Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών, Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 1/12/2021, εξέτασε τα νομοσχέδια και τις προτάσεις νόμου που προνοούν:
- Την θέσπιση νομοθετικού πλαισίου που προνοεί για την προστασία πολιτών, οι οποίοι κατέχουν πληροφορίες κακών πρακτικών ή φαινομένων διαφθοράς στο χώρο εργασίας τους και αποφεύγουν να δώσουν τις πληροφορίες αυτές σε θεσμικά όργανα, φοβούμενοι δυσμενείς συνέπειες για τους ιδίους (whistleblowers).
- Τη σύσταση και λειτουργία Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς.
- Την εγκαθίδρυση συστήματος έκδοσης καταζητούμενων προσώπων μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφ’ ενός, και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Αναλυτικά τα νομοσχέδια και οι προτάσεις νόμου:
Ο περί Αποκάλυψης Πληροφοριών προς Όφελος του Δημοσίου Συμφέροντος Νόμος του 2016
Σκοπός του νόμου που προτείνεται, είναι η θέσπιση νομοθετικού πλαισίου που προνοεί για την προστασία πολιτών, οι οποίοι κατέχουν πληροφορίες κακών πρακτικών ή φαινομένων διαφθοράς στο χώρο εργασίας τους και αποφεύγουν να δώσουν τις πληροφορίες αυτές σε θεσμικά όργανα, φοβούμενοι δυσμενείς συνέπειες για τους ιδίους. Η δημιουργία ενός πλέγματος προστασίας των προσώπων αυτών ενδέχεται να ενθαρρύνει τους πολίτες να αντιδράσουν σε φαινόμενα διαφθοράς που παρατηρούν ή υποψιάζονται στους χώρους εργασίας τους. Με τον τρόπο αυτό θα αποκτήσει η πολιτεία ένα πολύτιμο εργαλείο στην καταπολέμηση της διαφθοράς, θα συμβάλει στην προαγωγή της διαφάνειας και θα δημιουργηθεί μια υποδομή που θα προωθεί μια εργασιακή κουλτούρα η οποία σκοπό θα έχει την αποτροπή τέτοιων φαινομένων.
Ο περί Αναφοράς Πράξεων Διαφθοράς (Συμπληρωματικά Μέτρα Προστασίας και Επιείκειας) Νόμος του 2017
Το νομοσχέδιο, μεταξύ άλλων προβλέπει, τα ακόλουθα:
Πρόσωπο το οποίο, χωρίς να εμπλέκεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο σε πράξεις διαφθοράς και χωρίς να αποβλέπει σε ίδιον όφελος, παρέχει πληροφορίες που καλόπιστα και εύλογα πιστεύει ότι τείνουν να αποκαλύψουν ότι διεπράχθη ή διαπράττεται ή πρόκειται να διαπραχθεί οποιοδήποτε αδίκημα διαφθοράς προστατεύεται ως ακολούθως:
- Δεν δημοσιεύεται με οποιονδήποτε τρόπο η ταυτότητά του. Πρόσωπο που αποκαλύπτει την ταυτότητα του πληροφοριοδότη διαπράττει αδίκημα τιμωρούμενο με φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα τρία χρόνια ή με χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €5.000 ή και με τις δύο ποινές.
- Πρόσωπο που ενεργεί ως πληροφοριοδότης δεν θα θεωρείται ότι παραβίασε όρο συμφωνίας ή εθιμικό κανόνα πίστης ή εμπιστευτικότητας ή εχεμύθειας και δεν θα υπέχει ποινικής, πειθαρχικής ή αστικής ευθύνης για την αποκάλυψη.
- Σε περίπτωση που ο πληροφοριοδότης εργάζεται ως υπάλληλος στον ιδιωτικό τομέα και απολύεται ή εξαναγκάζεται σε παραίτηση από την εργασία του, θα θεωρείται ότι απολύθηκε παράνομα εκτός αν ο εργοδότης του αποδείξει ότι οι ενέργειες αυτές δεν οφείλονται ή δεν συνδέονται με την αποκάλυψη.
- Σε περίπτωση που ο πληροφοριοδότης είναι δημόσιος υπάλληλος, η μετάθεση ή απόσπαση ή μετακίνησή του ή μείωση των καθηκόντων του ή μείωση της αξιολόγησης ή υπηρεσιακής βαθμολογίας του ή μη παροχή ίσων ευκαιριών εκπαίδευσης ή επιμόρφωσης από την αρμόδια Αρχή ή με την έγκριση ή την ανοχή της θα συνιστά εκδικητικό μέτρο, εκτός αν η αρμόδια Αρχή αποδείξει ότι το μέτρο δεν οφείλεται ή δεν συνδέεται με την αποκάλυψη.
