Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 19/09/2023, συζήτηση το ακόλουθο θέμα:
Λήψη προστατευτικών μέτρων για τους καταναλωτές από την πρόσφατη αύξηση των τιμών
Η Επιτροπή συζήτησε το πιο πάνω θέμα μέσω του οποίου εξετάστηκε η ανάγκη λήψης προστατευτικών μέτρων για τους καταναλωτές από την πρόσφατη αύξηση, καθώς και την πιθανότητα περαιτέρω αύξησης των δανειστικών επιτοκίων σχετικά με τις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις (ΜΕΧ) και την αδυναμία των δανειοληπτών να ανταποκριθούν σε αυξημένες δόσεις.
Ανεπαρκή χαρακτηρίζουν βουλευτές τα μέτρα των τραπεζών
Ανεπαρκή χαρακτήρισαν μέλη της Επιτροπής Εμπορίου τα μέτρα που μέχρι τώρα έλαβαν οι εμπορικές τράπεζες για αντιμετώπιση της πίεσης που δέχονται δανειολήπτες εν μέσω των απανωτών αυξήσεων των βασικών επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σε μια προσπάθεια καταπολέμησης του πληθωρισμού.
Στη συνεδρία, την τέταρτη για το θέμα των αυξανόμενων επιτοκίων, οι εμπορικές τράπεζες παρουσίασαν τα μέτρα που έχουν λάβει προκειμένου να απαμβλύνουν την πίεση που αντιμετωπίζουν οι δανειολήπτες από τα αυξανόμενα επιτόκια, αλλά και για το θέμα των καταθετικών επιτοκίων.
«Τα μέτρα τα οποία έχουν ληφθεί σήμερα, είναι ανεπαρκή, είναι μέτρα τα οποία ουσιαστικά αφήνουν εκτεθειμένους όλους τους δανειζόμενους», ανέφερε ο πρόεδρος της Επιτροπής Κυριάκος Χατζηγιάννης σε δηλώσεις μετά από τη συνεδρία.
Έκανε επίσης λόγο για «σιωπή» από πλευράς της Κεντρικής Τράπεζας και του Υπουργείου Οικονομικών, εκφράζοντας ανησυχίες για εισροή νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Αναφερόμενος στα μέτρα που παρουσίασαν οι τράπεζες είπε ότι κάποιες μικρότερες τράπεζες έχουν απορροφήσει μέρος του αυξανόμενου δανεισμού.
Από την πλευρά του, ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Κώστας Κώστα είπε πως ο κόσμος έχει γονατίσει, νοικοκυριά και επιχειρήσεις μικρές και μεγάλες. «Ο κόσμος δεν αντέχει άλλο, με μαθηματική ακρίβεια θα έχουμε νέα ΜΕΔ», κάνοντας λόγο για «διαφήμιση» μέτρων από τις μεγάλες τράπεζες.
Δήλωσε ακόμη ότι δεν ακούσαμε επίσης τίποτα και από τον εκπρόσωπο του ΥΠΟΙΚ για τις εισηγήσεις για υπερφορολόγηση των υπερκερδών και κατά πόσον η κυβέρνηση θα επεξεργαστεί ένα στοχευμένο σχέδιο επιδότησης στεγαστικών δανείων για τα μεσαία εισοδηματικά στρώματα.
Από δικής του πλευράς, ο βουλευτής της ΔΗΠΑ Μιχάλης Γιακουμής ανέφερε ότι δεν έμεινε ικανοποιημένος από τις προθέσεις και τις ενέργειες των τραπεζών.
«Σήμερα μιλάμε για καθαρή εκμετάλλευση της κατάστασης από τις τράπεζες, οι οποίες παρεμπιπτόντως ανακοινώνουν κέρδη περίπου 500 και εκατομμύρια το εξάμηνο και θέλουν εμείς να είμαστε απλοί θεατές και δεν μειώνουν ούτε τα δανειστικά επιτόκια, ούτε τις υπερχρεώσεις», πρόσθεσε.
Ο βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων Συνεργασία Πολιτών, Σταύρος Παπαδούρης αναγνώρισε ότι οι μικρές τράπεζες έχουν απορροφήσει μέρος του αυξανόμενου κόστους και άφησε αιχμές για τις μεγαλύτερες τράπεζες.
