Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παρακολουθήσεως Σχεδίων Αναπτύξεως και Ελέγχου Δημόσιων Δαπανών, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 30/03/2023, εξέτασε την ακόλουθη ειδική έκθεση:
Παρέμβαση Κυβέρνησης για τα θέματα ασφάλειας ελικοπτέρων πυρόσβεσης, ζητά η Επ. Ελέγχου
Σε μείζον ζήτημα αναδείχθηκε η ασφάλεια των πτητικών μέσων πυρόσβεσης που χρησιμοποιεί η Κύπρος, κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής, όπου παρουσιάστηκε η έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τις συμβάσεις ενοικίασης πυροσβεστικών ελικοπτέρων και αεροσκαφών που κατακυρώθηκαν το 2022. Μετά από αντικρουόμενες τοποθετήσεις των φορέων που συμμετείχαν στη συνεδρίαση, η Επιτροπή κάλεσε την εκτελεστική εξουσία να παρέμβει για τη διαλεύκανση της υπόθεσης, ενώ ζήτησε να μη χρησιμοποιηθούν τα εν λόγω πτητικά μέσα, μέχρι να εξακριβωθεί ότι είναι ασφαλή.
Κατά τη συνεδρίαση, ο Γενικός Ελεγκτής, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, ήγειρε το θέμα ελλιπών τεχνικών χαρακτηριστικών των ελικοπτέρων που ενοικιάστηκαν από το Τμήμα Δασών, αναφέροντας ότι κατά την παραλαβή των ελικοπτέρων από την αρμόδια Επιτροπή Παραλαβής, αυτή αποδέχθηκε ως «επουσιώδεις αποκλίσεις» τις ελλείψεις απαιτούμενων από τη σύμβαση προδιαγραφών των ελικοπτέρων.
Ο κ. Μιχαηλίδης εξήγησε ότι για την κατακύρωση της προσφοράς που επιλέχθηκε, τέθηκε ως προϋπόθεση από το Τμήμα Δασών η τοποθέτηση στα ελικόπτερα συστήματος προαναγγελίας ρίψεων νερού, συστήματος παρακολούθησης blue sky network και συστήματος προειδοποίησης για πρόσκρουση σε καλώδια, τα οποία δεν υπήρχαν κατά την εξέταση της προσφοράς. Ακολούθως, σημείωσε, δόθηκε δικαίωμα απαλλαγής από την υποχρέωση εγκατάστασης ενός από τα πιο πάνω συστήματα, υπό την προϋπόθεση ότι θα προσκομίσει ο προσφοροδότης επίσημη δήλωση του κατασκευαστή, ότι το εν λόγω σύστημα δεν είναι πιστοποιημένο για την εγκατάσταση σε αυτά τα ελικόπτερα.
Πεδίο αντιπαράθεσης, όμως, έγινε η ύπαρξη και κατάθεση των πιστοποιητικών ασφαλείας των ελικοπτέρων, μετά από άρνηση πιλότου, μέλους της αστυνομίας που συμμετείχε στην Επιτροπή Παραλαβής των ελικοπτέρων, να υπογράψει την παραλαβή, καθώς δεν του δόθηκαν τα πιστοποιητικά ασφαλείας που είχε ζητήσει. Στην έκθεση γεγονότων που κατέθεσε ο πιλότος της αστυνομίας προς τον Αρχηγό της Αστυνομίας, όπως παρατίθεται στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, γίνεται αναφορά για «ψευδή / πλαστά έγγραφα» και για «ενδεχόμενο διάπραξης αδικημάτων».
Συγκεκριμένα, ο μηχανικός λοχίας Μάριος Ιωάννου, ανέφερε στην Επιτροπή ότι ζητήθηκαν, αλλά δεν παρουσιάστηκαν, μεταξύ άλλων, πιστοποιητικό ασφάλισης ελικοπτέρου στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κανονισμού, πιστοποιητικό χειριστή, logbook για συντηρήσεις και ώρες πτήσεων, πιστοποιητικό αερομεταφορέα, ενώ το πιστοποιητικό αεροπλοϊμότητας ήταν αγνώστου προέλευσης.