Στο νομοσχέδιο προβλέπονται και μέτρα επιείκειας σε περίπτωση που εμπλεκόμενοι σε υποθέσεις διαφθοράς συνεργαστούν με τις Αρχές.
Σκοπός της παρούσας πρότασης νόμου είναι η θέσπιση νομοθεσίας, με την οποία καθιδρύεται ένα αποτελεσματικό πλαίσιο ειδικής έννομης προστασίας εκείνων των εργοδοτουμένων στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα, οι οποίοι προβαίνουν σε αποκάλυψη πληροφοριών και στοιχείων που περιήλθαν στην κατοχή τους ή υπέπεσαν, αντιστοίχως, στην αντίληψή τους εντός του εργασιακού τους χώρου, για τα οποία έχουν την εύλογη πεποίθηση ότι είναι αληθή και σχετίζονται με πράξεις διαφθοράς, πράξεις εν δυνάμει διαφθοράς ή παραβάσεις του Ενωσιακού δικαίου.
Ο περί της Προστασίας των Προσώπων που αναφέρουν Παραβιάσεις του Δικαίου της Ένωσης Νόμος του 2021
Σκοπός του παρόντος νομοσχεδίου είναι η εναρμόνιση της κυπριακής νομοθεσίας με την Οδηγία 2019/1937/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την προστασία προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης. Ειδικότερα, μεταξύ άλλων, με το παρόν νομοσχέδιο θεσπίζονται κανόνες σχετικά με τον ορισμό των ποινικών αδικημάτων και κυρώσεων όσον αφορά την καταπολέμηση της απάτης και της πλαστογραφίας μέσων πληρωμών πλην των μετρητών, διευκολύνεται η πρόσληψη των αδικημάτων αυτών και παρέχεται συνδρομή και στήριξη των θυμάτων.
Ο περί της Σύστασης και Λειτουργίας Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς Νόμος του 2019
Σκοπός του νομοσχεδίου είναι η θέσπιση νομοθεσίας η οποία να ρυθμίζει τη σύσταση και τη λειτουργία Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς, αποτελούμενης από τον Επίτροπο Διαφάνειας και δύο Βοηθούς Επιτρόπου Διαφάνειας, με αρμοδιότητα την ανάληψη των αναγκαίων πρωτοβουλιών και ενεργειών για τη διασφάλιση της συνεκτικότητας και της αποτελεσματικότητας των δράσεων των υπηρεσιών του δημόσιου, του ευρύτερου δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα σε θέματα πρόληψης και καταπολέμησης πράξεων διαφθοράς στα πρότυπα σύγχρονων αντιλήψεων και των συστάσεων της Ομάδας Κρατών κατά της Διαφθοράς (GRECO).
Σκοπός του παρόντος νομοσχεδίου είναι η διευκόλυνση της εφαρμογής του Τίτλου VII του Τρίτου Μέρους της Συμφωνίας Εμπορίου και Συνεργασίας Μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, αφ’ ενός, και του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, αφ’ ετέρου, που εγκαθιδρύει σύστημα έκδοσης καταζητούμενων προσώπων μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφ’ ενός, και του Ηνωμένου Βασιλείου, αφ’ ετέρου, βασιζόμενο σε ένα μηχανισμό παράδοσης βάσει εντάλματος σύλληψης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ρηθέντος Τίτλου VII.
Δηλώσεις:
Η Υπ. Δικαιοσύνης παρουσίασε στην Βουλή το νομοσχέδιο για την προστασία μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος
Με στόχο την ενίσχυση του πλαισίου προστασίας προσώπων που αναφέρουν πιθανές πράξεις διαφθοράς, παρουσιάστηκε από την Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως Στέφη Δράκου το αντίστοιχο νομοσχέδιο προς την Επιτροπή Νομικών της Βουλής.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Δικαιοσύνης, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του νομοσχεδίου, η Υπουργός υπενθύμισε πως το συγκεκριμένο νομοσχέδιο συνδέεται με το νομοσχέδιο για την Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς και την ευρύτερη πολιτική πάταξής της, ώστε να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο το οποίο να ενθαρρύνει και να προστατεύει τους πολίτες να αναφέρουν πιθανές πράξεις διαφθοράς.
Όπως αναφέρεται, η προσπάθεια του Υπουργείου για καταπολέμηση της διαφθοράς περιλαμβάνει τρία νομοσχέδια τα οποία δημιουργούν ένα ισχυρό πλαίσιο και παρέχουν την μέγιστη προστασία και ενθάρρυνση προς τους πολίτες.
