η Επιτροπή Ελέγχου, σε συνεδρία κατά την οποία παρουσιάστηκαν οι παρατηρήσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για έργα που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του Υπουργείου Γεωργίας. Στη συζήτηση τέθηκε θέμα από τους Βουλευτές επαρκούς και κατάλληλης στελέχωσης των Τμημάτων Υπουργείων και δημόσιων υπηρεσιών που ασχολούνται με δημόσιες συμβάσεις. Όπως δήλωσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Ζαχαρίας Κουλίας, για το θέμα αυτό θα σταλεί επιστολή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ώστε να βρεθεί το συντομότερο λύση ενώ η Επιτροπή θα επισκεφθεί Κόσιη και Πεντάκωμο.
Στο μεταξύ, ο ΓΔ του Υπουργείου Γεωργίας Ανδρέας Γρηγορίου ενημέρωσε την Επιτροπή ότι πραγματοποιείται την Παρασκευή 28/04/2023 για πρώτη φορά στο Υπουργείο Γεωργίας συνάντηση με τον ιδιοκτήτη της ανάδοχου εταιρείας της μονάδας ΟΕΔΑ Πεντακώμου με στόχο την εξεύρεση λύσεων στα προβλήματα της λειτουργίας της μονάδας, εκτιμώντας ότι «τις επόμενες εβδομάδες θα είμαστε σε θέση να δώσουμε κάποιες λύσεις, είτε με τον ένα, είτε με τον άλλο τρόπο».
Οι διαπιστώσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, τι λέει ο ΓΔ του Υπουργείου
Κατά την παρουσίαση των διαπιστώσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας (ΕΥ) στην Επιτροπή Ελέγχου, έγινε αναφορά σε αδυναμίες των συμβάσεων που αφορούν σε έργα όπως οι μονάδες ΟΕΔΑ σε Κόσιη και Πεντάκωμο, όπως επίσης και στα έργα αποχετευτικού στην Άχνα, στο Φρέναρος και στις περιοχές Τεμπριά – Κοράκου και Φλάσου – Ευρύχου. Σε πολλές περιπτώσεις, στις οποίες αναφέρθηκε λεπτομερώς η λειτουργός της ΕΥ, υπήρξαν εκ των υστέρων απαιτήσεις από τους ανάδοχους των έργων, αυξάνοντας έτσι το κόστος για τα δημόσια ταμεία, καθώς και καταλήγοντας σε μεγάλες καθυστερήσεις.
Ενδεικτικά, αναφέρθηκε ότι στο έργο για το αποχετευτικό στις περιοχές Τεμπριά – Κοράκου και Φλάσου – Ευρύχου η κατασκευάστρια εταιρεία σε περίοδο 17 μηνών είχε ολοκληρώσει το λιγότερο από το 30% του έργου, ενώ στο σύνολό του έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί σε περίοδο 18 μηνών. «Το πρόβλημα έγινε ακόμα μεγαλύτερο, όταν ανατέθηκε στον ίδιο ανάδοχο και ο δεύτερος διαγωνισμός», ανέφερε η λειτουργός της ΕΥ στη συνεδρίαση.
«Εκτιμούμε τη δουλειά που κάνει η ΕΥ», ανέφερε στη συνεδρίαση ο Ανδρέας Γρηγορίου, Γενικός Διευθυντής Υπουργείου Γεωργίας, προσθέτοντας ότι «κάθε φορά που έχει οποιαδήποτε σχόλια και παρατηρήσεις, οι οδηγίες προς τα τμήματα είναι να υπάρχει συμμόρφωση με τα ευρήματα». Σημείωσε, δε, ότι για τα συγκεκριμένα θέματα που εξετάστηκαν στη σημερινή συνεδρίαση, οι παρατηρήσεις ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση.
Σημείωσε ότι προτεραιότητα για το Υπουργείο είναι η εξεύρεση λύσεων για τη διαχείριση των μονάδων σε Πεντάκωμο και Κόσιη, υπογραμμίζοντας ότι πιο δύσκολη είναι η κατάσταση στη μονάδα στο Πεντάκωμο. «Ως πολιτεία και ως κράτος, αποτύχαμε να διαχειριστούμε τα σκουπίδια μας», επεσήμανε ο κ. Γρηγορίου.
Όσον αφορά τη μονάδα στην Κόσιη, ο κ. Γρηγορίου είπε ότι δε λειτουργεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές, καθώς η μονάδα είχε υποχρέωση να επεξεργάζεται οικιακά απόβλητα των επαρχιών Λάρνακας και Αμμοχώστου, όμως με το κλείσιμο του ΧΑΔΑ στον Κοτσιάτη, η μονάδα κλήθηκε να διαχειριστεί και τα σκουπίδια από τη Λευκωσία, με αποτέλεσμα να γεμίζει ο χώρος υγειονομικής ταφής νωρίτερα από όσο αναμενόταν.
