Αποφάσεις Ολομέλειας: Υπερψήφιση πρότασης νόμου για Κανονισμούς Αστυνομίας και έναρξη συζήτησης Κρατικού Προϋπολογισμού

H Βουλή των Αντιπροσώπων, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας της Ολομέλειας στις 15/12/2021, υπερψήφισε το σχέδιο νόμου που προνοεί:

• Την τροποποίηση του περί Αστυνομίας Νόμου ούτως ώστε να παρασχεθεί η δυνατότητα έκδοσης Κανονισμών που να προνοούν για την διεκπεραίωση οιωνδήποτε τεχνικών, εκπαιδευτικών και επιστημονικών ζητημάτων.

Επιπρόσθετα, η Βουλή ανέβαλε τη ψήφιση των σχεδίων νόμου που προνοούν:

• Την μη διεξαγωγή αναπληρωματικών εκλογών σε περίπτωση κένωσης θέσης αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης μέχρι και τις επόμενες γενικές δημοτικές εκλογές το 2024.
• Τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς.

Τέλος, η Βουλή ξεκίνησε την επίσημη συζήτηση επί του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2022, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 17/12/2021.

Όπως διαφάνηκε από τις ομιλίες των αρχηγών των πολιτικών κομμάτων, ο ΔΗΣΥ, το ΔΗΚΟ και η ΔΗΠΑ εξέφρασαν την πρόθεση υπερψήφισης του Κρατικού Προϋπολογισμού και ως εκ τούτου με τις 17 ψήφους του ΔΗΣΥ, τις 9 του ΔΗΚΟ και τις 4 της ΔΗΠΑ, ο Κρατικός Προϋπολογισμός για το έτος 2022 αναμένεται να υπερψηφιστεί.

Αναλυτικά τα σχέδια νόμου που υπερψηφίστηκαν:

Ο περί Αστυνομίας (Τροποποιητικός) (Αρ. 6) Νόμος του 2021

Σκοπός της παρούσας πρότασης νόμου είναι η τροποποίηση του περί Αστυνομίας Νόμου ούτως ώστε να παρασχεθεί η δυνατότητα έκδοσης Κανονισμών που να προνοούν για την διεκπεραίωση οιωνδήποτε τεχνικών, εκπαιδευτικών και επιστημονικών ζητημάτων αναγκαίων για την καλύτερη εφαρμογή του παρόντος Νόμου και των κανονισμών που εκδίδονται δυνάμει αυτού.

Αναλυτικά τα σχέδια νόμου που αναβλήθηκαν:

Ο περί Δήμων (Τροποποιητικός) (Αρ. 6) Νόμος του 2021, Ο περί Κοινοτήτων (Τροποποιητικός) (Αρ. 5) Νόμος του 2021

Σκοπός της προτεινόμενης νομοθεσίας είναι η ρύθμιση του θέματος της αναπλήρωσης σε περίπτωση κένωσης θέσης αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης μέχρι και τις επόμενες γενικές δημοτικές εκλογές το 2024. Με την προτεινόμενη ρύθμιση θα δοθεί ο αναγκαίος χρόνος στα δημοτικά συμβούλια όπως προετοιμαστούν κατάλληλα για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κατά τη μεταβατική περίοδο μέχρι το 2024, χωρίς την ανάγκη διενέργειας αναπληρωματικών εκλογών στην περίπτωση κένωσης θέσεων, ώστε να διευκολυνθεί και να διεξαχθεί ομαλά η μετάβαση στο νέο πλαίσιο λειτουργίας. Σημειώνεται ότι ανάλογες πρόνοιες περιλαμβάνονταν και στο νομοσχέδιο με τίτλο «ο περί Δήμων Τροποποιητικός Νόμος (Αρ.2) του 2021», όμως αφαιρέθηκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, καθώς, κατά το στάδιο της σχετικής συζήτησης ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, κάποια πολιτικά κόμματα ανέφεραν πως απαιτείτο περισσότερος χρόνος και επαναφορά του θέματος πριν το τέλος του τρέχοντος έτους, σε συνάρτηση και με την εν εξελίξει συζήτηση των νομοσχεδίων για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Ο περί της Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμος του 2021

Σκοπός του παρόντος Νομοσχεδίου είναι η κατάργηση των περί της Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμων 2008 έως 2015 και η αντικατάσταση τους με το παρόν νομοσχέδιο, που αποσκοπεί σε:

(α) μεταφορά στην εθνική έννομη τάξη των διατάξεων της Οδηγίας (ΕΕ) αρ. 2019/1 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2018 για την παροχή αρμοδιοτήτων στις αρχές ανταγωνισμού των κρατών μελών ώστε να επιβάλλουν αποτελεσματικότερα τους κανόνες για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς.

(β) παροχή στην Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού περαιτέρω εγγυήσεων ανεξαρτησίας, πόρων και εξουσιών για την αποτελεσματική επιβολή των άρθρων 3 και/ή 6 του Νόμου και των Άρθρων 101 και/ή 102 ΣΛΕΕ.

(γ) διατήρηση των σχετικών διατάξεων που αφορούν στις αρμοδιότητες και στις παρεχόμενες στην Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού εξουσιών έρευνας κα επιβολής προστίμων.

(δ) διατήρηση των ουσιαστικών διατάξεών που άπτονται της απαγόρευσης των περιοριστικών του ανταγωνισμού συμπράξεων και της απαγόρευσης της καταχρηστικής εκμετάλλευσης δεσπόζουσας θέσης ή σχέσης οικονομικής εξάρτησης.

(ε) ενίσχυση των διαδικαστικών εγγυήσεων κατά τις ενώπιον της Επιτροπής διαδικασιών και εισαγωγή προνοιών για την προστασία επιχειρηματικών απορρήτων και εμπιστευτικής φύσεως πληροφοριών.

(στ) ενίσχυση της συνεργασίας της Επιτροπής  με  άλλες  εθνικές  αρχές ανταγωνισμού και εισαγωγή διατάξεων για την αμοιβαία συνδρομή για την κοινοποίηση εγγράφων που σχετίζονται με τη διασυνοριακή εφαρμογή των Άρθρων 101 και 102 ΣΛΕΕ και εκτέλεση αποφάσεων επιβολής προστίμων.

Αναλυτικά ο Κρατικός Προϋπολογισμός:

Ο περί Προϋπολογισμού του 2022 Νόμος του 2021

Επιπρόσθετα με τα ποσά που έχουν ήδη προϋπολογισθεί νόμιμα για τη χρήση της Δημοκρατίας ή που θα προϋπολογισθούν αργότερα νόμιμα για τη χρήση αυτή και τα οποία θα βαρύνουν το Πάγιο Ταμείο της Δημοκρατίας, εγκρίνεται όπως διατεθεί από το Πάγιο Ταμείο της Δημοκρατίας και χρησιμοποιηθεί για τη χρήση των δώδεκα μηνών που λήγουν στις 31 Δεκεμβρίου, 2022 ποσό που δεν υπερβαίνει τα επτά δισεκατομμύρια, πενήντα ένα εκατομμύρια, πενήντα χιλιάδες και πεντακόσια σαράντα έξι ευρώ (€7.051.050.546), για κάλυψη των δαπανών της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας για την περίοδο αυτή.

Ομιλίες:

Συνοπτική αναφορά στην έκθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών και Προϋπολογισμού από την πρόεδρο της επιτροπής κ. Χριστιάνα Ερωτοκρίτου

Προϋπολογισμός 2022: Αβεβαιότητα λόγω COVID και θετικές μεσοπρόθεσμες προοπτικές σύμφωνα με Έκθεση Επ. Οικονομικών

Η αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τις προβλέψεις πάνω στις οποίες βασίζεται ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2022 λόγω ενδεχόμενης νέας έξαρσης της πανδημίας, αποτελεί το βασικό χαρακτηριστικό που τονίζεται στην έκθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών για τον κρατικό προϋπολογισμό του 2022.

Στα συμπεράσματα της έκθεσης αναφέρθηκε η Πρόεδρος την Επιτροπής Οικονομικών Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, στην ομιλία της κατά την έναρξη της συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού για το 2022.

Ο κρατικός προϋπολογισμός του 2022, όπως αρχικά κατατέθηκε στη Βουλή, προβλέπει δαπάνες τακτικές και αναπτυξιακές για τις οποίες ζητείται έγκριση πληρωμής μη περιλαμβανομένων των δαπανών που βαρύνουν το Πάγιο Ταμείο, ύψους €7.051.050.546 και παρουσιάζει μείωση δαπανών κατά 6,9% σε σύγκριση με τις αρχικά προϋπολογισθείσες και εγκριθείσες δαπάνες του προϋπολογισμού του 2021.

Στην έκθεση σημειώνονται παράλληλα, οι αβέβαιες αλλά θετικές μεσοπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας αλλά και η ανάγκη βιώσιμης ανάπτυξης της οικονομίας και σωστής εφαρμογής του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της Επιτροπής, η κυπριακή οικονομία, όπως και η ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία, εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την πορεία της νόσου COVID-19. Επιθυμία όλων των πλευρών είναι η εξομάλυνση των επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης στην κυπριακή οικονομία το συντομότερο δυνατό και η επαναφορά της σε βιώσιμη πορεία ανάπτυξης.

Αναφέρεται ακόμα ότι οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές, με βάση τις προβλέψεις της Κυβέρνησης, παρόλο που χαρακτηρίζονται από αβεβαιότητα, είναι θετικές.

Επίσης σημειώνεται ότι η βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας, ο περιορισμός του δημόσιου χρέους σε βιώσιμα επίπεδα, η επίτευξη δημοσιονομικού πλεονάσματος, η προστασία του βιοτικού επιπέδου των καταναλωτών από ενδεχόμενες πληθωριστικές πιέσεις, και η διασφάλιση γενικότερα της ευημερίας των πολιτών πρέπει να περιλαμβάνονται στις κύριες προτεραιότητες πολιτικής της Κυβέρνησης.

Η προώθηση της πράσινης οικονομίας, του ψηφιακού μετασχηματισμού, της έρευνας και της καινοτομίας, η ορθολογική και ουσιαστική διαχείριση των ΜΕΧ, η υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε ορθή βάση, καθώς και η υλοποίηση σημαντικών αναπτυξιακών έργων, προστίθεται, θα συμβάλουν στην ανάκαμψη και ανάπτυξη της οικονομίας μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Αναφέρεται ακόμα ότι η ορθολογική και βέλτιστη εφαρμογή του εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών εργαλείων που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Πολιτικής Συνοχής 2021-2027 και των χρηματοδοτικών εργαλείων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων, με σκοπό την προώθηση έργων και δράσεων ανταποδοτικού χαρακτήρα, θα συμβάλουν στη στήριξη της απασχόλησης, στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, συνεπώς στην ανάπτυξη της οικονομίας.

Διαπιστώσεις αναφορικά με τους οικονομικούς δείκτες

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού, στη βάση των θέσεων του Υπουργού Οικονομικών και των κατατεθέντων στοιχείων, καθώς και σύμφωνα με τις προβλέψεις της κυβέρνησης για την πορεία της κυπριακής οικονομίας και λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί από την πανδημία της νόσου COVID-19, διαπιστώνει ότι η κυπριακή οικονομία για το 2021, παρά τις επιπτώσεις της πανδημίας της νόσου COVID-19 οι οποίες οδήγησαν σε ύφεση κατά το 2020, σημειώνει θετικό ρυθμό ανάπτυξης, ο οποίος υπερβαίνει τον μέσο όρο της ευρωζώνης.

Επίσης ότι το ΑΕΠ σε πραγματικούς όρους εκτιμάται για το 2021 να επανέλθει σε ανάλογο με το έτος 2019 επίπεδο, γεγονός το οποίο υποδηλώνει ανάκαμψη της οικονομίας.

Σημειώνει επίσης ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα παραμένει υψηλό και κατά το τρέχον έτος, ωστόσο συγκριτικά με το 2020 παρουσιάζει οριακή βελτίωση, ενώ για τα έτη 2022-2023 γίνεται πρόβλεψη για ουσιαστική βελτίωσή του και επίτευξη δημοσιονομικού πλεονάσματος το 2024.

Ακόμα το δημόσιο χρέος, παρά τις προβλέψεις για μείωσή του από το 2021 και εντεύθεν και δεδομένης της μεγάλης αύξησής του κατά το 2020 για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών του κράτους προς αντιμετώπιση των επιτπώσεων τηςπανδημίας της νόσου COVID-19, παραμένει υψηλό, αποκλίνοντας από τον μέσο όρο της ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο πληθωρισμός, αναφέρεται επίσης, μετά τα χαμηλά επίπεδα στα οποία κυμάνθηκε κατά τα έτη 2017-2019, καθώς και τον αρνητικό πληθωρισμό που παρατηρήθηκε κατά το έτος 2020, προβλέπεται για το 2021 να καταγράψει σημαντικά θετικό πρόσημο και να διατηρηθεί στο 2% μέχρι και το έτος 2024.

Η ανεργία εκτιμάται να μειωθεί οριακά στο 7,5% κατά το 2021 σε σύγκριση με 7,6% για το 2020, ενώ για τα έτη 2022-2024 προβλέπεται περαιτέρω σταδιακή μείωσή της.

Οι κοινωνικοί δείκτες για το έτος 2020 σημειώνουν βελτίωση συγκριτικά με το έτος 2019, καθώς το ποσοστό κινδύνου φτώχειας και το ποσοστό κινδύνου φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, ο δείκτης άνισης κατανομής εισοδήματος (συντελεστής Gini), όπως και ο δείκτης κατανομής εισοδήματος S80/S20 έχουν μειωθεί.

Σε σχέση με επιμέρους πρόνοιες του κρατικού προϋπολογισμού του 2022, συγκριτικά με το 2021, διαπιστώνεται αύξηση των προϋπολογιζόμενων εσόδων (εξαιρουμένων χρηματοοικονομικών ροών) κατά 4%/.

Επίσης οριακή μείωση των συνολικών προϋπολογιζόμενων δαπανών (εξαιρουμένων των αποπληρωμών δανείων) κατά 0,8% και αμελητέα ποσοστιαία μείωση των πρωτογενών δαπανών.

Ακόμα, αύξηση κατά 2,8% των δαπανών προσωπικού (κεντρική κυβέρνηση) (προϋπολογισθείσες για το 2022 στα €3.044 εκατομ.), η οποία οφείλεται κυρίως, με βάση τα κατατεθέντα στοιχεία, στην καταβολή της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής και των προσαυξήσεων, καθώς και στην αύξηση της απασχόλησης.

Επιπλέον αύξηση των λειτουργικών δαπανών κατά 8,1%, λόγω κυρίως της αύξησης της πρόνοιας για δαπάνες αμυντικής θωράκισης, λειτουργικές δαπάνες, αγορά συμβουλευτικών υπηρεσιών, επιστροφές τελών και άλλων προσόδων, εκπαίδευση προσωπικού, καθώς και για εκδόσεις και δημοσιότητα.

Διαπιστώνεται επίσης μείωση του συνόλου των κοινωνικών παροχών κατά 2,2% (προϋπολογισθείσες για το 2022 στα €1.660 εκατομ.), η οποία οφείλεται στη μείωση της πρόνοιας για την αντιμετώπιση της πανδημίας της νόσου COVID-19.

Επιπλέον αύξηση κατά 5,4% στις λοιπές κοινωνικές παροχές (προϋπολογισθείσες για το 2022 στα €1.607 εκατομ.), οι οποίες αφορούν κυρίως παροχές παιδείας, υγείας, κοινωνικής πρόνοιας, στέγασης και πολιτιστικές παροχές.

Επίσης αύξηση των αναπτυξιακών δαπανών κατά 9,9% (προϋπολογισθείσες για το 2022 στα €1.135 εκατομ.), η οποία σύμφωνα με τα κατατεθέντα στοιχεία οφείλεται στην έναρξη υλοποίησης μεγάλων αναπτυξιακών έργων, περιλαμβανομένων οδικών, κτιριολογικών και άλλων έργων, καθώς και στην προώθηση έργων που περιλαμβάνονται στο εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Διαπιστώνεται ακόμα μείωση των δαπανών εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους κατά 13% (προϋπολογισθείσες στα €458,2 εκατομ.), λόγω αποπληρωμής ακριβού δανεισμού και αντικατάστασης με φθηνό.

Θέσεις μελών της Επιτροπής

Όλα τα μέλη της επιτροπής, αναγνωρίζουν τις πρωτόγνωρες και ιδιάζουσες συνθήκες τις οποίες αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία από το 2020 λόγω της πανδημίας της νόσου COVID-19, καθώς και τις επιπτώσεις που αυτή έχει  επιφέρει στα δημόσια οικονομικά και στην πραγματική οικονομία. Αναγνωρίζουν επίσης την αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τις προβλέψεις πάνω στις οποίες βασίζεται ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2022 λόγω ενδεχόμενης νέας έξαρσης της πανδημίας.

Η πλειοψηφία των μελών της επιτροπής επισημαίνει σωρεία ζητημάτων που επηρεάζουν την πορεία της κυπριακής οικονομίας για τα οποία εκφράζει επιμέρους επιφυλάξεις και αφορούν μεταξύ άλλων στη διαχείριση των ΜΕΧ, στην προστασία της κύριας κατοικίας και της μικρής επαγγελματικής στέγης, στο υψηλό ποσοστό δημόσιου χρέους και δημοσιονομικού ελλείμματος, στην κοινωνική ανισότητα, καθώς και στις επιπτώσεις που ενδεχομένως να επιφέρουν στους καταναλωτές οι αυξήσεις στις τιμές βασικών αγαθών και προϊόντων.

Ορισμένα μέλη της επιτροπής αναγνωρίζουν το γεγονός ότι κατά το τρέχον έτος έχει αντισταθμιστεί η απώλεια που επέφερε στο ΑΕΠ η πανδημία κατά το 2020 και εκφράζουν ικανοποίηση για τις αποδόσεις της οικονομίας για τα έτη 2020 και 2021, οι οποίες κυμάνθηκαν πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Αναγνωρίζουν επίσης την προοπτική της κυπριακής οικονομίας για επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης από το 2021, καθώς και τη δημοσιονομική βελτίωση που παρατηρείται. Περαιτέρω, ορισμένα μέλη τονίζουν την ανθεκτικότητα της κυπριακής οικονομίας, την ορθολογική αξιοποίηση των δημοσιονομικών περιθωρίων και την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών για την αντιμετώπιση της πανδημίας κατά τα έτη 2020 και 2021, τη βελτίωση των κοινωνικών δεικτών, τη βελτίωση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της κυπριακής οικονομίας και την ορθολογική διαχείριση του δημόσιου χρέους.

Μέλη της επιτροπής εκφράζουν ιδιαίτερη ανησυχία ως προς τα επίπεδα της ανεργίας, ειδικότερα της μακροπρόθεσμης ανεργίας και της ανεργίας μεταξύ των 25 νέων, καθώς και για την πορεία της ανεργίας μετά την απόσυρση από την Κυβέρνηση των μέτρων στήριξης της οικονομίας για την αντιμετώπιση της πανδημίας της νόσου COVID-19 και την άρση της δημοσιονομικής χαλάρωσης που επέτρεψε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκφράζουν επίσης επιφυλάξεις σε σχέση με τη θέση του Υπουργού Οικονομικού για την επίτευξη συνθηκών πλήρους απασχόλησης σύντομα.

Μελή της επιτροπής επισημαίνουν ότι η παρατηρούμενη αύξηση του γενικού επιπέδου των τιμών, παρόλο που κρίνεται προσωρινή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκαλεί ανησυχίες ως προς τις επιπτώσεις της στην αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, λαμβανομένης υπόψη και της αβεβαιότητας που έχει προκαλέσει η συνεχιζόμενη έξαρση της νόσου COVID-19.

Μέλη της επιτροπής εκφράζουν επιφυλάξεις σε σχέση με τα επίπεδα των κοινωνικών δεικτών, επισημαίνοντας ειδικότερα το ψηλό ποσοστό του πληθυσμού που βρίσκεται κοντά ή κάτω από το όριο της φτώχειας.

Περαιτέρω, μέλη της επιτροπής τονίζουν μεταξύ άλλων την ανάγκη υιοθέτησης βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης, στη βάση του οποίου όλοι οι παραγωγικοί τομείς της οικονομίας θα συμβάλλουν στη μεγέθυνση του ΑΕΠ, εφαρμογής στοχευμένης κοινωνικής πολιτικής, στην οποία να περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων μέτρα στεγαστικής πολιτικής, στήριξης των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού και

μετριασμού της εισοδηματικής ανισότητας, προκειμένου να διασφαλίζονται συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης, αναπροσαρμογής του ύψους των κοινωνικών παροχών, λόγω της αύξησης των τιμών βασικών αγαθών, αύξησης του ποσοστού υλοποίησης των αναπτυξιακών δαπανών, το οποίο παραμένει χαμηλό και αντιμετώπισης των διαρθρωτικών προβλημάτων της κυπριακής οικονομίας, τα οποία προϋπήρχαν της πανδημίας.

Σε σχέση με τον προϋπολογισμό για το 2022 εκφράζονται διιστάμενες απόψεις από τα μέλη της επιτροπής. Ειδικότερα, ορισμένα εξ αυτών εκφράζουν την άποψη ότι στερείται οράματος και προοπτικής και άλλα μέλη σημειώνουν ότι δεν αντιμετωπίζονται με ορθό και ολιστικό τρόπο τα διαρθρωτικά προβλήματα της κυπριακής οικονομίας μέσω του προτεινόμενου προϋπολογισμού. Σε αντίθεση, άλλα μέλη της επιτροπής εκφράζουν την άποψη ότι ο προτεινόμενος προϋπολογισμός υπηρετεί την αναπτυξιακή προοπτική της κυπριακής οικονομίας.

Χαράλαμπος Θεοπέμπτου ΚΙΝΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ-ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ

Κύριε Πρόεδρε,
Αγαπητοί συνάδελφοι,

Περιβαλλοντικά δικαιώματα

Το 1998 κάτω από την επίβλεψη της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE) εγκρίθηκε στις 25 Ιουνίου στη δανική πόλη Aarhus η γνωστή Σύμβαση του Άαρχους την οποία μετέπειτα υιοθέτησε και η ίδια η ΕΕ με πρόνοιες σε Οδηγίες και Κανονισμό [1367/2006].

Η σύμβαση δίνει 3 σημαντικά δικαιώματα στους πολίτες:

1. Το δικαίωμα να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες του δημοσίου που αφορούν το περιβάλλον. Αυτό το μεταφέραμε στη νομοθεσία μας με το νόμο 119/2004.
2. Το δικαίωμα να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων που αφορούν το περιβάλλον όπως νομοθεσίες και πολιτικές. Αυτό το δικαίωμα είναι διάσπαρτο σε περιβαλλοντικές νομοθεσίες.
3. Το δικαίωμα να παίρνουν νομικά μέτρα εναντίον της κυβέρνησης.

Η Σύμβαση βασικά συνδέει την προστασία του περιβάλλοντος με τα ανθρώπινα δικαιώματα, στη βάση ότι η βιώσιμη ανάπτυξη μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη συμμετοχή όλων των πολιτών και των κυβερνήσεων.

Και με βάση τα πιο πάνω, τι κάνουμε εμείς εδώ; Οτιδήποτε μπορούμε για να εμποδίσουμε τον κόσμο να γνωρίζει και να συμμετέχει.

Για να μπορεί ένας πολίτης να συμμετέχει πρέπει να το γνωρίζει ότι γίνεται διαβούλευση και για να εμποδίσουν αυτή τη δυσάρεστη για το κράτος εξέλιξη, απλά ανεβάζουν σε μια ιστοσελίδα το κείμενο, γράφουν στη σελίδα ότι έχει δημόσια διαβούλευση και όποιος το δει είδεν το. Οι πολλά καλές υπηρεσίες μπορεί κάποτε να κάνουν και καμιά ανακοίνωση μέσω του Γραφείου Πληροφοριών.

Αυτό συμβαίνει εδώ και χρόνια, απλά παλιά μέσα μέσα έκαναν και καμιά διαβούλευση, αλλά αυτή η κυβέρνηση δεν ασχολείται καθόλου.

Εν τω μεταξύ για να φαινόμαστε ότι είμαστε προοδευμένοι, το Υπουργείο Οικονομικών έχει εδώ και πολλά χρόνια εκδώσει οδηγό διαβουλεύσεων.

Δεν είναι μόνο ότι παραβιάζουμε τη σύμβαση, δεν είναι μόνο ότι οι κύπριοι πολίτες δεν απολαμβάνουν τα δικαιώματα που τους παρέχει η ΕΕ αλλά η μη διεξαγωγή της δημόσιας διαβούλευσης δημιουργεί και προβλήματα στη λειτουργία της Βουλής όπου φτάνουν πχ τα νομοσχέδια και έρχεται μετά κόσμος και έχει παράπονα ότι δεν ρωτήθηκαν.
Βασικά μεταφέρουν τον “μπελά” στη Βουλή.

Πριν μερικά χρόνια κατάθεσα μια ολοκληρωμένη πρόταση νόμου για το πως πρέπει να γίνεται μια δημόσια διαβούλευση αλλά κάθεται και περιμένει 4 χρόνια στην Επιτροπή Θεσμών χωρίς καμιά εξέλιξη.

Αυτό το αναφέρω γιατί αν γινόταν μια τέτοια νόμιμη διαδικασία και με τα νομοσχέδια για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, δεν θα ταλαιπωρούμαστε τόσους μήνες στη Βουλή.

Όσον αφορά το τρίτο δικαίωμα της σύμβασης του Άαρχους για την δυνατότητα των ΜΚΟ να προσβάλουν στο δικαστήριο αποφάσεις και πολιτικές του κράτους, έχουμε δει τα τελευταία χρόνια πολύ επιτυχημένες αγωγές από ΜΚΟ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, γι αυτό ελπίζω σύντομα, θα δείτε και τον νέο ΜΚΟ που θα στηθεί στην Κύπρο, ειδικά και μόνο για να καταγγέλλει παραβιάσεις σε κυπριακά δικαστήρια και στην ΕΕ.

Μια τέτοια αγωγή κέρδισαν πριν λίγα χρόνια οι οργανώσεις στην Βρετανία για την αποτυχία της κυβέρνησης να προστατεύσει το κοινό από την κακή ποιότητα του αέρα.

Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να συμμορφωθεί και ανάμεσα στα μέτρα που πήραν ήταν να διώξουν τα μεγάλου κυβισμού αυτοκίνητα από τις πόλεις και φυσικά τα αγοράσαμε εμείς.

Ποιότητα του αέρα

Επειδή εμείς απλά δεν παίρνουμε μέτρα για βελτίωση της ποιότητας του αέρα αν και με βάση της δικές μας μετρήσεις ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος υπολογίζει 600 με 800 πρόωρους θανάτους στην Κύπρο.

Το πιο σοβαρό μέτρο είναι η μείωση των αυτοκινήτων στις κυπριακές πόλεις, όχι μόνο για να βελτιωθεί η ποιότητα του αέρα αλλά και για να πετύχουμε τους στόχους που έχουμε αναλάβει σαν κράτος όσον αφορά τις κλιματικές αλλαγές.

Φυσικά εμείς θεωρούμε ότι είναι άλλοι που θα πάρουν μέτρα για να σωθεί το κλίμα και είμαστε πολύ μικροί για να μας προσέξουν.

Γι αυτό συνεχίζουμε το σενάριο Business as Usual και:

• Αφαιρέσαμε τις φορολογίες από τα αυτοκίνητα
• Συνεχίζει κανονικά ο προγραμματισμός νέων δρόμων, ακόμη και μέσα από πάρκα στη Λευκωσία και θα κατασκευάσουν και μεγάλους κυκλικούς κόμβους για να μεταφερθεί η κυκλοφοριακή συμφόρηση μέσα στη Λευκωσία αντί έξω στον αυτοκινητόδρομο.
• Τα αυτοκίνητα δικαιούνται να κυκλοφορούν παντού σε αντίθεση με ευρωπαϊκές χώρες όπου πχ δεν επιτρέπονται ιδιωτικά οχήματα στο κέντρο της πόλης.
• Δεν έχουμε κηρύξει περιοχές χαμηλών ρύπων για προστασία των οικιστικών περιοχών.

Το 2010 ετοιμάστηκε το Σχέδιο Κινητικότητας Λευκωσίας το οποίο περιλάμβανε:

• διαδρομές λεωφορείων,
• εγκατάσταση συστήματος GPS,
• ηλεκτρονική ενημέρωση για την προσέλευση των λεωφορείων,
• μοντέρνες στάσεις λεωφορείων
• Ηλεκτρονικό σύστημα έκδοσης εισιτηρίων
• Προώθηση της ποδηλασίας
• Πεζοδρομοποιήσεις και διασταυρώσεις πεζών

Πέραν από τα μεγάλα λεωφορεία στις πόλεις δεν κάναμε τίποτα άλλο και αποφασίσαμε να κάνουμε νέα μελέτη για τη Λευκωσία.
Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας έγινε και για Λεμεσό και Λάρνακα αλλά δεν ξέρουμε ποια δεκαετία θα τα κάνουν και φυσικά στην Πάφο και ελεύθερη Αμμόχωστο ακόμη περιμένουν το σχεδιασμό.

Υγεία

Η προώθηση των δημόσιων μεταφορών θα βελτιώσει και την ποιότητα του αέρα και αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση των εξόδων του ΓΕΣΥ.

Η πρόληψη προβλημάτων μέσω της υγιεινής διατροφής, της άσκησης την καταπολέμηση του καπνίσματος, τη ζάχαρη, το αλκοόλ και άλλων ουσιών έπρεπε να είναι κύριος στόχος του ΓΕΣΥ γιατί ένα βελτιωμένο επίπεδο υγείας του κόσμου σημαίνει αυτόματα και μειωμένα έξοδα του ΓΕΣΥ.

Έπρεπε να έχουμε συνέχεια εκστρατείες στα ΜΜΕ, να αναλαμβάνει ο προσωπικός μας ιατρός να μας πιέζει για περισσότερη άσκηση, σωστή διατροφή και οτιδήποτε άλλο συστήνει η ιατρική για καλύτερο επίπεδο υγείας.

Τα θέματα υγείας φυσιολογικά εστιάζονται στην εφαρμογή του ΓΕΣΥ μια δύσκολη μεταρρύθμιση για το οποίο όμως χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά και είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε να πετύχει.

Περιβάλλον

Αυτή την εποχή τα περιβαλλοντικά θέματα είναι ψηλά στην ατζέντα της ΕΕ.

Έχουν ήδη ανακοινωθεί τα πλαίσια της Πράσινης συμφωνίας και όλες οι πληροφορίες σχετικά με την πολιτική γνωστή σαν Fit for 55.

Αν ο τόπος δεν προετοιμαστεί για έγκαιρη εφαρμογή των πιο πάνω τότε θα βρεθούμε όλοι σε πάρα πολύ δύσκολη θέση.

Η πολιτική γνωστή σαν Fit for 55, περιέχει 13 μέτρα πολιτικής με στόχο 40% μείωση των εκπομπών μέχρι το 2030, δηλαδή σε 9 χρόνια.

Μερικά από αυτά τα μέτρα είναι:

• Θα αλλάξει η εφαρμογή του συστήματος εμπορίας ρύπων όπου πλέον δεν θα έχει δωρεάν εκπομπές για την αεροπλοΐα και ναυτιλία άσχετα σε ποια περιοχή του κόσμου είναι το πλοίο. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα των αύξηση του κόστους μεταφορών επιβατών και εμπορευμάτων.
• Θα τεθούν αυστηροί στόχοι για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ανα χώρα.
• Αυστηρά πλαίσια για μείωση των εκπομπών από τη γεωργία, κτηνοτροφία αλλά απορρόφηση από τα δάση.
• 40% της ενέργειας μας να προέρχεται από ΑΠΕ. Τα τελευταία 10 χρόνια μόλις και καταφέραμε να πετύχουμε το 13% που ήταν ο στόχος μας. Σε 9 χρόνια θα πρέπει να φτάσουμε το 40% !!!
• Λήψη μέτρων για πιο αποδοτική χρήση της ενέργειας. Είχαμε φυσικά από το 2014 και υποχρέωση να αναβαθμίζουμε ενεργειακά 3% των κυβερνητικών κτηρίων αλλά δεν …
• Επανεξέταση της πολιτικής για εναλλακτικά καύσιμα που εμείς αποφασίσαμε το 2017 ότι δεν θα κάνουμε τίποτα άλλο από το να εγκατασταθεί ένας φορτιστής ηλεκτρικών αυτοκινήτων σε κάθε αυτοκινητόδρομο και 4 χρόνια μετά, ούτε αυτό δεν κάναμε.
• Φορολογία άνθρακα όπου τα καύσιμα θα φορολογούνται πλέον με βάση τις εκπομπές τους και όχι με την ενεργειακή τους Το αποτέλεσμα θα είναι η αύξηση της τιμής των καυσίμων.
• Φορολογία προϊόντων από τρίτες χώρες για να παραμένουν ανταγωνιστικές οι Ε εταιρείες.
• Ταμείο για να χρηματοδοτούνται πολίτες για ενεργειακές αναβαθμίσεις των κτηρίων, στις ΑΠΕ και καθαρές μεταφορές.
• Μετατροπή των καυσίμων σε πλοία της γραμμής και αεροπλάνα σε ποιο φιλικά για το περιβάλλον καύσιμα.

Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας και δεν δικαιούμαστε να αποτύχουμε.

Πέρα από τα μέτρα μείωσης εκπομπών έχουμε παράλληλα και το σημαντικό για τον τόπο μας θέμα της προετοιμασίας για όλα όσα έρχονται.

Τα θέματα νερού, κτηρίων, γεωργίας, δασών κλπ πρέπει να προσαρμοστούν άμεσα εκεί και όπου μπορούμε.

Πρόσφατα συμπληρώθηκε και η COP26 – Η 26 σύνοδος των μερών για το κλίμα.

Όλοι γνωρίζουν τις δυσκολίες των φτωχότερων χωρών αλλά δυστυχώς δεν φτάνουμε σε πράξεις.

Για παράδειγμα σε παλαιότερο COP δόθηκε υπόσχεση για 100δις που θα δίνονταν σε φτωχές χώρες να μπορέσουν να αναπτυχθούν πράσινα και ούτε αυτό έγινε. Το πάγιο αίτημα των φτωχών κρατών, ιδιαίτερα των αφρικανικών, ήταν πάντα να αναλάβουν μεγάλες ευθύνες για μείωση των ρύπων οι ανεπτυγμένες χώρες αφού αυτές είναι υπεύθυνες για το πρόβλημα με το κλίμα για να μπορέσουν και αυτές να αναπτυχθούν.

Μια από τις αποφάσεις όμως που πάρθηκε στην Γλασκόβη και που θα μας επηρεάσει πολύ αν συνεχίσουμε να μην παίρνουμε μέτρα, είναι η μείωση των εκπομπών μεθανίου.
Στην Κύπρο οι εκπομπές μεθανίου προέρχονται από το γεγονός ότι θάβουμε οργανική ύλη όπως κλαδέματα και υπολείμματα κουζίνας, παρά το ότι αναλάβαμε ευθύνη μέχρι το 2016 να διαχειριζόμαστε το 65% αυτών των αποβλήτων.

Η αλλαγές προς το σύστημα Πληρώνω όσα Πετώ, θα μας βοηθήσει να έχουμε καλής ποιότητας οργανικά απόβλητα διαχωρισμένα από τους πολίτες.
Με αυτό τον τρόπο θα βελτιωθεί και η κατάσταση με τις απαράδεκτες μονάδες ΟΕΔΑ στην Κόσιη και στο Πεντάκωμο.
Η ΕΕ ήδη ξεκίνησε τη λήψη μέτρων για τα ΧΥΤΑ στην Πάφο και εμείς απτόητοι θα συνεχίσουμε την απαράδεκτη αυτή πρακτική με την κατασκευή νέου κυττάρου.

