Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 29/08/2023, έλαβε ενημέρωση για την πορεία υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ μέσω του υποθαλάσσιου καλωδίου EuroAsia Interconnector.
Τη μεγάλη γεωστρατηγική σημασία EuroAsia Interconnector τόνισε ο Υπ. Ενέργειας
Στην πάρα πολύ μεγάλη γεωστρατηγική σημασία που έχει το έργο EuroAsia Interconnector για την Κυπριακή Δημοκρατία, αναφέρθηκε ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Γιώργος Παπαναστασίου, τονίζοντας «το σοβαρό ενδιαφέρον» που υπάρχει από γειτονικές χώρες, πέραν του Ισραήλ, όπως είναι η Ιορδανία και πιθανόν η Σαουδική Αραβία.
«Η Κυπριακή Δημοκρατία πέραν των οφελών των οποίων θα έχει η ίδια μπορεί επιπρόσθετα να γίνει και ένα γεωστρατηγικό σημείο», κάτι που «παλεύουμε χρόνια τώρα να κάνουμε μέσα από ενεργειακούς πόρους», τόνισε ο Υπουργός κατά τη συνεδρία της Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας.
Αναφερόμενος στο πόσο σημαντικό είναι το έργο για εμπλοκή του κράτους κάτω από προϋποθέσεις, ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι η ΕΕ έχει αποφασίσει όλα τα κράτη μέλη να είναι ηλεκτρικά διασυνδεδεμένα, και πρόσθεσε ότι η Κύπρος επειδή είναι κάπως μακριά, για να μπορεί να είναι διασυνδεδεμένη με το ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας κοστίζει 1,57 δισ. ευρώ και με τις πρόσφατες αυξήσεις το ποσό ανέρχεται στα σχεδόν 2 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι παρά τα δημοσιεύματα, «ο πρόχειρος υπολογισμός μας τι θα κοστίσουν τα 2 δισ. ευρώ, αν επιβαρυνθούν οι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας Κύπρου και Ελλάδας, είναι 0,7 σεντ την Κιλοβατώρα», ενώ σήμερα στην Κύπρο πληρώνουμε γύρω στα 34 με 35 σεντ την Κιλοβατώρα», προσθέτοντας ότι το κόστος με τον EuroAsia Interconnector θα ανέλθει τελικά στα 34,7 σεντ με 35,7 σεντ την Κιλοβατώρα.
«Δεν είναι σοβαρή επιβάρυνση για να δοθούν αυτά τα οφέλη (γεωστρατηγικά, ηλεκτρική ανεξαρτησία, κόμβος ηλεκτρικής ενέργειας) στην Κυπριακή Δημοκρατία», υπογράμμισε.
Ο Υπουργός Ενέργειας είπε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα προβεί σε αξιολόγηση του έργου για την οικονομική βιωσιμότητα που έκανε η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και θα παρουσιαστεί στο Υπουργείο, προσθέτοντας ότι η ΕΤΕπ λέει ότι στο δίκτυο μπορείς να κάνεις αποθήκευση μέσω μπαταρίας.
«Εμείς διαφωνούμε γιατί ο Interconnector δίνει πολλαπλά άλλα οφέλη», ανέφερε, και πρόσθεσε ότι με τις μπαταρίες μπορεί να αποθηκεύεις ηλεκτρική ενέργεια και να μην απορρίπτεις ενέργεια από ΑΠΕ, «αλλά ο Interconnector δίνει πολύ περισσότερα οφέλη».
Ανέφερε ότι το Υπουργείο Ενέργειας βρίσκεται στη διαδικασία ανάθεσης ή κατακύρωσης προς συγκεκριμένο φορέα που εξειδικεύεται στη διενέργεια μελετών για «οικονομική βιωσιμότητα και γεωστρατηγική αξία», και πρόσθεσε ότι υπάρχουν και χώρες της Μέσης Ανατολής που θέλουν να διασυνδεθούν με το ευρωπαϊκό δίκτυο και «αν όλα αυτά τα υλοποιήσουμε με μία στρατηγική η Κύπρος γίνεται ένας σημαντικός κόμβος» που θα συνδέει τη Μέση Ανατολή με την ΕΕ.
Επιδοτήσεις
Ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι η Κύπρος εμπλέκεται στο έργο καθώς μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας υποσχέθηκε στον Φορέα υλοποίησης 100 εκ. ευρώ που θα είναι δάνειο της ΚΔ και επιδότηση προς το έργο. Πρόσθεσε πως υπάρχουν επίσης τα 657 εκ. ευρώ της επιδότησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η επιδότηση περιορίζεται μόνο στο κομμάτι διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης, πρόσθεσε.