Σύμφωνα με τον κ. Παπαδούρη, δύο λύσεις υπάρχουν, είτε το κράτος να επιδοτήσει με στοχευμένο τρόπο ευάλωτα νοικοκυριά και οι τράπεζες να απορροφήσουν μέρος του κόστους δανεισμού, αφού και πάλι θα έχουν αυξημένα κέρδη.
Υπάρχουν διαφορές από τις άλλες χώρες της Ευρώπης
Μιλώντας ενώπιον της συνεδρίας, ο Μιχάλης Κρονίδης, Διευθυντής στον Σύνδεσμο Τραπεζών Κύπρου, είπε πως μετά τη συνάντηση των τραπεζών με τον Υπουργό Οικονομικών τον περασμένο Μάιο, οι τράπεζες προχώρησαν σε δικά τους σχέδια, που αφορούν σε απορρόφηση μέρος του κόστους είτε σε επιστροφή κάποιων χρημάτων σε μια περίμετρο δανείων μέχρι €350.000.
Σημείωσε ωστόσο ότι η μείωση του επιτοκίου σε ένα δάνειο, μπορεί να οδηγήσει την εποπτική αρχή να ζητήσει εξέταση του πιστωτικού κινδύνου και αν το θεωρήσει σωστό, να ζητήσει την κατάταξη του συγκεκριμένου δανείου σε άλλη κατηγορία, αλλά και λήψη επιπλέον προβλέψεων.
Για νέα δάνεια έχουν έλθει με νέα προϊόντα με δάνεια σταθερού και κυμαινόμενου επιτοκίου. Άρα γίνονται και έγιναν ενέργειες από τις τράπεζες μέσα στα πλαίσια που επιτρέπει η Εποπτική Αρχή, είπε και συμπλήρωσε: «Γίνονται ενέργειες, αναμένω ότι θα υπάρξουν στις επόμενες βδομάδες»
Εξάλλου, ο κ. Κρονίδης επεσήμανε τις διαφορές του κυπριακού τραπεζικού συστήματος από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που καθορίζουν τη ισορροπία καταθετικών και δανειστικών επιτοκίων.
Όπως είπε, ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις στην ΕΕ είναι 110%, ενώ στην Κύπρο ο δείκτης αυτός βρίσκεται στο 49%. Αντίστοιχα, ο δείκτης κάλυψης ρευστότητας σε όλη την ΕΕ είναι στο 110%, ενώ στην Κύπρο ο αντίστοιχος δείκτης είναι στο 430%. Σημείωσε ότι το ιδιωτικό χρέος (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) στην Κύπρο είναι στο 210%.
Τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις είναι υπερχρεωμένα, άρα το να έχεις καταθέσεις και υψηλό δανεισμό υπάρχει μια δυσκολία στον νέο δανεισμό, είπε.
Ο βουλευτής και τέως Πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου αναγνώρισε πως η διαφορά μεταξύ καταθετικού και δανειστικού επιτοκίου στην Κύπρο είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όρο στην Ευρώπη, τονίζοντας ωστόσο πως δεν είναι λύση με μια μονοκοντυλιά να αυξηθούν τα καταθετικά διότι ένα μεγάλο μέρος των δανείων είναι προσαρμοσμένο με τι πληρώνει η τράπεζα σε καταθετικά επιτόκια. «Να προετοιμάσουμε τον κόσμο ότι τα επιτόκια θα αυξηθούν», είπε, επισημαίνοντας ότι πρέπει να υπάρξει στήριξη των βιώσιμων δανειοληπτών.
Εκπρόσωπος των Εταιρειών Εξαγοράς και Διαχείρισης Πιστώσεων, σημείωσε πως τα δάνεια που έχουν αποκτήσει διέπονται από τις αρχικές συμβάσεις και συνεπώς η αύξηση του Euribor επηρεάζει τα χαρτοφυλάκια τους. Σημείωσε ωστόσο ότι μεγάλη πλειοψηφία των δανείων είναι τερματισμένα και δεν πληρώνονται δόσεις ή βρίσκονται σε νομικές διαδικασίες. Υπενθύμισε ακόμη ότι μέλη του Συνδέσμου ανακοίνωσαν πρωτοβουλίες για να βοηθηθούν δανειολήπτες αλλά δεν υπήρξε ανταπόκριση.