Ενέργεια

Στην Κύπρο όταν αναφέρονται για ενεργειακή πολιτική, αυτόματα επικεντρώνονται στο φυσικό αέριο και αρχίζουν και οι συζητήσεις για αγωγούς, τα προβλήματα με την Τουρκία κλπ.

Όμως μια σωστή ενεργειακή πολιτική πρέπει να βασίζεται σε ορισμένους επιστημονικούς κανόνες και πρακτικές όπως το καθορίζει επίσης και η ΕΕ αλλά και η απλή λογική.

Το πρώτο και πιο σημαντικό είναι η λήψη μέτρων για την μείωση της ζήτησης ενέργειας με πιο αποδοτική χρήση.

Το πιο καλό παράδειγμα για μας είναι η κατανάλωση ενέργειας στα κτήρια. Σε μια χώρα όπου δεν είχαμε κανένα κανόνα για την ενεργειακή απόδοση κτηρίων μέχρι το 2008 καταλήξαμε τον πληθυσμό μας να έχει το διπλάσιο ποσοστό ενεργειακής φτώχειας από το μέσο όρο της ΕΕ. Με απλά λόγια, πολύς κόσμος δεν μπορεί να κρατήσει ζεστό το σπίτι του τον χειμώνα.

Επομένως κάτι που έπρεπε να γίνει εδώ και χρόνια, είναι να δοθούν κίνητρα στον κόσμο να αναβαθμίσει ενεργειακά τα σπίτια του με θερμομονώσεις, διπλά παράθυρα κλπ.

Φυσικά ούτε και η ίδια η κυβέρνηση δεν αναβάθμισε τα κτήρια της όπως ήταν και η ευρωπαϊκή της υποχρέωση. Με βάση τον “περί της Ενεργειακής Απόδοσης Νόμο 31/2009”, η κυβέρνηση έπρεπε από το 2014 να αναβαθμίζει ενεργειακά το 3% των κτηρίων της με βάση το εμβαδόν. Δυστυχώς πολύ λίγα κτήρια αναβαθμίστηκαν.

Μια άλλη σημαντική παράμετρος μιας ενεργειακής πολιτικής είναι και η προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας – ΑΠΕ.

Πέραν από το αν είχαμε στόχους να πετύχουμε, η δυνατότητα στα νοικοκυριά να παράγουν τη δική τους ενέργεια θα βοηθούσε οικονομικά πολλή κόσμο εφόσον θα μηδένιζαν σχεδόν τα έξοδα ηλεκτρισμού ή ακόμη θα είχαν και τη δυνατότητα να ζεσταίνουν το σπίτι τους σχεδόν δωρεάν με το σωστό υπολογισμό μεγέθους του φωτοβολταικού.

Όμως η κυβέρνηση αγνόησε εντελώς τα νοικοκυριά και περίμενε να έρθει το 2020 όπου για να πετύχει το στόχο της άρχισε να δίνει μαζικές άδειες για φωτοβολταικά πάρκα, σε μια τιμή αγοράς του ηλεκτρισμού από το δημόσιο που χρειάζεται να εξεταστεί σοβαρά.

Όπως ανάφερα πιο πάνω, μια άλλη πτυχή των ΑΠΕ είναι η συμβολή της διαχείρισης αποβλήτων στην όλη προσπάθεια.

Η Οδηγία 98/2008 παροτρύνει τα κράτη μέλη να προωθούν τη χωριστή συλλογή των οικιακών αποβλήτων να γίνεται στο σπίτι. Αν σε κάθε σπίτι είχαμε όπως έπρεπε εδώ και πολλά χρόνια να γίνεται ένα χωριστό κάδο για τα οργανικά απόβλητα τότε θα είχαμε ακόμη μια δυνατή παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ.

Τα οργανικά που είναι συνήθως υπολείμματα κουζίνας, κλαδέματα κλπ αποτελούν περισσότερο από 50% των αποβλήτων ενός σπιτιού.

Σε μια διαδικασία αναερόβιας επεξεργασίας αυτά μπορεί να δώσουν βιοαέριο το οποίο στη συνέχεια μπορεί να κινήσει γεννήτριες για παραγωγή ηλεκτρισμού. Αυτού του είδους η ενέργεια ΑΠΕ έχει το μοναδικό πλεονέκτημα ότι μπορεί να παράξει ενέργεια όποτε τη χρειαζόμαστε ακόμη και βράδυ ή όταν δεν φυσά.

Ένα άλλο σοβαρό θέμα ενεργειακής πολιτικής, είναι αυτό της ενέργειας στις μεταφορές. Και εδώ φυσικά δεν τα πήγαμε καλά με τους στόχους της ΕΕ όσον αφορά τις ΑΠΕ στις μεταφορές που έπρεπε να είναι στο 10% και μείναμε στο μισό περίπου.

Γι αυτό όταν η κυβέρνηση αρχίσει να αγοράζει δικαιώματα εκπομπών ρύπων ξοδεύοντας δεκάδες εκατομμύριά κάθε χρόνο, θα δείτε και την αύξηση στην τιμή των καυσίμων.

Το φυσικό αέριο για το οποίο όλοι μιλούν έχει το ρόλο του μόνο αν συνδυαστεί με τα μέτρα πιο πάνω, αλλά και τους στόχους της ΕΕ όπου το 2030 θα πρέπει να μειώσουμε τους ρύπους στο 55% και το 2050 θα πρέπει να εκπέμπουμε μόνο όσο απορροφούμε, να είμαστε δηλαδή ουδέτεροι σαν κράτος.

Παραμένουν και άλλα σοβαρά θέματα όπως το μέλλον του υδρογόνου, η φύλαξη ενέργειας και η ασφάλεια παροχής ηλεκτρισμού, οι έξυπνοι μετρητές που καθυστερούμε όσο μπορούμε να τους προωθήσουμε και συστήματα φύλαξης ενέργειας.

Παράκτια ζώνη

Ένα άλλο τεράστιο περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι και η διαχείριση της παράκτιας ζώνης.
Ούτε και το 2021 η κυβέρνηση εφάρμοσε το Πρωτόκολλο της Βαρκελώνης που έπρεπε να εφαρμοστεί από το 2011.

Φυσικά άμα έχετε υπόψη τις διαδικασίες που προβλέπονται στο πρωτόκολλο για την Ολοκληρωτική Διαχείριση της Παράκτιας Ζώνης θα καταλάβετέ και το γιατί, αφού μεταξύ άλλων, υποχρεώνει τις χώρες να εφαρμόζουν τη Σύμβαση του Άαρχους για Δημόσιες διαβουλεύσεις

Αντίθετα:

• Ψηφίσαμε ιδιωτικοποίηση των παραλιών,
• Καθυστερούμε με τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό όπου μάλιστα ζήτησαν και επίσημα από τη Βουλή την αναβολή του.
• Δώσαμε δώρο παραλίες σε ξενοδόχους και μάλιστα τώρα ξέρουμε σε ποιους.
• Χτίσαμε της θαλασσινές σπηλιές,
• Ετοιμάζονται να βάλουν ομπρέλλες σε παραλίες ωοτοκίας των χελώνων,
• Ισοπεδώσαμε παραλίες στον Πρωταρά,
• Προσπαθούν με κάθε τρόπο να κηρύξουν τριών ειδών παραλίες,
  Παραλίες πλουσίων luxury beaches όπως τα αποκάλεσαν,
  Μέσης τάξης
  και λαϊκές παραλίες …
  Αυτές μάλιστα τις περιέλαβαν χωρίς να το πάρει κανείς είδηση και στο νόμο για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
• Σκάψαμε παράνομα τους βράχους και κάναμε παραλία στις θαλασσινές σπηλιές που κηρύχθηκε και παραλία λουομένων, παρά το ότι είναι αποτέλεσμα παρανομίας.
• Εταιρεία ανάπτυξης έσκαψε και έφερε τη θάλασσα στα διαμερίσματα της στην Αγία Νάπα αλλά κανείς δεν το πρόσεξε.
• Ψηφίσαμε νόμο να δημοσιεύουν οι Τοπικές Αρχές τα σχέδια χρήσης παραλίας αλλά δεν το κάνουν, για να γεμίζουν τις παραλίες ομπρέλες για μέγιστο κέρδος.

Πετρελαιοδεξαμενές Λάρνακα

Μια παραλία για την οποία ανησυχώ πολύ, είναι αυτή μπροστά από τις πετρελαιοδεξαμενές στη Λαρνακα.
Το έδαφος στην περιοχή αυτή είναι ρυπασμένο από πετρελαιοειδή και θα πρέπει να γίνει πρώτα αποκατάσταση του προτού ξεκινήσει να κατασκευάζεται οτιδήποτε στην περιοχή.

Είδατε την καταστροφή της θάλασσας στο παραλιακό της Λεμεσού από τις απορρίψεις της λάσπης στη θάλασσα. Στη Λάρνακα η κατάσταση θα είναι χειρότερη …

Υπάρχει και η έγνοια για το αν θα υπάρχουν περάσματα ή θα εμποδίζεται η πρόσβαση στην παραλία.
Όταν φυσικά η Πολεοδομία έκανε τη λεγόμενη Δημόσια Διαβούλευση για το σχέδιο αυτής της περιοχής το έκανε πρωί, στα γραφεία της στη Λευκωσία για να μην μπορούν οι Λαρνακείς να πάρουν μέρος.

Πλημύρες

Κάθε χρόνο βλέπουμε στις ειδήσεις και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πλημμυρισμένους δρόμους και σπίτια στις πόλεις μας.
Η κυβέρνηση έχει εδώ και πολλά χρόνια κάνει σχεδιασμούς για τις περιοχές ψηλής επικινδυνότητας σε σχέση με τις λεκάνες ποταμών που μας υποχρέωσε η ΕΕ.
Τι γίνεται όμως με τις οικιστικές περιοχές στις πόλεις όπου λόγω προβλημάτων των οχετών των ομβρίων πλημμυρίζουν σπίτια και δρόμοι;

Για πόσα χρόνια ακόμη θα συνεχίζουμε να προσποιούμαστε ότι όλα είναι καλά;

Μια σωστή διαχείριση των ομβρίων μας προσφέρει εξοικονόμηση νερού και τον εμπλουτισμό των υπογείων υδάτων. Πολλές χώρες στην Ευρώπη έχουν αυστηρούς κανονισμούς και προωθούν έντονα μεθόδους συλλογής των νερών της βροχής.

Υπάρχουν αυστηροί κανονισμοί στην Ευρώπη για αποφυγή σφράγισης του εδάφους αλλά εδώ δεν ενδιαφέρεται κανείς γι αυτό εξ`άλλου διεκδικούμε και πρωτεία και σε αυτό τον προβληματικό τομέα.

Να θυμίσω ότι η συλλογή των νερών της βροχής ήταν πολύ διαδεδομένη στην Κύπρο τα παλιά χρόνια και το σύστημα υδροδότησης του σπιτιού γινόταν από τις Στέρνες.

Στο εξωτερικό ενθαρρύνεται η συλλογή και φύλαξη των ομβρίων υδάτων για πότισμα, πλύσιμο των ρούχων, αποχωρητήρια και εμπλουτισμό των υπογείων νερών.

Η διαχείριση των ομβρίων σε μια κατοικία μπορεί εύκολα να γίνει με το νερό που πέφτει σε καλυμμένες επιφάνειες του σπιτιού, ιδιαίτερα τη στέγη.

Ακόμη ένα θέμα σωστής διαχείρισης των ομβρίων σε ιδιωτικούς χώρους. σε χώρους στάθμευσης και γενικά σε μεγάλες εκτάσεις καλυμμένες από άσφαλτο και πλάκες, είναι η σωστή επιλογή υλικών και τρόπου κάλυψης.

Ο αειφόρος σχεδιασμός επιβάλλει απορροφητικές επιφάνειες σε αυτές τις επιστρώσεις ούτως ώστε τα νερά να απορροφούνται από το έδαφος και όχι να ενώνονται με τα πιο μολυσμένα νερά των δρόμων και να χάνονται.

Για αυτό είναι απαραίτητο να ξεκινήσει μια ολοκληρωτική προσπάθεια αλλαγής της πολιτικής για τη διαχείριση των ομβρίων στις πόλεις.

Να εμποδίζεται δηλαδή το νερό της βροχής να βγαίνει στους δρόμους και να σχεδιάζονται δεξαμενές κατακράτησης των νερών για να μπορούν οι οχετοί πιο κάτω να διαχειριστούν τις ποσότητες.
Η τεχνολογία υπάρχει όσο όμως δεν υπάρχει η θέληση θα βλέπουμε δρόμους πλημμυρισμένους και πολίτες να κλαίνε την περιουσία τους στους δέκτες μας.

Πολιτισμός

Ας υποθέσουμε ότι κάποιος είναι ζωγράφος, και σπουδαίος μάλιστα, ο οποίος εργάζεται για 3 χρόνια να ετοιμάσει μια έκθεση, όπου θα μπορέσει να πωλήσει και τους πίνακες του για να έχει κάποιο εισόδημα.

Φτάνει η ώρα ετοιμάζει την έκθεση του, είναι μεγάλη επιτυχία και εισπράττει €20000.

Με αυτά τα λεφτά θα πρέπει να ζήσει τα επόμενα 3 χρόνια μέχρι την επόμενη του έκθεση.
Όμως, αυτός ο άνθρωπος θα πρέπει να πληρώσει φόρο εισοδήματος επειδή για μια χρονιά τα εισοδήματα του ξεπέρασαν τις €19500 που προβλέπει ο νόμος; Τι γίνεται επίσης με τις κοινωνικές του ασφαλίσεις; Με πιο τρόπο θα πληρώνει εισφορές για να διασφαλίσει μια σύνταξη;

Ένα άλλο καλό παράδειγμα, είναι ένας ηθοποιός ο οποίος μπορεί να έχει δουλειά μόνο μερικούς μήνες το χρόνο. Πως μπορεί αυτός ο άνθρωπος να ζήσει μέχρι να βρει ξανά δουλειά και να πληρώνει και κοινωνικές ασφαλίσεις από λεφτά που δεν έχει;

Τι θα γίνει όλος αυτός ο κόσμος, όταν λόγω ηλικίας δεν θα μπορούν πλέον να ασκούν την τέχνη τους;  Το ότι δεν πλήρωναν εισφορά στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων σημαίνει ότι στα 65 τους η σύνταξη τους θα είναι μηδαμινή.

Αυτά είναι μόνο δύο από τα πολλά παραδείγματα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν κυρίως οι ανθρώποι που εργάζονται στον τομέα των τεχνών – θέατρο, οπτικοακουστική βιομηχανία, χορός, μουσική, εικαστικά, λογοτεχνία.

Μαζί με αυτούς υπάρχει φυσικά και μια σειρά άλλων καλλιτεχνών και επαγγελματιών που είναι στενά συνδεδεμένοι με τις τέχνες όπως φωτισμός, ήχος, κινηματογραφήσεις, σκηνογράφοι, ενδυματολογία κλπ.

Όλοι οι αυτοεργοδοτούμενοι επαγγελματίες στο χώρο των τεχνών που ζουν από την τέχνη  τους ή τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες, πάντα αντιμετώπιζαν  σοβαρά προβλήματα αλλά η κατάσταση έγινε πολύ χειρότεροι κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στην Κύπρο όπου δεν έχουμε απολύτως καμιά πρόνοια γι αυτό τον κόσμο.

Χρειάζεται επομένως να δρομολογηθούν λύσεις το συντομότερο δυνατό και τα τρία βασικά θέματα που θα βοηθήσουν στην επίλυση και μιας σειρά άλλων προβλημάτων είναι:
Ποιοι είναι οι καλλιτέχνες;

Για να μπορεί το κράτος να βοηθήσει θα πρέπει πρώτα να έχει ένα σύστημα μέσω του οποίου θα γνωρίζει ποιοι είναι οι καλλιτέχνες και ποιοι από αυτούς χρειάζονται ιδιαίτερη στήριξη.
Γι αυτό υπάρχουν διάφορα συστήματα στην Ευρώπη. Για την Κύπρο, ίσως η πιο απλή λύση να είναι η δημιουργία επαγγελματικών συνδέσμων, όπου για κάθε τομέα τέχνης θα εφαρμόζονται καθορισμένα με νόμο κριτήρια και διαδικασία εγγραφής.
Έτσι ο κάθε τομέας θα μπορεί να ρυθμίζει τα του οίκου του μέσα από ένα συμφωνημένο ρυθμιστικό πλαίσιο.

Φόρος εισοδήματος:

Χρειάζονται ειδικές πρόνοιες στο φορολογικό μας σύστημα για ακανόνιστα εισοδήματα όπου πχ φόρο θα πληρώνει κάποιος όταν για 3 συνεχόμενα χρόνια ο μέσος όρος των εισοδημάτων του ξεπερνά ένα καθορισμένο ποσό.

Κοινωνικές ασφαλίσεις

Χρειάζεται να γίνει μια ειδική ρύθμιση για να διασφαλιστεί ότι θα έχουν κάποια σύνταξη να ζουν όταν συνταξιοδοτηθούν. Η κάθε χώρα χειρίζεται διαφορετικά αυτό το θέμα.
Θα μπορούσαμε για παράδειγμα να εφαρμόσουμε ένα ειδικό Ταμείο Προνοίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για καλλιτέχνες, παρόμοιο με αυτό που έχουν διάφοροι ημικρατικοί οργανισμοί και οι Τοπικές Αυτοδιοικήσεις ή ένα σύστημα συν πληρωμών βασισμένο στο κυβερνητικό Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Αυτό που μας έδειξε η πανδημία είναι ότι πολλοί αυτοεργοδοτούμενοι δεν γνωρίζουν τις υποχρεώσεις τους και τα πλεονεκτήματα που προσφέρονται σε όσους εισφέρουν στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Γι αυτό επείγει να γίνει μια μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης των αυτοεργοδοτουμένων και ιδιαίτερα των νεαρών σε ηλικία.

Όλα αυτά τα προβλήματα είναι γνωστά σε όλους αλλά περνούν τα χρόνια και δεν γίνεται τίποτα.

Όλοι περιμένουν από το υπουργείο παιδείας να προχωρήσει το νομοσχέδιο για το καθεστώς του καλλιτέχνη αλλά φαίνεται ότι παρά τις κινητοποιήσεις θα μείνει και πάλι στα συρτάρια που ήταν εδώ και τόσα χρόνια.

Το πρόβλημα είναι πολύ πιο μεγάλο από ότι νομίζετε και η αλήθεια είναι ότι τη δική μου περιέργεια να το ψάξω ήταν η προσπάθεια ενός ανθρώπου που θαυμάζω για όλα όσα έχει κάνει, του ηθοποιού Κώστα Βήχα που με παρεξένεψε το πόσους άπορους ηθοποιούς φρόντιζε.

Περιληπτικά

Και επειδή δεν έχω άλλο χρόνο θα αναφέρω περιληπτικά:

• Όλες οι ηλικίες βρίσκουν όλο και πιο εύκολα αλκοόλ, ναρκωτικά και τα αναβολικά είναι παντού! Πρέπει να πάρουμε σοβαρά μέτρα τώρα!.
• 13 χρόνια μετά και ακόμη περιμένουμε το εθνικό πλαίσιο προσόντων που θα δώσει λύση και διέξοδο αναβάθμισης προσόντων σε πολλά πρόσωπα.
• Εδώ και πολλά χρόνια δεν εφαρμόσαμε επίσης το νόμο που καθόριζε τη διαδικασία εγγραφής των γυμναστών.
• Ετοιμαζόμαστε να ξοδέψουμε πολλά εκατομμύρια για να φέρουμε το φυσικό αέριο στην Κύπρο, ενώ σήμερα η ΕΕ θα ανακοινώσει τους στόχους του 2050 για απάλειψη της χρήσης ορυκτών καυσίμων για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
• Έπρεπε κάθε χρόνο 3% των Δημόσιων κτηρίων να αναβαθμίζονται ενεργειακά αλλά δεν ..
• Ένα θέμα που συνεχίζουμε να αδιαφορούμε σαν κοινωνία αφορά το θέμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης το οποίο χρειάζεται να γίνεται σε όλες τις ηλικίες και να διασφαλίζουμε ότι δεν έχει κανένα νέο ή νέα που φτάνει στην εφηβεία χωρίς να περάσει από τέτοια ενημέρωση.
  Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση έμεινε πίσω οι εκτρώσεις αυξάνονται.
• Περιμένουμε με αγωνία την κυβέρνηση να εξαγγείλει μέτρα στήριξης των Κοινωνικών Επιχειρήσεων.
• Το σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας στα σχολεία πρέπει να σχεδιάζεται από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό.
• Από τον Γενάρη όλα τα νέα Δημόσια κτήρια που ενοικιάζονται, ανακαινίζονται ή θα κατασκευαστούν πρέπει να είναι Κατηγορίας Α. Υπάρχουν υπηρεσίες που δεν το γνωρίζουν.
• Πρέπει να αλλάξει η αδιαφανής διαδικασία αλλαγής των ζωνών για να μην έχουμε άλλα φαινόμενα θαλασσινών σπηλιών.
• Νεολαία, δεν είναι μόνο οι κομματικές νεολαίες, τους υπόλοιπους τους έχουμε εγκαταλείψει.
• Η κουλτούρα πρόληψης είναι ανύπαρκτη.
  Μαθαίνουμε πως να τρώμε, τι ελέγχους να κάνουμε για την υγεία μας από το διαδίκτυο και το Facebook, γιατί η επίσημη σοβαρή και επιστημονική άποψη που έπρεπε να εκφράζει η κυβέρνηση, είναι απούσα.

Ευχαριστίες

Πριν κλείσω θέλω να εκφράσω τον θαυμασμό μου και φέτος να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, που με την εθελοντική τους δουλειά συμπληρώνουν τα τεράστια κενά και ελλείψεις της δημόσιας υπηρεσίας.

Και τέλος ένα μεγάλο ευχαριστώ στη παντοδύναμη Άντρια και στην πολυτάλαντη Εύη που κάνουν να φαίνομαι πολύ πιο καλός από ότι είμαι.

Σας ευχαριστώ!

Καλά Χριστούγεννα σε όλους

Μάριος Καρογιάν ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΞΗ

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και Κύριοι Υπουργοί,

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Η ψήφιση του προϋπολογισμού αποτελεί, παραδοσιακά, μια κορυφαία κοινοβουλευτική διαδικασία.

Μια ευκαιρία να ξεδιπλωθούν οι πολιτικές, οι δράσεις και οι πρωτοβουλίες που σχεδιάζονται για το επόμενο έτος. Είναι όμως ταυτόχρονα και μια ύψιστη πολιτική διαδικασία λογοδοσίας της εκτελεστικής εξουσίας στο νομοθετικό σώμα, η οποία είναι και η πεμπτουσία του πολιτεύματος μας.

Η συζήτηση του Προϋπολογισμού γίνεται σε μία περίοδο πρωτόγνωρης, παγκόσμιας αβεβαιότητας. Αβεβαιότητα, η οποία πηγάζει από τη μεγαλύτερη υγειονομική κρίση των τελευταίων 100 ετών και τις σοβαρές επιπτώσεις που τη συνοδεύουν.

Σε όλο τον κόσμο:

• Tα συστήματα υγείας, πιέζονται.
• Οι αντοχές των πολιτών, δοκιμάζονται.
• Οι ελευθερίες των ανθρώπων, περιορίζονται.
• Οι οικονομίες κλυδωνίζονται.
• Οι κοινωνίες ανησυχούν και αισθάνονται ανασφαλείς.

Στην ασυνήθιστα μεγάλη αβεβαιότητα και ανησυχία που συνδέονται με την άγνωστη εξέλιξη της πανδημίας, έρχεται να προστεθεί κι’ η ανάγκη ισχυροποίησης της χώρας για την αντιμετώπιση πρόσθετων προκλήσεων, τις οποίες αντιμετωπίζουμε ως Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και ως Ελληνισμός, γενικότερα.

Προκλήσεις που απορρέουν από γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή μας, από ανεξέλεγκτες ροές μεταναστών, από φυσικές καταστροφές αλλά και από προκλήσεις που έχουν ως αφετηρία τους, απόπειρες ελέγχου της ΑΟΖ και των φυσικών πόρων της πατρίδας μας.

Μέσα σ’ αυτό το ρευστό περιβάλλον, συζητούμε τον Προϋπολογισμό για το 2022.

Έναν Προϋπολογισμό:

• που προσαρμόζεται στις απαιτήσεις και τις ανάγκες που δημιουργεί η κάθε φάση εξέλιξης της υγειονομικής κρίσης.
• που εδράζεται στις υποχρεώσεις μας και οι οποίες απορρέουν από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
• που θέτει τις βάσεις για επαναφορά της οικονομίας σε πρωτογενή πλεονάσματα και μείωση του δημόσιου χρέους.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ο Προϋπολογισμός που έχουμε σήμερα ενώπιον μας, διαφέρει από κάθε άλλη φορά, και αυτό γιατί, ενώ όλα τα προηγούμενα χρόνια, συζητούσαμε απλώς για αλλαγές που πρέπει να γίνουν και να οδηγούν στην μετεξέλιξη της οικονομίας μας, κανείς μας, και κυρίως η εκτελεστική εξουσία, δεν κατάφερε να δώσει οποιοδήποτε χειροπιαστό περιεχόμενο, στην ανάγκη μεταβολής του παραγωγικού μας μοντέλου.

Αυτός ο Προϋπολογισμός, είναι ίσως ο μόνος στην ιστορία της Κυπριακής Οικονομίας, που λόγω των υποχρεώσεων μας για το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και των όρων που εκπορεύονται από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, περιλαμβάνει πραγματικές και ουσιαστικές αλλαγές που οδηγούν σε μια «μετεξέλιξη του οικονομικού μας μοντέλου».

Κάτω από αυτές τις ιδιάζουσες συνθήκες που ζούμε, μας δίδεται μια καταπληκτική ευκαιρία – ίσως και η τελευταία – για να αλλάξουμε και να ξεκολλήσουμε την Κύπρο μας, από τον πάτο.

Ο τόπος μας βρίσκεται ενώπιον μιας ιστορικής ευκαιρίας.

Αν δεν μας κυριεύσουν αυτοκαταστροφικά σύνδρομα, με επιλογές ανεύθυνων και τυχοδιωκτών πολιτικών, τότε ναι, μπορούμε να μιλάμε για μια χρυσή δεκαετία, την οποία δεν πρέπει να χάσουμε.

Μια δεκαετία όπου ένα είναι το βέβαιο: ότι θα είναι ένας νέος κόσμος, στον οποίο τον πρώτο και καθοριστικό λόγο, θα έχουν η γνώση, η διάχυση της πληροφορίας, η τεχνολογία και η καινοτομία.

Μέσα σε αυτές τις ιλιγγιώδεις ταχύτητες τεχνολογικής ανάπτυξης, είναι αναμενόμενο πως αν δεν τρέξουμε και εμείς με την ίδια ταχύτητα, τότε οι εξελίξεις θα μας προσπεράσουν με ταχύτητα φωτός.

Κυρία Πρόεδρε,

Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Συζητούμε σήμερα για την έγκριση του Κρατικού Προϋπολογισμού, ωστόσο δεν πρόκειται να μπω στη λογική των αριθμών.

Άλλωστε, η αριθμολαγνεία, είναι μια προσέγγιση που υιοθετείται από εκείνους που θέλουν, είτε να επιβραβεύσουν, είτε να κατακρίνουν την οικονομική πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης.

Απόδειξη αυτού, είναι η συζήτηση που διεξάγεται το τελευταίο διάστημα γύρω από το ύψος του Δημόσιου Χρέους.

Οφείλω να σημειώσω αυτή την μεγάλη αντίφαση, η οποία είναι ενδεικτική του επιδερμικού και εν πολλοίς ανεύθυνου τρόπου που χειριζόμαστε ακόμα και εθνικά θέματα, όπως είναι η οικονομία.

Με το ξέσπασμα της πανδημίας, όλοι μας επιδοθήκαμε σε ένα «ράλι ιδεών», για το ποιος θα καταθέσει τις περισσότερες και πιο ευφάνταστες εισηγήσεις και προτάσεις για την αντιμετώπισή των οικονομικών επιπτώσεων της.

Προτάσεις, στις οποίες, κάποιοι φρόντισαν να περιλάβουν τότε, ακόμα και την επίσπευση συνολικά 700 πολιτογραφήσεων στο πλαίσιο του Κυπριακού Προγράμματος Επενδύσεων, κάτι που ακολούθως, όπως θα θυμάστε, υπήρξε τελικά και η αφορμή για καταψήφιση του Προϋπολογισμού.

Η αντίφαση στην οποία αναφέρομαι, είναι πως, ενώ όλοι μας, καλούσαμε την κυβέρνηση να μην τσιγκουνευθεί και να στηρίξει τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις, σήμερα επικρίνουμε το γεγονός, ότι το δημόσιο χρέος έχει αυξηθεί.

Ναι, μπορεί η αύξηση του δημόσιου χρέους να αποτελεί σήμερα μια πραγματικότητα, ωστόσο, αποτελεί επίσης πραγματικότητα, το γεγονός, ότι αποφεύχθηκαν μέχρι στιγμής, οι μαζικές απολύσεις εργαζομένων.

Αποφεύχθηκε επίσης, η δραματική αύξηση των δαπανών για το ανεργιακό επίδομα αλλά και ο κίνδυνος αδρανοποίησης των παραγωγικών μονάδων της οικονομίας.

Μιλώντας όμως για παραγωγικές μονάδες της οικονομίας, σίγουρα, δεν αναφέρομαι στο νέο σύστημα που έχει στηθεί για αφαίμαξη των περιουσιών του κόσμου.

Μιλώ, ναι, για το κατεστημένο και τους κύκλους του, που ήταν η κύρια αιτία της κατάρρευσης της οικονομίας μας και της αποκαθήλωσης των θεσμών του κράτους μας.

Κάποιος, θα ανέμενε ότι η οικονομική καταστροφή του 2013, θα μας έκανε πιο συνετούς και πιο ρεαλιστές, με περισσότερο αυτογνωσία. Θα μας καθιστούσε λιγότερο αλαζόνες, λιγότερο εγωκεντρικούς, λιγότερο άπληστους και λιγότερο ιδιοτελείς.

Θα ανάμενε κανείς, πως οι «παράγοντες σηψαιμίας» στην οικονομία μας, θα είχαν απομονωθεί και θα είχαν στεγανοποιηθεί από τις υγιείς παραγωγικές μονάδες του τόπου μας.

Αντίθετα, φαίνεται ότι η δράση τους, εξακολουθεί μέχρι σήμερα να είναι εφαπτόμενη και αλληλοτροφοδοτούμενη.

Οι ίδιοι παράγοντες, με διαφορετικό κουστούμι.

Οι τότε αμαρτωλοί των λευκών κολάρων, είναι οι σημερινοί ηθικοί αυτουργοί των κόκκινων δανείων.

Υπερηφανευόμαστε ως Κύπρος, για το γεγονός ότι το τραπεζικό σύστημα έχει μπει σε μια πρακτική διαδικασία μείωσης του ποσοστού των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, όταν την ίδια ώρα, πολίτες χάνουν τις περιουσίες τους.

Φυσικά, δεν συμπεριλαμβάνω σε αυτή την κατηγορία τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, για τους οποίους θα πρέπει επιτέλους να αποκτήσουμε, ισχυρά και αποτελεσματικά μέτρα για την αντιμετώπισης τους.

Αναφέρομαι στους συμπολίτες μας, που η μοίρα, τους μεταχειρίστηκε άδικα και λόγω δυσχερειών, κινδυνεύουν να χάσουν τα σπίτια τους.

Πού όμως καταλήγουν οι περιουσίες του κόσμου;

Στα λεγόμενα Funds, πίσω από τα οποία κρύβονται τα γνωστά συμφέροντα.

Σίγουρα, πρόκειται για μια διεθνή πρακτική.

Για ποιο λόγο όμως δεν γίνεται ένας σωστός και αντικειμενικός διαχωρισμός εκείνων που είναι στρατηγικά κακοπληρωτές και εκείνων που αντικειμενικά, δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις;

Γιατί δεν εφαρμόζεται απόλυτα, ο Κώδικας της Κεντρικής Τράπεζας για τις αναδιαρθρώσεις;

Γιατί πιστοληπτικά ιδρύματα, προσφεύγουν με περισσή ευκολία στη λύση του ξεπουλήματος των περιουσιών του κόσμου;

Το πιο άδικο, όμως, είναι που μια χούφτα ανθρώπων, δεν διστάζουν ακόμα και να μαγειρεύουν τις εκτιμήσεις των περιουσιών καταχρεωμένων πολιτών, προκειμένου να τους αναγκάσουν να τις πωλήσουν σε τρίτους.

Με απλά λόγια, το πάρτι συνεχίζεται στις πλάτες του κόσμου και ένας νέος κήπος με μίζες, έχει στηθεί.

Είναι για αυτό το λόγο που εμείς, υποστηρίζουμε κάθε πρωτοβουλία η οποία αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της διαπλοκής και της διαφθοράς στον τόπο μας.

Φυσικά, δεν μηδενίζουμε τις προσπάθειες που έχουν κατά καιρούς αναληφθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Υπήρξαν θετικά βήματα για τη θεσμοθέτηση μέτρων και πολιτικών, που να συνάδουν με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα και τις υποδείξεις της GREGO. Ωστόσο, εκκρεμούν ακόμη, σημαντικά νομοσχέδια, όπως η προωθούμενη νομοθεσία για σύσταση και λειτουργία Ανεξάρτητης Αρχής Κατά της Διαφθοράς -η οποία θα πρέπει να περιβάλλεται με εξουσίες που θα διασφαλίζουν τη δυνατότητα της να είναι αποτελεσματική.

Μόνο έτσι μπορεί να ανατραπεί η συνεχής διολίσθηση της εικόνας της χώρας μας.

Κυρία Πρόεδρε,

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Το ερώτημα που θα πρέπει να μας βασανίζει όλους τα τελευταία χρόνια, είναι ποιο μπορεί να είναι το μέλλον αυτού του μαρτυρικού τόπου;

Ποιο είναι το όραμά μας για την Κύπρο Σκεφτήκαμε ποτέ, πού θέλουμε να είναι η Κύπρος, τα επόμενα 10 ή 20 χρόνια;

Έχω την άποψη πως η απάντηση του πιο πάνω ερωτήματος, δεν είναι αν το σκεφτήκαμε ή όχι, αλλά αν θέλουμε ή αν βολεύει κάποιους να αλλάξουμε την Κύπρο.

Ας αναρωτηθούμε λοιπόν:

• Θέλουμε μια Κύπρο ανθρωποκεντρική, η οποία θα είναι έτοιμη να αδράξει τις ευκαιρίες που προσφέρει ο νέος οικονομικός χάρτης, προωθώντας βιώσιμη ανάπτυξη με σεβασμό στην κοινωνία και στο περιβάλλον;
• Θέλουμε μια Κύπρο η οποία θα διασφαλίζει τα αγαθά της ελευθερίας, της υγείας, της παιδείας, της ασφάλειας, της ωφέλιμης απασχόλησης;
• Μια Κύπρο η οποία θα ξέρει να σέβεται τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα και θα μπορεί να το πετυχαίνει, χάρη στην παραγωγική και ανταγωνιστική της οικονομία;
• Μια Κύπρο της κοινωνικής αλληλεγγύης για όσους δυσκολεύονται να επιβιώσουν και αναμένουν τη στήριξη του κράτους;
• Θέλουμε επιτέλους μια Κύπρο η οποία θα νοιάζεται πραγματικά για τους νέους της;
• Μια Κύπρο η οποία θα θέλει αλλά και θα μπορεί να στηρίξει με στοχευμένο και δομημένο τρόπο την ύπαιθρο και τους αγρότες της;
• Θέλουμε μια Κύπρο του οράματος, της ευημερίας και της προόδου;

Εάν ναι, τότε κάθε όραμα, χρειάζεται και στρατηγική. Και κάθε στρατηγική, χρειάζεται και ένα σχέδιο δράσεων.

Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Είναι σαφές ότι μια σύγχρονη κοινωνία απαιτεί βαθιές αλλαγές.

Για να γίνει αυτό, πρέπει να γίνουν και ρήξεις.

Ρήξεις ουσιαστικές, χωρίς ψευδαισθήσεις.

Αναγνωρίζουμε όλοι, πως ο κυπριακός λαός, πολλά από αυτά, τα έχει ξανακούσει.

Πρέπει, όμως να δράσουμε, πριν χάσουμε και αυτό το τρένο.

Αν δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε ένα μίνιμουμ πρόγραμμα εθνικής συνεννόησης, ένα πρόγραμμα δηλαδή, που θα σπρώξει την Κύπρο στην νέα εποχή, ας συμφωνήσουμε, τουλάχιστον στο πλέον βασικό, που είναι το δίπτυχο: δυνατή οικονομία – δίκαιη κοινωνία.

Είναι το δίπτυχο που μας έσωσε στο παρελθόν από περιπέτειες. Μπορεί να το κάνει και τώρα.

Μόνο με μια ισχυρή οικονομία, η Κύπρος, θα είναι σωστά θωρακισμένη από κινδύνους που απειλούν την εθνική και φυσική μας επιβίωση.

Αλήθεια, δεν θα έπρεπε να μας προβληματίζει το γεγονός ότι χώρες όπως η Ολλανδία, η Αυστρία, η Φιλανδία, το Λουξεμβούργο, η Λιθουανία, η Λετονία, ακόμα και αυτή η Ισλανδία, η οποία πριν από λίγα χρόνια ήταν στα πρόθυρα οικονομικής πτώχευσης, σήμερα θεωρούνται από τις πιο ισχυρές και σταθερές οικονομίες;

Δεν πρόκειται, ούτε για τις μεγαλύτερες σε έκταση χώρες αλλά ούτε και για τις μεγαλύτερες, σε πληθυσμό. Ούτε καν πρόκειται για τις έξι ισχυρότερες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κατάφεραν όμως, να είναι μεταξύ των χωρών που έχουν από τις υψηλότερες επιδόσεις, όσον αφορά στην πιστοληπτική τους ικανότητα, οι χώρες δηλαδή, που αξιολογούνται ως οι πιο αξιόπιστες και πιο υγιείς οικονομίες, της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτές οι εξελίξεις σηματοδοτούν μεγάλες αλλαγές ως προς το ποιος έχει βαρύτητα στην ΕΕ του 21ου αιώνα και ποιος θα διαμορφώνει τις αποφάσεις που επηρεάζουν όλους μας.

Όσοι παραμένουν απαθείς και άτολμοι, αναπόφευκτα μπαίνουν στο περιθώριο.

Ο στόχος μπορεί να φαίνεται φιλόδοξος, αλλά δεν είναι ακατόρθωτος. Όπως κατορθώσαμε την ένταξη μας στην Ε.Ε. και την είσοδο μας στην Ευρωζώνη, μπορούμε να το κατορθώσουμε κι’ αυτό.

Φθάνει να υπάρχει το όραμα και η πολιτική βούληση, να πάρουμε τα αναγκαία μέτρα για να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα της οικονομίας μας.

Φθάνει να αντιληφθούμε όλοι, ότι η οικονομία είναι μια εθνική υπόθεση που μας αφορά όλους και ότι μόνο με συλλογική προσπάθεια (κυβέρνηση, βουλή, κόμματα και κοινωνικοί εταίροι) μπορούμε να ελπίζουμε σ’ ένα τέτοιο επίτευγμα. Γιατί να μην μπορούμε και εμείς να ακολουθήσουμε το επιτυχημένο παράδειγμα άλλων χωρών

Αυτή, είναι η μόνη οδός για να διαδραματίσουμε ένα ρόλο μεγαλύτερο απ’ ότι προδικάζει το μικρό μας μέγεθος ή η γεωγραφική μας απομόνωση, στην ευρωπαϊκή επικράτεια.

Φθάνει να το θελήσουμε και να εργαστούμε για να το πετύχουμε.

Μόνο τότε θα γίνει πραγματικότητα.

Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση για μια ισχυρή οικονομία και μια δυνατή Κύπρο στην Ευρώπη του 21ου αιώνα και καλούμε όλους, μακριά από δογματισμούς, συνταγές και σύνδρομα του παρελθόντος, να ανταποκριθούν στο κάλεσμα της εποχής.

Κυρία Πρόεδρε,

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Η οικονομική κρίση του 2013 και η κακή διαχείριση της, είχε ως αποτέλεσμα να φτάσουμε στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Η κλιματική αλλαγή, μας έχει επιβάλει την ανάγκη αναθεώρησης των στόχων μας, σε πολύ πιο φιλόδοξους.

Η υγειονομική κρίση που διερχόμαστε και η έξοδος μας από αυτή, μας αναγκάζει να προωθήσουμε αλλαγές. Αλλαγές που για χρόνια, ήταν καλά κλειδωμένες στα χρονοντούλαπα και κολλημένες στα γρανάζια της γραφειοκρατίας αλλά και των διαφόρων ισχυρών οικονομικών συμφερόντων.

Και οι τρείς πιο πάνω περιπτώσεις έχουν ένα κοινό βασικό προαπαιτούμενο:

Τις Μεταρρυθμίσεις.

Τώρα είναι η ώρα, για να πάρουμε τις αποφάσεις που μας αξίζουν, έτσι ώστε επιτέλους, να φυσήξει στον τόπο μας, αέρας αλλαγής και εκσυγχρονισμού για την οικονομία, την κοινωνία και το πολιτικό μας σύστημα.

Μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα επαναφέρουν την Κύπρο, σε τροχιά ανάπτυξης, ευημερίας και προόδου.

Αν όμως τα πράγματα αφεθούν ξανά στον αυτόματο πιλότο και δεν διαχειριστούμε τις προοπτικές και τις ευκαιρίες που μας δίνονται μέσα από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και το Ταμείο Ανάκαμψης, πολύ φοβάμαι πως η Κύπρος, δεν θα έχει κανένα μέλλον.

Το Ταμείο Ανάκαμψης, θέτει πολύ σκληρά χρονοδιαγράμματα και συγκεκριμένους στόχους που πρέπει να επιτύχουμε.

Το ίδιο ισχύει και για την εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας, από την οποία απορρέουν σοβαρές υποχρεώσεις και δεσμεύσεις, που αν δεν ενεργήσουμε άμεσα και αν δε βοηθήσουμε την κοινωνία μας στην προσπάθεια της να προσαρμοστεί, τότε η ευκαιρία που έχουμε να αλλάξουμε το οικονομικό μας μοντέλο, θα μας προσπεράσει, αφήνοντας πίσω της, μια Κύπρο βυθισμένη στο σκοτάδι μιας ξεπερασμένης εποχής.

Ο προβληματισμός του Υπουργού Οικονομικών, ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών για την αποτελεσματικότητα της πολιτείας στην απορρόφηση των κονδυλίων και την ικανότητα μας να ανταποκριθούμε με επάρκεια, είναι ενδεικτική των όσων αναφέρω.

Μέσα σε αυτό τον πολυσχιδή σχεδιασμό, συγκαταλέγονται καίριες αλλαγές στους τομείς:

• της τοπικής αυτοδιοίκησης,
• του δικαστικού συστήματος,
• του συστήματος διαχείρισης ανθρώπινων πόρων της δημόσιας υπηρεσίας,
• της ισχυροποίησης των δυνατοτήτων καταπολέμησης της διαφθοράς, και
• της ρύθμισης της αγοράς ηλεκτρισμού.

Ως τελική τους κατάληξη, οι μεταρρυθμίσεις αυτές, θα μας οδηγήσουν:

• στον εκσυγχρονισμό του κράτους μας,
• την υπερίσχυση της πράσινης και κυκλικής οικονομίας -μέσα από την επίτευξη των κλιματικών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
• τον ψηφιακό μετασχηματισμό,
• την ενδυνάμωση της οικονομικής δραστηριότητας στην Κύπρο και
• την προσφορά των βέλτιστων κρατικών πρακτικών και υπηρεσιών προς τους πολίτες μας.

Εκφράζω την ελπίδα και την προσδοκία, ότι θα αξιοποιήσουμε την ευκαιρία που έχουμε ενώπιον μας, για να προχωρήσουμε επιτέλους με όλες εκείνες τις μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη ο τόπος μας χωρίς εκπτώσεις και συμβιβασμούς με μυωπικά οπισθοδρομικά και μικροκομματικά συμφέροντα και να κάνουμε σημαντικά βήματα προς τα εμπρός.

Πέραν των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων που ουσιαστικά, μας έχουν επιβληθεί εκ νέου από την ΕΕ, ως ΔΗΠΑ – Συνεργασία, θεωρούμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε με επιπλέον μεταρρυθμίσεις, οι οποίες μπορούν πραγματικά να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής όλων.

Συγκεκριμένα, στον εργασιακό τομέα, επιβάλλεται:

1. Να θεσμοθετηθεί εθνικός κατώτατος μισθός
2. Να κατοχυρωθούν νομοθετικά νέα επαγγέλματα
3. Να θεσμοθετηθούν υφιστάμενα επαγγέλματα
4. Να εκσυγχρονισθεί η επιδοματική πολιτική του κράτους, και
5. Να καταργηθούν οι ανισότητες που παρουσιάζονται.

Περαιτέρω, μία από τις σύγχρονες προκλήσεις της εποχής μας, είναι το δημογραφικό. Οφείλουμε να λάβουμε ριζικές αποφάσεις σχετικά με την υπογεννητικότητα, τις μεταναστευτικές ροές, την ενσωμάτωση των νόμιμων μεταναστών αλλά και την αξιοποίηση τους στο εργασιακό δυναμικό της χώρας μας.

Σημειώνω με ιδιαίτερη ανησυχία, τη μείωση της τάξης του 13% στις γεννήσεις τα τελευταία πέντε χρόνια στις ελεγχόμενες από την Δημοκρατία, περιοχές. Είναι μια σημαντική και ενδεικτική πρόκληση που αντιμετωπίζουμε στο δημογραφικό τομέα.

Επιβάλλεται ως χώρα, να παραχωρήσουμε νέα, πιο ελκυστικά κίνητρα και να στηρίξουμε νεαρά ζευγάρια, όπως η πρόταση μας για αύξηση της άδειας μητρότητας από τους τέσσερεις στους έξι μήνες, από το πρώτο παιδί.

Παράλληλα, ένας άλλος εξίσου σημαντικός τομέας που θα πρέπει να μας απασχολήσει είναι και ο τομέας της γεωργοκτηνοτροφίας.

Ο τομέας ο οποίος αποτέλεσε το κύριο στήριγμα της κυπριακής οικονομίας, ιδιαίτερα την περίοδο μετά την εισβολή του 1974, σήμερα έχει υποστεί μεγάλη συρρίκνωση, με την συνεισφορά του στο κυπριακό ΑΕΠ, να είναι μικρότερη συγκριτικά με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Είναι θετικό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια στροφή προς τον πρωτογενή τομέα, με τους νέους, να επιστρέφουν ξανά στις αγροτικές εργασίες. Χρειάζεται όμως το κράτος να αυξήσει τον παρεμβατικό του ρόλο στο τομέα της γεωργοκτηνοτροφίας, με ένα πλέγμα προγραμμάτων στήριξης και όχι με αποσπασματικές ενέργειες.

Ένα πλέγμα προγραμμάτων, που θα μας παρέχει τη δυνατότητα να αξιοποιούμε τη δύναμη της τεχνολογίας αλλά και τις αυτοματοποιημένες διαδικασίες.

Ένα πλέγμα προγραμμάτων που θα συνδέεται με γενναιόδωρα σχέδια στέγασης για τα νεαρά ζευγάρια που επιθυμούν να δημιουργήσουν τις οικογένειες τους στην ύπαιθρο.

Επιπρόσθετα, ως ΔΗΠΑ-Συνεργασία έχουμε προτείνει μια σειρά μέτρων στήριξης των αγροτών μας, όπως:

• την καθιέρωση της «Κάρτας Αγρότη»,
• την παραχώρηση φορολογικών και πολεοδομικών κινήτρων με σκοπό την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στις αγροτικές και γεωργικές περιοχές,
• την ενίσχυση και εκσυγχρονισμό του συστήματος γεωργικής, επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, και τέλος,
• την υιοθέτηση μέτρων για προστασία της αγροτικής γης.

Κυρία Πρόεδρε,

Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Απέχουμε μόλις μερικές ημέρες, πριν από το τέλος αυτής της χρονιάς αλλά και την αρχή μιας καινούργιας. Αυτή η χρονική στιγμή, αποτελεί μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να αναστοχαστούμε, ως κράτος αλλά και ως λαός.

Το εθνικό μας θέμα, διέρχεται μια από τις πιο κρίσιμες φάσεις του, καθώς η Τουρκία εδραιώνει σταδιακά την κατοχή και τη διχοτόμηση μεγάλου μέρους της πατρίδας μας.

Η εν εξελίξει επέκταση της κατοχής στην περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, παρασέρνει μαζί της και τις όποιες προοπτικές επανέναρξης των συνομιλίων καθώς και τις πιθανότητες κατάληξης σε μια συμφωνία, για μια αποδεκτή, βιώσιμη και λειτουργική λύση.

Πλέον, “ταξιδεύουμε σε θάλασσες επικίνδυνες”, εξαιτίας της γνωστής στάσης της Τουρκίας και του φερέφωνου της στα κατεχόμενα και την εν πολλοίς, αδυναμία ή και αδιαφορία του διεθνούς παράγοντα να συνετίσει την Άγκυρα.

Κυκλοφορούν διάφορα σενάρια για συζήτηση περαιτέρω Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ή ακόμη και «ιδέες συνεργασίας» με θέμα την εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως διαλαμβάνεται στο έγγραφο επιλογών που εσχάτως κυκλοφόρησαν οι αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το ζήτημα όμως, δεν είναι η προώθηση περαιτέρω ΜΟΕ ή καινοφανών ιδεών, αλλά η επίτευξη λύσης του Κυπριακού στην βάση των Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Τα ΜΟΕ δεν πρέπει να προωθούνται εις βάρος της συζήτησης της ουσίας του Κυπριακού. Διαφορετικά, το μόνο που επιτυγχάνεται είναι η διαιώνιση της παρούσας κατάστασης και η προώθηση περαιτέρω τετελεσμένων από την κατοχική δύναμη, όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή, στην Αμμόχωστο.

Είναι για αυτό ακριβώς το λόγο, που θεωρούμε ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό, όπως παραμείνουμε πιστοί στις διακηρυγμένες μας θέσεις, επιδιώκοντας την άμεση επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από το σημείο όπου διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά, με στόχο να καταλήξουμε στο μόνο εφικτό και αποδεκτό πλαίσιο λύσης του Κυπριακού, που δεν άλλο, από τη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία.

Ως Δημοκρατική Παράταξη – Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων, απορρίπτουμε κάθε μορφή διχοτόμησης και υποστηρίζουμε την επίτευξη μιας λύσης, η οποία θα είναι σύμφωνη με τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, τις αρχές και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα επανενώνει το λαό και την πατρίδα μας και θα εγγυάται την πλήρη εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους τους νόμιμους κάτοικους της Κύπρου. Επιδιώκουμε μια λύση η οποία θα μετατρέπει τη χώρα μας, σε ένα «κανονικό κράτος».

Τούτες τις δύσκολες ώρες, καλούμε το λαό μας, Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους, Αρμένιους, Μαρωνίτες και Λατίνους, σε ενότητα, συστράτευση και εγρήγορση. Καλούμε τον λαό μας σε αφύπνιση, προτού το κυπριακό πρόβλημα ενταφιαστεί οριστικά. Προτού οδηγηθούμε σε μη αναστρέψιμες εξελίξεις, για το μέλλον της πατρίδας μας.

Την ίδια ώρα, γίνεται αντιληπτό, πως δεν είναι αρκετό στο να περιοριζόμαστε στην απόκρουση των τουρκικών θέσεων. Είναι σημαντικό να έχουμε κοινά αποδέκτες θέσεις από το σύνολο ή τουλάχιστον την συντριπτική πλειοψηφία των πολιτικών δυνάμεων στο εσωτερικό, οι οποίες να προβάλλονται από όλους μας στο πλαίσιο μίας δυναμικής, ενεργητικής διπλωματίας, προκειμένου να δημιουργηθούν οι συνθήκες επανέναρξης των συνομιλιών, στην σωστή βάση, οι οποίες θα επικεντρωθούν στην ουσία του Κυπριακού.

Θα πρέπει επίσης να διευρυνθούν οι ορίζοντες της εξωτερικής μας πολιτικής, μέσα στο πλαίσιο πάντα των δυνατοτήτων μας.

Η συστηματική διπλωματική στροφή προς γειτονικές χώρες της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου αποδεικνύει ότι μέσω συνεπούς εργασίας μπορούν να επιτευχθούν αποτελέσματα.

Το επικείμενο άνοιγμα Πρεσβείας στην Αντίς Αμπέμπα, έδρα της Αφρικανικής Ένωσης, αποτελεί ένα πρώτο βήμα για την ενίσχυση των δεσμών της Κύπρου με την Αφρικανική Ήπειρο, μια περιοχή του κόσμου η οποία πολιορκείται από την Τουρκία για πολιτικούς, οικονομικούς και εμπορικούς λόγους.

Προς το σκοπό αυτό, θα μπορούσε να υπάρξει διμερής συνεργασία με την Ελλάδα, η οποία έχει αρχίσει να δραστηριοποιείται σε διάφορες περιοχές της Αφρικής ή ακόμα και με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, προκειμένου να τοποθετηθούν Κύπριοι διπλωμάτες σε αυτές τις χώρες, δίχως την ανάγκη να λειτουργεί διπλωματική αποστολή της Κυπριακής Δημοκρατίας, εκεί.

Το ίδιο θα μπορούσε να γίνει και σε σχέση με σημαντικές χώρες της Ασίας (πχ Ινδονησία, Μαλαισία) οι οποίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διεθνή πολιτική σκηνή και σε πολυμερή φόρα.

Με σύγχρονη και ρεαλιστική αντίληψη των διεθνών πραγματικοτήτων μπορεί να επικαιροποιηθεί η εξωτερική μας πολιτική με πολλαπλά πολιτικά και οικονομικά οφέλη για την Κύπρο. Το κόστος μιας μονοδιάστατης αντίληψης και έλλειψης επαρκούς γνώσης στα διάφορα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και στο Κυπριακό, είναι επαχθής.

Η υπογραφή τον Νοέμβριο του 2019, του Μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών και η στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας στην Λιβύη, έφερε στο προσκήνιο, δύο θέματα:

Πρώτον, την άμεση αναγκαιότητα, όπως επανέλθει η Ελλάδα και η Κύπρος στη ζώνη της Βορείου Αφρικής και δεύτερον, να διευρυνθεί το πολιτικό-διπλωματικό αποτύπωμα στην Μαύρη Ήπειρο, όπου η τουρκική επιρροή, έχει διευρυνθεί εντυπωσιακά τα τελευταία 15 χρόνια.

Κυρία Πρόεδρε,

Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Η οικονομία, είναι εθνικό ζήτημα και εμείς, έτσι την αντιμετωπίζουμε.

Επιτρέψτε μου να δανειστώ τα λόγια του αείμνηστου Πρώην Προέδρου, Τάσσου Παπαδόπουλου, ο οποίος, ως έγκριτος νομικός και έμπειρος πολιτικός, είχε πρωτοστατήσει την περίοδο εκείνη, στην προσπάθεια να διαχωρίσει την ανάγκη λειτουργίας του κράτους, από την άσκηση κριτικής στην εκάστοτε διακυβέρνηση.

Όπως ο ίδιος τόνιζε στις ομιλίες του, «η έγκριση και υπερψήφιση των ετήσιων προϋπολογισμών, με κανένα τρόπο δε συνιστά -ούτε και μπορεί να ερμηνευθεί ως έγκριση ή ψήφος εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση για την οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική, εκπαιδευτική, περιβαλλοντική και άλλη πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης».

«Στο δικό μας καθεστώς», όπως έλεγε, «ο ετήσιος προϋπολογισμός, δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μια εξουσιοδότηση των ετήσιων δαπανών που προτείνει η εκτελεστική εξουσία».

Τα λόγια του αείμνηστου Τάσσου Παπαδόπουλου, είναι σήμερα επίκαιρα για αυτό και δεν πρόκειται, ούτε και εγώ, να μπω στη λογική των αριθμών.

Οφείλω ωστόσο να σταθώ στα μέτρα στήριξης της κοινωνίας και της οικονομίας, εξαιτίας των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας.

Θεωρούμε λοιπόν, ότι η κυβέρνηση, θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο αποτελεσματική και να εξεύρει, ακόμη πιο δίκαιο και ισορροπημένο τρόπο, στην προσπάθεια της για στήριξη των εργαζομένων, των αδύναμων κοινωνικών ομάδων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μας.

Εντούτοις, παρά τις επιμέρους επιφυλάξεις που έχουμε, οι ιδιάζουσες συνθήκες που επικρατούν, επιβάλλουν υπευθυνότητα και σοβαρότητα από όλους μας.

Η Δημοκρατική Παράταξη – Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων, φιλοδοξεί να συνεχίσει να είναι μια Παράταξη, που τη διακρίνει ο ορθολογισμός, ο ρεαλισμός και η διεκδίκηση. Μια Παράταξη της ευθύνης, της μετριοπάθειας, των συνθέσεων και της συναίνεσης.

Γι’ αυτό και εμείς, αποφασίσαμε να υπερψηφίσουμε τον Κρατικό Προϋπολογισμό.

Για μας προέχει το δημόσιο συμφέρον. Πορευόμαστε και πολιτευόμαστε, όχι στη βάση μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων, αλλά στη βάση του ευρύτερου καλού για τον τόπο και τον λαό μας.

Θεωρούμε εξαιρετικά επιζήμιο το σύνηθες δίπολο Κυβέρνηση – Αντιπολίτευση.

Ως ΔΗΠΑ-Συνεργασία, δεν μας ενδιαφέρει διόλου, η πατρότητα σωστών προτάσεων. Εκεί και όπου συμφωνούμε θα το στηρίζουμε, και εκεί και όπου διαφωνούμε, ευθαρσώς και με ευπρέπεια, θα δηλώνουμε τη διαφωνία μας.

Με μια ουσιώδη διαφορά: Η διαφωνία μας, θα συνοδεύεται πάντα από τη δική μας εποικοδομητική και ωφέλιμη αντιπρόταση.

Όσες δυσκολίες και αν μας επιφυλάσσει η πορεία της κυπριακής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας, είμαι πεπεισμένος ότι θα τα καταφέρουμε.

Σας Ευχαριστώ πολύ.

Μαρίνος Σιζόπουλος Κ.Σ.ΕΔΕΚ

Η συζήτηση του προϋπολογισμού του 2022 γίνεται κάτω από βάρος των συνεπειών αλλά και της υγειονομικής, οικονομικής και κοινωνικής αβεβαιότητας που προκαλεί η συνέχιση της πανδημίας του κορωνοϊού. Η παράτασή της έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές τόσο στις εργασιακές σχέσεις, όσο και στο  οικονομικό μοντέλο της κάθε χώρας ξεχωριστά.

Όσον αφορά την πατρίδα μας η πανδημία επιβεβαίωσε τις διαχρονικές αδυναμίες της οικονομίας. Αδυναμίες τις οποίες η ΕΔΕΚ υποδείκνυε όλα τα προηγούμενα χρόνια, αλλά οι εκάστοτε Κυβερνήσεις δεν επέδειξαν  την ανάλογη ευαισθησία και ανταπόκριση.

Τόνιζε την αναγκαιότητα οι προϋπολογισμοί  να αλλάξουν φιλοσοφία. Να μην αποσκοπούν στην επίτευξη μόνο ποσοτικών  στόχων αλλά και ποιοτικών, για να προσδώσουν σταδιακά στην οικονομία μας  μακροοικονομική σταθερότητα. Τόνιζε ακόμα ότι η συνέχιση της επικέντρωσης στην αποκλειστική διαχείριση του κατασκευαστικού, του τουριστικού τομέα και των υπηρεσιών  θέτει σε κίνδυνο την οικονομική σταθερότητα και την κοινωνική συνοχή, δεδομένου ότι είναι τομείς ιδιαίτερα εύθραυστοι, που επηρεάζονται από εξωγενείς και άρα μη ελεγχόμενους παράγοντες. Ακόμα και σε αυτούς τους τομείς η πολιτική διαχείρισης ήταν και εξακολουθεί να είναι μονοδιάστατη.

Στον τουριστικό τομέα απουσιάζει η ανάπτυξη ποιοτικών μορφών όπως ο ιατρικός, ο συνεδριακός, ο αθλητικός με αποτέλεσμα να μην υπάρχει προσέλκυση τουριστών υψηλών εισοδημάτων. Σκόπιμα προβάλλεται ο απόλυτος αριθμός τουριστών που επισκέπτονται την πατρίδα μας και όχι το καθαρό ετήσιο κέρδος.

Στον κατασκευαστικό τομέα επαναλήφθηκε το φαινόμενο της υπερθέρμανσης. Στο πλαίσιο μάλιστα του Επενδυτικού Προγράμματος Πολιτογραφήσεων, οι κυβερνήσεις προχώρησαν σε παραχώρηση παρεκκλίσεων σε επιχειρηματίες για αναπτύξεις όπου σε πολλές περιπτώσεις  επηρεάζουν αρνητικά το περιβάλλον και δεν διασφαλίζεται η δυνατότητα αποτελεσματικής αντιμετώπισης σε περιπτώσεις έκτακτης κατάστασης (φωτιά, σεισμός, εγκληματική ενέργεια).

Φυσικά, επιστέγασμα αυτής της πολιτικής είναι το σκάνδαλο των πολιτογραφήσεων. Η δημοσιοποίησή του επέφερε οικονομικές επιπτώσεις στην πατρίδα μας, την εξέθεσε διεθνώς, απώλεσε την αξιοπιστία της, πλήγηκε το κύρος και η υπόστασή της.

Δεν αναμέναμε και δεν προσδοκούσαμε ριζικές αλλαγές στη βάση των υποδείξεων και των προτάσεών μας. Όμως οι εμπειρίες του παρελθόντος θα  έπρεπε  να προβληματίσουν τους εκάστοτε κυβερνώντες και σταδιακά να λάβουν μέτρα, ώστε η κυπριακή οικονομία να επεκταθεί και σε νέους καινοτόμους και υψηλής τεχνολογίας τομείς.

Να ετοιμαστούν προγράμματα και να γίνουν επενδύσεις για την ποιοτική αναβάθμιση του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα της οικονομίας, ώστε η πατρίδα μας να αποκτήσει  μερική ή σχετική επάρκεια καταναλωτικών αγαθών και να μειωθεί η εξάρτηση από τα  εισαγόμενα. Για την υλοποίηση αυτού του στόχου πέραν από την απορρόφηση κεφαλαίων από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά προγράμματα, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί  και το πλούσιο επιστημονικό δυναμικό της πατρίδας μας, που θα οδηγούσε σε μείωση της ανεργίας και της μετανάστευσης κυρίως των  νέων. Η πραγματική οικονομία εκτός από ποσοτική πρέπει να είναι και ποιοτική.

Τέλος,  σημαντικός παράγοντας  στην ποιοτική ανάπτυξη είναι και η ανθρωποκεντρική μορφή που πρέπει να χαρακτηρίζει την οικονομική πολιτική του κράτους. Οι πόροι πρέπει να έχουν κατά το δυνατόν ομοιόμορφη κατανομή στους πολίτες, είτε άμεσα, είτε έμμεσα. Αυτό θα μειώσει την φτωχοποίηση των πολιτών και θα συμβάλει ουσιαστικά στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, η οποία βρίσκεται σε στάδιο αποδόμησης.

Μέσα σε αυτό το πνεύμα η ΕΔΕΚ κατά την ψήφιση του περσινού προϋπολογισμού, αξιοποιώντας τη δυνατότητα που της δόθηκε, κεφαλαιοποίησε προς όφελος των πολιτών της υπαίθρου, των ορεινών και ημιορεινών περιοχών , καθώς και των χαμηλοσυνταξιούχων σειρά μέτρων οικονομικής και κοινωνικής στήριξης. Επιπρόσθετα ενίσχυσε το στεγαστικό πρόγραμμα με την αύξηση της χορηγίας αλλά και την ένταξη σε αυτό των 134 περιαστικών κοινοτήτων που αρχικά είχαν αποκλειστεί. Παρόμοιας φύσης μέτρα είναι δυνατόν και πρέπει να υιοθετούνται σταδιακά  για να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή.

Άμεσα συνδεδεμένος με τα παραπάνω είναι και ο τομέας των κρατικών υπηρεσιών, ο οποίος στις πλείστες των περιπτώσεων κινείται με αδικαιολόγητη βραδύτητα,  επιτείνει την γραφειοκρατία και σταδιακά μειώνει την απόδοσή του. Πρέπει να γίνει  αντιληπτό πως οι κρίσεις δεν έχουν μόνο επιπτώσεις, προσφέρουν και ευκαιρίες για ουσιαστικές αλλαγές και νέες αναπτύξεις.

Σε αυτό το πλαίσιο θα μπορούσαν να υιοθετηθούν πρόσθετες δράσεις όπως:

• Μείωση της γραφειοκρατίας και αύξηση της παραγωγικότητας της Δημόσιας Υπηρεσίας με  περαιτέρω αξιοποίηση  της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
• Περιφερειακή αποκέντρωση υπηρεσιών και η απλοποίηση διαδικασιών.
• Εκπόνηση σχεδίου αξιοποίησης κρατικής γης για την ανέγερση νέων σύγχρονων, λειτουργικών και μειωμένης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης κτιρίων, για να στεγασθούν υπουργεία και κρατικές υπηρεσίες. Δεν δικαιολογείται το κράτος να ξοδεύει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο για να τις στεγάσει σε ακατάλληλα υποστατικά.
• Ετοιμασία προγράμματος ανάπτυξης ειδικών καλλιεργειών για την παραγωγή προϊόντων στη βάση των εδαφικών και κλιματολογικών συνθηκών τα οποία να κατοχυρωθούν ως ΠΟΠ.
• Ενίσχυση του τομέα της μεταποίησης.

Δεν παραγνωρίζουμε τις προσπάθειες που καταβάλλονται στο πλαίσιο της πράσινης ανάπτυξης και  του Προγράμματος Ανάκαμψης. Όμως εκτιμούμε ότι ο ρυθμός υλοποίησης είναι βραδύς με αποτέλεσμα να μην ικανοποιούνται οι στόχοι. Αυτό επιφέρει πρόσθετο οικονομικό κόστος λόγω της υποχρέωσης για αγορά θερμοκηπιακών ρύπων.

Μπορεί οι δείκτες της κυπριακής οικονομίας να παρουσιάζουν βελτίωση, όχι όμως σε  βαθμό που να δημιουργούν κλίμα σιγουριάς και ασφάλειας, πολύ δε περισσότερο ενθουσιασμό. Δεν πρέπει να οδηγεί σε εφησυχασμό. Είναι σημαντικό να αξιοποιηθεί η χαλάρωση των δημοσιονομικών μέτρων από την Ε.Ε. και να γίνουν νέοι σχεδιασμοί που να οδηγούν:

• σε ουσιαστική και όχι σε επίπλαστη  βελτίωση της οικονομίας,
• σε αποτύπωση της πραγματικής οικονομίας με επιστημονικό τρόπο, και
• η βελτίωση των αριθμών να αντανακλά και στο βιοτικό επίπεδο του λαού, κυρίως των μικρομεσαίων εισοδημάτων.

Η ΕΔΕΚ με σοβαρότητα και εποικοδομητική συνέργεια καταθέτει στις Κυβερνήσεις σειρά προτάσεων για την βελτίωση της οικονομίας με στόχο την αντιμετώπιση των τυχόν οικονομικών, κοινωνικών και εργασιακών επιπτώσεων στους πολίτες.

Αναπτυξιακός ή διαχειριστικός ο Προϋπολογισμός του 2022;

Για ακόμα μία χρονιά ο προϋπολογισμός είναι κατά βάση διαχειριστικός. Κανένας δεν αμφισβητεί τα έργα υποδομής, όμως δεν πρέπει να παραμείνουμε μόνο σε αυτά. Ο προϋπολογισμός θα αποκτήσει αναπτυξιακή μορφή όταν σε αυτό θα περιληφθούν και αναπτυξιακά έργα ανταποδοτικού χαρακτήρα, τα οποία θα εξασφαλίζουν στο κράτος εισοδήματα με τα οποία να χρηματοδοτούνται νέα έργα.

Φορολογική πολιτική

Το κράτος σε περιόδους οικονομικής κρίσης ή/και δυσπραγίας είναι σημαντικό με αποφάσεις και πρωτοβουλίες να δίνει κίνητρα για είσοδο στην πραγματική οικονομία χρημάτων. Να αυξάνεται η ρευστότητα, η διακίνηση κεφαλαίων και κατ’ επέκταση να αυξάνουν και τα έσοδα του κράτους.  Κλασσική περίπτωση η φορολογική αμνηστία του 2005, όπου συνέβαλε στην αποφυγή της ένταξης της Κύπρου σε πρόγραμμα δημοσιονομικής  επιτήρησης και οδήγησε σε αναθέρμανση της οικονομίας.

Από την πλευρά της ΕΔΕΚ καταθέσαμε στην Κυβέρνηση σειρά μέτρων τα οποία θα μπορούσαν να αυξήσουν την ρευστότητα , να μειώσουν τη φοροδιαφυγή και να περιορίσουν την παραοικονομία. Ανάμεσα στα μέτρα  είναι:

• Η μείωση των συντελεστών φορολογίας.
• Η παραχώρηση κινήτρων για έγκαιρη αποπληρωμή οφειλών προς το κράτος.
• Η παραχώρηση κινήτρων για επενδύσεις σε μονάδες υψηλής τεχνολογίας καθώς και στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα της οικονομίας.
• Η πολεοδομική αμνηστία για μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της υπέρβασης και με παράκαμψη των γραφειοκρατικών διαδικασιών που εφαρμόζονται σήμερα.
• Η προκήρυξη νέου εσωτερικού κρατικού Ομολόγου με διαβάθμιση χρόνου και επιτοκίου (από 2 μέχρι 5 χρόνια και με επιτόκιο από 1 μέχρι 2%), ειδικά αυτή την περίοδο όπου σε μεγάλες καταθέσεις υπάρχει αρνητικό επιτόκιο. Τα χρήματα αυτά πέραν από την αύξηση της ρευστότητας του κράτους σε περίπτωση μη διάθεσης για κάλυψη έκτακτων κρατικών αναγκών,  μπορούν να αξιοποιηθούν για την αποπληρωμή άλλων κρατικών δανείων με μεγαλύτερο επιτόκιο.

Παρά τις συνεχείς εξαγγελίες  δεν παρατηρήθηκε μείωση της φοροδιαφυγής.

Οι ανείσπρακτοι φόροι ανέρχονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια. Η δυσλειτουργία του Τμήματος Φορολογίας είναι εμφανής. Δεν προχώρησε στη λήψη ουσιαστικών μέτρων για την πάταξη της φοροδιαφυγής. Επικεντρώνει τις προσπάθειές του προς λανθασμένες κατευθύνσεις. Η μεγάλη καθυστέρηση στην επιβεβαίωση των φορολογικών δηλώσεων οδηγεί αναπόφευκτα σε σημαντική απώλεια εσόδων. Η επέκταση του χρόνου για δικαίωμα αναθεώρησης των φορολογικών δηλώσεων  στα 5 χρόνια, θα επιφέρει πρόσθετο πρόβλημα στην έγκαιρη είσπραξη του φόρου.

