Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 27/11/2023, συζήτησε το ακόλουθο θέμα:
Εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης ατόμων με ψυχολογικά προβλήματα
Η Επιτροπή συζήτηση το πιο πάνω θέμα μέσω του οποίου εξετάστηκε το ανθρώπινο δικαίωμα στην εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης ατόμων με ψυχολογικά προβλήματα.
Σε αναμονή η β’ φάση νοσοκομείου Αθαλάσσας, κενά στη ψυχική υγεία είδε η Βουλή
Την ανάγκη για εκπόνηση μίας ολοκληρωμένης Εθνικής Στρατηγικής για άτομα με ψυχικές ασθένειες, ανέδειξε η συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στην οποία αναδείχθηκαν σοβαρά κενά στον τομέα αυτό. Κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή, οι καλεσμένοι αναφέρθηκαν σε ανεπαρκείς υποδομές και μηχανισμούς, στην έλλειψη στήριξης και ενημέρωσης, τόσο προς τους ασθενείς, όσο και προς τις οικογένειές τους, καθώς και αδυναμίες στη διαχείριση των ψυχικά ασθενών, που μπορεί να οδηγήσουν και σε απώλεια ζωών.
Τις αδυναμίες στη λειτουργία τόσο του Νοσοκομείου Αθαλάσσας, όσο και γενικότερα των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην Κύπρο, στηλίτευσαν όλοι οι καλεσμένοι που συμμετείχαν στη συνεδρίαση της Επιτροπής, τόσο από κρατικούς οργανισμούς, όσο και από συνδέσμους ασθενών και επαγγελματιών. Χαρακτηριστικά, αναφέρθηκε ότι το Νοσοκομείο Αθαλάσσας «θεωρείται τιμωρητικός χώρος», φέροντας κοινωνικό στίγμα.
Ο Δρ. Σταμάτης Σαμαρτζής, μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής για τα δεδομένα που αφορούν στη λειτουργία του Νοσοκομείου Αθαλάσσας, σημείωσε ότι η α’ φάση των έργων στις εγκαταστάσεις του προχωρά, ενώ για τη β’ φάση δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η διαδικασία προσφορών. Υπογράμμισε, δε, τη σημασία του νοσοκομείου για την ψυχική υγεία, επισημαίνοντας ότι σε αυτό νοσηλεύονται τα πιο σοβαρά περιστατικά.
Ανέφερε, ακόμα, ότι πέρα από τις εγκαταστάσεις του νοσοκομείου, υπάρχει ανάγκη για δημιουργία ενδιάμεσων δομών, που θα φιλοξενούν τους ασθενείς που παίρνουν εξιτήριο, οι οποίοι παρουσιάζουν ψυχοκοινωνικές αναπηρίες, ώστε να παράσχουν μετανοσοκομειακή φροντίδα, πριν αυτοί μετακινηθούν σε άλλες δομές, όπως είναι οι προστατευόμενοι ξενώνες.
Συγγενής ψυχικά ασθενούς, ανέφερε ενώπιον της Επιτροπής ότι στο νοσοκομείο διατίθενται 15 κλίνες ανά 100.000 πληθυσμό, ενώ στην Ευρώπη η αναλογία είναι 75, επισημαίνοντας ότι γι’ αυτό τον λόγο οι ασθενείς παίρνουν εξιτήριο σε 15 μέρες και γι’ αυτό χρειάζεται να νοσηλευτούν ξανά.
Έθεσε, επίσης, το ζήτημα πώς μπορεί να θεωρείται α’ φάση έργο στο νοσοκομείο η κατασκευή δύο θαλάμων, οι οποίοι θα αντικαταστήσουν δύο άλλους θαλάμους. Επιβεβαίωσε, εξάλλου, την ανάγκη για ενδιάμεσες και μόνιμες δομές για ψυχικά ασθενείς και αναφέρθηκε στη χρησιμότητα των κέντρων ημέρας, ως καθημερινές διέξοδοι για δημιουργικές δραστηριότητες. Σημείωσε, δε, ότι είναι απαραίτητα τα προγράμματα στήριξης και για τις οικογένειες των ασθενών.