Ανέφερε ότι στο έργο εμπλέκεται και ο ΑΔΜΗΕ Ελλάδας, στον οποίο το ελληνικό κράτος κατέχει το 51% και ουσιαστικά όταν ολοκληρωθεί η συμφωνία με τον ΑΔΜΗΕ η ελληνική Δημοκρατία θα συμμετέχει στο έργο, ενώ σημείωσε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία σήμερα είναι τελείως εκτός.
«Για μας δεν νοείται σε ένα τέτοιο έργο να μην έχει εμπλοκή η Κυπριακή Δημοκρατία» και για γεωστρατηγικούς λόγους αλλά και για άλλους λόγους, πρόσθεσε.
Εξάλλου, ο Υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, είπε ότι είναι ένα έργο ιδιωτικού φορέα που εκκρεμεί για μια δεκαετία. Πρόσθεσε ότι η δέσμευση της Κυβέρνησης έναντι του έργου είναι «και σε σχέση και με την τοποθέτηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων».
«Από δημόσιες δηλώσεις εκπροσώπων της ΕΤΕπ υπάρχουν κάποιες απόψεις για το έργο και αναμένεται τον ερχόμενο μήνα αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στην Κύπρο οπόταν θα τύχουμε αναλυτικής ενημέρωσης», πρόσθεσε.
Ανέφερε ότι η Κυβέρνηση μελετά προσεκτικά το θέμα “γιατί δεν μπορούμε χωρίς μεγάλη και σε βάθος αξιολόγηση μελέτη του έργου (τεχνική και οικονομική) να εμπλακεί η Κυβέρνηση σε τόσο μεγάλο κόστος».
«Εξετάζουμε και το θέμα ότι θα πρέπει να υπάρχει απόλυτη διασφάλιση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας και απόλυτη διασφάλιση του διοξειδίου του άνθρακα», σημείωσε.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος του Φορέα υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Νάσος Κτωρίδης χαρακτήρισε την ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia Interconnector 2.000 MWh «κορυφαίο έργο κοινού ενδιαφέροντος της ΕΕ» το οποίο συνδέει τα τεχνικά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας (μέσω Κρήτης) με την Ευρώπη με θαλάσσια καλώδια συνεχούς τάσης.
«Με την υλοποίηση του έργου οραματιζόμαστε τον τερματισμό της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου» και «διασφαλίζεται η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού» για τις τρεις χώρες, ανέφερε.
Ο κ. Κτωρίδης είπε πως με το έργο «μειώνεται σημαντικά η τιμή ηλεκτρικής ενέργειας των οικιακών και επιχειρηματικών καταναλωτών», αλλά και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, αυξάνοντας τη διείσδυση των ΑΠΕ.
Ανέφερε ότι το έργο εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη το 2013 ως έργο κοινού ενδιαφέροντος και επαναξιολογήθηκε θετικά το 2015, 2017, 2019 και το 2021.
«Η τελευταία έγκριση συμπερίληψης του έργου στα έργα κοινού ενδιαφέροντος έγινε στις 9 Μαΐου του 2023», πρόσθεσε.
Ο κ. Κτωρίδης είπε ότι στους μετόχους του φορέα EuroAsia Interconnector, που είναι κυπριακή εταιρεία ιδιωτικού δικαίου, θα συμμετέχει και ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς της Ελλάδας κατά 25%, στο πλαίσιο της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό αύξησης κεφαλαίου θα καλυφθεί από υφιστάμενους και νέους μετόχους.
Ανέφερε ότι όλα τα έξοδα από το 2011 μέχρι σήμερα καλύφθηκαν από ίδιους πόρους του Φορέα υλοποίησης και των μετόχων του και από χορηγίες της ΕΕ για εκπόνηση μέρος των μελετών και πρόσθεσε ότι «δεν υπήρξε οποιαδήποτε επιβάρυνση της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Κύπριου φορολογούμενου».
Βιωσιμότητα
Ο Διευθύνων Σύμβουλος του EuroAsia Interconnector είπε ότι το έργο αξιολογήθηκε θετικά από τους ευρωπαϊκούς και εθνικούς φορείς και «κρίθηκε οικονομικά βιώσιμο» και πρόσθεσε πως η τελευταία θετική αξιολόγηση για τη βιωσιμότητα του έργου έγινε στις 9 Ιουνίου 2023.
Οφέλη στον Κύπριο καταναλωτή
Επίσης, ο κ. Κτωρίδης είπε ότι «η υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης προσφέρει σημαντικά κοινωνικά και οικονομικά οφέλη και ουσιαστικό οικονομικό όφελος στον Κύπριο καταναλωτή της τάξης του 200 εκ. ευρώ ετησίως», που αντιστοιχεί σε μείωση κατά 20% του τιμολογίου ηλεκτρικής ενέργειας, κάθε μήνα.
