Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 27/02/2024, πραγματοποίησε συνάντηση με την Υφυπουργό Κοινωνικής Πρόνοιας για ενημέρωση και ανταλλαγή απόψεων σε θέματα της αρμοδιότητας της Επιτροπής. Στο πλαίσιο της συνάντησης, η Επιτροπή συζήτησε το ακόλουθο θέμα:
Θέσπιση ειδικής νομοθεσίας για τα άτομα με αναπηρίες
Η Επιτροπή συζήτησε το πιο πάνω θέμα μέσω του οποίου εξετάστηκε η ανάγκη θέσπισης ειδικής νομοθεσίας για τα άτομα με αναπηρίες, ανεξαρτήτως των κριτηρίων της νομοθεσίας που αφορά το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, η οποία να συνάδει με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες.
Υπάρχει βούληση για νέα νομοθεσία για άτομα με αναπηρία, είπε στη Βουλή η Υφ. Πρόνοιας
Υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση για διαμόρφωση ειδικής νομοθεσίας για άτομα με αναπηρία, ώστε να αποσυνδεθούν τα επιδόματα από το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (ΕΕΕ), ανέφερε η Υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας Μαριλένα Ευαγγέλου, κατά τη συζήτηση του θέματος στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εργασίας.
Όπως ανέφερε η κα. Ευαγγέλεου έγινε ήδη μια πρώτη συνάντηση με την Κυπριακή Συνομοσπονδία Οργανώσεων Αναπήρων (ΚΥΣΟΑ) και αρχές Μαρτίου θα συνεχιστεί η διαβούλευση, ώστε να ρυθμίζονται συνολικά ζητήματα κοινωνικής συμπερίληψης, αποκατάστασης, συμμετοχής και ζητήματα κοινωνικών παροχών και υπηρεσιών. Σημείωσε ότι θα πρόκειται για εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας και ότι έχει την προσωπική της προσοχή, χαρακτηρίζοντας σημαντική την αποσύνδεση των παροχών σε αναπήρους από τη νομοθεσία από το ΕΕΕ.
Είπε ακόμα ότι η διαβούλευση είναι ζωντανή, ουσιαστική, σε εξέλιξη και αναμένονται αναλυτικότερες εισηγήσεις της ΚΥΣΟΑ μέσα από τις οποίες θα συνεχιστεί η διαβούλευση.
Από πλευράς του ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εργασίας, Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Καυκαλιάς, ανέφερε ότι με το τέλος της συζήτησης και η Βουλή θα σηκώσει το βάρος της ευθύνης για να προχωρήσουν.
Ο Πρόεδρος της ΚΥΣΟΑ Χριστάκης Νικολαΐδης ανέφερε ότι το θέμα χρονίζει από το 2014 όταν προχώρησε η προηγούμενη Κυβέρνηση με το ΕΕΕ και τα άτομα με αναπηρία έχασαν σχεδόν το 40% των υποστηρικτικών δικαιωμάτων που λάμβαναν από το κράτος.
Σημείωσε ότι πολλές φορές υποβάλλουν αναλυτικές προτάσεις για το θέμα και ότι η Υφυπουργός τους έπεισε ότι υπάρχει καλή διάθεση και υπάρχει καλή επικοινωνία. Εξέφρασε την επιθυμία να προχωρήσει η διαβούλευση και ανέφερε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τούς κάλεσε να υποβάλουν τις εισηγήσεις τους εντός τριών μηνών. Πρόσθεσε ότι έχουν υποβάλει ένα προσχέδιο εισηγήσεων στην Υφυπουργό και ετοιμάζεται τώρα ένα ολοκληρωμένο υπόμνημα.
Ανέφερε επίσης ότι το αίτημά τους είναι να αυξηθεί κατά 60 εκ. ευρώ ο προϋπολογισμός του κράτους για τη στήριξη των ατόμων με αναπηρίες. Χωρίς τις νομοθεσίες, πρόσθεσε, η Κύπρος θα μείνει πίσω και η τελευταία χώρα στην Ευρώπη.