Επιπρόσθετα, δεν έχει προχωρήσει στη λήψη μέτρων για δικαιότερη κατανομή των φορολογικών  βαρών στους πολίτες, ώστε σταδιακά να μειωθεί το οικονομικό χάσμα μεταξύ των ψηλών και των χαμηλών εισοδημάτων. Αντίθετα το οικονομικό χάσμα μεταξύ των εισοδημάτων έχει διευρυνθεί ακόμα περισσότερο. Η μεσαία τάξη παρουσιάζει ακόμα μεγαλύτερη συρρίκνωση, και ο κίνδυνος αποσύνθεσης της κοινωνικής συνοχής είναι ιδιαίτερα μεγάλος.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ε.Ε. η Κύπρος βρίσκεται στην τελευταία θέση όσον αφορά την κατανομή του εθνικού εισοδήματος. Από την οικονομική ανάπτυξη ευνοείται ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού, ενώ το 24% περίπου του πληθυσμού βρίσκεται κάτω ή κοντά στο όριο της φτώχειας. Οι μισθοί του ιδιωτικού τομέα βρίσκονται καθηλωμένοι σε χαμηλά  επίπεδα, η πανδημία έχει αποδομήσει σε μεγάλο βαθμό και τις εργασιακές συμφωνίες. Η αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, των καταναλωτικών προϊόντων και ειδικά  αγαθών πρώτης ανάγκης, έφερε σε ακόμα πιο δυσμενή θέση μεγάλο ποσοστό των πολιτών.

Η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ η παραγωγικότητα του δημόσιου τομέα βρίσκεται περίπου στο 75% του μ.ο. των χωρών της ευρωζώνης.  Έχει τον υψηλότερο ιδιωτικό δανεισμό και το δεύτερο ψηλότερο ποσοστό Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ).

Δημόσιο χρέος (Δ.Χ.):

Το Δ.Χ. παραμένει σε ψηλά επίπεδα, οι έκτακτες ανάγκες που δημιούργησε η πανδημία το αύξησαν ως ποσοστό επί του ΑΕΠ στο 115.3% το 2020. Εάν τα στοιχεία αυτά συγκριθούν με τα αντίστοιχα του 2008 (Δ.Χ. 7.5 δις, 45,1% του ΑΕΠ), είναι πολύ εύκολο να γίνει αντιληπτό ότι λανθασμένες επιλογές και αποφάσεις τα τελευταία δεκατρία χρόνια οδήγησαν σε επικίνδυνο σημείο την κυπριακή οικονομία.

Κοινωνική πολιτική

Δεν παραβλέπουμε το γεγονός ότι υπήρξαν αποφάσεις και προς την ορθή κατεύθυνση. Σε αυτό φυσικά συνέβαλε και η υιοθέτηση σειράς προτάσεων που κατατέθηκαν από την ΕΔΕΚ. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:

• Η καθιέρωση κατώτατης σύνταξης.
• Η έναρξη μελέτης για την παραχώρηση σύνταξης στο 63ο έτος χωρίς την αποκοπή του 12% σε εργαζόμενους σε βαριά, επικίνδυνα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.
• Η σύνταξη χηρείας για τους άνδρες.
• Η πρόωρη σύνταξη σε άτομα που πάσχουν από Μεσογειακή Αναιμία.
• Η άδεια πατρότητας.
• Η επιδότηση βρεφονηπιακής φροντίδας σε εργαζόμενες μητέρες.
• Η στήριξη σε κάποιο βαθμό αυτοτελώς εργαζομένων και επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από την πανδημία.
• Η ενίσχυση του προγράμματος στεγαστικής πολιτικής.
• Η επιδότηση της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων  σε οικίες των ορεινών και ημιορεινών περιοχών.

Παρά την υλοποίηση των ανωτέρω προτάσεων δεν υπάρχει ακόμα ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα κοινωνικής πολιτικής, το οποίο να στηρίζει αποτελεσματικά τις ομάδες του πληθυσμού που βρίσκονται σε δύσκολη οικονομική κατάσταση ή αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα κοινωνικής φύσης.

Δεν έχουν ακόμα υλοποιηθεί:

• Η Κοινωνική Λειτουργός της γειτονιάς σε μια περίοδο έξαρσης της ενδοοικογενειακής βίας.
• Η σύσταση Υπηρεσίας στήριξης γυναικών που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση.
• Η λειτουργία Ξενώνων Φιλοξενίας Αστέγων μέχρι την επίλυση του στεγαστικού τους προβλήματος.
• Η υλοποίηση στεγαστικών προγραμμάτων για παραχώρηση κατοικίας σε νεαρά ζευγάρια σε τιμή κόστους ή σε ευπαθείς οικογένειες με συμβολικό ενοίκιο.
• Η θεσμοθέτηση βρεφονηπιακών σταθμών στις μεγάλες επιχειρήσεις για φύλαξη των παιδιών των εργαζόμενων μητέρων.

Τέλος, απουσιάζουν προτάσεις οι οποίες να θέτουν σε στέρεες βάσεις την ουσιαστική αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας, ενός από τα μεγαλύτερα κοινωνικά προβλήματα που βρίσκεται σε εξέλιξη στην πατρίδα μας και μετά την τουρκική κατοχή ίσως αποδειχθεί το μεγαλύτερο εθνικό πρόβλημα.

Ανεργία:

Τα πρόσφατα στοιχεία καταγράφουν μεν σταθεροποίηση της ανεργίας το 2021, όμως για να γίνει αντικειμενική εκτίμηση της κατάστασης θα πρέπει σε αυτά να συνυπολογισθούν:

• Οι 27 και πλέον χιλιάδες συμπατριώτες μας κατά το πλείστον νέοι επιστήμονες, οι οποίοι είτε παρέμειναν στο εξωτερικό μετά τις σπουδές τους είτε μετανάστευσαν για σκοπούς εργασίας.
• Όσοι απολύθηκαν από τον τραπεζικό, τον Ημικρατικό ή τον ιδιωτικό τομέα και είναι ηλικίας άνω των 55 χρόνων και δεν είναι εγγεγραμμένοι στον κατάλογο ανέργων.
• Οι λήπτες δημοσίου βοηθήματος (Ε.Ε.Ε.).
• Οι εποχιακοί άνεργοι της ξενοδοχειακής βιομηχανίας.

Εάν μάλιστα σε αυτούς προστεθούν και οι υποαπασχολούμενοι που ανέρχονται περίπου στο 14% του συνόλου των εργαζομένων, τότε η κατάσταση εξακολουθεί να είναι ανησυχητική.

Χρηματοπιστωτικός τομέας

Ο χρηματοπιστωτικός τομέας έχει καταστεί η αχίλλειος πτέρνα της οικονομίας αλλά και η πηγή μεγιστοποίησης των κοινωνικών προβλημάτων. Πέραν από την ασυδοσία την οποία επέδειξε στο παρελθόν δυστυχώς με την ανοχή και των εποπτικών αρχών, στη σημερινή κρίσιμη περίοδο επιδεικνύει κοινωνική αναλγησία. Για τα δικά του λάθη απορροφήθηκαν τα Αξιόγραφα, κουρεύτηκαν οι καταθέτες και αυξήθηκε επικίνδυνα ο αριθμός των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ).

Με διάφορα προσχήματα αξιοποιεί τις αναδιαρθρώσεις και λειτουργεί αυταρχικά σε βάρος των πολιτών, εκμεταλλευόμενος τα ισχυρά όπλα που του παραχώρησε η πλειοψηφία της Βουλής σχετικά με τις εκποιήσεις ακινήτων αλλά και της αποστέρησης από τους πολίτες του δικαιώματος να προσφεύγουν στη δικαιοσύνη για να προστατεύσουν κατά νόμιμο τρόπο τα δικαιώματά τους. Δείγματα αυτής της πολιτικής είναι:

• Τα κωλύματα που προβάλουν για την αναδιάρθρωση ΜΕΔ.
• Οι αυξημένες χρεώσεις στις οποίες υποβάλλουν τους πελάτες.
• Οι εκποιήσεις ακινήτων.
• Οι παρεμβάσεις για την αναστολή ή/και ματαίωση λήψης μέτρων προστασίας των πολιτών.
• Η άρνηση κατοχύρωσης της πραγματικής αντικειμενικής αξίας του ενυπόθηκου ακινήτου, πράξη που θα προστατεύσει το δανειολήπτη.
• Η απουσία προστασίας των εγγυητών.
• Η πώληση δανείων σε εταιρίες διαχείρισης σε χαμηλή τιμή, αλλά την ίδια στιγμή αρνούνται την πώληση των δανείων στους δανειολήπτες ή την παραχώρηση δικαιώματος εξόφλησης σε τιμή υψηλότερη από αυτή που θα πωληθεί.

Για ακόμα ένα χρόνο απουσιάζει οποιαδήποτε σοβαρή πρωτοβουλία για την έστω μερική στήριξη των κουρεμένων καταθετών, των εξαπατημένων κατόχων αξιόγραφων (αν και υπήρχε μνημονιακός όρος που δεν υλοποιήθηκε), των κουρεμένων ταμείων προνοίας.

Υπουργείο Άμυνας

Σε περίοδο ασύμμετρων απειλών  της Τουρκίας σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων, της εδαφικής και θαλάσσιας ακεραιότητας της Κύπρου, η ανάγκη διατήρησης αναβαθμισμένης επιχειρησιακής ικανότητας της Ε.Φ. είναι επιβεβλημένη. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έγιναν βήματα προς την ορθή κατεύθυνση, αυτό όμως δεν θα πρέπει να μας οδηγήσει σε επανάπαυση. Αντίθετα πρέπει να:

• Αξιοποιηθεί ακόμα περισσότερο ο στρατηγικός ρόλος της Κύπρου στην αν. Μεσόγειο.
• Ενεργοποιηθεί αναβαθμισμένα το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού χώρου Ελλάδας – Κύπρου.
• Αξιοποιηθούν οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με τις χώρες της περιοχής και της Ε.Ε. στο πλαίσιο των τριμερών ή τετραμερών συνεργασιών.
• Δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για συμμετοχή στις μεγάλες πολιτικές ασφάλειας της Ένωσης.

Η ορθολογική απόκτηση νέων σύγχρονων, υψηλής τεχνολογίας και αποτελεσματικότητας οπλικών συστημάτων, όπως πολλές φορές μέχρι σήμερα έχουμε τονίσει, θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο το αξιόμαχο και το ηθικό των ενόπλων δυνάμεων της πατρίδας μας και θα αναβαθμίσει περαιτέρω την αποτρεπτική τους ισχύ.

Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως

Για μία ακόμα χρονιά από τις βασικές επιδιώξεις του Υπουργείου απουσιάζει η ουσιαστική και σε βάθος αναβάθμιση του σωφρονιστικού συστήματος. Η κατάσταση που επικρατεί στις Κεντρικές Φυλακές απαιτεί άμεσα τη λήψη μέτρων ώστε να υπάρξει αποσυμφόρηση, βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των φυλακισμένων, αλλά και των συνθηκών εργασίας του προσωπικού. Ανάμεσα στις προτάσεις που θα πρέπει άμεσα να υλοποιηθούν είναι:

• Η εξαγορά της ποινής για ήσσονος σημασίας αδικήματα.
• Η υιοθέτηση εναλλακτικών ποινών αντί της φυλάκισης.
• Η επέκταση του θεσμού της κοινωνικής εργασίας.

Παρά τις εξαγγελίες δεν έχει ακόμα προχωρήσει η αυτονόμηση της Πυροσβεστικής και η δημιουργία της Ακτοφυλακής.

Δεν έχει υλοποιηθεί ακόμα το πρόγραμμα ενίσχυσης των προληπτικών μέτρων οδικής ασφάλειας, καθώς και ο θεσμός των σεμιναρίων οδικής συμπεριφοράς, τα οποία θα καλούνται να παρακολουθήσουν οδηγοί που παρανομούν προς αποφυγή της καταβολής χρηματικού προστίμου.

Υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας

Η υλοποίηση του προγράμματος αύξησης της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), κυρίως από φωτοβολταϊκά πάρκα, κινείται με αργούς ρυθμούς. Επιτάχυνση επιβάλλεται και στην υλοποίηση του προγράμματος της επιδότησης εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων στις κατοικίες των μόνιμων κατοίκων των ημιορεινών και ορεινών περιοχών ως αντισταθμιστικό μέτρο για την αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος. Επιπρόσθετα θα αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για την παραμονή ή την επιστροφή από τις πόλεις σε αυτές τις περιοχές.

Ο αργός ρυθμός ανάπτυξης των ΑΠΕ επιφέρει σοβαρό οικονομικό κόστος στο κράτος και κατ’ επέκταση στους πολίτες, λόγω της υποχρέωσης για αγορά θερμοκηπιακών ρύπων.

Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Παρά το μεγάλο φόρτο ευθυνών που ανέλαβε το Υπουργείο λόγω της πανδημίας, η ίδρυση του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας πρέπει να οδηγήσει σε βελτίωση των προσφερομένων κοινωνικών υπηρεσιών.

Μπορεί η  βιωσιμότητα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ)  να αποτελεί βασική  προτεραιότητα, όμως θα πρέπει άμεσα:

• Να μειωθεί ο χρόνος που μεσολαβεί από την υποβολή αίτησης μέχρι την εξέταση από το ιατροσυμβούλιο για την παραχώρηση σύνταξης ανικανότητας.
• Η παραχώρηση των επιδομάτων ανεργίας και ασθένειας να μην καθυστερεί, ώστε να μπορούν οι  δικαιούχοι να καλύπτουν τις ατομικές και οικογενειακές τους ανάγκες.
• Θα πρέπει ακόμα να εντατικοποιηθεί ο έλεγχος της αδήλωτης εργασίας.

Υπουργείο Εσωτερικών

Το Υπουργείο πρέπει να προχωρήσει σε σειρά μέτρων ώστε να αποφεύγονται οι χρονοβόρες διαδικασίες για την προώθηση πολεοδομικών έργων, και να  υλοποιήσει το συντομότερο τις εξαγγελίες του για το ίδιο θέμα.

Το κόστος απόκτησης στέγης κύρια από τα μικρομεσαία εισοδήματα είναι απαγορευτικό. Γι’ αυτό θα πρέπει έγκαιρα να επεκταθεί η δέσμη μέτρων στεγαστικής πολιτικής.

Η ΕΔΕΚ έχει καταθέσει τις προτάσεις της για αυτό το θέμα, οι οποίες μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν:

• Πλήρης κατάργηση των μεταβιβαστικών τελών σε περίπτωση καταβολής ΦΠΑ.
• Αύξηση των πολεοδομικών ζωνών, κυρίως στην ύπαιθρο.
• Ορθολογική αύξηση του συντελεστή δόμησης.
• Παραχώρηση γης στον ΚΟΑΓ για ανέγερση οικιστικών μονάδων τις οποίες να παραχωρεί σε άπορες οικογένειες σε χαμηλές τιμές, με μακροχρόνια αποπληρωμή και με διαφανείς διαδικασίες καθώς και για παραχώρηση με χαμηλό ενοίκιο σε οικογένειες χαμηλού εισοδήματος.

Τέλος, η σοβαρή αντιμετώπιση των παράνομων μεταναστευτικών ροών, αλλά και η προστασία των πολιτικών προσφύγων πρέπει να συνεχίσει να είναι στις προτεραιότητες του Υπουργείου.

Υπουργείο Εξωτερικών

Λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρή αποστολή που έχει να εκπληρώσει το Υπουργείο Εξωτερικών για τη διαφώτιση και τις ευθύνες που δημιουργεί η συμμετοχή μας στην Ε.Ε., σε διάφορους διεθνείς Οργανισμούς αλλά και η μη επίλυση του κυπριακού, είναι αδιανόητο να έχει τον μικρότερο προϋπολογισμό από όλα τα υπουργεία, ακόμα και από Ημικρατικούς Οργανισμούς.

Η ΕΔΕΚ επαναλαμβάνει για μια ακόμα φορά ότι ο προϋπολογισμός του  είναι απαράδεκτα πενιχρός και θα πρέπει να αυξηθεί δραστικά.

Υπουργείο Υγείας

Η πανδημία του κορωνοϊού αλλά και η εισαγωγή της β΄ φάσης της ενδονοσοκομειακής περίθαλψης, αποκάλυψε σε μεγάλο βαθμό τις αδυναμίες του συστήματος από τον λανθασμένο τρόπο υλοποίησης της νομοθεσίας για το ΓεΣΥ με ευθύνη του Υπουργείου, του ΟΑΥ και του ΟΚΥπΥ, αλλά και όσων  προσέφεραν άμεσα ή έμμεσα πολιτική στήριξη.

Επιπρόσθετα, διαπιστώνεται όπως πρόσφατα επιβεβαίωσε η Νομική και η Ελεγκτική Υπηρεσία, κατάφωρη παραβίαση της νομοθεσίας. Συγκεκριμένα:

• Αρκετές υπηρεσίες δεν εντάχθηκαν στη β΄ φάση την 1η Ιουνίου 2020, όπως προνοούσε η νομοθεσία, αλλά με 6 μήνες καθυστέρηση, ενώ οι πολίτες κατέβαλαν τις εισφορές τους.
• Ιδιωτικά νοσηλευτήρια να είναι και εντός και εκτός του ΓεΣΥ.
• Γιατροί που είναι εκτός ΓεΣΥ αλλά προσφέρουν υπηρεσίες σε ασθενείς του ΓεΣΥ να αμείβονται δια μέσου των νοσηλευτηρίων.
• Με τα συμβόλαια που υπέγραψε ο ΟΑΥ με τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια, με τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Υγείας, εισάγεται με έμμεσο τρόπο το πολυασφαλιστικό προς όφελος των ασφαλιστικών εταιρειών και σε βάρος του ΓεΣΥ. Ταυτόχρονα να δημιουργούνται δύο κατηγορίες ασθενών οι προνομιούχοι και οι μη.
• Τα συμβόλαια με τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια για τις ίδιες ιατρικές πράξεις  να τιμολογούνται διαφορετικά ανάλογα με το νοσηλευτήριο, δηλ. η ίδια ιατρική πράξη στο ένα νοσηλευτήριο αμείβεται με 1000 ευρώ, στο άλλο με 1300 ευρώ και στο άλλο με 1500 ευρώ. Γεγονός που ουσιαστικά οδηγεί σε ευνοϊκές διακρίσεις.

Μελανό σημείο της όλης διαδικασίας είναι η υπογραφή Μνημονίου για την ένταξη των Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων στο ΓεΣΥ με την σύμφωνη γνώμη του τ. Υπουργού Υγείας χωρίς την έγκριση της Νομικής Υπηρεσίας. Μνημόνιο το οποίο όπως αποδείχθηκε παραβιάζει τη νομοθεσία.

Ο τρόπος εφαρμογής της 2ης φάσης στην ουσία στερεί το δικαίωμα στους ασθενείς για ελεύθερη επιλογή γιατρού και νοσηλευτηρίου. Ειδικά στην επαρχία Λεμεσού οι ειδικοί γιατροί δεν έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν ενδονοσοκομειακή ιατρική. Αυτό ουσιαστικά μειώνει το επίπεδο της επιστημονικής περίθαλψης που έπρεπε να απολαμβάνουν οι ασθενείς.

Ο τρόπος εφαρμογής του προσωπικού γιατρού οδήγησε σε αδικαιολόγητες σπατάλες και υποβάθμισε σημαντικά την ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών.  Δημιούργησε λίστες αναμονής και στον ιδιωτικό τομέα.

Για πρώτη φορά παρατηρούνται  σημαντικές ελλείψεις σε φάρμακα πρώτης ανάγκης.

Οι καταχρήσεις σε εργαστηριακές και παρακλινικές εξετάσεις επέφεραν ακόμα μεγαλύτερη επιβάρυνση στα οικονομικά του ΓεΣΥ.

Και ενώ όλα τα παραπάνω το 2021 οδήγησαν σε αύξηση του σφαιρικού προϋπολογισμού κατά 45% χωρίς την ανάλογη ποιοτική αναβάθμιση των προσφερομένων υπηρεσιών, κάποιοι σφυρίζουν αδιάφορα, είτε λόγω σκοπιμοτήτων, είτε λόγω συμφερόντων.

Αναφορικά με τα δημόσια νοσηλευτήρια και τον ΟΚΥπΥ:

• Η υποστελέχωση σε ιατρικό προσωπικό και οι σοβαρές ελλείψεις σε αναλώσιμα και εξοπλισμό δεν έχουν επιλυθεί.
• Από το επικαιροποιημένο νομοσχέδιο για το ΓεΣΥ που ψηφίσθηκε τον Ιούνιο του 2017, μέχρι σήμερα δεν προχώρησε καμιά μελέτη για τις ανάγκες του Δημόσιου τομέα σε εξοπλισμό και σε κλινικές ώστε να μπορεί να προσφέρει υψηλού επιπέδου ιατρική περίθαλψη σε ολόκληρη την επικράτεια.
• Δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί η κοστολόγηση των υπηρεσιών που προσφέρει ο δημόσιος τομέας με αποτέλεσμα να παρατηρείται απώλεια εσόδων και την ίδια στιγμή ο φορολογούμενος πολίτης καλείται να καλύψει ελλείμματα των δημόσιων νοσηλευτηρίων.

Κατά την περσινή συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού ως ΕΔΕΚ είχαμε προβεί σε σειρά παρατηρήσεων αναφορικά με την εφαρμογή του ΓεΣΥ. Προτείναμε την άμεση υιοθέτηση αριθμού μέτρων ώστε να υπάρξει άμβλυνση των προβλημάτων και σωστή εφαρμογή του. Δυστυχώς τα μέτρα αυτά δεν έχουν υιοθετηθεί με αποτέλεσμα ο τομέας της Δημόσιας Υγείας να βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Όσο οι αρμόδιοι φορείς για την υλοποίηση του ΓεΣΥ δεν αντιλαμβάνονται ότι θα πρέπει να λάβουν άμεσα μέτρα και επαναπαύονται σε ψευδαισθήσεις οι κίνδυνοι  για το ΓεΣΥ αυξάνουν.

Κυπριακό

Κλείνοντας την ομιλία μου για τον προϋπολογισμό του 2021 δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ και στο εθνικό μας πρόβλημα.

Σε μια περίοδο ασύμμετρων απειλών σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της πατρίδας μας, της τρίτης εισβολής του Αττίλα στη θαλάσσια περιοχή της ΑΟΖ, της έναρξης εποικισμού της Αμμοχώστου, βρισκόμαστε ενώπιον ενός νέου αδιεξόδου το οποίο προκαλείται από την προκλητική αξίωση της κατοχικής δύναμης και του κατοχικού καθεστώτος, συνεπικουρούμενων από τον Βρετανικό παράγοντα, για αποδοχή της «κυριαρχικής ισότητας» ως προϋπόθεσης για επανέναρξη των συνομιλιών.

Στη βάση αυτής της απαίτησης η πρωτοβουλία του Γ.Γ. του ΟΗΕ για διερεύνηση των προθέσεων αλλά και των προϋποθέσεων για επανέναρξη ενός νέου γύρου συνομιλιών με τη σύγκληση άτυπης πενταμερούς Διάσκεψης τον περασμένο Απρίλιο στη Γενεύη απέβη άκαρπη.

Η συσσωρευμένη εμπειρία από το παρελθόν θα έπρεπε να μας κάνει πιο σοφούς τόσο για τη διαδικασία που θα πρέπει να αποδεχθούμε όσο και για τη βάση των συνομιλιών.

Εδώ και 4 δεκαετίες ακολουθείται η ίδια διαδικασία. Όχι μόνο δεν οδήγησε σε λύση, αλλά αντίθετα οδήγησε το Κυπριακό σε εκτροχιασμό.

Το μετέτρεψε από θέμα εισβολής και κατοχής σε θέμα διακοινοτικής διευθέτησης. Η ενδεχόμενη ένταξη και του ενεργειακού αλλά των ΜΟΕ ως μέρους της διαπραγμάτευσης, θα υποβαθμίσει ακόμα περισσότερο την ουσία του προβλήματος και θα απαλλάξει πλήρως την Τουρκία από τις ευθύνες της.

Βοήθησε την Τουρκία να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά  κέρδη, όπως την παραμονή τουρκικών στρατευμάτων και μετά τη λύση, διατήρηση απροσδιόριστης μορφής εγγυήσεων, την εκ περιτροπής προεδρία, την αριθμητική εξίσωση στα θεσμικά όργανα του κράτους, τη θετική ψήφο, τη νομιμοποίηση των εποίκων, την απόδοση στους έποικους χρήστες, δικαιωμάτων ιδιοκτησίας επί των περιουσιών που παράνομα κατέχουν,  την εγγυημένη πλειοψηφία ιδιοκτησίας γης και πληθυσμού.

Την αναβάθμιση του κατοχικού καθεστώτος, και τον υποβιβασμό  της Κυπριακής Δημοκρατίας σε κοινότητα.

Την αναγνώριση του εκπροσώπου της κατοχής ως ισότιμου συνομιλητή του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Στην ουσία μέσα από την «πολιτική ισότητα» η Τουρκία απέκτησε το δικαίωμα να διεκδικεί λύση Συνομοσπονδίας. Η δε κατοχύρωση και της «κυριαρχικής ισότητας» θα της δώσει το δικαίωμα για νόμιμη ανακήρυξη τουρκικού κράτους στην κατεχόμενη περιοχή.

Τέλος, όπως κατ’ επανάληψη έχει επιβεβαιωθεί, η όλη διαδικασία αξιοποιείται και από διάφορες χώρες της Ε.Ε. για να αποφύγουν την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας για την πειρατική πολιτική που ακολουθεί στην αν. Μεσόγειο για να μην επηρεαστούν τα συμφέροντά τους λόγω των εμπορικών και οικονομικών τους σχέσεων με την Τουρκία.

Στην ουσία όμως η επιμονή σε αυτή τη διαδικασία, όπως επιβεβαιώνεται από τα γεγονότα οδηγεί είτε στην παράταση της σημερινής κατάστασης και στη μονιμοποίηση της διαίρεσης, είτε στην αποδοχή της ΔΔΟ και τη νομιμοποίηση της διχοτόμησης.

Αντί αυτά τα δεδομένα να οδηγήσουν σε αφύπνιση και αλλαγή τακτικής, κάποιοι επιμένουν στη συνέχιση του διαλόγου από εκεί που έμεινε στο Κρανς Μοντάνα, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι αυτή τη φορά θα έχουμε λύση.

Θέσαμε πολλές φορές το ερώτημα αλλά απάντηση δεν πήραμε:

Στα 44 χρόνια συνομιλιών ποιες παραχωρήσεις έκανε η τουρκική πλευρά για να σμικρύνουν οι διαφορές και να πλησιάσουμε σε λύση;

Από το 1988 από αποδεχθήκαμε τη ΔΔΟ με πολιτική ισότητα, κυβερνούν  αδιάλειπτα οι υποστηρικτές της. Γιατί δεν έλυσαν το κυπριακό;

Το 2004 το σχέδιο Ανάν ήταν ΔΔΟ με πολιτική ισότητα γιατί το καταψήφισε ο λαός μεταξύ των οποίων και οι πλείστοι από τους υποστηρικτές της ΔΔΟ;

Σήμερα όσοι παραμένουμε πιστοί στην ετυμηγορία του λαού, γιατί κατηγορούμαστε ότι δεν θέλουμε λύση;

Όσοι το 2004 καταψήφισαν το σχέδιο Ανάν και σήμερα άλλαξαν στάση ας την δικαιολογήσουν χωρίς υπεκφυγές. Ας δικαιολογήσουν γιατί επιμένουν στη συνέχιση της ίδιας αποτυχημένης διαδικασίας. Η προσπάθεια δικαίωσης για  λανθασμένες  επιλογές, υπονομεύει το μέλλον της πατρίδας μας.

Επιτέλους, κάποιοι  οφείλουν να μιλήσουν με ειλικρίνεια. Επιδιώκουν λύση δημοκρατική, λειτουργική και βιώσιμη ή λύση συγκαλυμμένης  συνομοσπονδίας που ήταν και είναι σταθερά ο πάγιος στόχος της Τουρκίας;

Για την ΕΔΕΚ δεν υπάρχουν διλήμματα και αμφιταλαντεύσεις. Επιδιώκει:

• Την επαναφορά του κυπριακού στη διεθνή του βάση ως προβλήματος εισβολής και κατοχής.
• Τη σύγκληση διεθνούς διάσκεψης για το κυπριακό όπως προνοεί η απόφαση της Γ.Σ. του ΟΗΕ και όχι άτυπης ή τυπικής 5μερούς.
• Να τεθούν ως προτεραιότητα συζήτησης οι αποφάσεις της Γ.Σ. του ΟΗΕ:
• Ο τερματισμός της κατοχής.
• Η άμεση αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων.
• Η επιστροφή των προσφύγων Ε/Κ και Τ/Κ σε συνθήκες ασφάλειες.
• Ο επαναπατρισμός  των εποίκων.
• Η άμεση επιστροφή της πόλης της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Σήμερα οφείλουμε όσοι πραγματικά νοιαζόμαστε για μέλλον της πατρίδας μας  να στείλουμε ένα σαφές μήνυμα ότι:

Δεν πρόκειται να αποδεχθούμε και να νομιμοποιήσουμε μια λύση ΝΑΤΟικής έμπνευσης, μια λύση για την υλοποίηση της οποίας υπήρξαν αλλεπάλληλες συνομωσίες οι οποίες κατέληξαν στο προδοτικό πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή το 1974.

Δεν πρόκειται να νομιμοποιήσουμε τα δεδομένα της εισβολής.

Δεν είναι δυνατόν να επιτρέψουμε η Κυπριακή Δημοκρατία να καταλυθεί και να αντικατασταθεί από ένα νέο συνεταιριστικό συνομοσπονδιακό  κράτος.

Θα αγωνισθούμε για μια δημοκρατική λύση η οποία να διασφαλίζει σε όλους τους πολίτες της ίσα δικαιώματα και ένα ασφαλές και ειρηνικό μέλλον, με πλήρη κατοχύρωση του ευρωπαϊκού κεκτημένου χωρίς παρεκκλίσεις, σε ολόκληρη την επικράτεια.

Χρίστος Χρίστου Ε.ΛΑ.Μ

Κύριε Πρόεδρε

Η φετινή συζήτηση του προϋπολογισμού γίνεται εν μέσω της συνέχισης της υγειονομικής κρίσης που ξέσπασε από το 2020, με αλυσιδωτές αρνητικές συνέπειες σε όλους τους τομείς της κοινωνίας μας και της οικονομίας.

Η κρίση που βιώνει σήμερα η Πατρίδα μας έρχεται να προστεθεί στις ήδη δύσκολες συνθήκες ζωής που έχουν να αντιμετωπίσουν οι συμπατριώτες μας σε κάθε επίπεδο της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής.

Οι κυβερνητικές πολιτικές που διέπουν φυσικά και το φετινό κρατικό προϋπολογισμό δεν ανταποκρίνονται σε όσα εμείς θεωρούμε πως πρέπει να υλοποιηθούν για να χτίσουμε μια εύρωστη, δυνατή οικονομία.

Το οικονομικό μοντέλο περασμένων δεκαετιών βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στις υπηρεσίες, πράγμα το οποίο ενέχει σοβαρούς κινδύνους όπως αποδείχτηκε αρκετές φορές στην πράξη.

Στόχος μας πρέπει να είναι η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας με τις ιδανικές κλιματικές συνθήκες, την γεωγραφική μας θέση και τη χαμηλή εταιρική φορολογία.

Πιστεύουμε πως έτσι η κυπριακή οικονομία θα γίνει όσο το δυνατόν πιο εξωστρεφής, θα προσελκύσει παραγωγικές ξένες επενδύσεις, αλλά και θα δώσει κίνητρα σε νέους ντόπιους επιχειρηματίες για αυτού του είδους τις επενδύσεις.

Μέσα στα πλαίσια της τοποθέτησης μου θα αναφερθώ σε όλα τα σημαντικά ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η στασιμότητα και η αστάθεια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά στον οικονομικό τομέα όπως αποτυπώνονται σήμερα.

Τα μέτρα που έχουν επιβληθεί τους τελευταίους μήνες επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο κυρίως τις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Οι πολίτες στην πλειοψηφία τους δεν βλέπουν την ανάπτυξη που ευαγγελίζεται η Κυβέρνηση. Αντίθετα βλέπουμε αυξήσεις στις τιμές των βασικών αγαθών, αυξήσεις στον ηλεκτρισμό, αυξήσεις στα καύσιμα, εκποιήσεις και νέες φορολογίες.

Αυτό φέρνει αλυσιδωτές συνέπειες γενικότερα στην οικονομία του τόπου μας. Είναι απλά μαθηματικά το όσοι περισσότεροι εργάζονται, τόσο περισσότερα θα είναι τα έσοδα του Κράτους και τόσο λιγότερα θα είναι τα έξοδά του σε επιδόματα Κοινωνικής Πρόνοιας.

Θα μας πουν βέβαια οι Κυβερνώντες ότι μειώθηκε η ανεργία. Η ανεργία μειώθηκε αλλά αυξήθηκαν όμως οι εργαζόμενοι των 800 ευρώ. Έχει την εντύπωση κανένας ότι με αυτόν τον μισθό μπορεί ο οποιοσδήποτε να επιβιώσει; Πόσο μάλλον να συντηρήσει μια οικογένεια;

Σημαντικό παραμένει επίσης το ζήτημα των εκποιήσεων και της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Οποιοδήποτε νομοσχέδιο πέρασε τα τελευταία χρόνια από το Κοινοβούλιο που αφορά το τραπεζικό σύστημα τελικά στήριξε το τραπεζικό σύστημα, εις βάρος των δανειοληπτών. Πότε επιτέλους σε αυτό το σώμα θα λειτουργήσουμε με γνώμονα το συμφέρον των πολιτών;

Σε αυτό το πολύ σοβαρό θέμα ως ΕΛΑΜ έχουμε καταθέσει αρκετές ουσιαστικές προτάσεις που θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις σε μεγάλο βαθμό στο πρόβλημα.

• Διαχωρισμός στρατηγικών κακοπληρωτών από δανειολήπτες που πραγματικά δεν έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώσουν τις δόσεις. Το λέμε και το τονίζουμε από το 2018.
• Δυνατότητα στον ιδιοκτήτη να έχει τον πρώτο λόγο στην αγορά της περιουσίας του πριν αυτή ξεπουληθεί σε εταιρείες διαχείρισης δανείων.
• Παροχή κινήτρων στους καλοπληρωτές, ώστε να αποτρέψουμε φαινόμενα στρατηγικών κακοπληρωτών.

Σε καμία περίπτωση, δεν μείναμε όμως με σταυρωμένα χέρια αναμένοντας απλά τις νομοθετικές πρωτοβουλίες. Καταψηφίσαμε κάθε προσπάθεια αλλαγής της νομοθεσίας προς όφελος των τραπεζών και σταθήκαμε έμπρακτα στο πλευρό των συμπατριωτών μας σταματώντας δεκάδες εκποιήσεις στους χώρους πλειστηριασμών.

Είναι υποχρέωσή μας ως πολιτειακοί αξιωματούχοι που εκπροσωπούμε το λαό, να τον υπερασπιζόμαστε και στην πράξη απέναντι σε ένα προκλητικό τραπεζικό σύστημα, το οποίο λειτουργεί σαν κράτος εν κράτη.

ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ αντιμετώπιση του κορωνοϊού

Τα τελευταία δύο χρόνια η ανθρωπότητα ζει κάτω από τη σκιά μιας επιδημίας η οποία απειλεί όχι μόνο την υγεία μας αλλά πλέον και το τρόπο ζωής μας.

Πιστεύουμε όμως ότι έφτασε η ώρα το Κοινοβούλιο να αναλάβει τις ευθύνες του απέναντι σε μία κοινωνία η οποία διχάζεται από τις κυβερνητικές αποφάσεις.