Εκπρόσωπος του Παγκυπρίου Συλλόγου Ψυχολόγων έκανε λόγο για δυσκολίες στον χειρισμό των ψυχικά ασθενών, αναφέροντας ότι οι ειδικοί που ασχολούνται με ένα περιστατικό, δρουν μεμονωμένα, συχνά δεν έχουν την απαραίτητη επικοινωνία μεταξύ τους και αυτό έχει συνέπειες στην ποιότητα της φροντίδας που λαμβάνει ο ασθενής. «Αν είχαμε τη δυνατότητα να φροντίζουμε τους ανήλικους, ώστε να μη γίνονται ενήλικες με ψυχικά προβλήματα, θα ήταν ευχής έργο», σημείωσε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για έγκαιρη και ολοκληρωμένη παρέμβαση.
Κατά τη συνεδρίαση, έγινε αναφορά και σε αδυναμίες στον χειρισμό περιστατικών με ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές. Επισημάνθηκε, ακόμα, η ανάγκη να υπάρχει η δυνατότητα συνολικής αξιολόγησης του περιβάλλοντος στο οποίο διαβιεί ένας ψυχικά ασθενής, ώστε να σχεδιάζεται ανάλογα η θεραπεία του.
Ως ανησυχητικό στοιχείο ανέφερε η κ. Χαραλαμπίδου το γεγονός ότι υπήρξε ομοφωνία ανάμεσα στους καλεσμένους, είτε αυτοί προέρχονταν από τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας είτε από τον ΟΑΥ, είτε από τον ΟΚΥΠΙ.
Επεσήμανε ότι το νοσοκομείο Αθαλάσσας «είναι ένας τιμωρητικός χώρος, δεν είναι ένας χώρος όπου προσφέρεται θεραπεία». Αναφέρθηκε ιδιαίτερα στη β’ φάση του έργου στο νοσοκομείο Αθαλάσσας, λέγοντας ότι «ακόμη δεν ξέρουν πότε θα ξεκινήσει, αν έχουν κατακυρωθεί προσφορές, τι χρονοδιαγράμματα υλοποίησης υπάρχουν», ενώ σημείωσε ότι είναι και πιο σοβαρή φάση, γιατί από αυτή θα επωφεληθούν οι ασθενείς.
«Δεν μπορεί να χάνονται άνθρωποι να καταστρέφονται άνθρωποι, γιατί δεν υπάρχει ολοκληρωμένη προσέγγιση και επαρκής προσέγγιση για τα άτομα με ψυχική ασθένεια», υπογράμμισε η κ. Χαραλαμπίδου, αναφέροντας ότι στήριξη χρειάζονται και οι οικογένειες των ασθενών, όπως επίσης εκπαίδευση και γνώση για το πώς να διαχειρίζονται τα άτομα της οικογένειάς τους που έχουν ψυχικές ασθένειες.
«Ακόμα και οι διαδικασίες για να βγάλεις έναν ένταλμα, για να οδηγήσεις με μαρτυρία της οικογένειας έναν ψυχικά ασθενή σε εγκλεισμό, και εκεί υπάρχουν τραυματικές διαδικασίες, όπως κατατέθηκε σήμερα στην Επιτροπή», πρόσθεσε.
Αναφέρθηκε, εξάλλου, και στα άτομα με διατροφικές διαταραχές, λέγοντας ότι δεν λαμβάνουν σωστή περίθαλψη και σημειώνοντας ότι κατά τη συνεδρίαση έγινε αναφορά σε μία τραγική περίπτωση, η οποία έχει τεθεί και σε Επιτροπή της Βουλής, η οποία τελικά έχασε τη ζωή της.
Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Θεοδώρου – Σούπερμαν, σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρίαση, υπογράμμισε ότι οι ψυχικά ασθενείς έχουν δικαίωμα αξιοπρεπούς περίθαλψης και επανένταξης στην κοινωνία. «Οι κλινικές και το ψυχιατρείο Αθαλάσσας είναι μόνιμα υπερπλήρη με αποτέλεσμα να μην εξυπηρετούν τον σκοπό λειτουργίας τους στο έπακρο», ανέφερε.
Είπε, ακόμα, ότι ένα μεγάλο ζήτημα που αναδείχθηκε κατά τη συζήτηση, είναι η μη στήριξη των συγγενών, οι οποίοι επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος τόσο της περίθαλψης όσο και της κοινωνικής επανένταξης των ασθενών. «Αναμένουμε τη δημιουργία της εθνικής στρατηγικής που ανακοίνωσε το Υπουργείο Υγείας και ζητούμε να δοθεί η δέουσα σημασία σε ένα τόσο κρίσιμο θέμα που αφορά στην ψυχική υγεία των πολιτών», κατέληξε η Βουλευτής.
Εξάλλου, κατά τη συνεδρίαση, η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Φωτεινή Τσιρίδου, ανέδειξε την ανάγκη για σωστή ενημέρωση για να σπάσουν τα ταμπού. Είπε ότι θα μπορούσαν να αναδειχθούν στατιστικά στοιχεία, για να φανεί η πραγματική εικόνα προς τα έξω και να ασκηθεί πίεση.
Σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρίαση της Επιτροπής, η Πρόεδρος και Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, ανέφερε ότι «οι ψυχικά ασθενείς δεν είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας, όμως το κράτος τους μεταχειρίζεται ως τέτοιους» και υπογράμμισε την ανάγκη για εκπόνηση Εθνικής Στρατηγικής για ψυχικά ασθενείς, «με μία Εθνική Επιτροπή που θα βάλει κάτω από μία ομπρέλα όλες τις υπηρεσίες που αφορούν αυτά τα άτομα, για να είναι στη συνέχεια λειτουργικά στην κοινωνία και να μην υποτροπιάσουν».
«Δεν πρόκειται να κλείσει το θέμα εδώ», σημείωσε η κ. Χαραλαμπίδου, λέγοντας ότι θα ασκηθούν πιέσεις στο Υπουργείο Υγείας. Όπως είπε, τα προβλήματα που αναδείχθηκαν κατά τη συνεδρίαση, τόσο από κρατικούς οργανισμούς, όσο και από συνδέσμους, θα τεθούν με επιστολές υπόψη της Υπουργού και ακολούθως το θέμα θα τεθεί εκ νέου στην Επιτροπή.
Επιπρόσθετα, η Επιτροπή εξέτασε την ακόλουθη πρόταση νόμου:
Η Επιτροπή εξέτασε την πιο πάνω πρόταση νόμου σκοπός της οποίας είναι η τροποποίηση του περί της Εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής για την Καταπολέμηση της Σεξουαλικής Κακοποίησης και Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμου, ώστε να επεκταθεί η δυνατότητα διορισμού μέλους του Συμβουλίου Εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής για την Καταπολέμηση της Σεξουαλικής Κακοποίησης για τρεις συνεχείς θητείες, αντί δύο που ισχύει σήμερα.
Πρόταση νόμου για επέκταση θητείας μελών ΔΣ «Φωνής» ενώπιον Ολομέλειας Βουλής
Στην Ολομέλεια της Βουλής αναμένεται να οδηγηθεί την ερχόμενη εβδομάδα πρόταση νόμου για επέκταση της συμμετοχής των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της Οργάνωσης Φωνή. Μετά τη συνεδρίαση της η Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το θέμα, η Πρόεδρός της, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, εξέφρασε την προσδοκία ότι η πρόταση θα ψηφιστεί ομόφωνα.
