Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παρακολουθήσεως Σχεδίων Αναπτύξεως και Ελέγχου Δημόσιων Δαπανών, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 02/11/2023, εξέτασε τις ακόλουθες ειδικές εκθέσεις:
Επανασύσταση συνεργατισμού για τον αγροτικό κόσμο και κατάργηση ΦΠΑ για αγορά γεωργικών εργαλείων
Η ανάγκη επανασύστασης του συνεργατισμού για τον αγροτικό κόσμο, η κατάργηση ΦΠΑ για αγορά γεωργικών εργαλείων και η επιτακτική ανάγκη για στήριξη του αγροτικού τομέα τέθηκαν επί τάπητος στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου κατά τη διάρκεια παρουσίασης της ειδικής Έκθεσης του Γενικού Ελεγκτή για το 2021 που αφορά αξιολόγηση του οφέλους στον τομέα της γεωργίας και αγροτικής ανάπτυξης από επενδύσεις που χρηματοδοτήθηκαν από μέτρα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης και των Κοινών Οργανώσεων Αγοράς.
Επιπλέον, στην Επιτροπή παρουσιάστηκε από τον Γενικό Ελεγκτή, Οδυσσέα Μιχαηλίδη, και η ειδική Έκθεση για τον Κυπριακό Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών (ΚΟΑΠ) για το 2021.
Παρόντες στη συνεδρία ήταν, μεταξύ άλλων, ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Πέτρος Ξενοφώντος και ο Επίτροπος Αγροτικών Πληρωμών (ΚΟΑΠ), Ανδρέας Κυπριανού.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Ζαχαρίας Κουλίας, στην έναρξη της συνεδρίας απευθυνόμενος στον Υπουργό Γεωργίας, έθιξε το θέμα εισαγωγής αγροτικών προϊόντων από το εξωτερικό και είπε ότι θα πρέπει να εξευρεθούν τρόποι να ενισχυθεί η αγροτική οικονομία και να προσληφθούν και άλλοι γεωπόνοι προς όφελος του αγροτικού κόσμου.
Ο κ. Ξενοφώντος απάντησε ότι υπάρχει κατεύθυνση προς την επίτευξη αυτού του στόχου σημειώνοντας ότι αύριο θα υπάρξει συνάντηση με νέους γεωργούς για τα νέα σχέδια της κοινής αγροτικής πολιτικής. Ανέφερε ότι έχουν εγκριθεί όλοι οι νέοι γεωργοί με κόστος γύρω στα 70 εκατομμύρια ούτως ώστε να ενθαρρυνθούν και οι νέοι αλλά και οι επενδύσεις στον αγροτικό τομέα.
Μιλώντας για τα πορίσματα των Εκθέσεων του Γενικού Ελεγκτή, ο κ. Ξενοφώντος ανέφερε ότι αυτά είναι πολύ χρήσιμα προσθέτοντας ότι οι συστάσεις της Υπηρεσίας λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Πρόσθεσε ότι στα αποτελέσματα θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι στον γεωργικό τομέα υπάρχουν απρόβλεπτα δεδομένα όπως ασθένειες, τόσο σε ανθρώπους όσο και στα ζώα, καθώς επίσης και θέματα διαχείρισης στις σχέσεις μεταξύ των συνεργαζόμενων/συνεταίρων σε μια εταιρεία.
Ο Υπουργός είπε ακόμη ότι επίκεινται συναντήσεις για τα επίκαιρα θέματα με τις αγροτικές οργανώσεις με τις οποίες, όπως ανέφερε, υπάρχει «εξαιρετική συνεργασία».
Οι αγροτικές οργανώσεις τόνισαν από πλευράς τους την ανάγκη επανασύστασης του συνεργατισμού λέγοντας ότι υπάρχει προχωρημένη διαδικασία προς αυτή την κατεύθυνση και αναμένεται σύντομα συνάντηση με το Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας.