Θυμίζω ότι ως ΕΛΑΜ καταψηφίσαμε το Μάρτιο του 2020 τα έκτακτα νομοσχέδια που μας έφερε τότε η Κυβέρνηση και αφορούσε το δικαίωμα της να εκδίδει διατάγματα.

Βεβαίως αυτή η συζήτηση δεν αφορά μόνο την Κύπρο. Πρόσφατα αρκετοί Ευρωβουλευτές κατήγγειλαν δημόσια ότι δεν τους επιτρέπεται η πρόσβαση στις συμβάσεις με τις φαρμακευτικές εταιρείες. Μετά από αρκετή πίεση δόθηκαν τα έγγραφα σε επιτροπή του ευρωκοινοβουλίου για εξέταση. Εκεί διαπιστώθηκε πως αρκετές παράγραφοι είχαν αποκρυφθεί, αλλοιώνοντας το ακριβές περιεχόμενο των συμβάσεων.

Τη διαφωνία μας με την πρακτική που ακολουθεί η Κυπριακή Κυβέρνηση την εκφράσαμε σε κάθε δημόσιο βήμα.

Στις 6 Ιουλίου εγγράψαμε στο κεφάλαιο Δ θέμα για συζήτηση των συνεπειών στην κοινωνία των μέτρων που επιβλήθηκαν. Όλες οι πολιτικές δυνάμεις οφείλουν να τοποθετηθούν δημόσια και επίσημα για αυτό το ζήτημα. Μέχρι σήμερα αυτή η συζήτηση δεν έγινε ακόμα.

Αρκετοί Βουλευτές έχουν αντιληφθεί έστω και σήμερα ότι η καταχρηστική συμπεριφορά της Πολιτείας, φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που επιδιώκονται. Αλλά πρέπει να το αποδείξουμε στην πράξη. Ας είναι έστω και τώρα, να αποτρέψουμε με νομοθετική πρωτοβουλία αυτή την κατάσταση που επικρατεί.

Από τις πρόσφατες αποφάσεις, χωρίς οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι του Λαού να έχουν κανένα λόγο, έχουμε τα εξής:

• Υποχρεωτική χρήση μάσκας σε μαθητές δημοτικού, παρά τις αντίθετες υποδείξεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας,
• Έμμεσος υποχρεωτικός εμβολιασμός. Μια μερίδα ανθρώπων αποκλείεται στην ουσία από οποιαδήποτε κοινωνική συναναστροφή, πράγμα πρωτάκουστο για μια δημοκρατική χώρα
• Διαχωρισμός των πολιτών σε εμβολιασμένους και μη

Επίσης σε καθημερινό επίπεδο αφήνονται υπόνοιες για επιβολή εμβολιασμού σε παιδιά ηλικίας 5 – 11 ετών. Η Κύπρος μάλιστα συμμετέχει σε πρόγραμμα κλινικών δοκιμών για την εξέταση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων.

Άποψη δική μας είναι πως οι γονείς έχουν τον πρώτο λόγο πάνω στα παιδία τους. Υπάρχει κάποιος που αμφιβάλει ότι ο κάθε γονιός νοιάζεται πραγματικά για την υγεία του παιδιού του;

Και όλα αυτά τα μέτρα αποφασίζονται από μία Συμβουλευτική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων που έχει μόνο δύο επιδημιολογούς, εκ των οποίων η μία είναι Ιταλίδα που δεν γνωρίζει καν Ελληνικά.

Αυτά παραδέχθηκε σε συζήτηση στην Επιτροπή Παιδείας ο κ. Βαλεντίνος Συλβέστρου, μέλος της εν λόγω ομάδας.

Επιστήμονες εγνωσμένου κύρους όπως ο εξ Ελλάδος Καθηγητή Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σταντφορτ της Αμερικής, Δρ. Ιωάννης Ιωαννίδης ο οποίος δεν είναι αντίθετος στον εμβολιασμό αλλά τον προβληματίζει η πρακτικότητά τους. Ερωτηθείς για τα μέτρα απάντησε πως η αναρχία τους πρέπει να μην συνεχιστεί καθότι θα επιφέρει τεράστια ψυχολογικά προβλήματα.

Ως ΕΛΑΜ δηλώνουμε για μία ακόμη φορά τη θέση μας.

ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟ
ΟΧΙ ΣΕ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΤΗΤΑ

Μέχρι σήμερα σε ολόκληρη την Ευρώπη ακολουθήθηκαν δύο δρόμοι. Η μία φιλοσοφία είναι αυτή των αυστηρών μέτρων και η άλλη αυτή των ελαχίστων. Η Κύπρος ακολούθησε τον πρώτο δρόμο. Η πρόσφατη εμπειρία απέδειξε ότι τα αυστηρά μέτρα όπου εφαρμόστηκαν δεν απέτρεψαν την χειροτέρευση της επιδημιολογικής εικόνας.

Ο στόχος πρέπει να είναι η επιστροφή στην κανονικότητα το συντομότερο δυνατό.

Κοινωνικά ζητήματα.

Βασική φιλοσοφία του ΕΛΑΜ είναι η ύπαρξη κοινωνικού κράτους. Οι ενέργειές μας στρέφονται προς αυτή την κατεύθυνση με έμφαση στην προστασία των πολυτέκνων, των μονογονιών, των συνταξιούχων, των ατόμων με αναπηρία, των παθόντων πολέμου, των εργαζομένων, του καλλιτεχνικού και αγροτικού κόσμου.

Ο Προϋπολογισμός που έχουμε ενώπιον μας καθώς και οι ενέργειες του Υπουργείου Εργασίας βρίσκονται στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτό που επιδιώκουμε.

• Δικαιούχοι αναμένουν για μήνες την έγκριση του επιδόματός τους. Οι καταγγελίες είναι καθημερινές και φτάνουν σε όλους σας. Πρέπει να αντιληφθούν οι αρμόδιοι ότι όταν ένας πολίτης κάνει αίτηση χρειάζεται άμεσα τα χρήματα, όχι ύστερα από 9 ή 10 μήνες.
• Άτομα με αναπηρία απορρίπτονται γιατί λέει η αναπηρία τους είναι μέτριας μορφής, λες και αυτά τα άτομα δεν έχουν τις ίδιες ανάγκες.
• Οι συνταξιούχοι μας κάποιοι πιστεύουν πως μπορούν να ζήσουν με 400 ευρώ.
• Θυμίζω ότι πέρσι που στηρίξαμε τον κρατικό προϋπολογισμό είχαμε υποσχέσεις ότι κανένα άτομο δεν θα λαμβάνει κάτω από 710 ευρώ. Για πόσους ισχύει αυτή η απόφαση; Πόσοι συνταξιούχοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας; Πόσους τους αποκόψαμε το πέναλτι του 12% απειλώντας ότι θα διευρυνθεί το όριο συντάξιμης ηλικίας;
• Να μιλήσουμε για τους τραυματίες πολέμου; Για χρόνια δεν λαμβάνουν δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Προσέξτε. Αναφερόμαστε σε άτομα που θυσίασαν την αρτιμέλειά τους για την επιβίωση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
• Να πάμε στους εργαζόμενους; Αυτού που τους υποσχεθήκαμε ότι όταν η ανεργία βρεθεί στο 5% θα εφαρμόσουμε κατώτατο μισθό;
• Οι αγρότες. Με επίσημες μας τοποθετήσεις προειδοποιήσαμε για την αύξηση της τιμής των αγαθών. Δυστυχώς για ακόμα μια φορά έχουμε επιβεβαιωθεί. Καθημερινά γινόμαστε όλοι μάρτυρες αυξήσεων στις τιμές των πρώτων υλών και ειδικά των ζωοτροφών.

Η καθυστέρηση του Κράτους να εξασφαλίσει ζωοτροφές για την Κτηνοτροφία έφερε ως συνέπεια ελλείψεις και πολλαπλασιασμό της τιμής τους. Σήμερα πολλές κτηνοτροφικές μονάδες κλείνουν και οδηγούμαστε σε ένα μεγάλο πλήγμα στο πρωτογενή τομέα της παραγωγής.

Η Πολιτεία οφείλει να σταθεί δίπλα στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα και να τους στηρίξει ουσιαστικά και άμεσα. Σε αντίθετη περίπτωση οι συνέπειες για το κλάδο θα είναι τραγικές, όπως συμβαίνει ήδη με την τιμή του γάλακτος.

Την ίδια ώρα στη νήσο Κύπρο υπάρχουν λεφτά! 140 εκατομμύρια ευρώ ψηφίσαμε το 2021 για παράνομους μετανάστες. Σίτιση, φιλοξενία, διαμονή σε ξενοδοχεία. Για αυτούς υπάρχουν πάντα κονδύλια, τα οποία ψηφίσαμε και σε 3 συμπληρωματικούς προϋπολογισμούς, αλλά για τις ανάγκες των Ελλήνων της Κύπρου δεν υπάρχουν χρήματα.

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ

Φτάνοντας στο μεταναστευτικό η κατάσταση έχει φτάσει πραγματικά στο απροχώρητο. Ενδεικτικό είναι ότι το ΕΛΑΜ σήμερα αποκάλυψε βίντεο και φωτογραφίες (και δεν είναι πρώτη φορά), από βίαια επεισόδια και βανδαλισμούς που σημειώθηκαν σε λιγότερο από 24 ώρες σε διαφορετικά σημεία της Κύπρου. Μπορείτε να τα δείτε στην ιστοσελίδα μας.

Επιπλέον, οφείλω να θυμίσω και τις επίσημες δηλώσεις 2 Υπουργών Εσωτερικών, ότι αποτελεί οργανωμένο σχέδιο της Τουρκίας για μεταβολή του δημογραφικού χαρακτήρα της Κύπρου.

Εν τη σοφία της η σημερινή σύνθεση της Βουλής αναγνώρισε το δημογραφικό πρόβλημα που δημιουργείται στον τόπο μας δημιουργώντας την πολύ σημαντική Κοινοβουλευτική Επιτροπή Επίλυσης του Δημογραφικού προβλήματος στην οποία προεδρεύει το ΕΛΑΜ.

Πέραν όμως της βούλησης από την Νομοθετική Εξουσία, υπάρχει η ανάγκη η Εκτελεστική εξουσία να προχωρήσει στην εφαρμογή μίας ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής.
Το φωνάζουμε και το απαιτούμε εδώ και χρόνια.

Πολλοί θα μας πουν ότι εκτελούν οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Παρουσιάζω μόνο 3 περιστατικά στην Ευρώπη για τα οποία τα κράτη – μέλη λειτούργησαν εντελώς διαφορετικά.

1. Στις 13 Φεβρουαρίου 2020 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δικαίωσε την Ισπανία η οποία είχε προχωρήσει σε μαζικές απελάσεις παράνομων μεταναστών, με το δικαιολογητικό ότι οι ίδιοι έθεσαν τον εαυτό τους σε παράνομη κατάσταση
2. Το δεύτερο αφορά την Πολωνία. Όταν στα σύνορά της έφτασαν χιλιάδες παράνομοι μετανάστες από την Λευκορωσία με την εμπλοκή της Τουρκίας, έστειλε στρατό στα σύνορά της για να αντιμετωπίσει την κατάσταση αποτρέποντας την είσοδό τους.
3. Τέλος, κορυφαίο παράδειγμα αποτελεί η Ουγγαρία. Η Κυβέρνησή της σφράγισε τα σύνορά. Τόσο απλά έλυσε το γόρδιο δεσμό.

Καταθέτοντας και μια προσωπική εμπειρία με το Πρόεδρο της Ουγγρικής Εθνοσυνέλευσης. Συζητώντας μαζί τους πως βλέπουν την αλληλεγγύη, δήλωσαν ότι θέλουν να υπάρχει, αλλά για αυτούς αλληλεγγύη σημαίνει ότι καμία χώρα της Ευρώπης δεν πρέπει να δέχεται παράνομους μετανάστες.

Θέση δική μας είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία επιβάλλεται να προχωρήσει στην αναστολή αποδοχής αιτήσεων μέχρι ο αριθμός τους να μειωθεί κάτω από το 1% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, όπως ορίζουν οι ευρωπαϊκές οδηγίες.

Την ίδια ώρα προτείνουμε την δημιουργία ειδικού αστυνομικού σώματος που θα επιτηρεί τη γραμμή αντιπαράταξης, κύριο σημείο εισόδου παράνομων μεταναστών.

Όσοι Βουλευτές ή Πολιτικές δυνάμεις αντιλαμβάνονται την σοβαρότητα του ζητήματος τους καλούμε να το αποδείξουν έμπρακτα, στηρίζοντας την τροπολογίας του ΕΛΑΜ για καθολική αποκοπή όλων των κονδυλίων για παράνομους μετανάστες.

ΑΜΥΝΑ – ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

Καταγράφουμε για δεύτερη χρονιά στα θετικά το αυξημένο κονδύλι που αφορά την Αμυντική θωράκιση. Βρισκόμαστε σε θέση να πούμε ότι και οι δικές μας παρεμβάσεις οδήγησαν προς αυτή την κατεύθυνση. Είναι αναγκαίο για κάθε σοβαρό Κράτος να στηρίζει και να ενισχύει τις Ένοπλες του Δυνάμεις. Επένδυση στην άμυνα, σημαίνει επένδυση στην ειρήνη.

Θυμίζω μόνο ότι τα τελευταία χρόνια η Τουρκία έχει εμπλακεί σε στρατιωτικές διενέξεις στο Αρτσάχ, τη Συρία και σε άλλες χώρες της περιοχής.

Για αυτόν ακριβώς το λόγο η θέση της Παράταξής μας παραμένει σταθερή:

• Ισχυροποίηση της Εθνικής Φρουράς ως αποτρεπτική δύναμη
• Επαναφορά του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος

Όσον αφορά το ανθρώπινο δυναμικό της Εθνικής Φρουράς, το 2021 φεύγει με σημαντικές εξελίξεις όπως είναι η καθιέρωση του ωραρίου. Αναμένουμε ότι τους επόμενους μήνες θα προχωρήσουμε σε μία σημαντική μεταρρύθμιση στον τομέα αυτό ώστε να κατοχυρωθούν όλα τα δίκαια αιτήματά τους.

Η πρόκληση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε αφορά κυρίως τους ΣΥΟΠ.

Άμεση μέριμνα για την απρόσκοπτη επαγγελματική τους ανέλιξη σε συνδυασμό με ουσιαστικά κίνητρα, ενθαρρύνουν την καλύτερη απόδοσή τους. Έχουν ήδη παρέλθει έξι χρόνια από την πρώτη πρόσληψη. Αντιλαμβάνεστε ότι πολλοί από αυτούς ανησυχούν για το μέλλον τους και τα επόμενα επαγγελματικά τους βήματα. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει επενδύσει ήδη αρκετά στην εκπαίδευσή τους και οφείλουμε να δημιουργήσουμε ένα σωστό πλάνο για την αξιοποίηση τους.

Ιδιαίτερη μνεία οφείλω να κάνω στην μη απονομή του Αναμνηστικού μεταλλείου πολέμου σε όσους υπερασπίστηκαν την ελευθερία της Κύπρου κατά την τουρκική εισβολή του 1974. Η εν λόγω κίνηση προβλέπεται στον Κανονισμό Περί Μεταλλείων της Κυπριακής Δημοκρατίας και είχε απονεμηθεί σε όσους αγωνίστηκαν το 1964.

ΚΥΠΡΙΑΚΟ

Συνεχίζοντας και φτάνοντας στο Εθνικό Μας θέμα, είναι γενικά παραδεκτό ότι υπάρχει στασιμότητα. Η ευθύνη για αυτή την κατάσταση δημιουργήθηκε εξ υπαιτιότητας της Τουρκίας, κάτι για το οποίο προειδοποιούσαμε για χρόνια.

Ήμασταν οι μόνοι που διαφωνήσαμε με όλες τις διασκέψεις που έγιναν. Ήμασταν οι μόνοι που δεν πήγαμε στο Κρανς Μοντανά, Μοντ Πελεράν κοκ.

Είναι ξεκάθαρο ότι η Τουρκία σε κάθε περίπτωση μας οδηγεί σε νέους συμβιβασμούς και σε παλαιότερες θέσεις της Τουρκίας, με την κατοχική δύναμη να επιβάλλει νέες παράλογες αξιώσεις.
Θυμίζω μόνο το περιεχόμενο των πρακτικών του Κρανς Μοντανά, που έχουν δημοσιευτεί.

Όσοι επιμένουν να επιρρίπτουν ευθύνες στην Κυπριακή Δημοκρατία τι περιμέναν; Να γίνει αποδεχτεί η παραμονή των εγγυήσεων και των κατοχικών στρατευμάτων; Να αποδεχτούμε τους εποίκους; Ας πουν δημόσια τι θέλουν.

Χωρίς να υπάρξει καμία πρόοδος, απορώ πραγματικά γιατί ακόμα επιμένουμε να ακολουθούμε τον ίδιο δρόμο. Πάγια θέση του ΕΛΑΜ είναι:

• Η επανατοποθέτηση του Κυπριακού στην ορθή του βάση ως πρόβλημα εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής.
• Πιστεύουμε πως η διασφάλιση της ιστορικής συνέχειας του κυπριακού ελληνισμού, εξασφαλίζεται μόνο μέσα από τη λύση του Ενιαίου Κράτους.

Οποιαδήποτε άλλη μορφή λύσης στη βάση της Ομοσπονδίας ή Συνομοσπονδίας θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στη κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας με τραγικό επίλογο την πλήρη τουρκοποίηση της Κύπρου.

Στο ερώτημα εάν μπορούμε να ξεφύγουμε από τη δεινή θέση στην οποία βρισκόμαστε σήμερα, η απάντηση είναι ότι μπορούμε. Με δύο προϋποθέσεις:

• Πρώτο. Να υπάρξει η αναγκαία πολιτική βούληση χάραξης νέας στρατηγικής.
• Δεύτερο. Να αξιοποιήσουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις διαθέσιμες επιλογές που έχουμε.

Κατά καιρούς έχουμε προτείνει μέτρα που θα στοιχίσουν στους κατακτητές όπως:

• των οδοφραγμάτων
• Μονομερή κατάργηση του κανονισμού της πράσινης γραμμής που πλήττει την οικονομία του τόπου μας επιβάλλοντας σε νόμιμες επιχειρήσεις τον αθέμιτο ανταγωνισμό.
• Αφαίρεση των ταυτοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας σε όσους κατέχουν θέσεις στο ψευδοκράτος. Σε ένα βαθμό η Κυβέρνηση υιοθέτησε αυτή τη θέση μας, αλλά σαφώς αναμένουμε περισσότερα.
• Επιπρόσθετα αναμένουμε επιβολή κυρώσεων προς την Τουρκία ειδικότερα πρέπει να επιδιώκουμε, την επιβολή εμπάργκο όπλων και την διακοπή της Χρηματοδότησης.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Κύριε Πρόεδρε,

Έχουμε τονίσει αρκετές φορές ότι δικός μας γνώμονας για λήψη αποφάσεων είναι το καλώς νοούμενο συμφέρον όλων των πολιτών, καθώς και η προστασία των συμφερόντων της χώρας.

Επομένως κάθε περίπτωση εξετάζεται διαφορετικά, με βάση τα δεδομένα που έχουμε ενώπιων μας.

Φέτος, θα καταψηφίσουμε τον κρατικό προϋπολογισμό εκτός από τις δαπάνες για το Υπουργείο Άμυνας και των ειδικών υπηρεσιών.

ΟΧΙ γιατί δεν αντιλαμβανόμαστε πόσο κρίσιμος είναι ο προϋπολογισμός για να λειτουργήσει ολόκληρη η κρατική μηχανή πάνω στη οποία στηρίζονται χιλιάδες συμπατριώτες μας για να ζήσουν, ούτε γιατί δεν επιθυμούμε η Κυπριακή Δημοκρατία να λάβει τη χρηματοδότηση που δικαιούται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης.

Κάθε άλλο, εμείς λέμε πως η Κύπρος πρέπει να αντλήσει και το τελευταίο Ευρώ που της αναλογεί από τα ευρωπαϊκά ταμεία.

Μέσα από αυτή την πολιτική πράξη θέλουμε να στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς την εκτελεστική εξουσία. Να λάβει πολύ σοβαρά υπόψη όσα το ΕΛΑΜ έχει σαν προτεραιότητα του.

1. Μεταναστευτικό. Εφαρμόστε αυστηρά μέτρα χθες!
2 Θέματα για αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης: Ο διαχωρισμός του λαού είναι λάθος επιλογή.
Τα παιδιά μας έχουν γονείς οι οποίοι μπορούν να κρίνουν και να αποφασίσουν για το καλό τους χωρίς εξαναγκασμούς.
3. Τραπεζικός τομέας. Εξακολουθούν οι τράπεζες, με πολιτικές πλάτες, να λειτουργούν ως κράτος εν κράτη, αφήνοντας επί ξύλου κρεμάμενους χιλιάδες δανειολήπτες, απειλώντας τους καθημερινά ακόμα και με εκποιήσεις των περιουσιών τους.
Δώστε διέξοδο και αναλάβετε πρωτοβουλία!
4. Κυπριακό. Επιβάλλεται να σηκώσουμε ανάστημα στις αξιώσεις της κατοχικής δύναμης. Δεν είμαστε μια αδύναμη πλευρά. Είμαστε το νόμιμο αναγνωρισμένο κράτος. Αγωνιζόμαστε για την ύπαρξη, την επιβίωση και τη συνέχεια της παρουσίας του κυπριακού ελληνισμού στην γη των προγόνων του.

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ

Τελειώνοντας κύριε Πρόεδρε θα κάνω μια αναφορά στην τροπολογία που έχει κατατεθεί από ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ, και αφορά την αποκοπή του κονδυλίου προς το Ίδρυμα Μνημείου Στρατηγού Διγενή για αγορά της οικίας Αζίνα στην Πάφο και τη μετατροπή της σε Μνημείο Διγενή.

Δεν συνηθίζουμε να σχολιάζουμε τροπολογίες στην συζήτηση των κρατικών προϋπολογισμών, αλλά αυτή η τροπολογία πρέπει να σχολιαστεί γιατί προσβάλει τον ιερό αγώνα των αγωνιστών της ΕΟΚΑ. Οφείλουμε να τονίσουμε τρία σημεία:

1.       Ο Στρατηγός Γεώργιος Γρίβας Διγενής, Αρχηγός της ΕΟΚΑ, του πιο ένδοξου αγώνα του Κυπριακού Ελληνισμού ανακηρύχθηκε στις 31 Ιανουαρίου 1974 από αυτό το Σώμα ως Άξιο Τέκνον της Πατρίδας. Με αυτή την απόφαση δεν διαφώνησε κανένας. Ούτε καν οι βουλευτές του ΑΚΕΛ που τήρησαν στάση αποχής.
2.       Ο 1ος Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, Πλουτής Σέρβας, ίσως ο σημαντικότερος θεωρητικός του Κυπριακού Κομμουνισμού με βαθιά ιδεολογική κατάρτιση σημειώνει στο βιβλίο του με τίτλο Κυπριακό – Ευθύνες τα εξής: Σελίδα 218

« Το ΑΚΕΛ από δικό του λάθος όσα και αν είναι τα δικαιολογητικά, έμεινε έξω από τον ένοπλο αγώνα». Πλέκοντας το εγκώμιο της ΕΟΚΑ τονίζει μεταξύ άλλων:
«Ότι και να ήταν ο Γρίβας, αντρειώδης και μεγαλειώδης ο Ανταρτοπόλεμος. Με τις πρώτες μεταμεσονύκτιες βόμβες είχε εγερθεί η Νεολαία. Η τετραετία 55-59 παρέμεινε και θα παραμείνει θρυλική. Μια δράκα λεβεντόπαιδα με την εθνική φλόγα στην καρδιά καταξευτίλισαν την τρανή αυτοκρατορία… Τα ανδραγαθήματα της ΕΟΚΑ έχουν καταγραφεί στις στήλες της Ιστορίας και χιλιοτραγουδήθηκαν. Το μεγαλείο της παλληκαριάς που ξετυλιγόταν σε ένα νησί το θαύμαζαν και το αποθέωναν όλοι οι λάτρεις της Λευτεριάς. Από την Ανατολή ως τη Δύση».

Αυτή η τροπολογία δεν έχει καμία απολύτως διαφορά με το νόμο Ακκιντζί που ψηφίστηκε στις 7 Απριλίου 2017.

Το ΕΛΑΜ στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα:

Η εθνική μνήμη δεν διαγράφεται,η ιστορία δεν παραχαράσσεται, η Κύπρος ήταν, είναι και θα παραμείνει ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Νικόλας Παπαδόπoυλος ΔΗ.ΚΟ

Κυρία Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Να μου επιτρέψετε και εγώ με τη σειρά μου να ευχαριστήσω την Πρόεδρο και τα μέλη της επιτροπής οικονομικών για την ετοιμασία της έκθεσης του  κρατικού προϋπολογισμού για το 2020, καθώς και τις υπηρεσίες της Βουλής και ιδιαίτερα την Γραμματεία της Επιτροπής Οικονομικών για τη δική τους σημαντική συμβολή σε αυτή τη διαδικασία.

Κυρία Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Η συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού για το 2022 διεξάγεται και φέτος κάτω από πάρα πολύ δυσάρεστες συνθήκες. Εν μέσω μίας πανδημίας η οποία ταλανίζει την κυπριακή οικονομία και την κυπριακή κοινωνία για πάνω από δυο χρόνια. Δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε ότι η πανδημία επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τα δεδομένα της οικονομίας και του προϋπολογισμού. Σημειώνουμε την πρόοδο που έχουμε καταγράψει ως χώρα σε ότι αφορά τα ποσοστά εμβολιασμών. Οφείλουμε να συγχαρούμε τους λειτουργούς στο χώρο της υγείας, ιδιαίτερα των δημόσιων νοσηλευτηρίων, για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού, με κίνδυνο στη δική τους υγεία.  Έχουν σωθεί ζωές λόγω της δικής τους ανιδιοτέλειας και οφείλουμε να τους το αναγνωρίσουμε. Δίνουν το καλό παράδειγμα σε όλους μας. Δεν είναι με τους βανδαλισμούς στα σχολεία, τους παραλογισμούς και τις καταστροφές που θα ξεπεράσουμε ως λαός αυτή τη δοκιμασία, αλλά με την αλληλεγγύη και τη σύνεση.

Κυρία πρόεδρε,

Σε ένα παρά πολύ δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, οφείλουμε να καταγράψουμε κάποια θετικά και ενθαρρυντικά οικονομικά δεδομένα:

• Τον θετικό ρυθμό ανάπτυξης που προβλέπεται για το 2021 και που αναμένεται να κλείσει στο 5.5%.

Θετικό επίσης το γεγονός ότι προβλέπεται θετικός ρυθμός ανάπτυξης και  το 2022.

• Παρά τη συνεχιζόμενη πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα, ο ρυθμός ανεργίας παραμένει σταθερός σε σχέση με πέρσι και δεν έχει αυξηθεί.
• Σημειώνουμε επίσης τα σημαντικά μέτρα στήριξης προς τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αν και θεωρούμε πως αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να είναι πιο αποτελεσματικά και πιο έγκαιρα – όπως π.χ. θα ήταν η πιο έγκαιρη προώθηση των κρατικών εγγυήσεων.
• Σημειώνουμε επίσης πως το δημόσιο χρέος θα μειωθεί από 119,1% του ΑΕΠ το 2020 σε 107,7% του ΑΕΠ το τέλος του 2021

Εδώ όμως τελειώνουν τα καλά νέα.  Τα αρνητικά δεδομένα της οικονομίας παραμένουν σημαντικά.  Για παράδειγμα:

• Σημειώνουμε τον πολύ ψηλό πληθωρισμό της τάξης του 2% που οδηγεί στην ακρίβεια σε ότι αφορά σημαντικά βασικά αγαθά και πρώτες ύλες

Τονίζουμε πως από τη στιγμή που ο πληθωρισμός βρίσκεται σε αυτά τα ψηλά επίπεδα, αυτό σημαίνει πως ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας δεν θα είναι 5,5% το 2021, όπως υπολογίζεται αλλά σε πραγματικούς όρους θα είναι μόνο 3,5%.

Λόγω του πληθωρισμού τρέχουμε απλά για να μένουμε στάσιμοι…

• Η ανεργία παρά του ότι παραμένει σε σταθερά επίπεδα (στο 7.5% για το 2021), εξακολουθεί να είναι πάρα πολύ ψηλή για τα κυπριακά δεδομένα

Κανονικά θα έπρεπε να είχε μειωθεί, καθώς οι περιορισμοί λόγω του covid ήταν λιγότεροι το 2021 συγκριτικά με το 2020.

• Καταγράφεται επίσης ένα πάρα πολύ περίεργο φαινόμενο: ενώ η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα, παράλληλα σημειώνεται έλλειψη εργατικού δυναμικού σε σημαντικούς τομείς της οικονομίας όπως είναι ο τουρισμός, η εστίαση και το λιανεμπόριο κάτι που θα επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη της οικονομίας εάν δεν επιλυθεί αυτό το πρόβλημα.
• Το δημόσιο χρέος της Κύπρου, παραμένει ιδιαίτερα ψηλό.  Υπενθυμίζεται πως πριν τον κορονοϊό, οι σχεδιασμοί ήταν,
• το 2020 το δημόσιο χρέος να είχε μειωθεί στο 85,6% του ΑΕΠ αντί στο 117% του ΑΕΠ που έκλεισε πέρσι και
• στο 75% του ΑΕΠ για το 2021 αντί στο 107% που θα κλείσει φέτος,

Υπάρχει δηλαδή μια απόκλιση της τάξης του 37% από τους αρχικούς σχεδιασμούς της κυβέρνησης.

• Σημειώνεται επίσης πως την περίοδο 2019-2021 η Κύπρος καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό αύξησης του δημόσιου χρέους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
• Επίσης το δημοσιονομικό έλλειμα για το 2021 παραμένει πάρα πολύ ψηλό στο 5% του ΑΕΠ και πάνω από €1.2 δις.

Ακόμη χειρότερα, προβλέπεται πως ο κρατικός προϋπολογισμός θα παραμένει ελλειμματικός μέχρι και το 2024, άρα η κυβέρνηση ποντάρει στον μοναδικό μηχανισμό που παραμένει στη διάθεση της για τη μείωση του χρέους: την ανάπτυξη της οικονομίας.

Το ρίσκο φυσικά είναι ότι ο ψηλός πληθωρισμός, εάν παραμείνει μέχρι και το 2024, θα επηρεάσει αρνητικά τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας και  σε πραγματικούς αριθμούς θα είναι χαμηλότερος, κάτι που μπορεί να μας βγάλει παντελώς εκτός σχεδιασμών.

Σε ανθρώπινο επίπεδο, σημειώνουμε πως δυστυχώς,

• Σχεδόν ένας στους έξι συμπολίτες μας αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της φτώχειας ένα ποσοστό 14,3% του πληθυσμού ή 115.000 άτομα.

Μία πόλη όπως τη Λεμεσό ζει με τον κίνδυνο της φτώχειας.

• Ένα στα 7 νοικοκυριά στερείται βασικά αγαθά όπως το νερό, το ρεύμα και το φαγητό

Δυστυχώς η ακρίβεια και ο ψηλός πληθωρισμός θα πιέσουν ακόμη περισσότερο αυτές τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού μας.

Ακόμη χειρότερα, σημειώνουμε πως η Κύπρος ξαναμπήκε πρόσφατα στις χώρες «πολύ ψηλού κινδύνου» για τα κρούσματα covid, με βάση τις υποδείξεις του Αμερικανικού Οργανισμού Υγείας – ο οποίος φυσικά θα επηρεάσει και άλλους αντίστοιχους οργανισμούς. Ο κίνδυνος στη δημόσια υγεία παραμένει και οφείλουμε να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί. Και πέρα από τον κίνδυνο στις ανθρώπινες ζωές και τη δημόσια υγεία, κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου πως εάν συνεχιστεί αυτή η εικόνα τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, όταν δηλαδή γίνονται οι κρατήσεις για την καλοκαιρινή σεζόν, αυτό θα επηρεάσει πολύ αρνητικά τα τουριστικά δεδομένα για το 2022 με κίνδυνο να χάσουμε ακόμη μία τουριστική χρονιά, κάτι που θα έχει καταστροφικές συνέπειες για ολόκληρη την οικονομία. Επομένως παρά την πρόοδο που έχει καταγραφεί λόγω των εμβολιασμών, τονίζουμε πως δεν έχουμε ξεπεράσει ακόμη τον κίνδυνο λόγω της πανδημίας, ούτε σε ότι αφορά τη δημόσια υγεία, ούτε σε ότι αφορά την οικονομία.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Καλούμαστε να εγκρίνουμε σήμερα τον προϋπολογισμό του 2022 ο οποίος περιλαμβάνει τον σχεδιασμό της κυβέρνησης με βάση τον οποίο υπολογίζει να ξεπεράσουμε τις επιπτώσεις της πανδημίας και να οδηγηθούμε σε μία περίοδο ανάκαμψης και ανάπτυξης. Σημειώνουμε πως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί ένα πάρα πολύ σημαντικό εργαλείο σε αυτόν το σχεδιασμό. Οι δαπάνες των €1.2 δις σε ορίζοντα πέντε ετών σίγουρα αποτελούν μια σημαντική ένεση ρευστότητας για την κυπριακή οικονομία.  Όμως οφείλουμε να σημειώσουμε κάτι πάρα πολύ σημαντικό: αυτά τα χρήματα, αν και καλοδεχούμενα, δεν μπορούν από μόνα τους να αντιμετωπίσουν τις εγγενείς αδυναμίες και στρεβλώσεις της κυπριακής οικονομίας. Τα €240 εκ. το χρόνο που μας αναλογούν, γιατί για τόσα μιλάμε για κάθε έτος με βάση τον σχεδιασμό του Ταμείου, δεν είναι ένα ευκαταφρόνητο ποσό, αλλά από την άλλη, δεν μπορούν από μόνα τους αυτά τα χρήματα να επιφέρουν την αναπλήρωση των απωλειών των τελευταίων ετών, χωρίς άλλες πρωτοβουλίες. Για να γίνει κάτι τέτοιο, χρειάζεται ένας ολοκληρωμένος οικονομικός σχεδιασμός – μια ολοκληρωμένη οικονομική στρατηγική. Απαιτείται όραμα για την κυπριακή οικονομία, κάτι που απουσιάζει από αυτόν τον προϋπολογισμό. Για παράδειγμα, ο Υπουργός Οικονομικών έχει τονίσει στην ομιλία του πως η  ενίσχυση του τομέα της καινοτομίας αποτελεί βασικό του στόχο.  Κάτι με το οποίο συμφωνούμε απόλυτα.

Πως ακριβώς επιτυγχάνεται αυτός ο στόχος μέσα από αυτόν τον προϋπολογισμό;  Ποια είναι τα κίνητρα ενίσχυσης αυτού του τομέα;  Ποιο είναι το όραμα για την Κύπρο της καινοτομίας;  Που υπάρχει αυτό το όραμα σε αυτό τον προϋπολογισμό;

Πέραν από το όραμα, απαιτείται παράλληλα και η αντιμετώπιση των δημοσιονομικών κινδύνων που μας κρατάνε καθηλωμένους, αν θέλουμε  να προχωρήσουμε μπροστά ως χώρα. Για να είμαι δίκαιος, ο ίδιος ο Υπουργός Οικονομικών έχει επισημάνει και έχει τονίσει αυτούς τους δημοσιονομικούς κινδύνους στην ομιλία του ενώπιον της ολομέλειας:

Οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι

Οι βασικοί δημοσιονομικοί κίνδυνοι έχουν ως ακολούθως.

Ο κίνδυνος ενός νέου κύματος της πανδημίας.

Κατανοητό ότι κάτι τέτοιο μπορεί να μην εξαρτάται απόλυτα από εμάς. Όμως, οφείλουμε να ρωτήσουμε, τι νέα μέτρα προτείνονται σε αυτόν τον προϋπολογισμό για την αντιμετώπιση ενός τέτοιου σεναρίου;   Τίποτα.