Την πρόταση νόμου καταθέτει η κ. Χαραλαμπίδου, εκ μέρους της Επιτροπής, αφού επισημάνθηκε η ανάγκη για παράταση της θητείας από δύο σε τρία χρόνια, για τα μέλη του ΔΣ Συμβουλίου «Φωνή», για την εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την Καταπολέμηση της Σεξουαλικής Κακοποίησης και Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας.
Όπως επεσήμανε κατά την παρέμβασή της στη συνεδρίαση της Επιτροπής η Πρόεδρος του Συμβουλίου, Αναστασία Παπαδοπούλου, κατά την περίοδο της πανδημίας COVID-19 υπήρξε αναγκαστική διακοπή των δράσεων της «Φωνής», με αποτέλεσμα να μην ολοκληρωθούν οι σχεδιασμοί του Συμβουλίου.
Η επέκταση της θητείας τους κρίνεται απαραίτητη, όπως είπε, ώστε να αξιοποιηθεί η εμπειρογνωμοσύνη τους για την ολοκλήρωση των δράσεων του Συμβουλίου. Σημείωσε, δε, ότι επίκειται η λήξη της θητείας τεσσάρων μελών της «Φωνής», ενώ το Συμβούλιο βρίσκεται στη μέση της ολοκλήρωσης της β’ Εθνικής Στρατηγικής.
Τη σύμφωνη γνώμη τους με την πρόταση νόμου κατέθεσαν ενώπιον της Επιτροπής τα Υπουργεία Δικαιοσύνης, Υγείας και Παιδείας, όπως επίσης και η Νομική Υπηρεσία, η οποία επεσήμανε ότι, εάν γίνει ανανέωση των μελών του ΔΣ, θα πρέπει να ανανεώνεται και η θητεία του Προέδρου, αν και η Αναστασία Παπαδοπούλου διευκρίνισε ότι δεν θα συνεχίσει στον ρόλο αυτό, για προσωπικούς λόγους. Υπέρ της πρότασης νόμου τάχθηκαν και εκπρόσωποι ΜΚΟ, επισημαίνοντας ότι είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν εμπειρογνώμονες για να αντικαταστήσουν τα μέλη που αποχωρούν.
«Ως Επιτροπή έχουμε ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέματα που αφορούν την προστασία των παιδιών, την ενημέρωση, την πρόληψη, τις δράσεις, προκειμένου να υπάρχει αυτή η πρόληψη», ανέφερε η κ. Χαραλαμπίδου σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρίαση, εξηγώντας τους λόγους για την κατάθεση της εν λόγω πρότασης νόμου.
«Σκεφτήκαμε ότι πρέπει να δώσουμε την ευκαιρία στους εμπειρογνώμονες που ήδη μετέχουν, γιατί στην Κύπρο δεν είναι εύκολο να βρίσκουμε εμπειρογνώμονες να αντικαθιστούμε σε ΜΚΟ, που πολλές φορές είναι πολύ περιορισμένος ο αριθμός των ατόμων που εξειδικεύονται πάνω σε ορισμένα ζητήματα, για να τους δώσουμε την ευκαιρία να ολοκληρώσουν το έργο που έχουν ξεκινήσει και το οποίο αξιολογείται εξαιρετικά θετικά», ανέφερε η Πρόεδρος της Επιτροπής.
Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Θεοδώρου-Σούπερμαν, ανέφερε σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρίαση ότι υπάρχει πλήρης συμφωνία με την πρόταση, σημειώνοντας ότι μέσω αυτής της ρύθμισης θα δοθεί συνέχεια στην εξειδίκευση και εμπειρογνωμοσύνη που αποκτήθηκε. «Ωστόσο, από πλευράς μας ως ΔΗΣΥ, θα προχωρήσουμε με τροπολογία προκειμένου αυτή η πρόταση να καλύπτει και τον/την εκάστοτε Πρόεδρο του Συμβουλίου», πρόσθεσε.
Nomoplatform-ΚΥΠΕ