Επί τάπητος τέθηκε και το θέμα των φωτοβολταϊκών με τον κ. Κυπριανού να επισημαίνει ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιείται η γεωργική γη για φωτοβολταϊκά πάρκα, αλλά ούτε και το δάσος και η φύση της Κύπρου, υποδεικνύοντας ότι υπάρχουν χώροι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών.
Παρουσίαση των Εκθέσεων
Ο Γενικός Ελεγκτής, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, ανέφερε ότι ο ΚΟΑΠ είναι ανεξάρτητος Οργανισμός και δεν υπάγεται σε οποιοδήποτε Υπουργείο ή Τμήμα της Κυβέρνησης προσθέτοντας ότι κύριο καθήκον του Οργανισμού είναι η εφαρμογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής μέσω της διοχέτευσης των κοινοτικών και κρατικών κονδυλίων στον αγροτικό κόσμο, διενεργώντας τις δραστηριότητες που μεγιστοποιούν το όφελος του αγρότη και προστατεύουν παράλληλα τα ευρωπαϊκά και εθνικά ταμεία.
Σημείωσε ότι η διοχέτευση των κονδυλίων επιτυγχάνεται μέσω τριών πυλώνων, ήτοι: τα μέτρα των Άμεσων Πληρωμών, του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) και των Κοινών Οργανώσεων Αγοράς (ΚΟΑ).
Ανέφερε ότι στόχος του ελέγχου ήταν η αξιολόγηση του οφέλους στον τομέα της γεωργίας και αγροτικής ανάπτυξης από τις επενδύσεις που χρηματοδοτήθηκαν από Μέτρα/ Καθεστώτα του ΠΑΑ (πρώην Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΣΑΑ) και των ΚΟΑ, ώστε να αξιολογήσει κατά πόσο τα κονδύλια αυτά διοχετεύονται με τον, κατά το δυνατό, καλύτερα στοχευμένο τρόπο.
Εξήγησε ότι στο πλαίσιο του ελέγχου εξασφαλίστηκαν στοιχεία από τη Στατιστική Υπηρεσία, σχετικά με το γεωργικό τομέα, και διενεργήθηκε έλεγχος σε δείγμα εταιρειών, συγκεκριμένα 54, που χρηματοδοτήθηκαν κατά την περίοδο 2007-2016 για επενδύσεις στον πρωτογενή τομέα και στον τομέα της μεταποίησης.
Ο κ. Μιχαηλίδης είπε ότι βάσει των στοιχείων για τις 54 υπό εξέταση εταιρείες, 50 εταιρείες εξακολουθούν σήμερα να είναι εγγεγραμμένες στο μητρώο του Εφόρου και φαίνεται να δραστηριοποιούνται στον τομέα της γεωργίας και αγροτικής ανάπτυξης.
Στις εισηγήσεις του ο κ. Μιχαηλίδης ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι ο ΚΟΑΠ, σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές θα πρέπει να καθορίσει για όλα τα επενδυτικά μέτρα, ομοιόμορφους και μετρήσιμους στόχους για την αξιολόγηση του οικονομικού οφέλους από τις προτεινόμενες επενδύσεις.
Επίσης, πρόσθεσε ότι τα οικονομικά στοιχεία που πρέπει να υποβάλλονται με τις αιτήσεις συμμετοχής, θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να παρέχεται η δυνατότητα σύγκρισης με τα αντίστοιχα πραγματικά και η εξαγωγή επαρκούς συμπεράσματος για τη συμβολή των επενδύσεων στην οικονομική απόδοση και βιωσιμότητα των εταιρειών.
Ο Ελεγκτής σημείωσε ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες θα πρέπει να διεξάγουν κατάλληλες διαδικασίες που να διασφαλίζουν τη στόχευση των επενδύσεων με τρόπο που να αποδίδει το μέγιστο όφελος για τον γεωργικό τομέα, και να εξετάζουν κατά πόσο οι χρηματοδοτούμενες επενδύσεις ωφέλησαν τις εταιρείες στον προβλεπόμενο βαθμό, όπως αυτός καθορίζεται βάσει των οικονομικών στοιχείων που υποβάλλουν με τις αιτήσεις συμμετοχής τους και βάσει του οποίου εγκρίνονται ή απορρίπτονται οι επενδυτικές προτάσεις τους.