Αντίθετα, σε ότι αφορά τα επιπρόσθετα Μέτρα για την Πανδημία το ΔΗΚΟ προτείνει:

• Την επέκταση της περιόδου εφαρμογής του νομοσχεδίου και του χρονοδιαγράμματος για τις κρατικές εγγυήσεις.
• Τη μείωση της φορολογίας του ΦΠΑ στο ρεύμα για όλους.

Σημειώνουμε ιδιαίτερα το παράδειγμα της Νορβηγίας η οποία έχει επιδοτήσει το 50% του ηλεκτρικού ρεύματος για όλα τα σπίτια και νοικοκυριά από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Μάρτιο.

• Φορολογικά κίνητρα για εταιρείες που διατηρούν τους υπαλλήλους τους
• Η πίεση από τα ΜΕΔ τα οποία εξακολουθούν να βρίσκονται στην κυπριακή οικονομία, στα χέρια των επενδυτικών ταμείων και όχι των τραπεζών.  Τα δάνεια όμως είναι δάνεια και στραγγαλίζουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Τι προτείνει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση αυτού του κινδύνου;  Τίποτα.

Αντίθετα, σε ότι αφορά το πρόβλημα των ΜΕΔ το ΔΗΚΟ υποστηρίζει τη δημιουργία ενός ειδικού Δικαστηρίου (στη βάση της πρότασης της ΕΔΕΚ) σε συνδυασμό με την εισήγηση της Κεντρικής Τράπεζας για την αναστολή των εκποιήσεων κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις με ειδικό διάταγμα δικαστηρίου.

Οι δαπάνες του ΓΕΣΥ όντως έχουν ξεφύγει εκτός ελέγχου.

Από το €1.2 δις που ήταν ο αρχικός σχεδιασμός σε ότι αφορά τις δαπάνες για την υγεία, ήδη βρισκόμαστε στα €1.8 δις.

Βρισκόμαστε €600 εκ. εκτός σχεδιασμού (Συγκριτικά, αυτό το ποσό είναι ολόκληρος ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Παιδείας).

Βρισκόμαστε ένα ολόκληρο Υπουργείο Παιδείας εκτός σχεδιασμών…

Δεν μπορούν όλα αυτά τα εκατομμύρια να τα αποδώσουμε σε επιπρόσθετες δαπάνες στην υγεία λόγω του κορονοϊού.

Υπενθυμίζεται πως οι δαπάνες του ΓΕΣΥ είχαν ήδη ξεφύγει και πριν τον κορονοϊό.

Ποιος ο λόγος της δραματικής αύξησης των δαπανών;

• Επειδή δεν έχουν αυτονομηθεί τα δημόσια νοσηλευτήρια και συνεχίσουμε να καλύπτουμε τα ελλείμματα τους
• Επειδή ο ΟΑΥ δεν έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει τις καταχρήσεις και τις υπερχρεώσεις του συστήματος
• Επειδή δεν υπάρχει σφαιρικός προϋπολογισμός.  Αν υπήρχε, θα ήμασταν στα €1.2 δις και όχι στα €1.8.

Για ποιο λόγο δεν υπάρχει σφαιρικός προϋπολογισμός;

Επειδή καλύπτουμε ελλείμματα (του ΟΚΥΠΥ) και εγγυούμαστε κέρδη (σε προσωπικούς γιατρούς και νοσηλευτήρια) και επειδή το σύστημα του ΓΕΣΥ που εφαρμόζεται σήμερα είναι πολύ-ασφαλιστικό.

Δοκιμάστε να πάτε σε κάποιο ιδιωτικό νοσοκομείο μέσω ΓΕΣΥ και μέσω ασφάλειας. Μέσω του ΓΕΣΥ θα σας δώσουν ημερομηνία τον άλλο χρόνο, μέσω ασφάλειας θα πάτε αύριο.
Άρα για ποιο μονο-ασφαλιστικό σύστημα μιλάμε; Με άλλα λόγια, έχει στηθεί ένα μεγάλο πάρτι στο ΓΕΣΥ και είναι όλοι καλεσμένοι, εκτός ο κύπριος φορολογούμενος.

Όλοι οι βασικοί συντελεστές του συστήματος έχουν στηθεί για να τρώνε όσο γίνεται μεγαλύτερο μερίδιο από την πίττα του ΓΕΣΥ.

• Οι γιατροί κερδίζουν
• Τα νοσηλευτήρια εντός ΓΕΣΥ κερδίζουν
• Τα νοσηλευτήρια εκτός ΓΕΣΥ κερδίζουν
• Οι φαρμακευτικές εταιρείες κερδίζουν
• Ακόμη και οι ασφαλιστικές εταιρείες κερδίζουν

Και όλα αυτά τα κέρδη τα πληρώνει ο κύπριος φορολογούμενος.

Τι προτείνει λοιπόν η κυβέρνηση για να συγκρατηθούν και να περιοριστούν οι δαπάνες του ΓΕΣΥ;  Τίποτα.

Αντίθετα, σε ότι αφορά το ΓΕΣΥ το ΔΗΚΟ προτείνει:

• Να εφαρμοστεί επιτέλους το ΓΕΣΥ που ψηφίσαμε – το ΓΕΣΥ που εφαρμόζεται σήμερα αποτελεί κακό κακέκτυπο του ΓΕΣΥ που σχεδιάστηκε.
• πρέπει να προχωρήσει τάχιστα η αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων.
• πρέπει να μπουν σε εφαρμογή οι σωστοί μηχανισμοί εποπτείας και ελέγχου των καταχρήσεων.
• πρέπει να τερματιστεί η πρακτική της παράλληλης παροχής υπηρεσιών εντός και εκτός ΓΕΣΥ κατά την επιλογή του ειδικού γιατρού ή και του ιδιωτικού νοσηλευτηρίου.
• πρέπει να τερματιστεί η πρακτική πληρωμής των προσωπικών γιατρών στη βάση του αριθμού των ασθενών τους.

Άλλος δημοσιονομικός κίνδυνος: το μεταναστευτικό. 

Η δημόσια παραδοχή του Υπουργού Εσωτερικών για την ανεπάρκεια της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει την έκρηξη του φαινομένου της μετανάστευσης, δεν αποτελεί άλλοθι για την κυβερνητική απραξία. Οι διαπιστώσεις της κυβέρνησης για το ανεξέλεγκτο του προβλήματος, που γίνονται εδώ και δυο χρόνια, παρέμειναν διαπιστώσεις.  Δεν έχουν ληφθεί  επαρκή μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος, παρά μόνο ακούμε γενικόλογες εκκλήσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχουμε ψηφίσει κάθε νομοσχέδιο που έχει φέρει η κυβέρνηση στη Βουλή.  Ότι ζήτησε ο Υπουργός Εσωτερικών το πήρε.  Αλλάξαμε ακόμη και το Σύνταγμα. Και από πέρσι μέχρι φέτος έχουν αυξηθεί οι μεταναστευτικές ροές κατά 40%….! Οι μετανάστες αποτελούν πλέον το 4.5% του πληθυσμού μας. Πήγαμε +0.5% από πέρσι… Οι προσυπολογιζόμενες δαπάνες για το μεταναστευτικό πέρσι ήταν €80 εκ.  Φέτος θα ξεπεράσουν τα €140 εκ. Και δεν μας τα δίνει αυτά τα χρήματα η ΕΕ όπως συχνά λέγεται. Η Ε.Ε. πληρώνει κάποιες δαπάνες, όχι όλες π.χ. θα βοηθήσουν για την επέκταση των χώρων κράτησης και φιλοξενίας. Δεν τα πληρώνουν όλα.  Δεν πληρώνουν τα επιδόματα,  δεν πληρώνουν την αστυνόμευση, δεν πληρώνουν τα δικαστήρια, δεν πληρώνουν τις υποδομές.  Εμείς τα πληρώνουμε. Και δεν είναι μόνο το χρηματικό κόστος. Είμαι βέβαιος πως και άλλοι συνάδελφοι λαμβάνουν καθημερινά, τα παράπονα από του κάτοικους της Κοκκινοτριμιθιάς που δεν νιώθουν ασφάλεια στα σπίτια τους. Από τους Λευκωσιάτες που ζητούν να μπορέσουν να περπατήσουν και πάλι στην Παλιά Λευκωσία με ασφάλεια.

Ο υπερπληθυσμός στο Πουρνάρα αποτελεί ντροπή για τη χώρα μας και αποτελεί εμπόδιο στο να μπορέσει η Κύπρος να παρέχει φροντίδα και προστασία σε πραγματικούς πρόσφυγες που πράγματι ζητούν άσυλο.

Έχουμε βυθιστεί κάτω από το βάρος των ασύλληπτων αριθμών μεταναστών.

Είμαστε θύματα ενός υβριδικού πολέμου της τουρκίας η οποία διοχετεύει έναν τεράστιο αριθμό μεταναστών στη Κύπρο, καθώς το 80% των μεταναστών έρχονται από τα κατεχόμενα.

Επομένως τα ερωτήματα προς την κυβέρνηση είναι πολλά:

• Τι θα γίνει με την ανεπάρκεια της φύλαξης της Γραμμής Καταπαύσεως του πυρός και την επιβολή αυστηρότερων ελέγχων στα οδοφράγματα;
• Πως αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι μετανάστες που δεν πληρούν τα κριτήρια των συμβάσεων περί παροχής διεθνούς προστασίας;

Εκείνοι δηλαδή που δεν αντιμετωπίζουν κίνδυνο και απλά θέλουν να καταχραστούν το σύστημα;

• Τι θα γίνει με την επίσπευση της εξέτασης αιτήσεων για παροχή ασύλου, από άτομα που πληρούν τις προδιαγραφές και τα κριτήρια των ευρωπαϊκών οδηγιών για παροχή ασύλου;
• Τι σκέψεις υπάρχουν για εφαρμογή της συμφωνίας επανεισδοχής, με δεδομένη την άρνηση της Τουρκίας να εφαρμόσει την εν λόγω συμφωνία με την Κυπριακή Δημοκρατία;
• Γιατί δεν εντείνεται η αστυνόμευση περιοχών που τείνουν να μετατραπούν σε γκέτο;

Η κατάσταση έχει φθάσει στο απροχώρητο. Οι κίνδυνοι για την πτυχή της εσωτερικής ασφάλειας της Κύπρου, για τη δημογραφική συνοχή και για την ισορροπία των δημοσίων οικονομικών είναι τεράστιοι. Και δεν μπορεί η κυβέρνηση να τα ρίχνει όλα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να καλύψει την ανεπάρκεια της. Ποιο είναι λοιπόν το σχέδιο;  Τίποτα. Αντίθετα, Για την αντιμετώπιση του Μεταναστευτικού το ΔΗΚΟ προτείνει:

• Βελτίωση της φύλαξης της Γραμμής Καταπαύσεως του πυρός με αναβάθμιση των μονάδων της ΕΦ (αύξηση των δαπανών για την άμυνα).
• Αυστηρότερους ελέγχους στα οδοφράγματα.
• Τη δημιουργία ειδικού δικαστηρίου που θα εξετάζει άμεσα τις ενστάσεις μεταναστών που δεν πληρούν τα κριτήρια των συμβάσεων περί παροχής διεθνούς προστασίας;
• Απαίτηση στην ΕΕ για την επέκταση και εφαρμογή της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ- Τουρκίας για να καλύπτει και την Κύπρο
• Περισσότερη αστυνόμευση περιοχών που τείνουν να μετατραπούν σε γκέτο ή σε περιοχές που αντιμετωπίζουν ειδικά προβλήματα λόγω αλλοδαπών
• Την εφαρμογή ενός σχεδίου αποχώρησης μεταναστών στη βάση του παραδείγματος της Ισπανίας – να τους δοθεί το 60% του ανεργιαού επιδόματος για δυο χρόνια για να φύγουν – θα μας κοστίσει λιγότερο από το πληρώνουμε επιδόματα 6, 7 και 8 χρόνια, όπως γίνεται σήμερα.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Στους πιο πάνω δημοσιονομικούς κινδύνους, τους οποίους διαπιστώνει η ίδια η Κυβέρνηση, το ΔΗΚΟ προσθέτει ακόμη ένα δημοσιονομικό κίνδυνο.    Τον πιο σημαντικό. Τη διεθνή εικόνα της Κύπρου ως κέντρο διαπλοκής και διαφθοράς. Όπου πλέον γίνεται συζήτηση σε διεθνή ΜΜΕ για φοροδιαφυγή, για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, για διακίνηση κεφαλαίων η Κύπρος φιγουράρει πρώτη και καλύτερη. Ποια σοβαρή εταιρεία θα έρθει να εγκατασταθεί εδώ με τέτοια εικόνα; Ποιος σοβαρός επενδυτής; Αντίθετα, οι πληροφορίες μας είναι πως αυτή τη περίοδο σημειώνεται μια μαζική φυγή εταιρειών από την Κύπρο, λόγω της κακής μας φήμης και κάτω από την πίεση εποπτικών αρχών άλλων χωρών.

• Οι έρευνες της Ελεγκτικής Υπηρεσίας,
• οι εκθέσεις αρμοδίων επιτροπών της Ε.Ε. και των Ηνωμένων Εθνών όπως η Greco και η Moneyval,
• ανεξάρτητοι διεθνείς φορείς
• ειδησεογραφικά πρακτορεία,

αποκαλύπτουν πως η έκταση και η ένταση της διαφθοράς και της διαπλοκής, στην πατρίδα μας έχει ξεπεράσει κάθε όριο. Οι διαρροές των «Panama Papers» και των «Pandora Papers» εμπλέκουν άμεσα την Κύπρο αλλά και τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.  Φτάσαμε σε σημείο ακόμη και το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο να έχει εγκρίνει ψήφισμα με ειδικές αναφορές στην Κύπρο και ονομαστικά στον ΠτΔ. Όλοι οι διεθνείς δείχτες δείχνουν ότι η Κύπρος έχει κατρακυλήσει σε ότι αφορά την πάταξη της διαφθοράς. Η κοινή γνώμη έχει συγκλονιστεί από τα απανωτά και συνεχόμενα σκάνδαλα διαπλοκής.

• Από τα «χρυσά διαβατήρια» μέχρι την κατάρρευση του Συνεργατισμού,
• από την σκανδαλώδη συμφωνία της Altamira μέχρι και την εμπλοκή του υποκόσμου στο ποδόσφαιρο,
• από τους παράνομους διορισμούς συγγενών στο προεδρικό μέχρι και τα ταξίδια στις Σεϋχέλλες με τα ιδιωτικά τζετ,
• από την καταδίκη του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα μέχρι και τις παράνομες πολιτογραφήσεις,

η Κύπρος έχει βυθιστεί στο βούρκο της διαπλοκής και της διαφθοράς. Οι θεσμοί έχουν διαβρωθεί πλήρως και αντί να λειτουργούν για το δημόσιο συμφέρον, λειτουργούν για το κομματικό συμφέρον και το συμφέρον ενός στενού κύκλου που περιστοιχίζει τον ΠτΔ. Όσοι, λιγοστοί θεσμοί επιμένουν να ασκούν έλεγχο, όπως για παράδειγμα ο Γενικός Ελεγκτής, δέχονται τον ανελέητο πόλεμο της Κυβέρνησης σε μία προσπάθεια πρωτοφανούς φίμωσης. Δεν είναι μόνο θέμα εικόνας, αν και η εικόνα της χώρας μας έχει ήδη ξεκινήσει να επηρεάζει την οικονομία. H διαφθορά αποτελεί σοβαρό έγκλημα που υπονομεύει την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.  Υπονομεύει τους δημοκρατικούς θεσμούς και  επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη. Το απόστημα της διαφθοράς έχει σπάσει και τα αποτελέσματα του είναι πλέον απόλυτα εμφανή. Θα πρέπει όλοι επιτέλους να αντιληφθούμε ότι αν δεν βελτιώσουμε συλλογικά καίριους τομείς της πολιτικής και οικονομικής ζωής του τόπου μας, προωθώντας τη διαφάνεια και καταπολεμώντας συλλογικά τη διαφθορά, δεν είναι μόνο τη φήμη της Κύπρου που θα καταρρακώσουμε, αλλά θα απωλέσουμε όλα τα πρόσκαιρα οφέλη που ενδεχομένως να προκύπτουν από πράξεις διαφθοράς.

Σε ότι αφορά την Πάταξη της Διαφθοράς και την ανάκτηση της αξιοπιστίας της Κύπρου το ΔΗΚΟ προτείνει:

1. Την Ενίσχυση και ενδυνάμωση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας σε στελεχιακό προσωπικό και σε υποδομές.
2. Δημιουργία πραγματικά Ανεξάρτητης Αρχής Κατά της Διαφθοράς, η οποία ΔΕΝ θα διορίζεται από την κυβέρνηση αλλά θα εγκρίνεται από  τη Βουλή και θα έχει διωκτικές εξουσίες και αρμοδιότητες.
3. Θέσπιση ασυμβίβαστου διορισμού πρώην υπουργών, βουλευτών ή δημάρχων στις θέσεις του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα.
4. Δημιουργία ειδικού Συμβουλευτικού Σώματος για την Πάταξη της Διαφθοράς που θα απαρτίζεται από ειδικούς.
5. Ετήσιος έλεγχος της περιουσιακής κατάστασης των πολιτικών προσώπων της εκτελεστικής εξουσίας, ανώτερων κρατικών, ανεξάρτητων αξιωματούχων, ανώτερων δημοσίων λειτουργών και δημάρχων, από ανεξάρτητο ελεγκτικό οίκο, ώστε να διαπιστώνεται εάν τα περιουσιακά τους στοιχεία δικαιολογούνται από τα εισοδήματα τους.
6. Αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός του ελέγχου του Πόθεν Έσχες για να γίνεται πραγματικός έλεγχος.
7. Άμεση προώθηση της νομοθεσίας των πληροφοριοδοτών (whistleblowers).
8. Διορισμός μη-εκτελεστικών διοικητικών συμβούλων στα συμβούλια ημικρατικών οργανισμών που θα έχουν καθήκον να ελέγχουν το υπόλοιπο Διοικητικό Συμβούλιο.  Ο διορισμός τους θα γίνεται από κατάλογο που δεν θα καταρτίζει η Κυβέρνηση αλλά επαγγελματικές ομάδες.
9. Άμεση και σε πραγματικό χρόνο δημοσιοποίηση όλων των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου που αφορούν ή/και σχετίζονται ή/και ωφελούν,  άμεσα ή έμμεσα, τον Προέδρο της Δημοκρατίας, τους Υπουργούς και μέλη της οικογένειας τους.

Μόνο με τέτοια ριζικά μέτρα θα ανασκευαστεί η εικόνα της Κύπρου που δυστυχώς έχει περάσει στη διεθνή κοινότητα. Μόνο έτσι θα διαφυλαχθεί το δικαίωμα του φορολογούμενου στην διαφάνεια. Οι πολίτες απαιτούν σεβασμό στους θεσμούς, Απαιτούν λογοδοσία, Απαιτούν διαφάνεια και κάθαρση.

Κυρία Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Είναι η πεποίθηση μας πως η Κύπρος χρειάζεται ένα όραμα για τη νέα εποχή. Αυτό είναι που απουσιάζει από τον προϋπολογισμό που εξετάζουμε σήμερα. Αυτό είναι που προτείνει το Δημοκρατικό Κόμμα.  Ένα νέο μοντέλο για την κυπριακή οικονομία. Μια οικονομία που θα εδράζεται στην Καινοτομία και  την Τεχνολογία Ο τομέας της καινοτομίας μπορεί να αποτελέσει το Νέο μοντέλο της κυπριακής οικονομίας.  Από το 0% του ΑΕΠ και χωρίς ιδιαίτερο σχεδιασμό ο τομέας της τεχνολογίας και καινοτομίας έχει ανέλθει στο 7% του ΑΕΠ μέσα σε λίγα χρόνια. Είναι ξεκάθαρο πως αυτός ο τομέας τα επόμενα χρόνια μπορεί να αποτελέσει ένα από τους σημαντικότερους πυλώνες ανάπτυξης της Κυπριακής οικονομίας. Στα επόμενα χρόνια στόχος μας θα πρέπει να είναι η μετατροπή της Κύπρου σε ιδανικό προορισμό για εταιρείες τεχνολογίας. Πρέπει να πείσουμε για αυτή τη προοπτική έτσι ώστε η Κύπρος να καταστεί περιφερειακό κέντρο τεχνολογίας και καινοτομίας.

Οφείλουμε όμως να παραδεχτούμε πως απέχουμε πολύ από αυτό το στόχο. Παρά τη δημιουργία του Υφυπουργείου Καινοτομίας, που ήταν μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση, η Κύπρος έχει μείνει πίσω σε ότι αφορά την αξιοποίηση της τεχνολογίας, τόσο σε σχέση με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, όσο και τις υποδομές της οικονομίας μας. Ιδιαίτερα, το επίπεδο των ηλεκτρονικών υπηρεσιών που προσφέρει το κυπριακό κράτος στους πολίτες του, κάθε άλλο παρά ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εποχής. Ως Δημοκρατικό Κόμμα έχουμε καταρτίσει και παραδώσει στο αρμόδιο Υφυπουργείο, ολοκληρωμένο πρόγραμμα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Η πρόταση μας έχει τον τίτλο «e–Cyprus» και βασίζεται σε συγκεκριμένες παραμέτρους, όπως:

Τη Δημιουργία μιας Κυβερνητικής ιστοσελίδας για όλα τα υπουργεία, τμήματα και υπηρεσίες.

• Να καταργηθούν οι 188 ξεχωριστές κυβερνητικές ιστοσελίδες για εξοικονόμηση πόρων, χρημάτων και τη διευκόλυνση των πολιτών.
• Να δημιουργηθεί μια ειδική πλατφόρμα (Portal) για τους Δημοσίους Υπαλλήλους όπου θα μπαίνουν όλες οι ανακοινώσεις που τους αφορούν, όλες οι εγκύκλιοι, όλα τα εγχειρίδια και όλες οι διαδικασίες προσφορών.
• Να δημιουργηθεί μια Ειδική πλατφόρμα για Πολίτες και Επιχειρήσεις για να μπορούν να υποβάλλουν αιτήσεις για άδειες, βεβαιώσεις, επιδόματα, και πιστοποιητικά.

Να υπάρχει αυτοματοποιημένη ανταλλαγή δεδομένων και πληροφοριών – να απαιτείται μια και μοναδική καταχώριση δεδομένων από τους πολίτες για όλες τις υπηρεσίες.

• Σε ότι αφορά τον ιδιωτικό τομέα η βιώσιμη ανάπτυξη του τομέα της τεχνολογίας και της καινοτομίας στην Κύπρο θα έρθει μόνο μέσω της προσέλκυσης επενδυτών και κεφαλαίων.
  Πρέπει να θεσμοθετηθούν φορολογικά κίνητρα για τεχνολογικές και νεοφυείς επιχειρήσεις .

Τα πιο πάνω επιβάλλεται να βρίσκονται στο επίκεντρο των δράσεων της πολιτείας, αφού τα οφέλη για την κυπριακή οικονομία εάν η Κύπρος εξελιχθεί σε τεχνολογικό κέντρο, θα είναι τεράστια τόσο μεσοπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.

Κυρία Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Παρά του ότι πιστεύουμε πως δεν έχει παρουσιαστεί ένας ολοκληρωμένος κυβερνητικός σχεδιασμός ανάπτυξης της Κυπριακής οικονομίας, ούτε και αντιμετώπισης των δημοσιονομικών κινδύνων που έχουμε περιγράψει, το ΔΗΚΟ θα υπερψηφίσει τον προϋπολογισμό για το 2022. Καταρχήν σημειώνουμε πως ένας βασικός λόγος καταψήφισης του προϋπολογισμού πέρσι, πλέον δεν υφίσταται. Η κυβέρνηση έχει πλέον παραδώσει τους φακέλους των πολιτογραφήσεων στην ελεγκτική υπηρεσία και έχει ξεκινήσει τη δική της έρευνα. Επίσης σημειώνουμε πως η κυβέρνηση έχει αποδεχθεί συγκεκριμένες εισηγήσεις του Δημοκρατικού Κόμματος, βελτίωσης του προϋπολογισμού

Συγκεκριμένα το Δημοκρατικό Κόμμα έχει προτείνει:

• Την επιδότηση του κόστους βρεφοκομικών σταθμών κατά €1.200 ετησίως ανά τέκνο για οικογένειες με δυο ή και περισσότερα τέκνα και μονογονικές οικογένειες που δικαιούνται επίδομα τέκνου.
• Έχει γίνει αποδεκτή η εισήγηση μας η φοιτητική χορηγία που παραμένει αδιάθετη να κατανέμονται ως επιπρόσθετη χορηγία σε δικαιούχες οικογένειες αναλόγως των εισοδηματικών κριτηρίων.
• Έχει γίνει αποδεκτή η εισήγηση μας για τη αύξηση της χορηγίας για τοποθέτηση φωτοβολταϊκών μονάδων σε οικιστικές μονάδες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις ως ακολούθως:
• (α)       Αύξηση της μέγιστης χορηγίας από €1.000 σε €1.500 ανά οικία και(β)       κάλυψη μέχρι 40% της επένδυσης για αναβάθμιση και εξοικονόμηση της ενεργειακής κατανάλωσης από ΜΜΕ
• Είχαμε προτείνει και έχει γίνει αποδεκτή η εισήγηση μας να αυξηθεί το κονδύλι για τα Στεγαστικά Σχέδια για τους Πρόσφυγες του Υπουργείου Εσωτερικών κατά €5 εκ.
• Επιμέναμε πως πρέπει να δημιουργηθούν Τμήματα Πρώτων Βοηθειών για Παιδιά στη Λευκωσία και τη Λεμεσό (ως η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 24.1.2018) και έχουμε λάβει διαβεβαίωση από τον Υπ. Οικονομικών πως θα περιληφθούν αυτά τα τμήματα στον στον αναπτυξιακό προϋπολογισμό του ΟΚΥΠΥ.
• Τέλος σημειώνουμε με ικανοποίηση πως το Τιμητικό Επίδομα σε Αιχμάλωτους και Παθόντες του 1974  θα αυξηθεί και συγκεκριμένα θα διπλασιαστεί, καθώς αφορά χαμηλοσυνταξιούχους αιχμάλωτους και παθόντες του 1974 που δικαιούνται το συγκεκριμένο επίδομα στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων. 

Έχουμε λάβει τη θετική απάντηση του Υπουργού Οικονομικών για όλα τα πιο πάνω μέτρα και εισηγήσεις και επομένως ενόψει των πιο πάνω, η κοινοβουλευτική ομάδα του Δημοκρατικού Κόμματος έχει αποφασίσει να υπερψηφίσει τον κρατικό προϋπολογισμό για το 2022. Αυτό δεν σημαίνει πως συμφωνούμε με την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης ούτε και δεν δίνουμε λευκή επιταγή σε κανένα. Συνεχίζουμε να απαιτούμε την υλοποίηση όλων των εισηγήσεων μας καθώς θεωρούμε πως είναι ωφέλιμες για τον τόπο, την οικονομία και τον λαό μας.

Κυρία πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Η συζήτηση του προϋπολογισμού διεξάγεται σε μια κρίσιμη και δύσκολη συγκυρία για το εθνικό μας πρόβλημα.
Σε μία συγκυρία όπου, όχι μόνο δεν διαβλέπουμε την προοπτική επανέναρξης του διαλόγου, αλλά ακόμη και εάν κατ’ευχή ξεκινήσει και πάλι μια διαδικασία διαπραγμάτευσης, εγείρεται εύλογα το ερώτημα: τι θα πάμε να συζητήσουμε;

• Τα δυο κράτη;
• Τη συνομοσπονδία των δυο κρατών;
• Τον «τετραγωνισμό του κύκλου» μεταξύ της ομοσπονδίας και των δυο κρατών;

Η Τουρκία πλέον απροκάλυπτα προτάσσει τη λύση των δυο κρατών και αντί να αντιμετωπίζει συνέπειες από τη ξεκάθαρη παραβίαση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, προχωρεί όχι μόνο ανέπαφη και ανεμπόδιστη, αλλά εισπράττει και συγχαρητήρια. Βρισκόμαστε στο χειρότερο και πιο επικίνδυνο σημείο που βρεθήκαμε ποτέ στο Κυπριακό. Η διχοτόμηση μας κτυπά την πόρτα. Οφείλουμε λοιπόν, εάν αυτό που μας ενδιαφέρει είναι πραγματικά μία λειτουργική και βιώσιμη λύση του κυπριακού, να κάνουμε την αυτοκριτική μας ως ελληνοκυπριακή πλευρά. Πως φτάσαμε σε αυτό το σημείο; Η απάντηση είναι απλή, αλλά όχι εύκολη.  Ο λόγος της αποτυχίας είναι η λανθασμένη πολιτική και η λανθασμένη τακτική που ακολούθησε η πλευρά μας τα τελευταία χρόνια. Η πρόσφατη αποκάλυψη των πρακτικών της διάσκεψης του Κρανς Μοντανά δυστυχώς επιβεβαιώνουν και δικαιώνουν τις τότε προειδοποιήσεις του Δημοκρατικού Κόμματος.
Το ΔΗΚΟ προειδοποιούσε ακόμη και πριν από το Μοντ Πελεράν, πως η κλιμάκωση της διαδικασίας, κάτω από εκείνα τα δεδομένα θα μας οδηγήσουν εκτός διαπραγματεύσεων. Και έτσι και έγινε. Ο ΠτΔ δεν μας άκουσε και κλιμάκωσε τη διαδικασία.  Ως αποτέλεσμα, ενώ διαπραγματευόμασταν 8 χρόνια το κεφάλαιο της «διακυβέρνησης» που είναι το μοναδικό κεφάλαιο που έχει να δώσει η ε/κ πλευρά, οι διαπραγματεύσεις κατέρρευσαν αμέσως μόλις ξεκίνησε η συζήτηση για την ασφάλεια: γιατί η Τουρκία επέμενε στις εγγυήσεις, στο στρατό και στα επεμβατικά δικαιώματα.

Ο πρόεδρος Αναστασιάδης στη διάσκεψη του Κρανς Μοντανά έδωσε περισσότερες υποχωρήσεις από οποιονδήποτε άλλο προηγούμενο πρόεδρο της κυπριακής Δημοκρατίας. Έδωσε την εκ περιτροπής προεδρία, έδωσε τη μία θετική ψήφο στο υπουργικό συμβούλιο, έδωσε την παραμονή όλων των εποίκων, έδωσε το περιουσιακό, έδωσε όλα τα δικαιώματα των τούρκων υπηκόων ως να είναι ευρωπαίοι πολίτες….  Τα έδωσε όλα. Και όμως, στο τέλος εκείνος βγήκε κατηγορούμενος και η Τουρκία εισέπραξε τα συγχαρητήρια του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Μάθαμε από τα λάθη του Κ. Μοντανά; Φυσικά και όχι. Η ίδια σκηνή επαναλήφθηκε και στη Γενεύη. Ο Νίκος Αναστασιάδης αποδέχτηκε τη σύγκληση της διάσκεψης όπως ακριβώς την ήθελε η Τουρκία,

• χωρίς ξεκάθαρη βάση των διαπραγματεύσεων,
• χωρίς προετοιμασία,
• χωρίς την Κυπριακή Δημοκρατία,

Εμείς επιμέναμε πως η σύνθεσή αυτής της διάσκεψης παραπέμπει, είτε σε υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας στο επίπεδο κοινότητας, είτε σε αναβάθμιση της Τουρκοκυπριακής κοινότητας σε επίπεδο κράτους. Αυτός, ήταν και ο κύριος λόγος που ούτε ο Μακάριος, ούτε ο Κυπριανού, ούτε ο Βασιλείου, ούτε ο Κληρίδης, ούτε ο Τάσσος, ούτε ο Χριστόφιας δεν την αποδέχονταν ποτέ. Δεν μας άκουσε. Και το αποτέλεσμα:

Η Τουρκία κατέθεσε για πρώτη φορά πρόταση για δύο κράτη, αλλά αντί να εισπράξει κόστος, έφυγε επιβραβευμένη.
(α)       Ο Γενικός Γραμματέας της είπε πως θα προσπαθήσει να «τετραγωνίσει τον κύκλο» και
(β)       Πήρε την αναβολή που ήθελε για να μην την ενοχλήσουν στο επόμενο ευρωπαϊκό συμβούλιο.

Και μια εβδομάδα μετά, εισέπραξε αυξημένη χρηματοδότηση για το μεταναστευτικό… με τη σύμφωνο γνώμη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και μια εβδομάδα μετά από το ευρωπαϊκό συμβούλιο, ξεκίνησε ο παράνομος εποικισμός της Αμμοχώστου… Αφού το μήνυμα που εισέπραξε στη Γενεύη ο Ερτογάν ήταν ξεκάθαρο: η πολιτική του στο κυπριακό κερδίζει. Διδαχτήκαμε από το φιάσκο της Γενεύης;  Φυσικά και όχι. Τα ίδια επαναλαμβάνονται και σήμερα. Καμία ουσιαστική αντίδραση από την ε/κ πλευρά για τον παράνομο εποικισμό της Αμμοχώστου.  Καμία ουσιαστική επίπτωση για την Τουρκία.  Η πολιτική της συνεχίζει να επιβραβεύεται.

Ξεκαθαρίζω πως για εμάς, ως Δημοκρατικό Κόμμα, η ευθύνη για την μη-λύση του Κυπριακού βαραίνει αποκλειστικώς την Τουρκία και μόνο την Τουρκία. Εμείς, σε αντίθεση με το τι πίστευε και έλεγε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης όταν πολεμούσε τον Τάσσο Παπαδόπουλο, δεν θεωρούμε ότι ευθύνεται η Ελληνοκυπριακή κοινότητα για τη μη-λύση του Κυπριακού. Ούτε αναπαράγουμε τον μύθο που πρώτος ο Πρόεδρος Αναστασιάδης εισήγαγε στον δημόσιο διάλογο ότι, τάχατες, «φταίνε οι Ελληνοκύπριοι και ο Τάσσος για τη μη-λύση», όπως διακήρυττε με πάθος το 2004.

Όμως, ενώ την ευθύνη για την μη-λύση του Κυπριακού την φέρει η Τουρκία, την ευθύνη για το άκρως επικίνδυνο σημείο στο οποίο βρίσκεται εγκλωβισμένη η Ελληνοκυπριακή κοινότητα, την φέρει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και οι υποστηρικτές της επικίνδυνης πολιτικής που μας οδήγησαν σε αυτό το σημείο.

Ακόμη χειρότερα, ο ίδιος ο Πρόεδρος Αναστασιάδης φέρει βαρύτατες ευθύνες γιατί έχει δημιουργήσει την εντύπωση πως η πλευρά μας είναι έτοιμη να συζητήσει άλλες μορφές λύσης, «νέες ιδέες» και λύση δυο κρατών και συνομοσπονδίας.

