Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών, Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 8/12/2021, εξέτασε τα νομοσχέδια και τις προτάσεις νόμου που προνοούν:
- Την θέσπιση νομοθετικού πλαισίου που προνοεί για την προστασία πολιτών, οι οποίοι κατέχουν πληροφορίες κακών πρακτικών ή φαινομένων διαφθοράς στο χώρο εργασίας τους και αποφεύγουν να δώσουν τις πληροφορίες αυτές σε θεσμικά όργανα, φοβούμενοι δυσμενείς συνέπειες για τους ιδίους (whistle-blowers).
- Την επέκταση της εξουσίας της Επιτρόπου Προστασίας προσωπικού Χαρακτήρα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ώστε να καλύπτει την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που λαμβάνει χώρα στο έδαφος των Βάσεων.
Αναλυτικά τα νομοσχέδια και οι προτάσεις νόμου:
Ο περί Αποκάλυψης Πληροφοριών προς Όφελος του Δημοσίου Συμφέροντος Νόμος του 2016
Σκοπός του νόμου που προτείνεται, είναι η θέσπιση νομοθετικού πλαισίου που προνοεί για την προστασία πολιτών, οι οποίοι κατέχουν πληροφορίες κακών πρακτικών ή φαινομένων διαφθοράς στο χώρο εργασίας τους και αποφεύγουν να δώσουν τις πληροφορίες αυτές σε θεσμικά όργανα, φοβούμενοι δυσμενείς συνέπειες για τους ιδίους. Η δημιουργία ενός πλέγματος προστασίας των προσώπων αυτών ενδέχεται να ενθαρρύνει τους πολίτες να αντιδράσουν σε φαινόμενα διαφθοράς που παρατηρούν ή υποψιάζονται στους χώρους εργασίας τους. Με τον τρόπο αυτό θα αποκτήσει η πολιτεία ένα πολύτιμο εργαλείο στην καταπολέμηση της διαφθοράς, θα συμβάλει στην προαγωγή της διαφάνειας και θα δημιουργηθεί μια υποδομή που θα προωθεί μια εργασιακή κουλτούρα η οποία σκοπό θα έχει την αποτροπή τέτοιων φαινομένων.
Ο περί Αναφοράς Πράξεων Διαφθοράς (Συμπληρωματικά Μέτρα Προστασίας και Επιείκειας) Νόμος του 2017
Το νομοσχέδιο, μεταξύ άλλων προβλέπει, τα ακόλουθα:
Πρόσωπο το οποίο, χωρίς να εμπλέκεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο σε πράξεις διαφθοράς και χωρίς να αποβλέπει σε ίδιον όφελος, παρέχει πληροφορίες που καλόπιστα και εύλογα πιστεύει ότι τείνουν να αποκαλύψουν ότι διεπράχθη ή διαπράττεται ή πρόκειται να διαπραχθεί οποιοδήποτε αδίκημα διαφθοράς προστατεύεται ως ακολούθως:
- Δεν δημοσιεύεται με οποιονδήποτε τρόπο η ταυτότητά του. Πρόσωπο που αποκαλύπτει την ταυτότητα του πληροφοριοδότη διαπράττει αδίκημα τιμωρούμενο με φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα τρία χρόνια ή με χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €5.000 ή και με τις δύο ποινές.
- Πρόσωπο που ενεργεί ως πληροφοριοδότης δεν θα θεωρείται ότι παραβίασε όρο συμφωνίας ή εθιμικό κανόνα πίστης ή εμπιστευτικότητας ή εχεμύθειας και δεν θα υπέχει ποινικής, πειθαρχικής ή αστικής ευθύνης για την αποκάλυψη.
- Σε περίπτωση που ο πληροφοριοδότης εργάζεται ως υπάλληλος στον ιδιωτικό τομέα και απολύεται ή εξαναγκάζεται σε παραίτηση από την εργασία του, θα θεωρείται ότι απολύθηκε παράνομα εκτός αν ο εργοδότης του αποδείξει ότι οι ενέργειες αυτές δεν οφείλονται ή δεν συνδέονται με την αποκάλυψη.
- Σε περίπτωση που ο πληροφοριοδότης είναι δημόσιος υπάλληλος, η μετάθεση ή απόσπαση ή μετακίνησή του ή μείωση των καθηκόντων του ή μείωση της αξιολόγησης ή υπηρεσιακής βαθμολογίας του ή μη παροχή ίσων ευκαιριών εκπαίδευσης ή επιμόρφωσης από την αρμόδια Αρχή ή με την έγκριση ή την ανοχή της θα συνιστά εκδικητικό μέτρο, εκτός αν η αρμόδια Αρχή αποδείξει ότι το μέτρο δεν οφείλεται ή δεν συνδέεται με την αποκάλυψη.