Παρουσιάζοντας την δεύτερη έκθεση για τον ΚΟΑΠ ο κ. Μιχαηλίδης επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ότι μεγάλος αριθμός τεμαχίων που αφορούν σε σημαντική έκταση γης, τόσο κρατικής/χαλίτικης όσο και Τουρκοκυπριακής (Τ/κ) ιδιοκτησίας, τα οποία καλλιεργούνται από πρόσωπα που δεν κατέχουν σχετική συμφωνία μίσθωσης, εξακολουθούν να επιδοτούνται από τον ΚΟΑΠ.
Πρόσθεσε ακόμη ότι εντοπίστηκαν συγκεκριμένες περιπτώσεις αιτητών που καλλιεργούν μεγάλες εκτάσεις κρατικής και Τ/Κ γης και λαμβάνουν ετήσια σημαντικά ποσά επιδοτήσεων. Επεσήμανε ότι η συγκέντρωση μεγάλων εκτάσεων κρατικής και Τ/Κ γης σε συγκεκριμένα άτομα και μάλιστα χωρίς, ενδεχομένως, τη σύναψη σχετικών συμφωνιών μίσθωσης, είναι παράτυπη, αντίθετη με τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και δημιουργεί δυσμενή διάκριση μεταξύ των πολιτών του κράτους.
Τοποθετήσεις Βουλευτών
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, δήλωσε μετά τη συνεδρία ότι τα προβλήματα που εντόπισε η Έκθεση ήταν δικαιολογημένα κάτω από τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που πέρασε ο τόπος.
Σημείωσε ότι τέθηκαν ενώπιον του Υπουργού Γεωργίας δύο βασικά θέματα. Το πρώτο είπε ο κ. Κουλίας αφορά τους αγρότες που επιδοτούνται για αγροτικά εργαλεία φέρνοντας ως παράδειγμα ότι για την αγορά ενός γεωργικού ελκυστήρα χρειάζονται 100.000 ευρώ και για αυτό απαιτούνται άλλες 19 χιλιάδες ευρώ ΦΠΑ.
Επεσήμανε ότι οι τράπεζες δεν παρέχουν διευκολύνσεις και αν τελικά δοθεί το ποσό γίνεται μετά από πολλές εξασφαλίσεις και χρεώσεις. Ανέφερε ότι το αίτημα προς το Υπουργείο Γεωργίας και προς το Υπουργείο Οικονομικών και προς την αρμόδια αρχή, που είναι ο Φόρος Εισοδήματος είναι να γίνει μια προσπάθεια να αλλάξει ο νόμος ούτως ώστε όσοι παίρνουν επιδότηση για αγροτικούς σκοπούς να μην χρεώνονται και ΦΠΑ, λέγοντας ότι αυτό συμβαίνει και στην Ελλάδα.
Πρόσθεσε ότι το δεύτερο αίτημα προς τον Υπουργό Γεωργίας, το οποίο είδε με πολύ κατανόηση και εξέφρασε την συμπαράστασή του, είναι η επανασύσταση του συνεργατισμού για τους γεωργούς.
Ο κ. Κουλίας ανέφερε ότι «εάν θέλουμε να διατηρήσουμε την γεωργοκτηνοτροφία πρέπει να επανασυσταθεί πάραυτα ο συνεργατισμός» σημειώνοντας ότι ο Υπουργός Οικονομικών και ο Υπουργός Γεωργίας έχουν άμεση και πρωταρχική υποχρέωση να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ονούφριος Κουλλά, ανέφερε εντός της Επιτροπής ότι είναι ορθό να εξετάζεται η βιωσιμότητα των εταιρειών που χρηματοδοτούνται, σημειώνοντας ότι αν δεν υπήρχαν αυτές οι επιδοτήσεις τόσο για την Κύπρο, όσο και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν θα υπήρχε γεωργία. Πρόσθεσε ότι η υπό εξέταση περίοδος από το 2008 έως το 2016 ήταν μια πολύ δύσκολη περίοδος για την Κύπρο χαρακτηρίζοντας τα αποτελέσματα ως πολύ ικανοποιητικά.