Υλοποίηση
Επίσης, ο κ. Κτωρίδης είπε ότι ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας ανέρχεται στο 1,23 δισ. ευρώ και με εξασφάλιση ευρωπαϊκών χορηγήσεων 757 εκ. ευρώ το συνολικό κόστος περιορίζεται στο 1,17 δισ. ευρώ.
Ανέφερε επίσης ότι η χρηματοδότηση του 1,17 δις. ευρώ θα γίνει με την επαναξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ενώ ταυτόχρονα ο φορέας υλοποίησης βρίσκεται «σε παράλληλη διαβούλευση με κορυφαίο κρατικό ευρωπαϊκό οργανισμό και μαζί με διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προχωρεί στην σύναψη κοινοπρακτικού δανείου».
Επιπλέον, ανέφερε ότι το έργο έχει εξασφαλίσει όλες τις αδειοδοτήσεις και βρίσκεται στο στάδιο κατασκευής με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2029.
Αναφορικά με τα οφέλη από την κατασκευή του έργου, ο κ. Κτωρίδης είπε ότι ενισχύεται η γεωπολιτική θέση της Κύπρου στον ενεργειακό χάρτη της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου, ενισχύεται σημαντικά ο πολιτικός ρόλος και η σημασία της ΕΕ στην ανάπτυξη της πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας με τις χώρες της ανατολικής Μεσογείου και του αραβικού κόλπου».
Ανέφερε, επίσης, ότι τερματίζεται η ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, ενώ δημιουργείται ένας αξιόπιστος διάδρομος ηλεκτρικής ενέργειας από το Ισραήλ μέσω Κύπρου στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
Μιλώντας κατά τη συνεδρία της Επιτροπής Ενέργειας, ο Πρόεδρος της ΡΑΕΚ, Ανδρέας Πουλλικκάς, είπε ότι τέτοιες υποδομές όπως το EuroAsia Interconnector που αφορά το καλώδιο που θα ενώσει την Κύπρο με την Κρήτη και κατ΄επέκταση με την εσωτερική αγορά ηλεκτρισμού της ΕΕ, έχουν ωφέλιμη ζωή περίπου 35-40 χρόνια και για αυτό είναι «στρατηγικής σημασίας και για την ΕΕ και για την Κύπρο».
Είπε ακόμη ότι η συμφωνία προνοεί καταμερισμό κόστους 37% για την Ελλάδα και 63% για την Κύπρο, νοουμένου ότι ο Φορέας υλοποίησης θα εξασφαλίσει χορηγίες των 750 εκ. ευρώ – πράγμα που έχει εξασφαλίσει – και θα εξασφαλίσει και την υπολοιπη χρηματοδότηση.
Η υποβολή ερωτήσεων από τους βουλευτές αποφασίστηκε να γίνει σε επόμενη συνεδρία της Επιτροπής.
Δηλώσεις Βουλευτών
Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία, ο Πρόεδρος της Επιτροπής, βουλευτής του ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννης, είπε ότι το θέμα αφορά ένα έργο στρατηγικής και γεωπολιτικής σημασίας, που θα πρέπει ως τέτοιο να αντιμετωπιστεί. Πρόσθεσε ότι το έργο αντιμετωπίζει την ανάγκη ρύθμισης σε σχέση με την χρηματοδότηση.
«Αυτό είναι το τελευταίο κομμάτι της ολοκλήρωσης των τελικών αποφάσεων και καλείται η πολιτεία να ολοκληρώσει της μελέτης της», πρόσθεσε.
Ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι είναι «έργο του αιώνα και προσφέρει τεράστιες δυνατότητες» όπως είναι η αποθήκευση, η μετάβαση στις ΑΠΕ, με τη μείωση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος και με το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού.
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Αντρέας Πασιουρτίδης, είπε ότι «η ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με την υπόλοιπη Ευρώπη – με την Κύπρο να είναι το μοναδικό κράτος που δεν είναι ηλεκτρικά διασυνδεδεμένο με άλλο κράτος μέλος – είναι επιβεβλημένη και προς τη σωστή κατεύθυνση».
Ανέφερε ότι μέσα από τη συζήτηση δημιουργήθηκαν συγκεκριμένα ερωτήματα, τα οποία κατά τη συνέχιση της συζήτησης θα τεθούν, ούτως ώστε να ξεκαθαρίσουν.
Το πρώτο ερώτημα είναι η οικονομική βιωσιμότητα ανέφερε και πρόσθεσε ότι «υπάρχει ένα υπόλοιπο το οποίο θα πρέπει να μάθουμε από που θα προέλθει και με ποιες εγγυήσεις, αν και όταν απαιτηθούν από το κράτος ή αν θα προέλθουν από ιδιωτικά κεφάλαια».