Στο νομοσχέδιο προβλέπονται και μέτρα επιείκειας σε περίπτωση που εμπλεκόμενοι σε υποθέσεις διαφθοράς συνεργαστούν με τις Αρχές.
Σκοπός της παρούσας πρότασης νόμου είναι η θέσπιση νομοθεσίας, με την οποία καθιδρύεται ένα αποτελεσματικό πλαίσιο ειδικής έννομης προστασίας εκείνων των εργοδοτουμένων στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα, οι οποίοι προβαίνουν σε αποκάλυψη πληροφοριών και στοιχείων που περιήλθαν στην κατοχή τους ή υπέπεσαν, αντιστοίχως, στην αντίληψή τους εντός του εργασιακού τους χώρου, για τα οποία έχουν την εύλογη πεποίθηση ότι είναι αληθή και σχετίζονται με πράξεις διαφθοράς, πράξεις εν δυνάμει διαφθοράς ή παραβάσεις του Ενωσιακού δικαίου.
Ο περί της Προστασίας των Προσώπων που αναφέρουν Παραβιάσεις του Δικαίου της Ένωσης Νόμος του 2021
Σκοπός του παρόντος νομοσχεδίου είναι η εναρμόνιση της κυπριακής νομοθεσίας με την Οδηγία 2019/1937/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την προστασία προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης. Ειδικότερα, μεταξύ άλλων, με το παρόν νομοσχέδιο θεσπίζονται κανόνες σχετικά με τον ορισμό των ποινικών αδικημάτων και κυρώσεων όσον αφορά την καταπολέμηση της απάτης και της πλαστογραφίας μέσων πληρωμών πλην των μετρητών, διευκολύνεται η πρόσληψη των αδικημάτων αυτών και παρέχεται συνδρομή και στήριξη των θυμάτων.
Σκοπός της εν λόγω τροποποίησης είναι η επέκταση της εξουσίας της Επιτρόπου Προστασίας προσωπικού Χαρακτήρα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ώστε να καλύπτει την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που λαμβάνει χώρα στο έδαφος των Βάσεων, με εξαίρεση τις πράξεις επεξεργασίας που πραγματοποιούνται αποκλειστικά για στρατιωτικούς σκοπούς ή για σκοπούς διοίκησης των Βάσεων.
Σκοπός της εν λόγω τροποποίησης είναι η κάλυψη της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα η οποία πραγματοποιείται από τις αρμόδιες αρχές για σκοπούς της πρόληψης, της διερεύνησης, της ανίχνευσης ή της δίωξης ποινικών αδικημάτων, στο πλαίσιο δραστηριοτήτων για την προστασία της δημόσιας τάξης και ασφάλειας, για τους σκοπούς της δέσμευσης ή δήμευσης παράνομων εσόδων ή άλλων συναφών περιουσιακών στοιχείων και για τους σκοπούς εκτέλεσης ποινικών κυρώσεων που πραγματοποιείται τόσο στο έδαφος της Δημοκρατίας όσο και στο έδαφος των Βάσεων.
Δηλώσεις:
Στην Ολομέλεια της Βουλής οδηγείται η Πρόταση Νόμου για προστασία πληροφοριοδοτών σε θέματα διαφθοράς
Ύστερα από πέντε χρόνια συζητήσεων ολοκληρώθηκε η συζήτηση πολυσέλιδης Πρότασης Νόμου για την προστασία των πληροφοριοδοτών σε θέματα διαφθοράς και πλέον οδηγείται για ψήφιση στην Ολομέλεια. Πλέον οι εργαζόμενοι στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, θα μπορούν να καταγγέλλουν φαινόμενα διαφθοράς, σε αρμόδια όργανα, είτε εντός του δημοσίου και των επιχειρήσεων, είτε σε ανεξάρτητα όργανα, όπως η Αρχή κατά της διαφθοράς.
Αυτό προβλέπει, μεταξύ άλλων, η Πρόταση Νόμου της βουλευτού του ΑΚΕΛ Ειρήνης Χαραλαμπίδου και ευρωπαϊκής οδηγίας, για την προστασία των πληροφοριοδοτών, η συζήτηση της οποίας ολοκληρώθηκε σήμερα στην Επιτροπή Νομικών.