Εκ μέρους της Παγκύπριας Οργάνωσης Αποκατάστασης Αναπήρων ο Στέλιος Θεοφίλου, κάκισε το γεγονός ότι η πολιτεία αναμένει από αυτούς να φέρουν νομοθεσία, ενώ ούτε ένα δημόσιος υπάλληλος όπως είπε, δεν εργάστηκε για το θέμα. Κάλεσε επίσης τους βουλευτές να φέρουν προτάσεις νόμου για το θέμα.
Η Υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας αντέταξε ότι θα ήταν πιο εύκολο να γίνει ένα νομοσχέδιο με βάση τα οικονομικά δεδομένα, ωστόσο, όπως είπε επιθυμούν να λάβουν υπόψη τα άτομα με αναπηρίες για αυτό προχωρούν στη διαβούλευση με την ΚΥΣΟΑ.
Αριθμός οργανώσεων ατόμων με αναπηρία τοποθετήθηκαν στην Επιτροπή, ζητώντας μια νέα πολιτική επιδομάτων στη βάση της σχετικής σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών και τόνισαν ότι η νέα νομοθεσία δεν πρέπει σε τίποτε να θυμίζει το ΕΕΕ. Σημείωσαν επίσης ότι τα σημερινά επιδόματα δεν διασφαλίζουν το βιοτικό τους επίπεδο.
Ο Πρόεδρος της Οργάνωση Παραπληγικών Κύπρου Δημήτρης Λαμπριανίδης σημείωσε ότι εν αναμονή της νέας νομοθεσίας που θα πάρει καιρό, θα πρέπει να γίνουν κάποιες τροποποιήσεις στις πρόνοιες του ΕΕΕ για να διευρυνθούν κάποιες παροχές.
Σημαντική ήταν και η παρέμβαση ατόμων με ψυχικές παθήσεις όπως το σύνδρομο ΔΕΠΥ, που τόνισαν την ανάγκη να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη και οι μη ορατές ψυχικές αναπηρίες, ιδιαίτερα σε μικρές ηλικίες, ώστε να αντιμετωπιστούν και να μην υπάρχει στη συνέχεια υψηλότερο κόστος για την κοινωνία.
Σε δηλώσεις ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Ανδρέας Καυκαλιάς ανέφερε ότι η τοποθέτηση της Υφυπουργού για ισχυρή πολιτική βούληση από πλευράς Κυβέρνησης καταγράφεται στα θετικά ωστόσο, όπως είπε, θα πρέπει να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη και να προχωρήσουν οι διαβουλεύσεις με το αναπηρικό κίνημα, ώστε να κατατεθεί το συντομότερο δυνατό το νομοσχέδιο. Είπε επίσης ότι η Επιτροπή θα εξετάζει το θέμα ανά διμηνία για να διαπιστώσει αν υπάρχει πρόοδος.
Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ Φωτεινή Τσιρίδου είπε ότι θα ήταν καλό το Υφυπουργείο όπου μπορεί να κάνει και διαβούλευση με οργανώσεις που αισθάνονται ότι δεν λαμβάνονται σημαντικά υπόψη. Σημείωσε επίσης ότι είναι σημαντικό αυτό που θα προσφέρεται για κάθε αναπηρία να αντικατοπτρίζει το πρόβλημα του καθενός. Ανέφερε ακόμα ότι είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη οι μη εμφανείς αναπηρίες ώστε να μην γίνουν στο μέλλον σοβαρότερες.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ Χρίστος Σενέκκης εξέφρασε συγκλονισμό από τις βιωματικές εμπειρίες και το μεγαλείο της ψυχής των ατόμων με αναπηρίες. Πρόσθεσε ότι θεωρούν πως με τη διαβούλευση γίνεται το αποφασιστικό βήμα για κατοχύρωση των δικαιωμάτων αξιοπρεπούς διαβίωσής τους.
Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ Ανδρέας Αποστόλους ανέφερε ότι για πρώτη φορά υπάρχει τόσο μεγάλη αισιοδοξία για κατάληξη και πρόσθεσε ότι η Υφυπουργός πέτυχε να πείσει ότι το εννοούν ότι θα καταλήξουν και για αυτό ξεκίνησε ένα δομημένος διάλογος. Ανέφερε ακόμα ότι η νέα νομοθεσία θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις εξατομικευμένες ανάγκες του κάθε ατόμου με αναπηρία. Είπε ακόμα ότι στο μεσοδιάστημα θα πρέπει να διορθωθούν κάποιες στρεβλώσεις, ενώ χρειάζεται και διαβούλευση με άλλα συναρμόδια Υπουργεία όπως το παιδείας και το υγείας για θέματα υπηρεσιών προς τα άτομα με αναπηρίες.
Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ Μαρίνος Μουσιούττας χαιρέτησε την προσπάθεια της Κυβέρνησης και είπε ότι θα πρέπει να μπουν κάποια σταθερά χρονοδιαγράμματα και να τηρηθούν. Εκτίμησε ότι το θέμα μπορεί να έχει σύντομα αίσιο τέλος.
Ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ Σωτήρης Ιωάννου εξέφρασε την ελπίδα για αίσιο τέλος σε ένα θέμα που χρονίζει. Παράλληλα είπε ότι δεν χρειάζεται να το πουν οι οποιεσδήποτε οργανώσεις για να εφαρμοστεί η σχετική σύμβαση του ΟΗΕ που δεν εφαρμόζεται σήμερα σε σχέση με τα άτομα με αναπηρίες. Είπε ακόμα ότι οι βαθμοί αναπηρίας είναι ένα σύστημα ισοπεδωτικό που δεν αξιολογεί τις ανάγκες του κάθε ατόμου με αναπηρία.
Επιπρόσθετα, η Επιτροπή εξέτασε τα ακόλουθα νομοσχέδια:
Η Επιτροπή εξέτασε τα πιο πάνω νομοσχέδια σκοπός των οποίων είναι να επεκταθεί η χρονική περίοδος για την οποία παραχωρείται άδεια και επίδομα μητρότητας για απόκτηση πρώτου τέκνου μέσω τοκετού ή υιοθεσίας ή παρένθετης μητέρας, καθώς και η χρονική περίοδος για την οποία παραχωρείται άδεια και επίδομα μητρότητας σε περίπτωση νοσηλείας του βρέφους.
Ψηφίζεται την Πέμπτη η αύξηση της άδειας μητρότητας με άμεση ισχύ
Προς ψήφιση οδηγούνται την Πέμπτη στην Ολομέλεια της Βουλής τα νομοσχέδια που αφορούν την αύξηση της άδειας και του επιδόματος μητρότητας στις 22 εβδομάδες για το πρώτο παιδί με άμεση ισχύ από την ημέρα δημοσίευσης του νόμου.
Στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εργασίας όπου συζητήθηκαν, παρευρέθηκε ο Υπουργός Εργασίας Γιάννης Παναγιώτου, που σημείωσε ότι κεντρική πολιτική της Κυβέρνησης είναι η υποστήριξη των εργαζόμενων γονιών και ότι η υποβολή του νομοσχεδίου για την αύξηση της άδειας μητρότητας κατά ένα μήνα είναι μια βασική πρόνοια του προγράμματος διακυβέρνησης.
Ανέφερε ότι από την πολιτική αυτή θα επηρεαστούν περίπου 5000 μητέρες ετησίως και ότι θα έχει άμεση εφαρμογή από την ημέρα δημοσίευσής της και για μητέρες που βρίσκονται ήδη σε άδεια μητρότητας, η οποία δεν έχει λήξει.
Ευχαρίστησε την Επιτροπή Εργασίας της Βουλής για τα γρήγορα αντανακλαστικά της στην προώθηση του νομοσχεδίου. Επίσης σημείωσε ότι έχει ολοκληρωθεί η αναλογιστική μελέτη για την επίδραση της αύξησης του επιδόματος στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ), που δεν προκαλεί οποιοδήποτε προβληματισμό. Είπε επίσης ότι έγινε ο απαραίτητος κοινωνικός διάλογος για το ζήτημα.
Όπως εξήγησε η διάρκεια της άδειας μητρότητας για το πρώτο παιδί αυξάνεται βάσει των νομοσχεδίων από τις 18 στις 22 εβδομάδες για τοκετό ή γέννηση μέσω παρένθετης μητέρας, ενώ αυξάνεται για υιοθεσία πρώτου παιδιού από τις 16 στις 20 εβδομάδες.