Ως Δημοκρατικό Κόμμα προειδοποιούμε και σήμερα. Δεν πρέπει να αλλάξει η βάση των διαπραγματεύσεων. Πρέπει να εμείνουμε στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και τις ομόφωνες αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου. Σε ότι αφορά την τακτική μας, θα πρέπει να γνωρίζει ο κόσμος πως αν συνεχίσουμε με το απλοϊκό σύνθημα «να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε»,
Τότε πολύ απλά,

• θα κλειδωθούν όλες οι επικίνδυνες υποχωρήσεις Αναστασιάδη στις εσωτερικές πτυχές του κυπριακού (περιουσιακό, έποικοι, τούρκοι υπήκοοι κτλ)
• η Τουρκία θα επιμένει στη λύση των δυο κρατών
• και η δική μας αδύναμη πλευρά θα πιέζεται,
• την ώρα που η Τουρκία αλωνίζει στην ΑΟΖ μας,
• την ώρα που η Τουρκία λεηλατεί και εποικίζει την περίκλειστη, κατεχόμενη Αμμόχωστο,
• την ώρα που η Τουρκία εμφανίζεται πιο επιθετική από ποτέ,

να δεχτεί τον «τετραγωνισμό του κύκλου». Να δεχτεί με άλλα λόγια την αλλαγή της βάσης λύσης του κυπριακού σε λύση συνομοσπονδίας. Ή να συναινέσει δια της σιωπής της, στην αλλαγή της βάσης των διαπραγματεύσεων – να συζητάμε δηλαδή για συνομοσπονδία, αλλά να μην το λέμε… Και φυσικά η δική μας αδύναμη πλευρά θα πιέζεται για να δεχτούμε κάποιας μορφής παραμονή του τουρκικού στρατού στο διηνεκές και κάποιας μορφής εγγυήσεις που απλά θα αλλάξουν όνομα.  Όπως προνοούσε το σχέδιο Ανάν και όπως επανέλαβε για ακόμη μια φορά στο Κ. Μοντανά η Τουρκία. Με μαθηματική ακρίβεια η κατάληξη αν συνεχίσουμε την ίδια πολιτική, θα είναι η διχοτόμηση. Δεν είναι τυχαίο το ότι μόλις προχθές είχαμε μία νέα παταγώδη αποτυχία στο ευρωπαϊκό συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ. – καμία κύρωση κατά της Τουρκίας. Δυστυχώς, η απουσία στρατηγικής, η ανυπαρξία διεκδίκησης, η πασιφανής αναξιοπιστία και η μανία για επικοινωνιακούς – και μόνον επικοινωνιακούς – χειρισμούς στο κυπριακό, κατέστησαν την Κυπριακή Δημοκρατία ανήμπορη να διεκδικήσει αποτελεσματικά κυρώσεις κατά της Τουρκίας.

Η πολιτική των κυρώσεων είναι σωστή.  Η εφαρμογή της είναι που πάσχει.

Ποτέ δεν διεκδίκησαν ουσιαστικά. Ποτέ δεν πίεσαν πραγματικά για κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας. Όταν τους δόθηκε η ευκαιρία το veto, δεν την αξιοποιήσαν. Σήμερα θερίζουμε ότι σπείραμε. Το χειρότερο όμως, είναι ότι κάποιοι προσπαθούν να πείσουν την κυπριακή κοινωνία ότι είναι η Ευρώπη αδύναμη και ανήμπορη μπροστά στην Τουρκία, για να μην φανεί ότι είναι η ίδια η κυβέρνηση ανήμπορη και αποτυχημένη εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Εμείς, ως Δημοκρατικό Κόμμα, πιστεύουμε στην δύναμη και δυνατότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως χρειάζεται διεκδίκηση, επιμονή, συνέπεια, μεθοδικότητα και συνεχής δράση και όχι σπασμωδικές, επικοινωνιακές κινήσεις περιβεβλημένες με αντιφατικές δηλώσεις και αναξιόπιστες διακηρύξεις. Εμείς, ως Δημοκρατικό Κόμμα, πιστεύουμε ότι υπάρχει η δυνατότητα διεκδίκησης και επίτευξης πολιτικού, διπλωματικού και οικονομικού κόστους στην Τουρκία, με ένα και μόνο στόχο: να αλλάξει στάση στο Κυπριακό.

Διότι, κυρίες και κύριοι συνάδερφοι, για να υπάρξει λύση στο Κυπριακό, με βάση τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και των συμφωνιών υψηλού επιπέδου, όπως θέλουμε όλοι, τότε θα πρέπει η Τουρκία να κάνει πολλές και συγκεκριμένες υποχωρήσεις. Χωρίς αυτές, λύση σωστή και βιώσιμη δεν πρόκειται να βρεθεί και κάθε άλλη προσπάθεια κλεισίματος του Κυπριακού, ή επιβολής διχοτομικών σχεδίων τύπου Ανάν, ή «λύσης δύο κρατών», θα απορριφθούν ξανά από τον κυπριακό ελληνισμό. Αλλοίμονο εάν μετά από 47 χρόνια αυτή θα είναι η μοίρα του Κυπριακού ελληνισμού. Γι’ αυτό το λόγο, καλούμε για ακόμα μια φορά τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να εγκαταλείψει την αποτυχημένη πολιτική που ακολουθεί και που μας οδηγεί στα τάρταρα της διχοτόμησης μέσω μιας λεγόμενης «λύσης δύο κρατών», ή «λύσης συνομοσπονδίας». Τον καλούμε να εισακούσει τις εκκλήσεις μας για συλλογική και συνολική εφαρμογή μιας Νέας Στρατηγικής. Στρατηγικής ενίσχυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στρατηγική διεκδίκησης λύσης του Κυπριακού στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Το Δημοκρατικό Κόμμα και η συντριπτική πλειοψηφία του Κυπριακού Ελληνισμού δεν θα επιτρέψουμε το κυπριακό να εκτροχιαστεί σε λύση δυο κρατών και διχοτόμησης.  Δεν θα επιτρέψουμε τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Θα συνεχίσουμε τον αγώνα για τη δικαίωση του λαού μας, όσα χρόνια και εάν περάσουν, μέχρι την ημέρα της απελευθέρωσης, της επανένωσης και της ειρήνης.

Καλές γιορτές σε όλες και όλους.

Στέφανος Στεφάνου ΑΚΕΛ-ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΝΕΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Η απόφαση του ΑΚΕΛ για καταψήφιση και αυτού του προϋπολογισμού έχει ήδη ανακοινωθεί.

Αυτό που εγώ θα κάνω σήμερα είναι να εκθέσω το πολιτικό μας σκεπτικό. Τους λόγους δηλαδή, που το Κόμμα μας επιλέγει να βρίσκεται σταθερά και απαρέγκλιτα απέναντι από τις κυβερνητικές επιλογές.

Θέλω να αξιοποιήσω τη δυνατότητα που μου δίνεται, για να απευθυνθώ όχι μόνο στην Ολομέλεια αλλά και στους εντολοδόχους μας. Στους πολίτες που μας ακούν και έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν τι είναι αυτό που καθορίζει τον κομματικό μας βηματισμό και προς ποιαν κατεύθυνση πορευόμαστε.

Με την κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ μάς χωρίζει ένα βαθύ χάσμα, τόσο ως προς την φιλοσοφία διακυβέρνησης όσο και ως προς τις εφαρμοσμένες πολιτικές. Επιπρόσθετα, κάθετα διαφωνούμε μαζί της με το ύφος της διακυβέρνησής της, το οποίο χαρακτηρίζεται από αλαζονεία και ετσιθελισμό.

Αυτή τη διάσταση θα αναδείξουμε σε σχέση με τους βασικούς πυλώνες πολιτικής στους οποίους ακουμπά η ζωή και η καθημερινότητά μας.

Το 2021 ήταν μια δύσκολη χρονιά που μας έκανε σοφότερους. Και δεν αναφέρομαι μόνο στην πανδημία η οποία συνεχίζει να δημιουργεί έναν ασφυκτικό κλοιό γύρω μας. Το 2021 ήταν μια δύσκολη χρονιά, γιατί αναδείχθηκε σε όλο του το μεγαλείο το τεράστιο ηθικό έλλειμα που αφήνει ανεξίτηλο το στίγμα του στη διακυβέρνηση Νίκου Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ.

Διαπλοκή – Διαφθορά – Σύγκρουση Συμφέροντος.

Σε αυτό το τρίπτυχο αναφέρομαι, το οποίο όχι μόνο εκθέτει τη χώρα μας διεθνώς, αλλά απαξιώνει ακόμα περισσότερο την πολιτική στη συνείδηση των Κυπρίων πολιτών αναπαράγοντας το στερεότυπο «όλοι είναι ίδιοι».

Το ΑΚΕΛ αντιδρώντας σε αυτή την ισοπέδωση στέκεται με σθένος απέναντι στην κυβέρνηση ασκώντας αυστηρή  κριτική. Στάση που οι κυβερνώντες επιμένουν ν’ αποκαλούν «στείρα αντιπολίτευση», αναγκάζοντάς μας να τους υπενθυμίσουμε το αυτονόητο: ο θεσμικός μας ρόλος είναι να ελέγχουμε την εκτελεστική εξουσία. Επίμονα και καθημερινά, ως ασφαλιστική δικλείδα για την εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ειδικά έχοντας απέναντί μας αυτή την κυβέρνηση η οποία σε θεσμικό επίπεδο έχει τραβήξει την Κύπρο πολλά χρόνια πίσω. Έχει τραυματίσει σε μεγάλο βαθμό το κράτος δικαίου.

Επί των ημερών αυτής της κυβέρνησης οι σχέσεις μεταξύ εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας έχουν υποβαθμιστεί εξαιτίας βασικά της συμπεριφοράς της κυβέρνησης. Το παράδειγμα της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι ενδεικτικό του τι συμβαίνει. Επειδή προφανώς δεν συμφωνεί με την εξέλιξη της συζήτησης στη Βουλή για τη μεταρρύθμιση του θεσμού, η κυβερνητική παράταξη δεν δίστασε να θέσει σε κίνδυνο την προσπάθεια για διακομματική συναίνεση και να λήξει επιτέλους μια εκκρεμότητα πολλών χρόνων.

Με πολιτικά πυροτεχνήματα και ξαναζεσταμένες ιδέες, όπως αυτή των πέντε δήμων, ο ΔΗΣΥ υπονομεύει τη μεταρρύθμιση υπενθυμίζοντάς μας τον  κακό του εαυτό, όταν έθετε εμπόδια στην υλοποίηση του ΓεΣΥ.

Το ΑΚΕΛ και τώρα, όπως ακριβώς κάναμε και τότε, θα συνεχίσει να λειτουργεί ως ανάχωμα κι ας γινόμαστε δυσάρεστοι στους κυβερνώντες. Αυτός είναι ο ρόλος μας ως αντιπολίτευση και αυτό τον ρόλο θα υπερασπιστούμε με συνέπεια.

Το ΑΚΕΛ, με μια ιστορία που συμπληρώνει σχεδόν ένα αιώνα ζωής, ποτέ δεν λειτούργησε ως κόμμα διαμαρτυρίας. Πάντοτε αναλαμβάνουμε την ευθύνη μας και  δεν αποφεύγουμε τα δύσκολα. Δεν καταφεύγουμε στη βολική σιωπή της πολιτικής ουδετερότητας, αλλά παίρνουμε θέση και τη διατυπώνουμε ακόμα κι αν δεν είναι δημοφιλής στην κοινωνία. Είμαστε υπεύθυνοι και ειλικρινείς.

Ένα ακόμα παράδειγμα, βγαλμένο από την τρέχουσα επικαιρότητα, είναι επίσης χαρακτηριστικό για το πώς συμπεριφέρεται η κυβέρνηση. Αναφέρομαι στο Κέντρο Υποδοχής Μεταναστών και Αιτητών Ασύλου «Πουρνάρα» και στις τραγικές συνθήκες που επικρατούν εκεί.

2,500 άνθρωποι στοιβάχτηκαν σε ένα Κέντρο που σχεδιάστηκε και χρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ για να φιλοξενεί 600. Ως αποτέλεσμα αυτής της απαράδεκτης κατάστασης είναι να ξεχειλίσει η ανθρώπινη δυστυχία στα γύρω χωράφια, με τους μετανάστες να υποφέρουν, τους κατοίκους της περιοχής να διαμαρτύρονται και την κυβέρνηση να παρακολουθεί αμήχανη το αποτέλεσμα της ανικανότητάς της να διαχειριστεί το πρόβλημα. Και την ίδια ώρα, να προσπαθεί να φορτώσει σε όλους τους άλλους τα προβλήματα που η ίδια προκαλεί με την ανικανότητα και την ανευθυνότητά της.

Το βολικό για εμάς θα ήταν να σιωπήσουμε και αγκιστρωμένοι στην πολιτική ουδετερότητα να κλείσουμε τα μάτια σε μια ανθρώπινη τραγωδία που μας προσβάλλει ως κράτος και ως πολίτες. Δεν το κάνουμε όμως γιατί -θα το επαναλάβω- ο ρόλος μας είναι να λειτουργούμε ως η φωνή των πολιτών, αλλά και ως η δύναμη που απαιτεί δικαιοσύνη και ανθρωποκεντρικές πολιτικές.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Για σχεδόν δύο χρόνια ζούμε κάτω από τη βαριά σκιά της πανδημίας. Υπό αυτές τις συνθήκες που διαμόρφωσε ο COVID-19, η διαφύλαξη της ζωής αποτελεί την πρώτη και μέγιστη προτεραιότητα.

Ως ΑΚΕΛ επενδύουμε τις ελπίδες για έξοδο από την εφιαλτική κατάσταση, στην επιστήμη. Το πρόγραμμα εμβολιασμών είναι μονόδρομος για να προστατευτούμε από αυτή την ασύμμετρη απειλή. Όταν πεθαίνουν άνθρωποι καθημερινά, δεν έχουμε το δικαίωμα να κρυβόμαστε πίσω από μισόλογα. Γι’ αυτό κρίνουμε τα κυβερνητικά μέτρα με υπευθυνότητα και με μοναδικό γνώμονα την προστασία των συνανθρώπων μας.

Δεν θα σχολιάσω από αυτό εδώ το βήμα τους κυβερνητικούς χειρισμούς αν και οι παλινωδίες, οι αντιφάσεις, οι αστοχίες και οι προχειρότητες είναι τέτοιες που συχνά προκαλούν. Θεωρούμε καθήκον μας να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα, από την οποία το ΑΚΕΛ ξεχωρίζει το μείζον ζήτημα που ανάδειξε αυτή η πρωτοφανής κρίση: το ρόλο των δημόσιων νοσηλευτηρίων.

Όλοι όσοι υποβάθμιζαν την αξία του δημοσίου ως στυλοβάτη του τομέα της υγείας, μετά από αυτή την τρομακτική εμπειρία των τελευταίων δύο χρόνων, θα πρέπει να κάνουν δεύτερες σκέψεις. Σε ό,τι δε αφορά στο έμψυχο δυναμικό, τους γιατρούς, τους νοσηλευτές, το παραϊατρικό προσωπικό αισθάνομαι την ανάγκη να εκφράσω για ακόμα μια φορά ένα μεγάλο και από καρδιάς ευχαριστώ για το έργο τους.

Ευτυχώς, που τα «γιατρούθκια» και τα «νοσοκομούθκια», όπως τους αποκαλούσε το κυβερνητικό στρατόπεδο, δεν άκουσαν τον ηγέτη της κυβερνητικής παράταξης να «πάνε να εργαστούν αλλού αν δεν τους αρέσκει» και στέκονται μπροστάρηδες στον πόλεμο κατά της πανδημίας. Τα δημόσια νοσηλευτήρια δε, παρότι αφέθηκαν από την κυβέρνηση να φθίνουν, σήκωσαν -και σηκώνουν ακόμα- το κυρίως βάρος της τιτάνιας προσπάθειας ενάντια στην πανδημία.

Την ίδια ώρα που η πανδημία έβγαζε στην επιφάνεια τον καλύτερό μας εαυτό -μέσα από την ανιδιοτελή προσφορά των επαγγελματιών υγείας και όχι μόνο- και μέσα στη δίνη της υγειονομικής κρίσης, ένα βαρύ σύννεφο έπεσε πάνω από  τη χώρα μας. Πρόκειται για το σύννεφο των καθεστωτικών πρακτικών που βαραίνουν την κυβέρνηση του ΔΗΣΥ. Πρακτικές που έσυραν τη χώρα μας χρόνια πίσω, σε εποχές που ελπίζαμε ότι είχαν παρέλθει οριστικά.  

• Πώς αλήθεια  να χαρακτηρίσουμε την κατάσταση που προκαλεί μια κυβέρνηση η οποία σκίζει σελίδες από τα σχολικά βιβλία επειδή απλά διαφωνεί με αυτά που γράφουν;
• Πώς αλλιώς να χαρακτηρίσουμε τη δίωξη ενός καθηγητή τέχνης για τις δημιουργίες του και μάλιστα εκτός ωρών εργασίας;
• Πώς αλλιώς να χαρακτηρίσουμε το γεγονός ότι η Αστυνομία μπούκαρε σε ένα σπίτι, κατάσχεσε ένα υπολογιστή μετά από καταγγελία της Υπουργού Δικαιοσύνης γιατί εντόπισε στο διαδίκτυο ένα λογαριασμό που τη σατίριζε;

Τι άλλο να πρωτοθυμηθούμε;

Το γεγονός ότι ο ίδιος ο Πρόεδρος δήλωνε ανερυθρίαστα ότι για το μέγα σκάνδαλο των διαβατηρίων αν ήθελε θα μπορούσε «να  παρέμβει στις ανακριτικές αρχές για να παρουσιάσουν φάκελο, ο οποίος δεν θα δικαιολογούσε τη δίωξη από πλευράς Γενικού Εισαγγελέα», αλλά μάς έκανε τη χάρη να μην παρέμβει;

Το γεγονός ότι ξένοι δημοσιογράφοι, στο κατώφλι Ευρωπαϊκής Συνόδου, περίμεναν μέσα στη βροχή τον Πρόεδρο  για να τον ρωτήσουν για την εμπλοκή του στα Pandora  Papers; Πάλι καλά βέβαια που ο Πρόεδρος δεν έκλεισε και σ’ αυτούς …ραντεβού με τον διάβολο, όπως έκανε με συμπατριώτες μας δημοσιογράφους, γιατί τόλμησαν να τον ρωτήσουν κάτι δυσάρεστο. Οι κυβερνώντες δεν αντέχουν τα δυσάρεστα και τα επικριτικά δημοσιεύματα, γι’ αυτό και επιστράτευσαν μια στρατιά από συμβούλους στο προεδρικό για να τα ελέγχουν, τους οποίους φυσικά αδροπληρώνει ο φορολογούμενος πολίτης.

Το γεγονός ότι το BBC πρόβαλε ντοκιμαντέρ για την Κύπρο με τον απαξιωτικό τίτλο «The offshore president»;  

Ή το ανεκδιήγητο επιχείρημα του Προέδρου, για τα περί εμπλοκής του οικογενειακού του περίγυρου στο σκάνδαλο των πολιτογραφήσεων, λέγοντας επί λέξει: «Μα τι θέλετε; Επειδή είναι παιδιά μου να μείνουν άνεργοι;».

Θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε και άλλα παραδείγματα όμως εδώ θα βάλω μια άνω τελεία.

Επί των ημερών του Νίκου Αναστασιάδη και του ΔΗΣΥ οι παθογένειες του πολιτικού συστήματος έχουν πληθύνει, έχουν πολλαπλασιαστεί, με τις περισσότερες μάλιστα να έχουν ονοματεπώνυμο που βγαίνει από το Προεδρικό και την Πινδάρου. Και μόνο από το κεφάλαιο «άριστοι των αρίστων» θα μπορούσαμε να αντλήσουμε εξαιρετικά διδακτικά παραδείγματα.

Θα αρκεστώ στην υπενθύμιση της θλιβερής περίπτωσης του τέως επιτρόπου εθελοντισμού, του Γιάννη Γιαννάκη, για να υπογραμμίσω ότι αυτή η κυβερνητική νοοτροπία που αναπαράγει και απογειώνει την αναξιοκρατία μάς προκαλεί. Κατά τον ίδιο τρόπο που προκαλεί το βόλεμα των ημετέρων στο προεδρικό, γεγονός που και πάλι είχε την τιμητική του στα πρωτοσέλιδα.

Το ηθικό έλλειμα της διακυβέρνησης του ΔΗΣΥ αποτελεί βασικό άξονα στην αντιπολιτευτική μας στάση. Κι αυτό όχι τυχαία. Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί σε μια χώρα είναι η εξουσία να μην έχει ηθικές αναστολές. Κι αυτό ακριβώς συμβαίνει στη χώρα μας.

Οι ενστάσεις μας όμως δεν εξαντλούνται στα θέματα που απαρίθμησα προηγουμένως, όσο σοβαρά κι αν είναι αυτά.

Ως κόμμα της Αριστεράς ιεραρχούμε ψηλά στις προτεραιότητές μας το κοινωνικό κράτος πρόνοιας. Και σε αυτό το θέμα η απόκλισή μας από τις κυβερνητικές επιλογές είναι τεράστια. Είναι προφανές ότι έχουμε διαφορετική φιλοσοφία καθώς στη δική μας αντίληψη το κράτος οφείλει να είναι αρωγός και συμπαραστάτης πρωτίστως των οικονομικά ασθενέστερων, πράγμα που σήμερα δεν συμβαίνει.

Ας αναρωτηθούν, όσοι διαθέτουν κοινωνικές ευαισθησίες:

• Ποιου είναι η ευθύνη που οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας δεν μπορούν να προσφέρουν πραγματική στήριξη σε όσους την έχουν ανάγκη;
• Ποιος έχει την ευθύνη για το τσουβάλιασμα σε στέγες ηλικιωμένων, ανήλικων παιδιών, ασυνόδευτων μεταναστών, ψυχικά ασθενών;
• Αυτή είναι η έννοια της κοινωνικής προστασίας που η κυβέρνηση υπηρετεί;

Για τα ζητήματα της κοινωνικής πολιτικής και κοινωνικής ευημερίας συχνά παρουσιάζονται αριθμοί και στατιστικές. Εγώ δεν θα μπω σ’ αυτή τη λογική παρότι έχουν και οι αριθμοί τη σημασία τους. Δεν θα το κάνω, γιατί πίσω από τους αριθμούς υπάρχουν άνθρωποι, που έχουμε ευθύνη ως πολιτεία να τους φροντίσουμε. Και η πρώτιστη ευθύνη βρίσκεται στην κυβέρνηση, στην όποια κυβέρνηση. Δεν μπορώ, λοιπόν, να κάνω συζήτηση περί  success story, για το οποίο επαίρεται η κυβέρνηση, όταν ένας στους τέσσερις συμπολίτες μας βρίσκεται κάτω ή στο όριο της φτώχειας. Μιλάμε για σχεδόν 200 χιλιάδες  άτομα!

Δεν μπορώ να προσθαφαιρώ αριθμούς, όταν χιλιάδες νοικοκυριά αγωνίζονται να βγάλουν τον μήνα και είναι βυθισμένοι στο άγχος και την οικονομική ανασφάλεια.  

Είναι βολικό να καμωνόμαστε ότι δεν τους βλέπουμε και δεν τους ακούμε. Είναι βολικό να γυρίζουμε το κεφάλι αλλού και με επικοινωνιακές τακτικές να αποκρύβουμε το γεγονός. Ως ΑΚΕΛ όμως θεωρούμε υποχρέωση όλους αυτούς τους ταλαιπωρημένους συνανθρώπους μας να τους δώσουμε φωνή ώστε μέσα σε αυτή την αίθουσα, στο ναό της δημοκρατίας, επιτέλους να ακουστούν.

• Διακόσιες χιλιάδες άνθρωποι στο όριο της φτώχιας! Ας κρατήσουμε αυτό τον αριθμό.

Γιατί με την  κρίση της πανδημίας από τη μια και την ακρίβεια από την άλλη, ο κίνδυνος για φτωχοποίηση μεγαλύτερου ποσοστού του πληθυσμού είναι κάτι περισσότερο από ορατός.

Αυτός ο κίνδυνος γίνεται ακόμα πιο μεγάλος γιατί η κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης του ΔΗΣΥ εξαντλείται στο  Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα το οποίο αδυνατεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα πολλαπλά προβλήματα που υπάρχουν.

Το ΕΕΕ διαμορφώθηκε με τη λογική του περιορισμού των δικαιούχων αντί της παροχής βοήθειας σε αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη. Το ΕΕΕ αδυνατεί να καταστεί ένα πραγματικό δίκτυ προστασίας των οικονομικά ασθενέστερων. Απλά μοιράζει τη φτώχεια σε περισσότερους.

Αν προσθέσουμε και τις διοικητικές δυσκολίες στην εφαρμογή του, οι οποίες μέχρι σήμερα δεν έχουν ξεπεραστεί, το ΕΕΕ δεν έχει πετύχει τον σκοπό του.

Κατά καιρούς έχουμε καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για την ουσιαστική βελτίωση του θεσμού. Βελτίωση επιβάλλεται να υπάρξει στα κριτήρια των δικαιούχων, αλλά και στο ύψος των επιδομάτων. Εάν τα 480 ευρώ ήταν υποφερτά το 2014 για ένα άτομο, σήμερα είναι απελπιστικά λίγα και ανεπαρκή. Είναι επιβεβλημένη η αναθεώρηση του καλαθιού των βασικών αναγκών καθώς και η αναπροσαρμογή όλων των επιδομάτων στα σημερινά πραγματικά δεδομένα.

• Η θέση μας είναι ξεκάθαρη: χρειάζεται επανασχεδιασμός της κοινωνικής πολιτικής για τη δημιουργία ενός πραγματικά σύγχρονου κράτους πρόνοιας που θα στηρίζει αποτελεσματικά τους πολίτες.

Η Κύπρος χρειάζεται πολιτικές που να καταπολεμούν την οικονομική και κοινωνική ανισότητα και να διοχετεύουν επαρκείς πόρους στους χαμηλόμισθους και στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. 

Πολλή συζήτηση έγινε για την αναδιοργάνωση και τον εκσυγχρονισμό των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας. Έπειτα από μεγάλη αναμονή και συνεχείς εξαγγελίες που αποδεικνύονταν άνευ περιεχομένου, πριν από 2 χρόνια η κυβέρνηση δημοσιοποίησε τελικά το σχέδιο αναδιάρθρωσής τους. Έχουμε έντονες αμφιβολίες ότι η αναδιάρθρωση θα οδηγήσει σε βελτίωση του συστήματος. Κι αυτό γιατί διέπεται από φιλοσοφία περιορισμού του ρόλου των δημόσιων υπηρεσιών μόνο σε επιτελικό επίπεδο και αναθέτει τον κρίσιμο ρόλο της παρέμβασης και της εφαρμογής κοινωνικών προγραμμάτων στον ιδιωτικό τομέα και στην αγορά υπηρεσιών. Μ’ αυτή τη φιλοσοφία η εφαρμογή της κοινωνικής πολιτικής τίθεται κάτω από την προϋπόθεση της οικονομικής βιωσιμότητας και του κέρδους, γεγονός που θα προκαλέσει υποβάθμιση της ποιότητας της παρεχόμενης υπηρεσίας.

Η υποβάθμιση του κοινωνικού κράτους, οι στρεβλώσεις και οι αδυναμίες στο ΕΕΕ, η έλλειψη δομών παιδικής προστασίας, η απουσία δομών για τη φροντίδα ενήλικων παιδιών με αναπηρία, η απουσία αποτελεσματικής και ολοκληρωμένης  στεγαστικής πολιτικής και πολλά άλλα, οδηγούν σε απόγνωση τους χιλιάδες οικονομικά ευάλωτους συμπολίτες μας.

Συναδέλφισσες, συνάδελφοι,

Κάθε κράτος έχει ανάγκη από μια οικονομία ισχυρή και βιώσιμη, η οποία να έχει τη δυνατότητα να στηρίξει ένα αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος. Να μπορεί να φέρει πρόοδο στη χώρα και να προσφέρει ευημερία στους πολίτες.

Η κυβέρνηση εστιάζει στον ρυθμό ανάπτυξης ώστε να δώσει τα εύσημα στον εαυτό της για την οικονομική πολιτική που εφαρμόζει. Κάτω όμως από το χαλί του ρυθμού ανάπτυξης η κυβέρνηση κρύβει τις παθογένειες, τις στρεβλώσεις και την έλλειψη προοπτικής της κυπριακής οικονομίας.

Είναι πεποίθησή μας ότι το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας μας βρίσκεται σε τέλμα. Έχει εξαντλήσει τα περιθώριά του και επειγόντως χρειάζεται ένα νέο μοντέλο που θα ανοίξει νέους ορίζοντες.

Η πανδημία έφερε στο προσκήνιο, με ακόμα πιο έντονο τρόπο, την ανάγκη να υπάρξει επανασχεδιασμός του αναπτυξιακού μοντέλου. Παρόλο που και γι’ αυτό υπήρξαν πολλές εξαγγελίες, στην πράξη ελάχιστα έχουν γίνει.

Η κυβέρνηση βολεύτηκε με τη βιομηχανία των «χρυσών διαβατηρίων», προκαλώντας όμως σοβαρές ανισορροπίες και προβλήματα στην αγορά που σήμερα καλείται να διαχειριστεί εξαιτίας της άρον άρον κατάργησης του προγράμματος.

• Η περιβόητη στρατηγική για τον τουρισμό παραμένει κλειδωμένη στα συρτάρια.
• Ο πρωτογενής και δευτερογενής τομέας έχουν αφεθεί να λειτουργούν χωρίς πλάνο και στρατηγική.
• Στον τομέα της υγείας και της παιδείας η κυβέρνηση επιδίδεται σε ένα αγώνα υποβάθμισης των δημόσιων υποδομών, θεωρώντας προφανώς ότι με αυτό τον τρόπο θα αυξηθούν οι ευκαιρίες για τον ιδιωτικό τομέα.

Μιλώντας για τον τομέα της υγείας, είναι φανερό ότι το ΓΕΣΥ, που αποτελεί μια μεγάλη κατάκτηση για τον λαό μας για την οποία το ΑΚΕΛ διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο, χρειάζεται βελτιώσεις, διορθώσεις και αντιμετώπιση των στρεβλώσεων χωρίς φυσικά να αλλάξουμε τη φιλοσοφία, την αρχιτεκτονική και τον χαρακτήρα του. Πρώτα απ’ όλα επιβάλλεται η ουσιαστική στήριξη των δημόσιων νοσηλευτηρίων, τα οποία στη δική μας αντίληψη αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του συστήματος.

Στον δε τομέα της έρευνας και καινοτομίας, παρά τις βελτιώσεις που έγιναν, η Κύπρος συνεχίζει να παραμένει ουραγός στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ακόμα και πριν από την πανδημία η κυπριακή οικονομία είχε ν’ αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις, τις οποίες η κυβέρνηση του ΔΗΣΥ όχι μόνο δεν έχει αντιμετωπίσει αλλά δεν έχει εγκύψει σοβαρά σ’ αυτές.

Για σκοπούς οικονομίας του χρόνου συνοπτικά θα αναφέρω μόνο μερικά παραδείγματα:

• Η κυβέρνηση του ΔΗΣΥ δεν έχει δώσει ουσιαστικές λύσεις για ν’ αντιμετωπίσει τις εισοδηματικές και κοινωνικές ανισότητες. Είναι αρκούντως ενδεικτικό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια το μερίδιο των μισθών στο ΑΕΠ έχει μειωθεί σε αντίθεση με τα κέρδη που το μερίδιό τους έχει αυξηθεί.
• Παραμένει επιτήδεια ουδέτερη σε σχέση με αιτήματα των εργαζομένων, όπως η νομοθετική κατοχύρωση των συλλογικών συμβάσεων και ο καθορισμός μηχανισμού για τη διαμόρφωση ελάχιστων όρων απασχόλησης μεταξύ των οποίων και ο κατώτατος μισθός.
• Έχει στείλει στις ελληνικές καλένδες το δικαιολογημένο αίτημα της κατάργησης του 12% πέναλτι για σύνταξη στα 63.
• Επιπρόσθετα, δεν δείχνει διατεθειμένη να συζητήσει την πλήρη επαναφορά της ΑΤΑ στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να αποκατασταθεί η αγοραστική δύναμη των μισθών των εργαζομένων ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες αυξανόμενης ακρίβειας.

Λειτουργεί στην ουσία παρελκυστικά για να ροκανίσει το χρόνο που τις έχει απομείνει στην εξουσία. Το πρόβλημα όμως είναι ότι  ο λαός τελικά πληρώνει την αδυναμία, την ανικανότητα και την απροθυμία της να δώσει λύσεις υπέρ της κοινωνίας. Ενδιαφέρεται πρωτίστως να εξυπηρετήσει τα μεγάλα συμφέροντα των λίγων και προνομιούχων.

Ενδεικτικό αυτής της πολιτικής συμπεριφοράς είναι το γεγονός ότι κάθε φορά που οι τράπεζες απαιτούν νέες νομοθεσίες για να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους, η κυβέρνηση και ο ΔΗΣΥ τρέχουν με τη μορφή του κατεπείγοντος να τα εγκρίνουν στη Βουλή. Όταν πρόκειται για τους πολίτες η κυβέρνηση όχι μόνο βραδυπορεί, αλλά αν τύχει και τελικά εγκριθεί κάτι υπέρ της κοινωνίας ο πρόεδρος το αναπέμπει στη Βουλή ή το αναφέρει στο Ανώτατο. Όπως έκανε και τώρα με τη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στον ηλεκτρισμό την οποία ψήφισαν όλα τα κόμματα πλην του ΔΗΣΥ που την καταψήφισε.

Η κυβέρνηση μεθόδευσε τη χρεοκοπία, το κλείσιμο και το ξεπούλημα του Συνεργατισμού αφήνοντάς μας στο έλεος του ολιγοπωλίου δύο μεγάλων τραπεζών, οι οποίες ανήκουν σε ξένους.

• Αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την οικονομία του τόπου.

Η κυβέρνηση με τις πολιτικές της έχει δημιουργήσει κι άλλα επικίνδυνα φαινόμενα για τη χώρα και για την εθνική μας ασφάλεια. Παρέδωσε το μοναδικό εμπορικό λιμάνι της χώρας σε ιδιωτικά συμφέροντα με το επιχείρημα ότι θα καταστήσει την Κύπρο περιφερειακό κέντρο. Εταιρείες έφυγαν από τη χώρα μας, οι χρεώσεις αυξήθηκαν, τα προβλήματα πολλαπλασιάστηκαν.

Μεθόδευσε το κλείσιμο της Επιτροπής σιτηρών και παρ’ ολίγο η Κύπρος να ξεμείνει από σιτηρά αφού δεν είχε στρατηγικά αποθέματα ως όφειλε δια νόμου η κυβέρνηση να διατηρεί.

Η κυβέρνηση μεθόδευσε το κλείσιμο του εθνικού αερομεταφορέα. Ένα νησιωτικό και ημικατεχόμενο κράτος, απομονωμένο στην Α. Μεσόγειο όπως είναι η Κύπρος δεν έχει αερομεταφορέα. Τα εισιτήρια δεν έχουν γίνει πιο φτηνά, όπως προπαγάνδιζε η κυβέρνηση, και η ταλαιπωρία για να ταξιδέψει κάποιος κάπου έγινε μεγαλύτερη.

Ευτυχώς, η αντίδραση η δική μας μαζί με  άλλα κόμματα, απέτρεψε το ξεπούλημα της CYTA, για την οποία ο κ. Αβέρωφ Νεοφύτου προέβλεπε το 2010 ότι σε συνθήκες ανταγωνισμού έχει μόνο πέντε χρόνια ζωής. Έντεκα χρόνια από τότε η CYTA καταγράφει κέρδη ρεκόρ, τα οποία θα κατέληγαν στη τσέπη ιδιωτών και όχι προς όφελος του δημοσίου.

Συναδέλφισσες, συνάδελφοι,

Η κυβέρνηση πλείστες τόσες φορές στα χρόνια της διακυβέρνησής της έχει πείσει ότι δεν έχει όραμα για το αύριο. Αρκείται στη διαχείριση τού σήμερα προωθώντας το πρόσκαιρο κέρδος, την αρπαχτή και το βόλεμα των ημετέρων.

Για να καλύψει την έλλειψη οράματος και συγκροτημένης οικονομικής πολιτικής η κυβέρνηση κάθε χρόνο παρουσιάζει πολυδιαφημισμένα  σχέδια και δεσμεύεται για διάφορα τα οποία συνήθως μένουν στα χαρτιά. Η εμπειρία έχει δείξει ότι στην υλοποίηση των δεσμεύσεων της η κυβέρνηση Αναστασιάδη δεν έχει το καλύτερο όνομα εξού και επί των ημερών της το ρήμα «δεσμεύομαι» έγινε το πιο σύντομο ανέκδοτο.