Το δεύτερο, συνέχισε, είναι πως διασφαλίζεται η ασφάλεια του Κράτους.
«Αντιλαμβάνεστε ότι ένα νησί στην ανατολική Μεσόγειο, δεν μπορεί να εξαρτάται αποκλειστικά από ένα καλώδιο, το οποίο για οποιοδήποτε λόγο μπορεί σε συγκεκριμένη φάση να διακόψει την παροχή του», πρόσθεσε.
Ο κ. Πασιουρτίδης είπε ότι το τρίτο, είναι ποιο θα είναι το κόστος για τον καταναλωτή και αυτό «θα πρέπει να είναι πολύ λιγότερο από αυτό που θα έχει αν δεν γίνει η ηλεκτρική διασύνδεση».
Σε κοινή δήλωση, οι βουλευτές του ΔΗΚΟ Πανίκος Λεωνίδου και Χρύσης Παντελίδης αναφέρουν ότι το ΔΗΚΟ στηρίζει το έργο καθώς αναγνωρίζει τη μεγάλη σημασία που έχει η άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου και η ηλεκτρική διασύνδεσή της με την Ελλάδα και το Ισραήλ, καθώς και τη μεγάλη γεωστρατηγική αξία μιας τέτοιας υποδομής στην ανατολική Μεσόγειο με επίκεντρο το νησί μας.
Επιπρόσθετα, εκφράζουν πλήρη ικανοποίησή «για την απόφαση της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη για ενδελεχή εξέταση της οικονομικής βιωσιμότητας Έργου, με προοπτική τη συμμετοχή και της Κυπριακής Δημοκρατίας στο συγκεκριμένο Έργο, υπό την προϋπόθεση να κριθεί βιώσιμο και με όποιο τρόπο κριθεί πιο δόκιμος και πιο αποτελεσματικός».
Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ – Συνεργασία, Μιχάλης Γιακουμή, είπε ότι με βάση την τεκμηριωμένη ανάλυση του ίδιου του Υπουργού Ενέργειας αντιληφθήκαμε καλύτερα αφενός τη σημασία για τη γεωστρατηγική διασύνδεση, σε συνδυασμό αφετέρου με το κρατικό κεντρικό σύστημα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας που ξεκίνησε η προκαταρτική του διαβούλευση.
«Κατανοούμε παράλληλα ότι μείναμε πολύ πίσω χρονικά και για τα δύο αυτά θέματα – ως αναγκαία στρατηγικά έργα υποδομής (διασύνδεση και αποθήκευση)», πρόσθεσε.
Ο κ. Γιακουμή έθεσε σειρά ερωτημάτων που αφορούν το κατά πόσο η τεχνοοικονομική μελέτη βιωσιμότητας του έργου από τον Φορέα Υλοποίησης είναι βιώσιμη, και πως σκέφτεται τελικά η Κυπριακή Δημοκρατία αν τα δεδομένα είναι τεκμηριωμένα θετικά, να πάρει επενδυτική απόφαση, να συμμετέχει στο έργο.
Ανέφερε, επίσης, ότι οι δηλώσεις και οι ενέργειες του Υπουργείου Ενέργειας και του ίδιου του Υπουργού για το συγκεκριμένο θέμα, γίνονται μελετημένα, με διαφάνεια, και με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και η ΔΗΠΑ έχει πεισθεί ότι είναι σε λογική και σωστή κατεύθυνση.
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΕ:
Stockwatch: Επαφές με ΕΤΕΠ για EuroAsia – Συμμετοχή ισραηλινού fund με 33%
Stockwatch: Επιτόκια και βιωσιμότητα EuroAsia στην Επ. Εμπορίου
Επιπρόσθετα, η Επιτροπή συζήτησε το ακόλουθο θέμα:
Η ανάγκη λήψης προστατευτικών μέτρων για τους καταναλωτές
Η Επιτροπή συζήτησε το πιο πάνω θέμα μέσω του οποίου εξετάστηκε η ανάγκη λήψης προστατευτικών μέτρων για τους καταναλωτές από την πρόσφατη αύξηση, καθώς και την πιθανότητα περαιτέρω αύξησης των δανειστικών επιτοκίων σχετικά με τις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις (ΜΕΧ) και την αδυναμία των δανειοληπτών να ανταποκριθούν σε αυξημένες δόσεις.
Δεν είναι ικανοποιημένος με θέση τραπεζών για τα επιτόκια λέει ο ΥΠΟΙΚ
Η μέχρι στιγμής θέση των τραπεζών σε σχέση με το ύψος των δανειστικών επιτοκίων «δεν με βρίσκει ικανοποιημένο και γι΄ αυτό συνεχίζεται η συζήτηση και έχουν καθοριστεί συναντήσεις», τόνισε ο Υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, ο οποίος, παράλληλα, σημείωσε πως ανταλλάσσει απόψεις και με την εποπτική αρχή, την Κεντρική Τράπεζα.