Η μονάδα στο Πεντάκωμο έχει αποτύχει να λειτουργήσει σωστά εξ αρχής, σύμφωνα με τον κ. Γρηγορίου, καθώς η εταιρεία επικαλείται ότι τα σκουπίδια έχουν πολλή υγρασία και γι’ αυτό δεν μπορεί να παράγει το προϊόν που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ο κ. Γρηγορίου έκανε λόγο για αποτυχία του αναδόχου να κάνει τη σωστή μελέτη, στο πλαίσιο του συμβολαίου σχεδιασμού και κατασκευής (design and build). «Έπρεπε να κάνει την έρευνά του και στη βάση των δεδομένων που είχε, με τα χαρακτηριστικά των οικιακών αποβλήτων, να κάνει μία μονάδα για να είναι σε θέση να τα διαχειρίζεται με τον σωστό και προβλεπόμενο τρόπο», επεσήμανε ο ίδιος.
Όσον αφορά τα έργα του αποχετευτικού για επεξεργασία των υγρών λυμάτων, ο κ. Γρηγορίου ανέφερε ότι η Κύπρος είχε την υποχρέωση μέχρι το 2012 να έχει ολοκληρώσει τα αποχετευτικά συστήματα σε 31 οικισμούς που έχουν πάνω από 2.000 κατοίκους. «Το δικαστήριο μας καταδίκασε τον Μάρτιο του 2022 και αναμένεται η επιβολή κυρώσεων», είπε ο ίδιος.
Συνάντηση στο Υπ. Γεωργίας με την ανάδοχο εταιρεία ΟΕΔΑ Πεντακώμου για επίλυση προβλημάτων
Συνάντηση με τον ιδιοκτήτη της ανάδοχου εταιρείας της μονάδας ΟΕΔΑ Πεντακώμου, πραγματοποιείται αύριο Παρασκευή για πρώτη φορά στο Υπουργείο Γεωργίας, με στόχο την εξεύρεση λύσεων στα προβλήματα της λειτουργίας της μονάδας.
Όπως ανέφερε στη συνεδρίαση ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου, ζητήθηκε από την ανάδοχο εταιρεία να προσέλθει στη συνάντηση μαζί με τους συνεταίρους της από τον Καναδά. «Είμαστε σε επικοινωνία με τη Νομική Υπηρεσία και την Ελεγκτική Υπηρεσία και εξετάζουμε όλα τα ενδεχόμενα», σημείωσε.
Πρόσθεσε, δε, ότι «δε υπάρχουν εύκολες λύσεις», υποδεικνύοντας την περιπλοκότητα του θέματος, καθώς εμπλέκονται υποδομές, τεχνολογίες και μεγάλες επενδύσεις. «Είμαστε δέσμιοι σε κάποιο βαθμό με αυτούς που έχουν κάνει αυτές μονάδες», είπε ο κ. Γρηγορίου. «Εκτιμώ ότι τις επόμενες εβδομάδες θα είμαστε σε θέση να δώσουμε κάποιες λύσεις, είτε με τον ένα, είτε με τον άλλο τρόπο», κατέληξε.
Επιστολή στο Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τις συμβάσεις και επίσκεψη Επιτροπής σε ΟΕΔΑ
Την εικόνα που παρουσιάστηκε από την ΕΥ, συνέδεσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής και Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, με την ανεπαρκή στελέχωση του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) αναφέροντας στην τοποθέτησή του κατά τη συνεδρίαση ότι «δεν είναι τυχαίο που προκύπτουν όλα αυτά τα προβλήματα». Εξάλλου, σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση ο κ. Κουλίας αποκάλεσε «καταπέλτη» την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας όσον αφορά τα έργα ΧΥΤΑ, ΧΥΤΙ, τις μονάδες σε Κόσιη και Πεντάκωμο, καθώς και άλλα αποχετευτικά έργα. «Αυτοί που ανέλαβαν τις προσφορές, στην ουσία το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να κάνουν ανταπαιτήσεις καθημερινά και εισπράττουν εκατομμύρια», ανέφερε στις δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση ο κ. Κουλίας.
Ως «τραγική διαπίστωση» από τη συζήτηση εντός της Επιτροπής, ανέφερε το γεγονός ότι το 2017 το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε έργα συμβάσεων δεκάδων εκατομμυρίων, να ανατεθούν στο ΤΑΥ του Υπουργείου Γεωργίας, ενώ προηγουμένως βρίσκονταν υπό την ευθύνη του Υπουργείου Εσωτερικών, όπως εξήγησε ο κ. Κουλίας. Πρόσθεσε, δε, ότι, σύμφωνα με τη Διευθύντρια του ΤΑΥ, για τη διαχείριση των συμβάσεων αυτών, που ανέρχονται στα 105 εκ. ευρώ, όπως σημείωσε ο κ. Κουλίας, το Τμήμα διαθέτει δύο υπαλλήλους αορίστου χρόνου και ακόμα οκτώ έκτακτους.