Τα τρία νομοσχέδια αφορούν την Ίδρυση και Λειτουργία της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς, την προστασία προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του Ενωσιακού και Εθνικού Δικαίου και αφορούν το δημόσιο συμφέρον (whistleblowers) και τη διαφάνεια στις Διαδικασίες Λήψης Δημόσιων Αποφάσεων και Συναφών Θεμάτων (Lobbying).
«Μέσα από τις τοποθετήσεις των μελών της Επιτροπής Νομικών διαπιστώθηκε εκ νέου η θετική ανταπόκριση των κομμάτων στη φιλοσοφία του νομοσχεδίου και ευρύτερα στην προσπάθεια που γίνεται για ενδυνάμωση του πλαισίου κατά της διαφθοράς», σημειώνεται.
Ολοκληρώνοντας, η Υπουργός ευχαρίστησε τον Πρόεδρο και τα μέλη της Επιτροπής Νομικών και δήλωσε αισιόδοξη για τη θετική έκβαση της κατ’ άρθρο συζήτησης και την τάχιστη ψήφιση του νομοσχεδίου από την ολομέλεια της Βουλής.
Την Παρασκευή στην Επ. Νομικών οι απαντήσεις για τα κενά στους κανονισμούς πρόσληψης Αστυνομικών
Σε συνεδρία της κοινοβουλευτικής επιτροπής Νομικών την ερχόμενη Παρασκευή θα συζητηθεί εκ νέου το θέμα της διόρθωσης των κανονισμών για τις προσλήψεις στην Αστυνομία, προκειμένου να επιλυθούν τα κενά που διαπίστωσε το Διοικητικό Δικαστήριο μετά την απόφαση του οποίου ακυρώθηκε η πρόσληψη 100 Αστυνομικών και μελών της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.
Στη σημερινή συνεδρία ο Αρχηγός της Αστυνομίας Στέλιος Παπαθεοδώρου εκπρόσωποι του Υπουργείου Δικαιοσύνης και της Νομικής Υπηρεσίας παρουσίασαν τις προτεινόμενες αλλαγές στον κανονισμό, που αντιμετωπίζουν τις διαπιστώσεις του Δικαστηρίου. Ωστόσο, ερωτηματικά εκφράστηκαν κατά πόσον, πέραν της τροποποίησης των κανονισμών, θα πρέπει απαιτηθεί και τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας.
Όπως ανέφερε ενώπιον της επιτροπής ο Στέλιος Παπαθεοδώρου, οι τροποποιήσεις στους κανονισμούς θα διορθώσουν τα κενά ενόψει των εν εξελίξει και μελλοντικών διαδικασιών που αφορά στις προσλήψεις νέων αστυνομικών, ενώ οι 100, που είχαν προσληφθεί αλλά έχουν χάσει τη δουλειά τους συνεπεία της απόφασης του Δικαστηρίου, θα τεθούν σε επανεξέταση.
Ο Πρόεδρος της επιτροπής Νομικών Χριστόφορος Τορναρίτης ανέφερε σε δηλώσεις μετά το πέρας της συνεδρίας πως ο ίδιος δεν ισχυρίζεται «ότι μέσα από αυτούς τους κανονισμούς θα θεραπευτεί η προτεραία κατάσταση πραγμάτων όσον αφορά τους 100 αστυνομικούς αφού αυτό είναι θέμα επανεξέτασης η οποία συνεχίζεται από την ηγεσία της Αστυνομίας».
«Όμως αυτό που μας έχει λεχθεί και από τη Νομική Υπηρεσία και από την ηγεσία της Αστυνομίας αλλά και από το Υπουργείο Δικαιοσύνης είναι ότι με βάση αυτούς τους κανονισμού, οι διαδικασίες οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη και οι διαδικασίες οι οποίες θα βρεθούν μπροστά στην Αστυνομία σε μελλοντικό χρόνο δεν θα έχουν και δεν θα αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι διαδικασίες που οδήγησαν σε παύση της εργασίας για 100 περίπου όργανα της Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής», είπε.
Είπε τέλος πως την ερχόμενη Παρασκευή θα υπάρξει συζήτηση και τοποθέτηση προκειμένου οι κανονισμοί να οδηγηθούν στην Ολομέλεια την Πέμπτη, 9 Δεκεμβρίου.
Μιλώντας ενώπιον της επιτροπής, ο κ. Παπαθεοδώρου ξεκαθάρισε πως οι τροποποιήσεις στους κανονισμούς δεν αφορούν τους 100 αλλά τις εν εξελίξει διαδικασίες πρόσληψης.
Ανέφερε ότι η τροποποίηση «δεν έχει καμία σχέση με τους 100», για τους οποίους η Αστυνομία «προχωρεί κανονικά στην επανεξέταση στη βάση του σημερινού νομικού πλαισίου και και με αυτό θα συνεχίσουμε».