Μιλώντας για εξαγγελίες και δεσμεύσεις αναπόφευκτα ερχόμαστε στο θέμα της υλοποίησης του αναπτυξιακού προϋπολογισμού του κράτους. Και σ’ αυτό τον τομέα η κυβέρνηση λαμβάνει πολύ χαμηλό βαθμό, τον χαμηλότερο απ’ όλες τις κυβερνήσεις. Το ποσοστό υλοποίησης συνήθως κυμαίνεται γύρω στο 65% γεγονός που σημαίνει ότι κάθε χρόνο ένα στα τρία έργα που εξαγγέλλει η κυβέρνηση δεν υλοποιείται. Και κάθε χρόνο η κυβέρνηση τα επανεξαγγέλλει εμπαίζοντας τους πολίτες.

Είναι αδήριτη ανάγκη να δημιουργήσουμε μια οικονομία κτισμένη σε στέρεες βάσεις, προσανατολισμένη προς μια βιώσιμη, ισορροπημένη και με κοινωνικό πρόσημο ανάπτυξη.

Επανεξετάζοντας το αναπτυξιακό μας μοντέλο, πρέπει να στηρίξουμε τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, οι οποίοι έχουν αφεθεί τα τελευταία χρόνια στο περιθώριο. Επιβάλλεται να στηρίξουμε τη γεωργία και την κτηνοτροφία, καθώς και την κυπριακή βιομηχανία.

Επιβάλλεται ουσιαστική στήριξη στις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις και τους αυτοτελώς εργαζόμενους  που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας.

Επιβάλλεται παροχή κινήτρων όχι μόνο για προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό αλλά και για να στηριχθεί η ανάπτυξη των κυπριακών επιχειρήσεων.

Την ίδια ώρα χρειάζεται να στραφούμε και σε νέους τομείς που όλο το προηγούμενο διάστημα βρέθηκαν σε δεύτερη μοίρα. Να δημιουργήσουμε μια οικονομία της γνώσης, αυξάνοντας την επένδυση στους τομείς της έρευνας, της καινοτομίας και της τεχνολογίας. Βελτιώνοντας τις υποδομές που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη αυτών των τομέων.

Επιβάλλεται να προωθήσουμε την κυκλική και πράσινη οικονομία με αποφασιστικότητα και γρηγορότερο ρυθμό γιατί και πάλι καθυστερούμε.

Επιβάλλεται να βελτιώσουμε τη λειτουργία του Κράτους για να απαλλαγεί από τις στρεβλώσεις και τα προβλήματά του. Τα στελέχη της κυβερνητικής παράταξης, όταν ήταν στην αντιπολίτευση μιλούσαν για λίπος στη δημόσια υπηρεσία που έπρεπε να εξαλειφθεί. Εννιά χρόνια στην εξουσία και παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση διαθέτει πλέον από το 2017 νομοθεσία για οριζόντια κινητικότητα στην ευρύτερη δημόσια υπηρεσία, ο αριθμός των δημόσιων υπαλλήλων έχει ξεπεράσει τους αριθμούς του 2012. Και την ίδια ώρα, οι δαπάνες για αγορά υπηρεσιών έχουν αυξηθεί κατά πολύ.

Η πολυδιαφημισμένη λεγόμενη μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας δεν θα αλλάξει ουσιαστικά την κατάσταση, αφού περιορίζεται στην αξιολόγηση και την προαγωγή των δημόσιων υπαλλήλων και δεν αγγίζει πολύ πιο άμεσες ανάγκες.

Δεν αγγίζει:

• Την ανάγκη η Δημόσια Υπηρεσία να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της κοινωνίας έγκαιρα και αποτελεσματικά.
• Την ανάγκη να περιοριστεί η γραφειοκρατία και να αυξηθεί η διαφάνεια και η λογοδοσία.
• Την ανάγκη να καταστεί η δημόσια υπηρεσία, και κατ’ επέκταση το Κράτος, πυλώνας διασφάλισης της κοινωνικής προστασίας και της αναπτυξιακής προοπτικής της χώρας.
• Την ανάγκη η δημόσια υπηρεσία να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και πραγματικότητες της τεχνολογικής εξέλιξης και του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Σε σχέση με το φορολογικό σύστημα είναι πεποίθησή μας ότι αυτό θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί ώστε να επιτυγχάνεται δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών. Ο πλούτος δεν μπορεί να παραμένει αφορολόγητος.

Πρέπει να υιοθετηθούν κίνητρα για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων.

Επιβάλλεται να αντιμετωπιστεί η φοροδιαφυγή η οποία συνεχίζει να είναι πολύ ψηλή παρότι η κυβέρνηση πήρε από τη βουλή όσα εργαλεία ζήτησε.

Σε σχέση με το ιδιωτικό χρέος η κυβέρνηση έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά παρότι με τις ενέργειες και πολιτικές της το έχει εκτοξεύσει.

Το σχέδιο ΕΣΤΙΑ ακόμα και με επίσημες παραδοχές έχει αποτύχει. Οι πωλήσεις δανείων σε ιδιωτικά ταμεία αγοράς πιστώσεων προχωρούν ανεμπόδιστα. Η κυβέρνηση όχι μόνο δεν έχει κάνει τίποτα για να προστατεύσει τους βιώσιμους δανειολήπτες, αλλά με στοχευμένες αλλαγές της νομοθεσίας τούς έχει αφήσει εκτεθειμένους. Η κυβέρνηση από την άλλη δηλώνει ικανοποιημένη για την πορεία του ιδιωτικού χρέους επειδή τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν μεν φύγει από τα βιβλία των τραπεζών, αλλά έμειναν στην οικονομία και στις πλάτες των δανειοληπτών.

Στο θέμα της ακρίβειας η επιπολαιότητα και η προχειρότητα της κυβέρνησης ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Όταν εμφανίστηκε το πρόβλημα άφηνε να νοηθεί ότι δεν θα μας επηρεάσει ιδιαίτερα.

Όταν το ΑΚΕΛ κατέθεσε πρόταση για μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στον ηλεκτρισμό, κάτι που συστήνει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η κυβέρνηση την χλεύασε και προσπάθησε να την αποδομήσει. Τελικά υπαναχώρησε και αποφάσισε να καταθέσει πρόταση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία όμως είναι κατώτερη από αυτή που με μεγάλη πλειοψηφία ενέκρινε η Βουλή. Για να κάνει το δικό της όμως η κυβέρνηση, με διάταγμα προχωρεί στην εφαρμογή της δικής της πρότασης. Για ακόμα μια φορά η κυβέρνηση ήλθε να υπενθυμίσει τον ετσιθελισμό της.

Όλα αυτά οδηγούν σε μια διαπίστωση: Έχουμε απέναντί μας μια κυβέρνηση χωρίς όραμα που δεν πολιτεύεται με βάση τα υπαρκτά προβλήματα της κοινωνίας, αλλά με βασικό κριτήριο την εξυπηρέτηση συμφερόντων και για επικοινωνιακό κέρδος.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Συζητώντας για τον προϋπολογισμό δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στο Κυπριακό.

Όσα σήμερα ζούμε είναι ενδεικτικά της θλιβερής εικόνας που επικρατεί, με την οριστική διχοτόμηση να είναι πιο ορατή από ποτέ. Οι τεράστιες ευθύνες της κατοχικής Τουρκίας είναι δεδομένες, πολύ περισσότερο που με προκλητικές, επιθετικές και εν πολλοίς παράνομες ενέργειες οι οποίες ολοένα και πληθαίνουν, εδραιώνει καθημερινά τα διχοτομικά τετελεσμένα.

Είναι πρόδηλο ότι για να τερματιστεί αυτή η καταστροφική πορεία και να μπει φραγμός στην τουρκική επιθετικότητα και στη ρητορική για λύση δύο κρατών, η οποία τροφοδοτείται από το παρατεταμένο αδιέξοδο, πρέπει να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις. Δυστυχώς, προς το παρόν τέτοια προοπτική δεν διαφαίνεται.

Η πολυτέλεια του χρόνου δεν μας παρέχεται αφού η άγονη παρέλευσή του απολήγει σε βάρος των προοπτικών της λύσης. Τα δεδομένα επί του εδάφους καθίστανται όλο και πιο αρνητικά όσο επενδύουμε σε αναποτελεσματικές πολιτικές και όσο επικεντρωνόμαστε στην πονεμένη ιστορία των κυρώσεων που ακόμα θα πονέσουν την Τουρκία.

Η διάρρηξη του ζημιογόνου αδιεξόδου μπορεί να επιτευχθεί αν εμείς αναλάβουμε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες προσπαθώντας να αναγεννήσουμε τη διαπραγματευτική διαδικασία στη σωστή της βάση.

• Πρέπει να κατανοήσουμε ότι αν δεν κινηθούμε εμείς δεν πρόκειται να κινηθούν άλλοι για εμάς.

Κατά γενική παραδοχή, στο Κραν Μοντανά είχαμε φθάσει πολύ κοντά στην επίλυση των βασικών πτυχών του Κυπριακού, κάτι που θα καθιστούσε πλέον αναπόδραστη τη συνολική λύση.

Έτσι εξηγείται γιατί ο κ. Γκουτέρες στις εκθέσεις που υπέβαλλε στο Συμβούλιο Ασφαλείας, πλην της τελευταίας, επέμενε στη συνέχιση των διαπραγματεύσεων από το σημείο που είχαν μείνει. Αντιλαμβανόταν πλήρως ότι αν αυτό γινόταν αποδεκτό στην πράξη, θα μπορούσαμε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να καταλήξουμε στην πολυπόθητη λύση.

Το ΑΚΕΛ, ως υπεύθυνο και σοβαρό κόμμα που εργάζεται με συνέπεια για λύση εντός του συμφωνημένου πλαισίου, πριν από ένα χρόνο υπέβαλε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ολοκληρωμένη πρόταση, για διάρρηξη του διεξόδου.

Η πρόταση του ΑΚΕΛ υπηρετεί δύο βασικούς στόχους. Αρχικά, με συγκεκριμένα βήματα μπορούμε να πείσουμε ότι είναι ειλικρινής η διακηρυγμένη ετοιμότητα της ελληνοκυπριακής πλευράς για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Έτσι θα αποκατασταθεί η ανύπαρκτη αξιοπιστία και πειστικότητα του Προέδρου στο Κυπριακό έναντι του διεθνούς παράγοντα, όπως διαπιστώνει ο διαπραγματευτής της ε/κ πλευράς κ. Μαυρογιάννης.

Ανταποκρινόμενοι στη θέση του Γ.Γ. του ΟΗΕ για να αξιοποιηθεί το ΦΑ ως καταλύτης για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, υποβάλαμε πρόταση για το πώς μπορεί αυτό να επιτευχθεί. Μια πρόταση, η οποία δεν παραβιάζει κόκκινες γραμμές της πλευράς μας ούτε και εισηγείται απαράδεκτες υποχωρήσεις 

Η πρόταση για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων αρχίζει με υπογράμμιση της επιμονής μας σε λύση δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως αυτή καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ, χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Μπορεί αυτή η θέση να φαίνεται αυτονόητη αλλά ιδιαίτερα μέσα στις σημερινές συνθήκες αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα αφού μετά το Κρανς Μοντανά η Άγκυρα, καθώς και η νέα τουρκοκυπριακή ηγεσία, εμμένουν ουσιαστικά σε λύση δύο κρατών. 

Περαιτέρω εκφράζουμε την ετοιμότητά μας να συνεχίσουμε τη διαπραγμάτευση από εκεί που είχε μείνει στη βάση της Κοινής Διακήρυξης του 2014, στο Πλαίσιο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ και διαφυλάσσοντας τις συγκλίσεις. 

Ασφαλώς δεν μπορεί να εγγυηθεί κανείς ότι αν η  πρότασή  μας γίνει αποδεκτή και υποβληθεί από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, η Τουρκία και ο κ. Τατάρ θα συνεργαστούν για επανέναρξη των ουσιαστικών διαπραγματεύσεων και για κατάληξη σε λύση εντός του συμφωνημένου πλαισίου. Τουλάχιστον, όμως,  θα πιεστούν προς αυτή την κατεύθυνση αφού αν δεν το πράξουν θα μείνουν εκτεθειμένοι.

Αν δοθεί το αναγκαίο βάρος στην πρόταση του ΑΚΕΛ, η οποία συγκεκριμενοποιεί επίμονες και παραγωγικές εισηγήσεις του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ,  μπορούμε να ευελπιστούμε ότι θα υπάρξει προοπτική διάρρηξης του σημερινού αδιεξόδου. Αυτός είναι ο πιο ασφαλής και αποτελεσματικός τρόπος για να αντιμετωπιστεί το ντελίριο αδιαλλαξίας της Τουρκίας. Κάτι που δεν μπορούν να πετύχουν οι λεγόμενες νέες ιδέες που προβάλλονται τόσο εσωτερικά όσο και από τρίτους. Αυτές οι ιδέες αχρηστεύουν βασικές συγκλίσεις που χρειάστηκαν δεκαετίες για να επιτευχθούν και στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου νέες. Αντίθετα, μας παίρνουν τουλάχιστον είκοσι χρόνια πίσω και αν τελικά επικρατήσουν θα μας σύρουν στις ατέρμονες συζητήσεις του παρελθόντος.

Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας αντί να εκτιμήσει το γεγονός ότι το Κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης τού εισηγείται μια συγκεκριμένη πρόταση για έξοδο από το επικίνδυνο αδιέξοδο, όχι μόνο της απέρριψε χωρίς συζήτηση, αλλά μάς κατηγορεί κιόλας για δήθεν απαράδεκτες υποχωρήσεις.

Ένα θα πούμε: εμείς ποτέ δεν δεχθήκαμε και δεν πρόκειται ποτέ να δεχθούμε έστω να συζητήσουμε για λύση δύο κρατών. Την απορρίπτουμε κατηγορηματικά. Ο πρόεδρος μπορεί να πει το ίδιο;    

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Άρχισα  την ομιλία μου με το «δια ταύτα» και με αυτό θα τελειώσω: Το ΑΚΕΛ τιμώντας τον ρόλο του ως αξιωματική αντιπολίτευση δεν μπορεί να υπερψηφίσει τον προϋπολογισμό. Θα είναι σαν να αναιρούμε τον πολιτικό μας εαυτό. Όχι μόνο επειδή δεν θέλουμε να γίνουμε ανακόλουθοι, αλλά και γιατί αυτό δεν συνάδει με τον ρόλο που ο λαός μάς ανάθεσε: να ελέγχουμε την κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ και να προστατεύουμε τα συμφέροντα της πλειοψηφίας της κοινωνίας  από τις αντιλαϊκές της πολιτικές.

Στην αρχή της ομιλίας μου είχα πει ότι θέλω να αξιοποιήσω αυτή την ευκαιρία για να απευθυνθώ στους εντολοδόχους μας. Τους συμπολίτες μας. Τον λαό. Για να τους στείλω ένα μήνυμα αισιοδοξίας ότι απέναντι στις ετεροβαρείς κυβερνητικές πολιτικές μπορεί να υπάρξει μια αναπτυξιακή πολιτική με κοινωνικό πρόσημο.

Ως ΑΚΕΛ σε αυτό το δρόμο θα συνεχίσουμε να βαδίζουμε, με συνέπεια, μέχρι να επιτύχουμε την προοδευτική αλλαγή.

Αβέρωφ Νεοφύτου ΔΗ.ΣΥ

Κυρία Πρόεδρε της Βουλής των Αντιπροσώπων,

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Ο προϋπολογισμός είναι η πυξίδα μας. Το εργαλείο που θέτει τους όρους και τους πόρους για την υλοποίηση του προγράμματος της κυβέρνησης. Η ψήφισή του αποτελεί δικαίως την κορυφαία πράξη του κοινοβουλίου.

Ο προϋπολογισμός που συζητάμε σήμερα, είναι διαφορετικός από οποιονδήποτε άλλον. Γιατί ακόμη κι αν ζούμε μέρες πανδημίας, η σωστή διαχείρισή της μας δίνει σήμερα το δικαίωμα, όχι να αναλύουμε την ύφεση, αλλά να επεξηγούμε την ανάπτυξη.

Και ξεκινώ με ένα μεγάλο ευχαριστώ στους συμπολίτες μας.

Αυτούς πού από την πρώτη στιγμή έδειξαν κατανόηση και ωριμότητα, ευθύνη για την οικογένειά τους και τους συνανθρώπους τους. Τήρησαν τα μέτρα, άκουσαν τους επιστήμονες και συνέβαλαν στη σημαντική αναχαίτιση της πανδημίας.

Τα θετικά αποτελέσματα στην υγειονομική αντιμετώπιση της πανδημίας, οφείλονται πρώτα απ’ όλα στην υπεύθυνη στάση των συμπολιτών μας. Τους χρωστάμε γρήγορα ακόμη καλύτερες εξελίξεις.

Και είμαστε σε θέση να τους το ανταποδώσουμε. Γιατί καταφέραμε, όχι μόνο να αντιμετωπίσουμε τις οικονομικές επιπτώσεις αλλά και να μεταστρέψουμε το κλίμα στην οικονομία, με αποτέλεσμα τους σημερινούς υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ανάπτυξη που σημαίνει δουλειές, τζίρους, εισόδημα, αξιοπρέπεια.

Είμαι υπερήφανος που κυβέρνηση και Δημοκρατικός Συναγερμός, και μέσα από μια εθνική συνεννόηση, σταθήκαμε δίπλα στην κοινωνία σε άλλη μια κρίση. Σε ακόμη μια οικονομική δοκιμασία όπως του 1974 και του 2013 είμαστε και πάλι όρθιοι, δίνοντας μέλλον, ελπίδα και προοπτική στη χώρα μας.

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Η οικονομική κρίση του 2013 οφειλόταν κατά κύριο λόγο στις παθογένειες της οικονομίας μας. Σε εκείνες τις πολύ δύσκολες ώρες υπήρχε μια σημαντική μεταβλητή, με την οποία είμαι σίγουρος ότι θα συμφωνήσει και ο φίλος Υπουργός των Οικονομικών. Η λειτουργία της οικονομίας δεν είχε διακοπεί, ενώ ο τουρισμός σημείωνε ρεκόρ αφίξεων και εισοδημάτων.

Η υγειονομική και η συνακόλουθη οικονομική κρίση του 2020, την οποία βιώσαμε, δεν οφείλεται σε παθογένειες της οικονομίας, παρά το γεγονός ότι μια παθογόνος οικονομία θα δυσκολευόταν πολύ να αντιμετωπίσει. Τα μεγάλα προβλήματα τα είχαμε επιλύσει.

Αυτό όμως που οι σημερινές δυσκολίες κατέδειξαν είναι τα όριά μας. Τα όρια της παραδοσιακής οικονομικής διαχείρισης όπως τη γνωρίζαμε.

Σήμερα είμαστε σοφότεροι, διότι η πανδημία κατέστησε σαφές ένα δεδομένο: Την επιτακτική ανάγκη διαμόρφωσης και εφαρμογής μιας ριζικά διαφορετικής πολιτικής, σε όλα τα επίπεδα. Μιας πολιτικής που στηρίζεται στο σεβασμό για τη φύση και τους πόρους της που δεν είναι ανεξάντλητοι. Μια οικονομική πολιτική στραμμένη στη μακροπρόθεσμη και βιώσιμη ανάπτυξη, με πολύτιμο σύμμαχο τη σύγχρονη τεχνολογία.

Βιωσιμότητα που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα μεγάλα ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία σήμερα: Τη διευκόλυνση της καθημερινότητας του πολίτη, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την υιοθέτηση ενός πιο υγιούς, πιο διαφανούς και πιο αποτελεσματικού προτύπου λειτουργίας. Χάρη στη συνετή διαχείριση των δημοσίων οικονομικών αλλά και των στοχευμένων κινήσεων των Υπουργείων Οικονομικών, Εργασίας, Υγείας και της στρατηγικής του Προέδρου της Δημοκρατίας, ενισχύθηκε ουσιαστικά ο κλάδος υγείας για να ανταποκριθεί στις πιεστικές ανάγκες που δημιουργηθήκαν.

Παράλληλα, περισσότεροι από 210.000 εργαζόμενοι στηρίχθηκαν μέσω των Ειδικών Σχεδίων από το Μάρτιο του 2020 μέχρι τον Οκτώβριο του 2021.

12 σχέδια στήριξης και συνολικά 1,7 δις ευρώ για να ξανασταθεί η κοινωνία μας όρθια. Για να μην απαξιωθεί το ανθρώπινο δυναμικό μέσω της ανεργίας και για να διατηρηθούν οι σχέσεις εργασίας. Για να αντέξει η μικρομεσαία επιχείρηση και για να βρουν ξανά οι συμπολίτες μας το βηματισμό τους προς την ελευθερία.

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Τα αποτελέσματα των προαναφερόμενων κινήσεων είναι χειροπιαστά. Ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2021 θα πλησιάσει το 6% σε σχέση με συρρίκνωση ύψους 5,1% το 2020. Την ίδια ώρα έχουμε ήδη φτάσει σε επίπεδα σχεδόν πλήρους απασχόλησης.

Τα αποτελέσματα αναγνωρίζονται όχι μόνο από τους Οίκους Αξιολόγησης, που κατατάσσουν τη χώρα μας σε καλύτερη θέση από άλλες ευρωπαϊκές και μεγαλύτερες οικονομίες, αλλά και από την ίδια την κοινωνία. Από τους ανθρώπους που δεν κρίνουν με βάση αφηρημένους αριθμούς αλλά τα βιώματά τους.

Βρέθηκα προσωπικά σε όλες τις επαρχίες. Συνομίλησα με μεγαλύτερους και μικρότερους επιχειρηματίες, με βιομήχανους, με ξενοδόχους, εστιάτορες με αγρότες και κτηνοτρόφους. Γυναίκες και άντρες που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας μας. Που η προκοπή και η αξιοσύνη της δουλειάς τους είναι συνώνυμη με την ίδια τους τη ζωή.

Νιώθω πραγματικά περήφανος για τη χώρα μου, όταν ακούω από τα δικά τους χείλη ότι σήμερα, με την πανδημία ακόμη σε εξέλιξη, το μεγαλύτερο αλλά ευχάριστο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν, είναι η έλλειψη εργατικού δυναμικού. Αυτή είναι μια κατάκτηση του Δημοκρατικού Συναγερμού, της κυβέρνησης, του ιδιωτικού τομέα και όλων των φορέων και κοινωνικών εταίρων που δεν μπορεί κανείς ούτε να την υποβαθμίσει για μικροπολιτικά συμφέροντα, ούτε να την αγνοήσει. Καταθέτουμε την πραγματικότητα. Δεν πανηγυρίζουμε.

Σε αυτή τη βάση θα χτίσουμε όχι μόνο για το 2022 αλλά συνολικά για το μέλλον της χώρας. Ο προϋπολογισμός που συζητάμε σήμερα προνοεί αυξημένες κατά 10% αναπτυξιακές δαπάνες σε σχέση με πέρσι και ενδεικτικά μόνο να αναφέρω τις,

• Δαπάνες ύψους 717 εκ. ευρώ για την πράσινη ανάπτυξη ώστε να οδηγηθούμε στην απεξάρτηση της οικονομίας από τις διακυμάνσεις στις διεθνείς τιμές των ορυκτών καυσίμων. Και,
• Δαπάνες ύψους 170 εκ ευρώ για έργα ψηφιακής μετάβασης, αύξησης της παραγωγικότητας και της παραγωγικής βάσης.

Έτσι χτίζεται το μέλλον. Με πράξεις, πρόγραμμα και στοχοπροσήλωση. Αν πέρυσι μιλούσαμε εδώ για έναν προϋπολογισμό έκτακτης ανάγκης, που απέδωσε τα μέγιστα διαφυλάττοντας με τις πρόνοιές του την υγεία των συνανθρώπων μας και στηρίζοντας την οικονομία, σήμερα μιλάμε για έναν αναπτυξιακό προϋπολογισμό. Έναν προϋπολογισμό που δεν στοχεύει στο πρόσκαιρο κομματικό όφελος αλλά στο αύριο.

Που ανοίγει το δρόμο των μεταρρυθμίσεων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, τη Δημόσια Υπηρεσία, τη Δικαιοσύνη, την εκπαίδευση.

Προχωρούμε μπροστά στηρίζοντας και εκσυγχρονίζοντας τον πρωτογενή τομέα, τον μεταποιητικό τομέα, τον τουρισμό και τη ναυτιλία, την υγεία και την εκπαίδευση.

Και το όχημα για να τα πετύχουμε αυτά, είναι το Ταμείο Ανάκαμψης.

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Το Σχέδιο «Κύπρος – το αύριο», αποτελεί το νέο αναγκαίο μοντέλο ανάπτυξης της επόμενης ημέρας. Είναι ο οδικός χάρτης που θα μας οδηγήσει στην Κύπρο του Αύριο. Και για να συμβεί αυτό μπορούμε και πρέπει να αξιοποιήσουμε τα 4,5 δις που αντιστοιχούν για την κυπριακή οικονομία από το Ταμείο Ανάκαμψης με την ίδια σοβαρότητα και υπευθυνότητα ώστε να χτίσουμε πάνω σε όσα έχουμε πετύχει μέσω των ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων που ήδη εφαρμόζονται στη χώρα.

Ως αποτέλεσμα εφαρμογής του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, πέραν της προβλεπόμενης αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, θα προστεθεί ένα επί πλέον ποσοστό ύψους 7%, ενώ, από την υλοποίηση των κονδυλίων του Σχεδίου, προβλέπεται να δημιουργηθούν πέραν των 11.000 νέων, καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας. 11.000 νέες θέσεις εργασίας για να γίνει η αρχή και να μείνουν οι νέοι μας στον τόπο μας.

Αυτός ο προγραμματισμός μέσω του σχεδίου «Κύπρος – το αύριο», κάνει πράξη όσα είναι ωφέλιμα για την κοινωνία. Θα με έχετε ακούσει να το επαναλαμβάνω συχνά και δεν θα κουραστώ να το λέω. Πολιτευόμαστε για να είμαστε ωφέλιμοι για τους συνανθρώπους μας όχι για τον εαυτό μας. Πολιτευόμαστε για το κοινό καλό, την κοινή πρόοδο. Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι πολλά αυτά που έχουμε καταφέρει, είτε αντιμετωπίζοντας διαχρονικά προβλήματα είτε προχωρώντας σε μεταρρυθμίσεις ουσίας.

Υλοποιήσαμε μεταρρυθμίσεις μεταξύ άλλων όπως,

• Το ΓΕΣΥ,
• Το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα,
• Τη διασφάλιση συντάξεων για όλους πάνω από το όριο της φτώχιας.
• Μειώσαμε τη θητεία στην Εθνική Φρουρά και έγινε η μετατροπή της σε ημιεπαγγελματικό στρατό.
• Δημιουργήθηκαν νέα δικαστήρια ενώ μέσω της μεταρρύθμισης σκοπός είναι ο εκ βάθρων ανασχηματισμός του συστήματος απονομής δικαιοσύνης.
• Καθιερώθηκε το μητρώο αγροτών και η καθολική ασφάλιση της γεωργικής παραγωγής.
• Πετύχαμε τη δημοσιονομική εξυγίανση με την επαναφορά της αξιοπιστίας του κράτους και του τραπεζικού συστήματος, αλλά και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας, μέσα από φορολογικά και άλλα κίνητρα όπως αυτά που πρόσφατα παρουσίασε ο Υπουργός των Οικονομικών για προσέλκυση επενδύσεων.

Με το «Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας», το Σχέδιο «Κύπρος – το αύριο», μετατρέπουμε ξανά την κρίση σε ευκαιρία, και δίνουμε τη δική μας απάντηση, τον δικό μας σχεδιασμό στις προκλήσεις της επόμενης ημέρας.

Η υλοποίηση του απαιτεί πίστη και προσήλωση στον στόχο, αποφασιστικότητα, σωστό προγραμματισμό, συνέργειες μεταξύ υπουργείων και υπηρεσιών, χρονική συνέπεια, διοικητική γνώση και ικανότητα. Το σημαντικότερο, καθιστά επιβεβλημένη τη συνεργασία των θεσμών της χώρας, με προεξάρχουσα την Κυβέρνηση, το νομοθετικό σώμα, τη Δημόσια Υπηρεσία και τους κοινωνικούς εταίρους.

Όποιες διαφορές και αν μας χωρίζουν αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι, μας ενώνει το καθήκον να δημιουργήσουμε την Κύπρο του αύριο.

Από αυτό το βήμα σας καλώ να δώσουμε στην πατρίδα μας την ευκαιρία που της αξίζει, για ένα μέλλον καλύτερο για τα παιδιά και τα εγγόνια μας. Αυτό θέλει από εμάς η κοινωνία και αυτόν τον πήχη πρέπει να ξεπεράσουμε.

Πέρασαν πέντε μήνες από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές και την έκφραση της βούλησης του λαού.

Οι συμπολίτες μας, έστειλαν πολλά και σημαντικά μηνύματα. Το πιο σημαντικό μήνυμα, το πιο καθαρό αίτημα, ήταν να προχωρήσουμε σε τομές και ρήξεις προς την κατεύθυνση μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής χώρας.

• Στην οργάνωση της κεντρικής διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης
• Στην απονομή δικαιοσύνης και την ισονομία
• Στην εξυπηρέτηση του πολίτη και τη χρήση της τεχνολογίας
• Στην αντιμετώπιση της συστημικής διαφθοράς
• Στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής
• Και στην οικοδόμηση ενός νέου, υγιούς και βιώσιμου οικονομικού μοντέλου, όπου η Κύπρος δυναμικά θα προοδεύει.

Τα μηνύματα αγαπητοί συνάδελφοι όχι μόνο πρέπει να τα πάρουμε, αλλά πρέπει να τα κάνουμε πράξη. Να δείξουμε με τη συμπεριφορά μας, τις πολιτικές μας, την παραγωγή εκ μέρους του Κοινοβουλίου μας, ότι εξυπηρετούμε στο έπακρο τον λόγο για τον οποίο είμαστε εδώ.

Μέσα από τη συζήτηση για τις μεταρρυθμίσεις που θα ανοίξουν τον δρόμο για την Κύπρο για την Κύπρο του Αύριο, θα έχουμε την ευκαιρία να αποδείξουμε στην κοινωνία ότι ναι, πήραμε τα μηνύματα.

Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,

Η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση που θα αλλάξει ριζικά τη μοίρα μας είναι η λύση του κυπριακού.

Στόχος αταλάντευτος παραμένει η απελευθέρωση και επανένωση της χώρας όπως καταγράφεται στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και επιτάσσουν οι αρχές και οι αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όσο η πατρίδα μας παραμένει μοιρασμένη και υπό κατοχή, τόσο τα οράματα του κυπριακού Ελληνισμού παραμένουν ανεκπλήρωτα. Δυστυχώς όμως, η Τουρκία μένει εγκλωβισμένη στο ρόλο του ταραξία. Εισβάλλει στην κυπριακή ΑΟΖ και επιχειρεί να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα στην Αμμόχωστο.

Θα ήταν αδόκιμο να υποστηρίξει κανείς σήμερα, πως τα δεδομένα για την επίλυση του κυπριακού είναι ευκολότερα. Αναγνωρίζουμε τις δυσκολίες. Ωστόσο την ίδια ώρα δεν λείπει η βούληση του Δημοκρατικού Συναγερμού και του Προέδρου Αναστασιάδη, να ξεπεραστούν οι δυσκολίες αυτές.

Γνωρίζουμε ότι οι παρανομίες, παρενοχλήσεις και προκλήσεις της Τουρκίας δεν πρόκειται να εκλείψουν χωρίς επανεκκίνηση του διαλόγου. Έτσι, στηρίζουμε τις προσπάθειες του Προέδρου.

Πρέπει όλοι να περνάμε το μήνυμα και στο εξωτερικό, πως είμαστε έτοιμοι για επανεκκίνηση των συνομιλιών όποτε κι αν το επιλέξει ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών.

Για να γίνει πράξη η θέση που ο ίδιος ο κ. Γκουτέρες έχει εκφράσει, ότι η Κύπρος πρέπει να καταστεί ένα φυσιολογικό κράτος. Χωρίς τη δεσποτεία τρίτων χωρών, μέσα στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ικανή να παράσχει συνθήκες ευημερίας και ανάπτυξης σε όλους τους πολίτες, Ε/κ και Τ/κ, Μαρωνίτες, Αρμένιους και Λατίνους, διαφυλάττοντας στο ακέραιο τα δικαιώματά τους. Από το σκοπό αυτό εμείς δεν πρόκειται να παρεκκλίνουμε ποτέ.

Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Θέλω να κλείσω την τοποθέτησή μου για τον προϋπολογισμό του 2022 καταθέτοντας συνοπτικά το όραμά μας. Το όραμα μας για ένα ποιοτικό, σύγχρονο κράτος, φιλικό προς τις επιχειρήσεις, που παρέχει κίνητρα και επενδύει στην έρευνα και την καινοτομία, που θα υπηρετεί, και δεν θα ταλαιπωρεί τους πολίτες.

Ένα ψηφιακά μετασχηματισμένο κράτος, που θα ανοίγει δρόμους στη νεοφυή επιχειρηματικότητα και μέσα από την ανάπτυξη στηρίζει τις ευάλωτες ομάδες. Που στηρίζει και ενδυναμώνει την προοπτική των δυναμικών τομέων της οικονομίας.

Που δημιουργεί νέους τομείς ανάπτυξης στους οποίους υπάρχει προοπτική, όπως της εκπαίδευσης, της υγείας, της ενέργειας, των νεοφυών επιχειρήσεων, της έρευνας και τεχνολογίας, της πράσινης ανάπτυξης και της γαλάζιας οικονομίας, για να καταστούμε περιφερειακό κέντρο ανάπτυξης και πόλος επενδύσεων. Να συνεχίσουμε ενθαρρύνοντας την οικονομική δραστηριότητα, με όσο το δυνατό χαμηλότερα φορολογικά βάρη και γραφειοκρατία.

Με επιτελικούς σχεδιασμούς και μεταρρυθμίσεις, δίνουμε βάθος στην αναπτυξιακή προσπάθεια και ενισχύουμε την οικονομία. Και πρέπει με θάρρος όλοι να συνεχίσουμε. Για το καλό της χώρας, των πολιτών και των παιδιών μας. Και με συνεννόηση μπορούμε μαζί να σπρώξουμε την Κύπρο ακόμα πιο μπροστά.

Στόχος μας είναι στα επόμενα χρόνια να αυξήσουμε σημαντικά το κατά κεφαλή εισόδημα του κύπριου πολίτη. Και έχουμε τις προοπτικές και το όραμα να το πετύχουμε.

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Με στρατηγική επιδίωξη να συνεχιστεί η μακροοικονομική, δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, στόχος είναι να εδραιώσουμε συνθήκες αειφόρου ευημερίας, κοινωνικής συνοχής και να καταστήσουμε την Κυπριακή οικονομία πιο ανταγωνιστική και παραγωγική σε κάθε τομέα.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Με αυτές τις σκέψεις, καλώ για ψήφιση του φετινού προϋπολογισμού του κράτους. Ενός προϋπολογισμού αναπτυξιακού με αύξηση στις κοινωνικές δαπάνες που συνδράμει στην πορεία ανάπτυξης της Κυπριακής οικονομίας.

Κλείνοντας επιθυμώ να ευχαριστήσω θερμά τους συναδέλφους βουλευτές μέλη της Επιτροπής Οικονομικών και τους συνεργάτες τα επαγγελματικά στελέχη της Βουλής. Καθώς επίσης τον Υπουργό Οικονομικών για την συνεργασία όπως επίσης και τους συνεργάτες στο Υπουργείο Οικονομικών που εργάστηκαν για την ετοιμασία του προϋπολογισμού.

Σας ευχαριστώ και εύχομαι ολόψυχα.

Καλά Χριστούγεννα και Καλές Γιορτές σε όλους.