Επίσης υπάρχει αύξηση από τις έξι εβδομάδες στις οκτώ εβδομάδες σε περίπτωση πρόωρου τοκετού.
Το όλο κόστος, ανέφερε ο Υπουργός θα ανέλθει μεταξύ 4,1 με 4,4, εκ. ευρώ ετησίως.
Κόμματα και οργανώσεις επικρότησαν τη νέα νομοθεσία.
Ωστόσο από το γραφείο της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού αναφέρθηκε ότι τα νομοσχέδια εξακολουθούν να μην είναι παιδοκεντρικά και δεν συμμορφώνονται με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, αφού δημιουργούν διάκριση μεταξύ πρώτου και δευτέρου παιδιού και τρίτου ή και άλλων παιδιών, καθώς και διάκριση στη βάση του τρόπου απόκτησης του παιδιού.
Προβληματισμοί εκφράστηκαν από εργοδοτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις για την επίδραση στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ενώ εκφράστηκε η ανάγκη για αύξηση σε αυτό της συνεισφοράς του κράτους.
Σε τοποθέτησή του ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Καυκαλιάς ανέφερε ότι η επέκταση της άδειας και του επιδόματος μητρότητας συνιστά βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου. Ωστόσο σημείωσε ότι παραμένει ανεκπλήρωτο το καθολικό αίτημα της κοινωνίας για επέκταση στις 26 εβδομάδες από το πρώτο παιδί, όπως είναι και η σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Ανέφερε ακόμα ότι είναι σημαντικό να ψηφιστεί η νομοθεσία το συντομότερο δυνατό.
Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ Σάβια Ορφανίδου ανέφερε ότι θέση του ΔΗΣΥ παραμένει για επέκταση της άδειας στις 26 εβδομάδες για όλα τα παιδιά, ωστόσο εξέφρασε ικανοποίηση για την τροποποίηση στη νομοθεσία που κατέθεσε η Κυβέρνηση για επέκταση στις 22 εβδομάδες. Είπε επίσης ότι θα πρέπει να ξεκινήσει η μελέτη για την επίπτωση της επέκτασης της άδειας στις 26 εβδομάδες στο ΤΚΑ, ώστε να είναι έτοιμοι να εξετάσουν το θέμα. Τόνισε παράλληλα την ανάγκη να υπάρξει ενίσχυση των υποδομών για φύλαξη παιδιών, ευέλικτες μορφές εργασίας και ευέλικτο ωράριο, καθώς και διαμόρφωση χώρων θηλασμού.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ Πανίκος Λεωνίδου ανέφερε ότι το θέμα είναι κατεπείγον και το νομοθέτημα λύνει σε μεγάλο βαθμό ένα ζήτημα που απαιτούσαν οι οργανωμένοι φορείς. Εξέφρασε την άποψη ότι έχουν επιμετρηθεί οι δυνατότητες του ΤΚΑ και σημείωσε ότι μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου θα έχουν τη δυνατότητα να εξετάσουν τα θέματα επιφυλάξεων.
Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ Μαρίνος Μουσιούττας χαιρέτισε την κατάθεση και άμεση προώθηση του νομοθετήματος και είπε ότι οποιαδήποτε αλλαγή θα πρέπει να ψηφιστεί άμεσα. Ανέφερε, παράλληλα, ότι αυξήθηκαν, ύστερα από πρόταση της ΔΗΠΑ, οι επιπλέον εβδομάδες για πρόωρους τοκετούς από έξι σε οκτώ εβδομάδες.
Ο περί της Προσβασιμότητας Προϊόντων και Υπηρεσιών Νόμος του 2023
Η Επιτροπή εξέτασε το πιο πάνω νομοσχέδιο σκοπός του οποίου είναι η εναρμόνιση και μεταφορά στο κυπριακό δίκαιο της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/882 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου 2019 σχετικά με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας προϊόντων και υπηρεσιών.
Η Επιτροπή αποφάσισε όπως συνεχίσει την εξέταση σε επόμενη συνεδρία.
Nomoplatform-ΚΥΠΕ