Σημείωσε ακόμη ότι η Αστυνομία έχει πάρα πολλές κενές θέσεις. «Προβαίνουμε σε συνεχείς προκηρύξεις για τις συμπληρώσουμε, οι κενές θέσεις είναι 615, μπορεί την ερχόμενη βδομάδα να έχουμε 625», είπε λέγοντας πως η Αστυνομία είναι ένας ζωντανός οργανισμός 5.500 ατόμων και υπάρχουν αφυπηρετήσεις ή αποχωρήσεις.
Με βάση σημείωμα που κατατέθηκε στην επιτροπή, με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις παρέχεται η δυνατότητα στην Επιτροπή που καθιδρύεται για σκοπούς ψυχομετρικών εξετάσεων να αναθέτει την όλη ευθύνη διεξαγωγής τους σε άλλο κατάλληλο προς τούτο πρόσωπο, προσδιορίζεται ότι οι ψυχομετρικές εξετάσεις διενεργούνται πάντοτε μετά την γραπτή εξέταση και η επιτυχία σε αυτές αποτελεί προϋπόθεση για την συμμετοχή των υποψηφίων στις υπόλοιπες εξετάσεις στις οποίες θα πρέπει να υποβληθούν για πρόσληψη τους στην Αστυνομία, σύμφωνα με τους παρόντες Κανονισμούς.
Επίσης παρέχεται η δυνατότητα στο Συμβούλιο Προσλήψεων να καθορίζει την σειρά πραγματοποίησης των εξετάσεων στις οποίες θα πρέπει να υποβληθούν οι επιτυχόντες στην γραπτή εξέταση και στις ψυχομετρικές εξετάσεις για πρόσληψη τους στην Αστυνομία, σύμφωνα με τους παρόντες Κανονισμούς, ενώ οι υποψήφιοι οι οποίοι υποβλήθηκαν με επιτυχία σε ιατρικές εξετάσεις στο πλαίσιο άλλης διαδικασίας προσλήψεων στην Αστυνομία σε θέση Αστυνομικού ή Ειδικού Αστυνομικού με ημερομηνία εξέτασης όχι προγενέστερη των 12 μηνών, δεν απαιτείται να υποβάλλονται σε νέες ιατρικές εξετάσεις.
Παράλληλα, εισάγεται σχετική πρόνοια και διασαφηνίζεται ότι η κατοχή των προσόντων για διορισμό στην Αστυνομία σε σχέση με το ύψος και τον Δείκτη Μάζας Σώματος, θα διαπιστώνονται μετά από εξέταση που θα διενεργείται από την Επιτροπή που καθιδρύεται για σκοπούς ψυχομετρικών εξετάσεων και εισάγεται σχετική πρόνοια στους περί Ειδικών Αστυνομικών (Διαδικασία Διορισμού και Όροι Υπηρεσίας) Κανονισμούς, αντίστοιχη με αυτή που περιλαμβάνεται στους περί Αστυνομίας (Γενικούς) (Τροποποιητικούς) Κανονισμούς, και διασαφηνίζεται ότι ουδείς διορίζεται στην Αστυνομία σε θέση Ειδικού Αστυφύλακα εκτός αν υποβληθεί σε έλεγχο ναρκοτέστ με αρνητικό αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με τον Αρχηγό της Αστυνομίας, οι τροποποιήσεις αυτές αφορούν στο μέλλον, για να προσθέσει πως «επιθυμία μας είναι να καλύψουμε τις 2 εν εξελίξει διαδικασίες, δηλαδή τους τους 99 ειδικούς αστυνομικούς, που πέρασαν τις γραπτές εξετάσεις και τους 50 που πέρασαν τις ψυχομετρικές που διενήργησε συγκεκριμένη την εταιρεία.
Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ Κωστής Ευσταθίου έθεσε θέμα τροποποίησης και της σχετικής νομοθεσίας, αφού όπως είπε «δεν μπορεί ο κανονισμός να είναι καθ’ υπέρβαση του νόμου». Δήλωσε επίσης πρόθυμος να καταθέσει τη σχετική τροποποιητική πρόταση.
Εξάλλου, ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Πασιουρτίδης ζήτησε να πληροφορηθεί αν οι εν λόγω τροποποιήσεις θα καλύψουν τις διαδικασίες πρόσληψης που είναι σε εξέλιξη και αν δεν θα υπάρξει εκ νέου πρόβλημα.
Ο Αρχηγός της Αστυνομίας εκτίμησε πως δεν είναι αναγκαία η τροποποίηση του νόμου, προσθέτοντας ότι αν αυτό απαιτηθεί μπορεί να γίνει.
Πηγή δηλώσεων – ΚΥΠΕ