«Το θέμα που αφορά τις τράπεζες και η θέση του Υπουργείου Οικονομικών είναι ότι πρέπει να γίνουν ενέργειες ώστε να απορροφηθεί μέρος του κόστους που προκύπτει από την αύξηση των επιτοκίων από τις τράπεζες, ούτως ώστε να υπάρξει ανακούφιση για τα νοικοκυριά και τους δανειολήπτες, και ταυτόχρονα θα πρέπει να διαφοροποιηθούν πολιτικές όσον αφορά τα καταθετικά επιτόκια ώστε να σμικρύνει η ψαλίδα μεταξύ των καταθετικών και των δανειστικών επιτοκίων και ταυτόχρονα θα πρέπει να δουν και θέματα γενικά χρεώσεων», τόνισε ο κ. Κεραυνός, σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού.
«Απαιτούμε από τις τράπεζες ως μεγάλες εταιρείες να αναλάβουν τις ευθύνες που προκύπτουν από την κοινωνική εταιρική τους ευθύνη απέναντι στην κοινωνία και την οικονομία», υπογράμμισε.
Ανέφερε ότι η Κυβέρνηση εφαρμόζει φορολογία στις καταθέσεις 0,15% στις τράπεζες και εξετάζει όλες τις πτυχές του θέματος και «την κατάλληλη στιγμή θα πάρει τις αποφάσεις της ανάλογα και με τον τρόπο και πως θα αντιδράσουν οι τράπεζες γι’ αυτό το θέμα».
Από την πλευρά του, ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Κωνσταντίνος Ηροδότου, είπε ότι «από το 2020 η ΚΤ πιέζει και σπρώχνει και ζητά από τις τράπεζες να αυξήσουν και τις αναδιαρθρώσεις και τις επαναδιαπραγματεύσεις».
Πρόσθεσε ότι τα στοιχεία μέχρι 30 Ιουνίου 2023 «δεν δείχνουν αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων».
Ανέφερε επίσης ότι υπάρχει πτωτική τάση στις νέες αθετήσεις δανείων και πρόσθεσε ότι οι συνολικές επαναδιαπραγματεύσεις δανείων στο α΄ εξάμηνο του 2022 ήταν 0,9 δισεκατομμύριο ευρώ και το αντίστοιχο εξάμηνο φέτος είναι στα 2 δισ. ευρώ, ποσό που ξεπερνά το 1,7 δισ. ευρώ που αφορούσε όλο το 2022.
Ο κ. Ηροδότου αναφέρθηκε στην πολιτική αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ για να υποχωρήσει ο πληθωρισμός και είπε ότι όταν υποχωρήσει ο πληθωρισμός τα επιτόκια θα έρθουν σε πιο χαμηλά επίπεδα.
Πρόσθεσε πως η αύξηση των επιτοκίων «είναι προσωρινή και το μόνο φάρμακο που αν δεν δοθεί ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να μεγαλώνει» και αυτή η εξέλιξη θα είναι «κάτι πιο κακό για όλους μας».
Ανέφερε, επίσης, ότι καμιά κεντρική τράπεζα από τις χώρες μέλη της Ευρωζώνης δεν δικαιούται να επιβάλει το ύψος των επιτοκίων στις τράπεζες.
Ο Διοικητής της ΚΤΚ είπε ότι οριζόντια δημοσιονομικά μέτρα που απευθύνονται προς όλο τον πληθυσμό είναι πληθωριστικά και «δεν μας κάνουν καλό ως χώρα», ενώ «στοχευμένα δημοσιονομικά μέτρα στους ευάλωτους είναι κάτι στο οποίο και η ίδια η ΕΚΤ λέει ναι». Πρόσθεσε πως «οι χώρες που έχουν οριζόντια μέτρα κάνουν κακό στον εαυτό τους».
Ο κ. Ηροδότου είπε ότι στην Κύπρο ιστορικά το μεγαλύτερο μέρος των δανείων γίνεται με κυμαινόμενο επιτόκιο και πρόσθεσε ότι η ψαλίδα μεταξύ δανειστικών και καταθετικών επιτοκίων μειώθηκε από 168 μονάδες βάσης τον περασμένο Μάιο σε 131 μονάδες βάσης τέλος Ιουνίου.
«Οι τράπεζές μας κινούνται προς την κατεύθυνση της μείωσης» της ψαλίδας, πρόσθεσε.
Ανέφερε, ωστόσο, ότι η μείωση είναι η μικρότερη μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωζώνης και πρόσθεσε ότι δεν υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να μειώσουν περισσότερο την ψαλίδα «αλλά πρέπει να λάβουμε υπόψη τις ιδιαιτερότητες» της Κύπρου.