Μιλώντας για το θέμα των φωτοβολταϊκών ο κ. Κουλλά είπε ότι προτεραιότητα θα πρέπει να είναι οι στέγες και οι άγονες περιοχές, προσθέτοντας ότι δεν θα ήταν αντίθετος για ένα γεωργό να δικαιούται για ένα μικρό χώρο να εγκαταστήσει ένα μικρό φωτοβολταϊκό σύστημα για να ενισχύσει το εισόδημά του, αλλά όχι να καταστρέψει ολόκληρο το χωράφι του.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Κώστας Κώστα, ανέφερε εντός της Επιτροπής για το προαναφερθέν θέμα ότι ένας από τους τρεις λόγους για τους οποίους η Κύπρος πληρώνει ακριβό ηλεκτρικό ρεύμα είναι γιατί δεν έγινε κατορθωτό να εφαρμοστούν σε σημαντικό βαθμό οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, σημειώνοντας ότι εδώ και πέντε χρόνια αναμένεται μελέτη για να εξεταστεί αν μπορούν να αδειοδοτηθούν οι ενδιαφερόμενοι και σε ποιους χώρους.
Είπε ακόμη ότι υπάρχουν χώροι όπως οι πλευρές των φρακτών ή εγκαταλελειμμένα μεταλλεία όπου μπορούν να εγκατασταθούν φωτοβολταϊκά πάρκα, σημειώνοντας ότι σε δρόμο από την Άλασα προς το Τρόοδος έχουν ισοπεδωθεί χώροι για δημιουργία γεωθερμικού πάρκου, που εν τέλει δεν έγινε.
Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ-Συνεργασία, Αλέκος Τρυφωνίδης, δήλωσε ότι τα στοιχεία που παρουσιάζουν οι εκθέσεις του Γενικού Ελεγκτή που αφορούν τις επιχορηγήσεις των εταιρειών που ασχολούνται στον γεωργικό τομέα είναι πολύ ενδιαφέροντα. Πρόσθεσε ότι το σημαντικό συμπέρασμα από τις συστάσεις του Γενικού Ελεγκτή είναι ότι πρέπει να γίνεται έλεγχος βιωσιμότητας των εταιρειών ούτως ώστε οι επιδοτήσεις που παραχωρούνται να είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά.
Ανέφερε ακόμη ότι με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου δόθηκε μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2024 περιθώριο σε όλους τους χρήστες γης για να υποβάλουν αίτηση στο κτηματολόγιο για να γίνει συμφωνία ενοικίασης ούτως ώστε οι χρήστες που καλλιεργούν τόσο την χαλίτικη γη όσο και την Τ/Κ να μπορούν να πληρώνουν το απαραίτητο ενοίκιο στο κράτος.
Ο κ. Τρυφωνίδης αναφέρθηκε και στην ανάγκη για δημιουργία συνεργατισμού για τους αγρότες εκφράζοντας την στήριξη της παράταξής του προς αυτή την κατεύθυνση.
Ο Βουλευτής των Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, Σταύρος Παπαδούρης, σχολιάζοντας την αναφορά για δημιουργία νέου συνεργατισμού είπε ότι υπάρχει ανάγκη ως θέμα ανταγωνισμού με τις ιδιωτικές τράπεζες επισημαίνοντας ότι εάν θα γίνει μια νέα προσπάθεια στην οποία απλά θα γίνει επανάληψη του «αμαρτωλού παρελθόντος» του συνεργατισμού με κόστος στον φορολογούμενο αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να σκεφτούν κάποιοι οι οποίοι κάνουν αυτή την προσπάθεια.
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΕ:
Stockwatch: Στα σκαριά η Πράσινη Συνεργατική Τράπεζα Κύπρου
Nomoplatform-ΚΥΠΕ