Ο πρώην χειριστής ελικοπτέρων πυρόσβεσης, Γιάννης Τσιβιτανίδης, ο οποίος κλήθηκε στην Επιτροπή Ελέγχου ως εμπειρογνώμονας, με παρέμβασή του ανέφερε ότι, εφόσον ισχύουν τα δεδομένα αυτά, «εάν πετάξουν ξανά αυτά τα ελικόπτερα, κινδυνεύουμε να έχουμε μία νέα Ήλιος».
Την τοποθέτηση αυτή αντιπαρήλθαν άλλοι φορείς και μέλη της Επιτροπής Παραλαβής των ελικοπτέρων, διαβεβαιώνοντας ότι υπάρχουν τα απαραίτητα πιστοποιητικά, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί συγκεχυμένη εικόνα στα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου, σχετικά με το πόσα και ποια είναι τα απαραίτητα πιστοποιητικά ασφαλείας και εάν αυτά υπάρχουν ή όχι.
Ο Διευθυντής Τμήματος Δασών, Χαράλαμπος Αλεξάνδρου, με παρέμβασή του στην Επιτροπή ανέφερε ότι ακολουθήθηκαν όλες οι δέουσες διαδικασίες για την κατακύρωση της προσφοράς ενοικίασης των πτητικών μέσων και δεν υπήρξε πρόθεση για κατάχρηση εξουσίας.
Σημείωσε, όμως, ότι η υπηρεσία των ελικοπτέρων πυρόσβεσης μεταφέρθηκε στο Τμήμα Δασών από την Αστυνομία, η οποία είχε προηγουμένως τη μονάδα πτητικών μέσων, ενώ το Τμήμα Δασών δεν είχε πρότερη γνώση και εμπειρία σε θέματα ελικοπτέρων πυρόσβεσης, αφού χειριζόταν μόνο πυροσβεστικά αεροσκάφη. Πρόσθεσε χαρακτηριστικά ότι το Τμήμα Δασών «φορτώθηκε» την υπηρεσία ελικοπτέρων, παρά τις διαφωνίες που εξέφρασε.
«Έχοντας ακούσει όσα λέχθηκαν εντός της Επιτροπής, από όλες τις πλευρές, είμαι υποχρεωμένος να καλέσω τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον αρμόδιο Υπουργό να επιληφθούν άμεσα του θέματος και να ζητήσουν από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας και τις αρμόδιες υπηρεσίες του Κράτους να ενημερώσουν επισήμως και εγγράφως το αρμόδιο Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος εάν τα πτητικά μέσα πυρόσβεσης τα οποία επιχειρούν στην Κύπρο διαθέτουν όλα τα απαραίτητα πιστοποιητικά και ειδικά τα πιστοποιητικά που σχετίζονται με την ασφάλεια των πτήσεων», ανέφερε στις δηλώσεις του ο Αναπληρωτής Πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου και Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσης Παντελίδης.
Η Βουλεύτρια του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν, δήλωσε μετά τη συνεδρίαση ότι «τίθεται όντως θέμα νομιμότητας της όλης διαδικασίας και έχουν αφεθεί σκιές για θέματα κατάχρησης εξουσίας», σημειώνοντας ότι ηουκρανική εταιρεία με την οποία έγινε η σύμβαση, δε φαίνεται να ικανοποίησε όλα τα μέλη της Επιτροπής Παραλαβής, «τα οποία έχουν προτάξει θέματα ασφάλειας αλλά και νομιμότητας της εταιρείας αυτής αφού δεν κατατέθηκαν τα απαιτούμενα έγγραφα».
Πρόσθεσε ότι πρέπει να αποχωρήσει η «άμεση διερεύνηση του θέματος, να δοθεί πλήρης διαφάνεια στο θέμα, ο καθένας ν’ αναλάβει τις ευθύνες που του αναλογούν, γιατί στο τέλος της ημέρας δεν πρόκειται μόνο για την προστασία των δασών και του περιβάλλοντος, αλλά και της ανθρώπινης ζωής», αναφέροντας ότι ο Γενικός Ελεγκτής εισηγήθηκε τον διορισμό Επιτροπής από το Υπουργείο Γεωργίας για διερεύνηση του όλου θέματος, αλλά επίσης θα αποταθεί και στην Αρχή κατά της Διαφθοράς.
Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ, Αλέκος Τρυφωνίδης, σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση ανέφερε ότι τα ελικόπτερα «αγοράστηκαν μετά από πολλές αναβολές και προκηρύξεις προσφορών, περίπου 314% πάνω από την αρχική προσυπολογιζόμενη τους τιμή», και πρόσθεσε ότι για το θέμα αυτό, θα διαβιβαστεί η έκθεση του Γενικού Ελεγκτή στην Επιτροπή κατά της Διαφθοράς, για να κάνει όλες ενδεδειγμένες ενέργειες για τυχόν θέματα διαφθοράς και άλλων ποινικών αδικημάτων.
Όσον αφορά τα πιστοποιητικά ασφάλειας των ελικοπτέρων, σημείωσε ότι «είναι υψίστης σημασίας γιατί την ώρα που το ελικόπτερο θα κληθεί να σβήσει πυρκαγιές ίσως να διατρέχουν κίνδυνο και οι χειριστές του αλλά και οι πολίτες στο έδαφος». Ανέφερε ότι ζητήθηκε από το Τμήμα Δασών η κατάθεση των σχετικών πιστοποιητικών στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παρακολουθήσεως Σχεδίων Αναπτύξεως και Ελέγχου Δημοσίων Δαπανών.
«Την ίδια ώρα μαζί με τη βοήθεια της Πολιτικής Αεροπορίας, απαιτήσαμε από το αρμόδιο Υπουργείο να μας διασφαλίσει με την Υπουργική υπογραφή ότι, υπάρχουν τα απαραίτητα πιστοποιητικά ασφάλειας και αεροπλοΐας των ελικοπτέρων για να είμαστε βέβαιοι για το ασφαλές των πτήσεων τους», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι μέχρι να γίνει αυτό, η Επιτροπή κάλεσε το Τμήμα Δασών να μην χρησιμοποιήσει τα ελικόπτερα.
Σχεδόν τριπλάσιο το κόστος πυροσβεστικών ελικοπτέρων από αρχική εκτίμηση
Σχεδόν τριπλάσιο της αρχικής εκτίμησης είναι το κόστος της προσφοράς που κατακυρώθηκε για την ενοικίαση των πυροσβεστικών ελικοπτέρων από το Τμήμα Δασών, σύμφωνα με την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Ο Γενικός Ελεγκτής, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, ανέφερε ότι πέρα από το αυξημένο κόστος, προκύπτει και θέμα για κενά στα τεχνικά χαρακτηριστικά των ελικοπτέρων, κάτι που επισημαίνει και έκθεση γεγονότων της Αστυνομίας.
Όσον αφορά το κόστος της σύμβασης που κατακυρώθηκε από το Τμήμα Δασών για την ενοικίαση των ελικοπτέρων, ο Γενικός Ελεγκτής ανέφερε ότι στην αρχική εκτίμηση για το κόστος του διαγωνισμού που προκηρύχθηκε τον Μάρτιο του 2022, θα ήταν €142.000 τον μήνα (ενώ η προηγούμενη σύμβαση ήταν €133.000), ποσό που αναθεωρήθηκε σε €350.000 κατά τη διαδικασία διαπραγμάτευσης, ενώ το κόστος της προσφοράς που κατακυρώθηκε τον Ιούλιο του 2022 ανήλθε τελικά σε €399.000.
Όπως επεσήμανε ο κ. Μιχαηλίδης, η προσφορά που επιλέχθηκε κατά τη διαδικασία διαπραγμάτευσης, ήταν κατά 287% ψηλότερη από την αρχική εκτίμηση και ανερχόταν στα €17,5 εκ. για τέσσερα χρόνια, ενώ η αρχική εκτιμώμενη δαπάνη ανερχόταν στα €6,8 εκ. Σημείωσε ότι η προσφορά που κατακυρώθηκε, η οποία ήταν η χαμηλότερη από τις δύο που συμμετείχαν στη διαδικασία διαπραγμάτευσης, ήταν κατά 14% υψηλότερη από το αναθεωρημένο κόστος, ενώ φαίνεται να είχε και τεχνικές ελλείψεις, μεταξύ των οποίων η έλλειψη συστήματος προαναγγελίας ρίψεων νερού, συστήματος παρακολούθησης blue sky network και συστήματος προειδοποίησης για πρόσκρουση σε καλώδια.