Η Γενική Διευθύντρια του Συνδέσμου Προστασίας Δανειοληπτών Τραπεζών Τζένη Παπαχαραλάμπους ανέφερε από την πλευρά της πώς ο Σύνδεσμος λαμβάνει παράπονα από δανειολήπτες ότι ενώ αυξάνονται οι δόσεις τους, δεν αυξάνονται οι απολαβές τους και δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τα δάνεια τους. «Πηγαίνουν στις τράπεζες και δεν τους βοηθούν και είναι σε αδιέξοδο. Βρίσκουν στις τράπεζες και στις εταιρείες εξαγοράς και διαχείρισης πιστώσεων ένα τοίχο. Πρέπει να ληφθούν δραστικά και στοχευμένα μέρα. Αυτά που ακούσαμε σήμερα δεν είναι αρκετά», είπε.
Εξάλλου, ο Σταύρος Αλαμπρίτης του ΣΗΜΑΙΑ, ανέφερε ότι οι τράπεζες δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα και πρόσθεσε πως το κράτος πρέπει να κάνει κοινωνική πολιτική και να επιδοτήσει τα επιτόκια ειδικά σε ευάλωτους και σε στεγαστικά δάνεια, ενώ πρέπει να ενθαρρυνθεί ο υγιής ανταγωνισμός.
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΕ:
Stockwatch: Προανήγγειλαν πρόσθετα μέτρα οι τράπεζες-Επαναδιαπραγματεύσεις €2 δισ. το 6μηνο
Επιπρόσθετα, η Επιτροπή εξέτασε τα ακόλουθα σχέδια νόμου:
Ο περί Καταγραφής και Παρακολούθησης Τιμών Λιανικής Πώλησης Προϊόντων Νόμος του 2023
Η Επιτροπή εξέτασε το πιο πάνω νομοσχέδιο σκοπός του οποίου είναι η θέσπιση κανόνων σχετικά με τη διαδικασία καταγραφής και παρακολούθησης τιμών λιανικής πώλησης καταναλωτικών προϊόντων με στόχο, αφενός, την άμεση και καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών για τις τιμές πώλησης αυτών και, αφετέρου, την παρακολούθηση των τιμών από την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή για σκοπούς άσκησης των αρμοδιοτήτων της και διασφάλισης των συμφερόντων των καταναλωτών.
Αντεγκλήσεις και αδιέξοδο στη Βουλή για το e-kalathi
Χωρίς αποτέλεσμα ολοκληρώθηκε συνεδρία της Επιτροπής Εμπορίου αναφορικά με το e-kalathi, με βουλευτές να μην έχουν πειστεί ότι η εφαρμογή του κυβερνητικού νομοσχεδίου δεν θα οδηγήσει σε αθέμιτο ανταγωνισμό ιδιαίτερα σε βάρος των μικρών υπεραγορών.
Στη συνεδρία, ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή Κωνσταντίνος Καραγιώργης ξεκαθάρισε ότι η διαδικασία της διαβούλευσης έχει ολοκληρωθεί και ότι βάσει έρευνας της Υπηρεσίας ο καταναλωτής θα έχει όφελος από την εφαρμογή του, ενώ εκπρόσωπος της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού (ΕΠΑ) είπε πως έχουν ληφθεί υπόψη οι θέσεις της Επιτροπής.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Κυριάκος Χατζηγιάννης εξέφρασε έντονες επικρίσεις κατά της κυβέρνησης την οποία κατηγόρησε ως την «πιο βλακώδη της Ευρώπης» αφού, όπως είπε, εφαρμόζει πολιτικές που αυξάνουν τον πληθωρισμό αντί να τον μειώνουν.
Όπως είπε, «το μεγάλο βεγγαλικό της κυβέρνησης με το οποίο προσπαθεί να φωτίσει τις συνειδήσεις των Κυπρίων καταναλωτών καταρρέει από την άποψη ότι στερείται της οποιαδήποτε διαβούλευσης και για σκοπούς καθαρά επικοινωνιακούς επιχειρεί χωρίς να συζητήσει την ουσία να το περάσει και να το παρουσιάσει ως χάπι για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού σε αυτό τον τόπο».
Ισχυρίστηκε ακόμη ότι η κυβέρνηση έκανε «παρέμβαση» στην ΕΠΑ, μια ανεξάρτητη αρχή, προκειμένου να διαφοροποιήσει τη στάση της και υποστήριξε πως με την μη επέκταση των μέτρων για τα καύσιμα και το ηλεκτρικό ρεύμα οδήγησε στην αύξηση του κόστους της παραγωγής.