Ο κ. Ηροδότου συζήτησε χθες με τις τράπεζες για να επαναξιολογήσουν όχι μόνο τα επιτόκια αλλά και τις χρεώσεις για να βοηθήσουν τον κόσμο, ενώ την ίδια συζήτηση είχαμε και στις 21 περασμένου Μαρτίου και «είχαμε βελτίωση», όπως είπε.
Αναφορικά με τα κέρδη των τραπεζών, ο Διοικητής είπε ότι με εξαίρεση μία τράπεζα που της δόθηκε άδεια από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό, σε καμία άλλη τράπεζα δεν επιτρέπεται να δώσει μέρισμα, προσθέτοντας ότι «τα κέρδη τους τους αναγκάζουμε να τα βάζουμε ως provisions (προβλέψεις) έναντι των ΜΕΔ, γιατί ακόμη οι πλείστες μας τράπεζες έχουν τα ΜΕΔ του 2013 και υπάρχει ευρωπαϊκός κανονισμός για τα παλαιά ΜΕΔ να φθάσουν στο 100% provisions μέχρι το 2026».
Ανέφερε επίσης ότι «το Single Resolution Board επιβάλλει ειδικές κεφαλαιακές απαιτήσεις σε όλες τις τράπεζες της Ευρώπης το οποίο εν μέρει χρηματοδοτείται από αυτά τα κέρδη».
Ο Υπουργός Οικονομικών εξέφρασε την άποψη ότι οι συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων δεν έφεραν τα αναμενόμενα αποτελέσματα (υψηλός πληθωρισμός σε Ουγγαρία, Πολωνία, Τσεχία και Ρουμανία).
Αναφορικά με το τι θα γίνει με αυτό το θέμα, ο κ. Κεραυνός είπε ότι ήρθε σε επαφή εδώ και μήνες με τις τράπεζες και την ΚΤ και ζήτησε μέρος της αύξησης του κόστους από την αύξηση των επιτοκίων να απορροφηθεί από τις τράπεζες, ώστε να βρεθεί μια διέξοδος σε αυτό το θέμα.
«Πρόσφατα έστειλα νέα επιστολή στον Σύνδεσμο Τραπεζών και δεν με ικανοποιεί η απάντηση που έλαβα γιατί ανέμενα οι τράπεζες να κάνουν πιο δραστικές ενέργειες και μια πιο θετική αντίδραση σε αυτό το θέμα που ταλαιπωρεί την κοινωνία, τα νοικοκυριά και τους δανειολήπτες οικιστικών δανείων», πρόσθεσε.
Αναφορικά με τους οργανισμούς που είναι υπό τον έλεγχο της Κυβέρνησης, ο κ. Κεραυνός είπε ότι η ΚΕΔΙΠΕΣ έχει βάλει ανώτατο όριο χρέωσης 3,5% στα στεγαστικά δάνεια
Ερωτηθείς από τον Πρόεδρο της Επιτροπής αν συμφωνεί με την πολιτική της ΕΚΤ και κατά πόσον στους οργανισμούς που ελέγχει το κράτος έχουν προχωρήσει με μείωση των επιτοκίων, ο κ. Κεραυνός είπε ότι αυτό είναι το κλασικό εργαλείο των Κεντρικών Τραπεζών όταν υπάρχει αύξηση πληθωρισμού.
Σχολιάζοντας παρατήρηση μετά τη συνεδρία ότι η Πρωθυπουργός της Ιταλίας έδειξε το δρόμο, επιβάλλοντας 40% στα υπερκέρδη των τραπεζών που προκύπτουν από την αύξηση των επιτοκίων και να αγοράζουν οι δανειολήπτες το 15% του δανείου τους όσο το αγοράζουν οι εταιρίες εξαγοράς, ο ΥΠΟΚ ανέφερε ότι ο ενθουσιασμός της ιταλικής κυβέρνησης με μια φορολογία 40% νομίζει πως «έχει αποτραβηχθεί ήδη και έχει μείνει στο 0,1% σε κάποια άλλα μεγέθη γιατί αντέδρασε η ΕΚΤ και οι Οίκοι αξιολόγησης».
«Εξετάζουμε τι κάνει και η κάθε χώρα μέλος ξεχωριστά και εξετάζουμε και σφαιρικά όλα τα θέματα. Αυτό το οποίο θα κάνουμε πρέπει να είναι μελετημένο, προσεκτικό, επί της ουσίας, χωρίς να μπαίνει σε κίνδυνο η οικονομία μας και χωρίς βεβαίως και δεν επιθυμούμε με κανένα τρόπο να βάλουμε σε πρόσθετα προβλήματα και το τραπεζικό μας σύστημα που είναι το νευρικό σύστημα της οικονομίας», κατέληξε.