Σύμφωνα με την Πρόταση, οι καταγγέλλοντες προστατεύονται από την πολιτεία, δεν θα μπορούν να απολυθούν από την εργασία τους, δεν θα μπορούν υποβαθμιστούν και θα προστατεύονται από την Αστυνομία, σε περιπτώσεις στις οποίες δέχονται απειλές.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών Νίκος Τορναρίτης δήλωσε πως η ομόφωνη κατάληξη στην Πρόταση Νόμου αποτελεί μια πολύ σημαντική εξέλιξη, αποτελεί ανταπόκριση της Βουλής, στο κελεύσματα των καιρών και της κοινωνία για πάταξη της διαφθοράς.
Είπε πως αυτή η Πολιτεία για να είναι στην πράξη σύγχρονη πρέπει να έχει ελεγκτικούς θεσμούς που να στέλνουν το μήνυμα ότι η διαφθορά δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από κανέναν και πουθενά. «Είναι ένα σημαντικότατο νομοσχέδιο, είναι μια σημαντική απόφαση, η οποία λαμβάνεται από την Επιτροπή Νομικών και ελπίζουμε να ληφθεί και από την Ολομέλεια», είπε.
Είπε πως η ΕΕ καλεί για την ψήφιση του νομοσχεδίου ως τις 17 Ιανουαρίου, ενώ πρόσθεσε πως αποτελεί προϋπόθεση για αποδέσμευση κονδυλιών από το ταμείο ανάκαμψης της Κυπριακής Δημοκρατίας και κάλεσε τα κόμματα να καταθέσουν το συντομότερο τις τροπολογίες ώστε να μην βρεθούν την τελευταία στιγμή και να τρέχουν πίσω από τα γεγονότα.
Εξάλλου δήλωσε, ότι την ίδια ώρα αυτή η Επιτροπή διαχειρίστηκε ένα άλλο σημαντικότατο νομοσχέδιο, την Αρχή κατά της Διαφθοράς η οποία βρίσκεται στο πινάκιο της Ολομέλειας αύριο Πέμπτη. Δυστυχώς φαίνεται ότι υπάρχουν τροπολογίες οι οποίες δεν έχουν κατατεθεί κανονικά στην Επιτροπή που μπορεί να μην οδηγήσουν για ψήφιση αύριο το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Βεβαίως τα πάντα θα τα αντιμετωπίσουμε και θα τα δούμε στην ώρα τους. Το σίγουρο είναι και θα το λέω συνέχεια, ότι αυτή η κοινωνία πρέπει να έχει αντανακλαστικά, αυτή η κοινωνία και ειδικότερα η κυπριακή πολιτεία πρέπει να έχει θεσμούς ελέγχου και θεσμούς λογοδοσίας. Είναι πολύ σημαντικό για να προχωρήσουμε μπροστά.
Η βουλευτής του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου είπε πως η σημερινή μέρα είναι πάρα πολύ καλή γιατί μετά από 5 χρόνια οδηγείται στην Ολομέλεια η Πρόταση Νόμου που κατατέθηκε το 2016 για την προστασία μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος. «Ελπίζω ότι θα τύχει ομόφωνης αποδοχής», είπε.
Η κ. Χαραλαμπίδου είπε πως όταν καταγγέλλεις πράξεις διαφθοράς θα έπρεπε να σε επαινούν και όχι να σε διώκουν και όταν δίνεις πληροφορίες προς εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος θα πρέπει να σε επιβραβεύουν και όχι να σε στοχοποιούν, μια πρακτική που ζήσαμε στο παρελθόν.
Η κ. Χαραλαμπίδου τόνισε ότι η ευρωπαϊκή οδηγία δεν προστάτευε τον πολίτη από πιθανή απόλυση, κάτι που κάνει πλέον η Πρόταση Νόμου, η οποία έγινε αποδεκτή από την Επιτροπή Νομικών. Σημείωσε πως η νέα νομοθεσία θα αποτελέσει την αιχμή του δόρατος για πάταξη της διαφθοράς. «Αποτελεί ένα ισχυρό πλαίσιο για να προστατεύσουμε τους πολίτες, για να πατάξουμε και να εξαλείψουμε τη διαφθορά», είπε.
Η Βουλευτής τόνισε επίσης την εξαιρετική συνεργασία που είχαν με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, το εκπρόσωπο της Υπουργού Κωνσταντίνο Γιώρκα αλλά και την εκπρόσωπο της Νομικής Υπηρεσίας Δένα Θεοδώρου. Η κ. Χαραλαμπίδου ευχαρίστησε επίσης τον Πρόεδρο και τα μέλη της Επιτροπής Νομικών καθώς και τους συνεργάτες της.
Πηγή δηλώσεων – ΚΥΠΕ
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΜΕ:
Stockwatch: Στο περίμενε η θωράκιση πληροφοριοδοτών
Stockwatch: Στην Ολομέλεια με «ουρά» η Αρχή κατά της Διαφθοράς