Το ΑΚΕΛ, με δηλώσεις του βουλευτή του κόμματος, Κώστα Κώστα, δήλωσε πως, αν και διατηρεί επιφυλάξεις για το κατά πόσον θα δημιουργηθούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού, τάσσεται υπέρ της κατ’ άρθρον συζήτησης του νομοσχεδίου «και όπου συμφωνούμε και όπου διαφωνούμε. Υπάρχει και ο δρόμος της τροπολογίας. Πρέπει όμως να προχωρήσουμε», είπε.
Ο Χρύσης Παντελίδης, μέρους του ΔΗΚΟ, μιλώντας τόσο ενώπιον της Επιτροπής όσο και στις δηλώσεις του μετά τη συνεδρία, καταλόγισε κωλυσιεργία στον Πρόεδρο της Επιτροπής.
«Με λύπη μας διαπιστώνουμε διάθεση κωλυσιεργίας από τον Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εμπορίου και τους άλλους βουλευτές του ΔΗΣΥ στην Επιτροπή, με στόχο κατά την άποψή μας να μπλοκάρουν αυτή την κυβερνητική πρωτοβουλία, η οποία σημειωτέον είχε αρχίσει από την κυβέρνηση Αναστασιάδη», είπε, προσθέτοντας πως το e-kalathi είναι ένα εργαλείο διαφάνειας και ενημέρωσης των καταναλωτών που θα συμβάλει στην ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού καθώς θα διευκολύνει τη σύγκριση των τιμών των προϊόντων.
Ο Σταύρος Παπαδούρης μιλώντας κατά τη συνεδρία ανέφερε πως αν τελείωσε η διαβούλευση «εισηγούμαστε να προχωρήσουμε και ας συνεχίσουμε όπως προβλέπεται από τους κανονισμούς».
Ολοκληρώθηκε η διαβούλευση
Μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής, ο Κωνσταντίνος Καραγιώργης είπε πως η διαδικασία διαβούλευσης για το νομοσχέδιο έχει ολοκληρωθεί όπως ορίζει ο σχετικός νόμος, ενώ λήφθηκαν οι απόψεις όλων των εμπλεκομένων. «Διαφωνούμε ότι δεν έγινε διαβούλευση», συμπλήρωσε.
Απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών αν το μέτρο αυτό θα οδηγήσει σε οφέλη για τους καταναλωτές, ο κ. Καραγιώργης τόνισε πως από έρευνα που έχει διενεργηθεί ενδεικτικά ένας καταναλωτής μπορεί να γλιτώσει μέχρι και 50 ευρώ για 44 προϊόντα.
Σημείωσε πως μετά την έγκριση του νομοσχεδίου η Υπηρεσία θα εισέλθει σε νέα διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους για την τελική διαμόρφωση της πλατφόρμας.
«Το νομοσχέδιο προνοεί συγκεκριμένο πράγμα. Είναι ένα ψηφιακό εργαλείο, και εμείς συζητούμε εδώ όλα τα προβλήματα της οικονομίας για ένα απλό εργαλείο», πρόσθεσε.
Εκπρόσωπος της ΕΠΑ είπε ότι στο πλαίσιο της διαβούλευσης είχε διαβιβαστεί το νομοσχέδιο και στείλαμε τα σχόλια και τις θέσεις μας.
«Με τη νέα επιτροπή έγινε συνάντηση με τον Υπουργό Ενέργειας όπου συζητήθηκε το θέμα και η Επιτροπή έλαβε διαβεβαιώσεις ότι για όσες εισηγήσεις που έγιναν θα γίνουν οι κατάλληλες ενέργειες και ότι η πλατφόρμα θα τύχει κάποιας τακτικής παρακολούθησης και σε περίπτωση που ζητηθούν στοιχεία από την ΕΠΑ θα της σταλούν», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι τα σχόλια και οι εισηγήσεις της Επιτροπής έχουν γίνει αποδεκτά.
Οι βουλευτές ΑΚΕΛ Κώστας Κώστα και ο Ανδρέας Πασιουρτίδης ζήτησαν όπως διαβαστούν γραπτώς οι θέσεις της ΕΠΑ στην επιτροπή.
Ο βουλευτής και τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου μίλησε για επικοινωνιακά μέτρα.
«Τι όφελος έχει ο καταναλωτής; Επικοινωνία, μειώσαμε το κόστος για τον καφέ για να κάνουν πάρτι κάποιες καφετέριες», πρόσθεσε, χαρακτηρίζοντας το e-kalathi ως «φωτοβολίδα», αφού, όπως ανέφερε, προσθέτει γραφειοκρατία.