Δηλώσεις Βουλευτών
Εξάλλου, σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία, ο Πρόεδρος της Επιτροπής, βουλευτής του ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννης είπε ότι «είναι με λύπη που παρατηρούμε να υπάρχει μια τεράστια κερδοφορία από πλευράς κράτους και τραπεζών και από την άλλη να έχουμε ένα βίωμα των πολιτών πολύ αρνητικό», προσθέτοντας ότι από τη μια οι τράπεζες λένε ότι προχωρούν σε επαναδιαπραγματεύσεις και από την άλλη οι πολίτες ότι δεν τα καταφέρνουν να κάνουν επαναδιαπραγματεύσεις των δανείων τους.
«Θα πρέπει ο Διοικητής της ΚΤ να ζητήσει από τις τράπεζες στοιχεία για να διασφαλίσουμε δικαιοσύνη», ανέφερε, και πρόσθεσε πως με βάση την κερδοφορία που πλησιάζει το 1 δισ. ευρώ και που ανακοίνωσαν οι τράπεζες το τελευταίο διάστημα, «1 δισ. ευρώ λαμβάνεται από τους δανειολήπτες και από το μηδενικό επιτόκιο που επιβάλλεται στις καταθέσεις».
Ανέφερε ότι «δεν μπορεί να είμαστε θεατές» και «πρέπει το ΥΠΟΙΚ να πάρει όλα τα στοιχεία από τις τράπεζες και να έρθει συμπληρωματικά στο πλαίσιο των δικών της οφελημάτων να στηρίξει δανειολήπτες»
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Κώστας Κώστα, είπε ότι έχουν επιβληθεί συνολικά 9 αυξήσεις στα δανειστικά επιτόκια από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και αναμένονται δυστυχώς και άλλες και πρόσθεσε ότι «αυτό οδήγησε σε σημαντική αύξηση στις δόσεις που πληρώνει ο κόσμος, αύξηση στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, έχουμε ένα τεράστιο πλήγμα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις».
«Παράλληλα, βλέπουμε υπερκέρδη των τραπεζών και κυρίως, όπως είχε τονίσει στην τελευταία συνεδρία της Επιτροπής για το θέμα αυτό ο τέως Χρηματοοικονομικός Επίτροπος, βλέπουμε ακόμα μεγαλύτερα κέρδη για τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων», πρόσθεσε.
Είπε ακόμη ότι «οι Κύπριοι καταναλωτές έχουν βρεθεί ίσως στη χειρότερη θέση, αφού πληρώνουν το ακριβότερο ηλεκτρικό ρεύμα στην Ευρώπη και περίπου 300 εκ. ευρώ ετησίως για την εκπομπή ρύπων, λόγω της ανικανότητας της προηγούμενης κυβέρνησης να εισάξει έγκαιρα φυσικό αέριο για ηλεκτροπαραγωγή και να προωθήσει τις ΑΠΕ, πληρώνουν πανάκριβα καύσιμα λόγω της αισχροκέρδειας».
«Απαιτούνται άμεσες πρωτοβουλίες από την Κυβέρνηση και την Κεντρική Τράπεζα για να μπορέσουμε να στηρίξουμε και να ελαφρύνουμε τους δανειολήπτες», πρόσθεσε.
«Σημειώνουμε παράλληλα, την πρόβλεψη του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας ότι αναμένονται μειώσεις των επιτοκίων σε 1 περίπου χρόνο», ανέφερε, και πρόσθεσε ότι «το θέμα είναι, πόσα νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις θα αντέξουν μέχρι τότε».
Ο κ. Κώστα είπε ότι «όποιος και να ευθύνεται, η ουσία είναι ότι για ακόμα μια φορά αυτή την κατάσταση την πληρώνει ο κόσμος, νοικοκυριά και επιχειρήσεις που έχουν ειλικρινά γονατίσει».
«Δεν έφτανε η ακρίβεια σε ηλεκτρικό ρεύμα, σε καύσιμα και σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης, οι απαράδεκτες και συνεχιζόμενες αυξήσεις στα δανειστικά επιτόκια ήρθαν δυστυχώς ως η χαριστική βολή», κατέληξε.
Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ, Μιχάλης Γιακουμή, είπε ότι «μέχρι σήμερα η Βουλή των Αντιπροσώπων αλλά και οι πολίτες έβαλαν πλάτες για να διατηρηθεί το τραπεζικό σύστημα ζωντανό για να συνεχίσει να δουλεύει η οικονομία» και πρόσθεσε ότι «ήρθε η ώρα, με σεβασμό οι Τράπεζες να ανταποδώσουν κατά το ελάχιστον πίσω στον κόσμο αυτή τη στήριξη».