«Είναι μία απαράδεκτη κατάσταση, που αφορά έργα κρίσιμα για την υγεία του τόπου», υπογράμμισε ο κ. Κουλίας. Για το θέμα αυτό, πρόσθεσε, αποφάσισε η Επιτροπή να αποστείλει επιστολή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, για να παρθούν ανάλογες κυβερνητικές αποφάσεις, σημειώνοντας ότι σε θέσεις που έχουν να κάνουν με τόσα εκατομμύρια «πρέπει να μπουν άνθρωποι με τεχνογνωσία και ικανότητα, που να μπορούν να τα διαχειρίζονται». Ανέφερε, ακόμα, ότι τα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου θα πραγματοποιήσουν επί τόπου επισκέψεις στις μονάδες σε Κόσιη και Πεντάκωμο για να διαπιστώσουν όσα προβλήματα αναφέρθηκαν κατά τη σημερινή συνεδρίαση.
Ερωτηθείς για τα προβλήματα που διαπιστώθηκαν, όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις των έργων που αφορούν το ΤΑΥ, απάντησε ενδεικτικά ότι στη σημερινή συνεδρίαση αναφέρθηκε πως έργο με εκτιμώμενο κόστος 74 εκ. ευρώ, ανατέθηκε σε ανάδοχο που είχε υποβάλει προσφορά για 44 εκ. ευρώ. «Γίνεται το κράτος διά των εμπειρογνωμόνων του εκτιμά ότι το κόστος είναι 74 και να δίνει για 44», αναρωτήθηκε ο κ. Κουλίας, προσθέτοντας ότι «στο τέλος πληρώνουμε 104 και δεν τελειώνει ούτε το έργο».
Στα ζητήματα που προκύπτουν από τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων εστίασε και η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν, με παρέμβασή της κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής. Ανέφερε ότι «κάνουμε προβληματικές προκηρύξεις, είτε με καθυστέρηση, είτε με άλλα προβλήματα, που στο τέλος δεν προσελκύουν κατάλληλο ή ικανό αριθμό προσφοροδοτών και καταλήγουμε να πηγαίνουμε σε διαπραγματεύσεις ή σε απευθείας ανάθεση».
Σημείωσε, ακόμα, ότι «κάποιος θα μπορούσε να πει ότι είναι πάγια τακτική που χρησιμοποιείται από υπηρεσίες και εμπερικλείει το θέμα της διαφθοράς». Κάλεσε, δε, την ΕΥ να ετοιμάσει μία έκθεση με τέτοιου είδους προσφορές, για να διαπιστωθεί κατά πόσο το φαινόμενο οφείλεται σε σκοπιμότητα ή σε έλλειψη εμπειρογνωμοσύνης, όπως είπε. «Θα πρέπει να αναλάβει η Δημοκρατία να αναλάβει τις ευθύνες», κατέληξε, «ώστε να μην υπάρχει το παραμικρό ενδεχόμενο εκμετάλλευσης ή κατάχρησης της όποιας διαδικασίας».
Η Βουλευτής ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, σε δηλώσεις μετά τη συνεδρίαση έκανε λόγο για «βιαστικές διαδικασίες, που οδηγούν σε διασπάθιση δημοσίου χρήματος, έλλειψη προγραμματισμού και επαγγελματισμού όταν καταρτίζονται έγγραφα για δημόσιες προσφορές και όροι προκήρυξης». Σημείωσε ότι συνέπεια της κατάστασης αυτής είναι η «απώλεια εκατομμυρίων για το δημόσιο, με αμφισβήτηση της ποιότητας που δικαιούται να έχει ο Κύπριος πολίτης, λόγω μη διεκπεραίωσης αυτών των έργων».
«Όταν υπάρχει διασπάθιση δημοσίου χρήματος, θα πρέπει να ξέρουμε ότι υπάρχουν και θέματα διαφθοράς, εξ ού και στο μικροσκόπιο της ΟΛΑΦ υπάρχουν θέματα που αφορούν στη διαχείριση συγκεκριμένων υπηρεσιών», πρόσθεσε η κ. Χαραλαμπίδου στις δηλώσεις της. Εξέφρασε την απογοήτευσή της από την αντίδραση σε ερώτησή της για το που θα καταλήξουν τα θέματα των ΟΕΔΑ.
«Το πρόβλημά μας δεν είναι η στελέχωση, το πρόβλημά μας είναι η εξειδίκευση στα σχέδια υπηρεσίας», ανέφερε, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου η κ. Χαραλαμπίδου. «Το να λέμε ότι είναι υποστελεχωμένες οι υπηρεσίες, αλλά να προσλαμβάνουμε πάντα μέσα από την ίδια δεξαμενή, χωρίς να έχουμε ειδικά σχέδια υπηρεσίας με συγκεκριμένα προσόντα, κάνουμε τρύπες στο νερό», κατέληξε.
Nomoplatform-ΚΥΠΕ