Εκπρόσωπος του Συνδέσμου Προμηθευτών Προϊόντων Ευρείας Κατανάλωσης, ανέφερε πως στηρίζουν κάθε ενέργεια που θα βοηθήσει τον καταναλωτή, αλλά εξέφρασε προβληματισμούς για τη διαδικασία και τον τρόπο εφαρμογής αυτής της πλατφόρμας. Σημείωσε ότι τους ενοχλεί ότι δίνονται στη δημοσιότητα διάφορα στοιχεία, ότι λίγο πολύ «εμείς και πιθανόν και οι λιανέμποροι, είμαστε οι κλέφτες της παρέας και αλλάζουμε την τιμή όποτε θέλουμε και όπως θέλουμε».
Ο εκπρόσωπος του Συνδέσμου Ελεύθερου Εμπορίου Κύπρου, ανέφερε ότι στηρίζει το θεσμό του e-kalathi, εκφράζοντας προβληματισμό αν θα ωφεληθεί ο καταναλωτής περισσότερο ή αν θα πληγούν οι επιχειρήσεις περισσότερο.
Ο εκπρόσωπος του Παγκυπρίου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου, Μάριος Αντωνίου είπε πως ο Σύνδεσμος δεν έχει πρόβλημα με την διαφάνεια στις τιμές, αφού οι υπεραγορές έχουν αναρτημένες τιμές για 15.000 στο διαδίκτυο. Λέγοντας ότι η προτεινόμενη πλατφόρμα θα οδηγεί τους καταναλωτές ποια υπεραγορά να επιλέξει, διερωτήθηκε ποιος διασφαλίζει ότι τα προϊόντα αυτά θα έχουν τους ίδιους γραμμικούς κώδικες.
Επιφυλάξεις διατύπωσε και ο εκπρόσωπος της ΠΟΒΕΚ, λέγοντας πως η πλατφόρμα πιθανόν να λειτουργήσει ως μπούμερανγκ για τις μικρές επιχειρήσεις. «Δηλαδή με την πλατφόρμα θα πάρουν μια δωρεάν διαφήμιση οι μεγάλες επιχειρήσεις», εξήγησε.
Εκπρόσωπος του Παγκύπριου Συνδέσμου Υπεραγορών εξέφρασε ανησυχία για το κτύπημα που θα δεχθούν οι μικρές επιχειρήσεις, λέγοντας ότι από τα 250 μέλη του συνδέσμου, τα 220 είναι μικροί και μικρομεσαίοι. Απέδωσε στον Υπουργό Εμπορίου «εχθρική συμπεριφορά» προς τον κλάδο και πρόσθεσε πως ενώ τα πραγματικά προβλήματα είναι το ρεύμα, τα καύσιμα και τα επιτόκια, το κράτος επιλέγει να κάνει μια πλατφόρμα, που είναι το πιο εύκολο, όπως είπε.
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΕ:
Stockwatch: Ξανά με διαφωνίες στη Βουλή το e-kalathi
Η Επιτροπή εξέτασε την πιο πάνω πρόταση νόμου σκοπός της οποίας είναι η τροποποίηση του περί της Συλλογικής Διαχείρισης Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας και Συγγενικών Δικαιωμάτων καθώς και για τη Χορήγηση Πολυεδαφικών Αδειών για Επιγραμμικές Χρήσεις Μουσικών Έργων Νόμου, ώστε να βελτιωθούν ορισμένες διατάξεις του αναφορικά με την επιβολή και είσπραξη των χρεώσεων από τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης και τις ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης και αναφορικά με την άσκηση εποπτείας και ελέγχων από την Αρχή Πνευματικής Ιδιοκτησίας και Συγγενικών Δικαιωμάτων.
Η Επιτροπή αποφάσισε όπως συνεχίσει την εξέταση σε επόμενη συνεδρία.
Η Επιτροπή εξέτασε το πιο πάνω νομοσχέδιο σκοπός του οποίου είναι η θέσπιση νομοθεσίας για την εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με την πράξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο «Οδηγία 2020/1828 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με τις αντιπροσωπευτικές αγωγές για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών και για την κατάργηση της οδηγίας 2009/22/ΕΚ».
Η Επιτροπή αποφάσισε την προώθηση του νομοσχεδίου στην Ολομέλεια του σώματος προς ψήφιση.
Nomoplatform-ΚΥΠΕ