«Έχουμε συγχυστεί διότι οι θεσμοί του κράτους φαίνεται δεν είναι στην ίδια φιλοσοφία και γραμμή, λες και δεν είναι αναπόσπαστο μέρος της ίδιας συντεταγμένης κοινωνίας», πρόσθεσε.
Ανέφερε ότι «ο Υπουργός Οικονομικών είπε ότι έστειλε τρεις επιστολές και δεν είναι ευχαριστημένος από τη νοοτροπία της Κεντρικής και κυρίως των Τραπεζών και είναι ώρα να αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες που του αναλογούν».
«Ο δε Διοικητής της Κεντρικής είπε ότι τηρεί το γράμμα και το πνεύμα του νόμου για την Κεντρική και πράττει αυτά που ο νόμος λέει, λες και θέλει να κρύψει πιθανές αδυναμίες της Εποπτικής Αρχής πίσω από τη νομοθεσία», πρόσθεσε.
Ανέφερε ότι «είτε θα συντονιστούν οι θεσμοί και να λειτουργήσουν προδραστικά και όχι μόνο αντιδραστικά κατόπιν εξελίξεων και αυτό μόνο στα λόγια, σε ένα πλαίσιο προστασίας των πολιτών αλλά και λειτουργίας του ορθού ανταγωνισμού, είτε νομοθετικά εμείς πλέον – ως εκπρόσωποι του κόσμου που μας έχει εκλέξει εδώ, οφείλουμε να διαφοροποιήσουμε με νόμο πολιτικές προς όφελος του κόσμου».
Με απλά λόγια “σήμερα μιλάμε για καθαρή εκμετάλλευση της κατάστασης από τις Τράπεζες – που παρεμπιπτόντως ανακοινώνουν κέρδη 200 και εκατομμύρια το εξάμηνο και εμείς θέλουν να είμαστε απλοί θεατές και δεν μειώνουν ούτε τα δανειστικά επιτόκια, ούτε μειώνουν τις υπερχρεώσεις”, επεσήμανε.
Η κοινοβουλευτική συνεργάτης ΕΔΕΚ, Έλενα Λυμπουρή, είπε ότι «εάν η πρόταση της ΕΔΕΚ για απορρόφηση ποσοστού της αύξησης των δανειστικών επιτοκίων από το τραπεζικό σύστημα γινόταν δεκτή από τον Δεκέμβριο του 2022 που είχε κατατεθεί, σήμερα δεν θα είχαμε χιλιάδες δανειολήπτες να έχουν περιέλθει σε δυσχερέστερη θέση επειδή έχουν δει τη δόση τους να εκτοξεύεται σε βαθμό που δυσκολεύονται να εκπληρώσουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις προς τις τράπεζες».
«Πρέπει τόσο η ΚΤΚ όσο και το τραπεζικό σύστημα να κατανοήσουν ότι η αδυναμία χιλιάδων δανειοληπτών να ανταπεξέλθουν στις απανωτές αυξήσεις των δανειστικών επιτοκίων θα αυξήσει τα ΜΕΔ με αλυσιδωτή συνέπεια την αύξηση των εκποιήσεων περιουσιών και την υπονόμευση της οικονομικής και κοινωνικής σταθερότητας του τόπου», κατέληξε.
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΕ:
Stockwatch: Προς μείωση επιτοκίων το 2024 – Ανοικτό το ενδεχόμενο Windfall tax
Stockwatch: «Πυροβολούν» Ηροδότου για επιτόκια
Τέλος, η Επιτροπή εξέτασε την ακόλουθη πρόταση νόμου:
Η Επιτροπή εξέτασε την πιο πάνω πρόταση νόμου σκοπός της οποίας είναι η τροποποίηση του περί της Συλλογικής Διαχείρισης Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας και Συγγενικών Δικαιωμάτων καθώς και για τη Χορήγηση Πολυεδαφικών Αδειών για Επιγραμμικές Χρήσεις Μουσικών Έργων Νόμου, ώστε να βελτιωθούν ορισμένες διατάξεις του αναφορικά με την επιβολή και είσπραξη των χρεώσεων από τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης και τις ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης και αναφορικά με την άσκηση εποπτείας και ελέγχων από την Αρχή Πνευματικής Ιδιοκτησίας και Συγγενικών Δικαιωμάτων.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις κρίνονται αναγκαίες, λόγω της ανάγκης ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας της εφαρμογής των διατάξεων του πιο πάνω Νόμου και της ανάγκης εφαρμογής σαφών και ελεγχόμενων διαδικασιών από τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης και τις ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης.
Η Επιτροπή αποφάσισε να συνεχίσει την κατ’ άρθρον εξέταση της πρότασης νόμου σε επόμενη συνεδρία.
Nomoplatform-ΚΥΠΕ