Η αιτιολόγηση που δόθηκε από το Τμήμα Δασών για το αυξημένο κόστος, σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Γενικός Ελεγκτής ενώπιον της Επιτροπής, είναι ότι η αρχική εκτίμηση ήταν λανθασμένη, καθώς οι πραγματικές τιμές της αγοράς ήταν υψηλότερες. Ο κ. Μιχαηλίδης επεσήμανε ότι το Τμήμα Δασών θα είχε την ευκαιρία να αναθεωρήσει την εκτίμηση αυτή, μετά την πρώτη ακύρωση του διαγωνισμού που προκηρύχθηκε τον Φεβρουάριο του 2022. Αν η αρχική εκτίμηση κόστους ήταν υψηλότερη, πρόσθεσε, πιθανόν να υπήρχαν πολύ περισσότερες προσφορές από εταιρείες και άλλων χωρών, οι οποίες συχνά δεν εκφράζουν ενδιαφέρον για διαγωνισμούς πολύ χαμηλού κόστους.
Ως προς αυτό, ο Γενικός Ελεγκτής ανέφερε ότι «τα ελικόπτερα παραλήφθηκαν κατά πλειοψηφία» στις 4/8/2022 από την αρμόδια επιτροπή και πρόσθεσε ότι η επιτροπή αποδέχθηκε ως «επουσιώδεις αποκλίσεις» τις ελλείψεις απαιτούμενων από τη σύμβαση προδιαγραφών των ελικοπτέρων.
Ύψιστης σημασίας η ασφάλεια πτητικών μέσων, σύσκεψη τη Δευτέρα υπό Υπ. Γεωργίας
Η ασφάλεια των πτητικών μέσων πυρόσβεσης είναι υψίστης σημασίας και η διαφύλαξή της αποτελεί προτεραιότητα για το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, αναφέρει σε ανακοίνωση το εν λόγω Υπουργείο, συμπληρώνοντας ότι την προσεχή Δευτέρα, 03/04/2023, ο Υπουργός Γεωργίας θα συγκαλέσει σύσκεψη για το θέμα με τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Όπως σημειώνεται, η συγκεκριμένη τοποθέτηση έγινε σε σχέση με αναφορές σε δημοσιεύματα σχετικά με την ασφάλεια των ελικοπτέρων πυρόσβεσης του Τμήματος Δασών, σε συνέχεια της παρουσίασης της Ειδικής Έκθεσης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας αναφορικά με τη Διαχείριση των Συμβάσεων των Πτητικών Μέσων Πυρόσβεσης στη χθεσινή συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παρακολουθήσεως Σχεδίων Αναπτύξεως και Ελέγχου Δημόσιων Δαπανών.
Επισημαίνεται ότι η ασφάλεια των πτητικών μέσων πυρόσβεσης είναι υψίστης σημασίας και η διαφύλαξή της αποτελεί προτεραιότητα για το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
Αναφέρεται, ότι προς την κατεύθυνση αυτή, ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος έχει συγκαλέσει σύσκεψη την προσεχή Δευτέρα, όπου θα συζητηθεί εκτενώς το θέμα της ασφάλειας των πτητικών μέσων και η ετοιμότητα διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών, ενόψει της αντιπυρικής περιόδου η οποία αρχίζει την 1η Μαΐου και λήγει την 31η Οκτωβρίου.
Τέλος, σημειώνεται ότι πάγια πολιτική του Υπουργείου είναι η όσο το δυνατόν καλύτερη συμμόρφωση στις συστάσεις του Γενικού Ελεγκτή.
Nomoplatform-ΚΥΠΕ
