Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 26/04/2023, εξέτασε τις ακόλουθες προτάσεις νόμου:
Ο περί Εκλογής (Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2023
Η Επιτροπή εξέτασε την πιο πάνω πρόταση νόμου σκοπός της οποίας είναι η τροποποίηση του περί Εκλογής (Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας) Νόμου, ώστε να θεσπισθεί υποχρέωση του κάθε υποψηφίου να υποβάλλει στον Γενικό Έφορο Εκλογής έκθεση, στην οποία να παραθέτει πλήρη στοιχεία όσον αφορά στις ιδιωτικές εισφορές, χρηματικές ή μη, τις οποίες είτε ο ίδιος είτε ο εκλογικός αντιπρόσωπος αυτού έλαβε, περιλαμβανομένης αναφοράς στην πηγή εκάστης εισφοράς, ήτοι το φυσικό ή νομικό πρόσωπο από το οποίο έκαστη προήλθε.
Πρόταση νόμου ΔΗΣΥ για λογοδοσία υποψήφιων ΠτΔ για τις εισφορές που δέχθηκαν
Έντονη συζήτηση με έμφαση στην ανάγκη λογοδοσίας από υποψηφίους Προέδρους της Δημοκρατίας για τις εισφορές, που λαμβάνουν κατά την προεκλογική περίοδο, διεξήχθη στην Επιτροπή Θεσμών, με αφορμή πρόταση νόμου του Προέδρου της Επιτροπής, Βουλευτή του ΔΗΣΥ Δημήτρη Δημητρίου.
Η πρόταση νόμου του κ. Δημητρίου εκ μέρους του ΔΗΣΥ προνοεί θέσπιση υποχρέωσης του κάθε υποψηφίου να υποβάλλει στον Γενικό Έφορο Εκλογής έκθεση, στην οποία να παραθέτει πλήρη στοιχεία όσον αφορά στις ιδιωτικές εισφορές, χρηματικές ή μη, τις οποίες είτε ο ίδιος είτε ο εκλογικός αντιπρόσωπος αυτού έλαβε, περιλαμβανομένης αναφοράς στην πηγή εκάστης εισφοράς, δηλαδή το φυσικό ή νομικό πρόσωπο από το οποίο προήλθε.
Προνοεί επίσης αναδρομική ισχύ από τον Αύγουστο του 2022.
Μιλώντας στην Επιτροπή, ο Βοηθός Γενικός Έφορος Εκλογών Μενέλαος Βασιλείου, είπε ότι η υπηρεσία εκλογών συμφωνεί με την πρόταση νόμου και την αύξηση της διαφάνειας. Πρόσθεσε ότι τα βασικά θέματα που τίθενται περιλαμβάνονται ήδη στην κείμενη εκλογική νομοθεσία στην οποία καθορίζεται ξεκάθαρα ότι πρέπει οι υποψήφιοι να υποβάλουν τις ιδιωτικές εισφορές, που έλαβαν και δεν τίθεται κατώτατο όριο του ποσού, που πρέπει να δηλωθεί.
Οι διαφορές με την πρόταση νόμου εστιάζονται, όπως είπε, στο ότι σήμερα θα πρέπει ο υποψήφιος να δηλώσει τις εισφορές, που έλαβε στους έξι μήνες της προεκλογικές περιόδου και όχι από τη μέρα που έλαβε τη χορηγία μέχρι την ημέρα διεξαγωγής των εκλογών, όπως στην πρόταση νόμου. Επίσης, πρόσθεσε, η πρόταση νόμου μεταφέρει την υποχρέωση δημοσιοποίησης των εισφορών στον Έφορο Εκλογής, ενώ τώρα υποχρεούται ο υποψήφιος ή ο εκλογικός του αντιπρόσωπος να τα δημοσιοποιήσει. Ανέφερε ακόμα ότι στην πρόταση νόμου υπάρχει αύξηση στο ύψους του προστίμου από 500 στις 5000 ευρώ για μη υποβολή των καταστάσεων, συν 50 ευρώ για κάθε μέρα καθυστέρησης.
Ερωτηθείς σχετικά ο Βοηθός Έφορος ανέφερε ότι οι τρεις βασικοί υποψήφιοι στις προεδρικές εκλογές με τη λήξη της σχετικής προθεσμίας, έφεραν αναλυτικά στοιχεία για τα έξοδά τους τα οποία αξιολογούνται αν είναι πλήρη. Όπως ανέφερε τους απασχολεί το γεγονός κατά πόσο οι τρεις υποψήφιοι δημοσιοποίησαν τις εισπράξεις ποσών και το όνομα που προσώπου από το οποίο έλαβαν εισφορές.
Όσον αφορά τα κόμματα, ανέφερε ότι αυτά υποχρεούνται μέχρι τρεις μήνες μετά τις εκλογές να υποβάλουν για έλεγχο έκθεση εσόδων και δαπανών και η συγκεκριμένη προθεσμία λήγει στις 12 Μαΐου.
Ο Βοηθός Έφορος ανέφερε ακόμα ότι θεωρούν πιο σωστό η όποια αλλαγή να γίνει στη νομοθεσία που αφορά την εκλογή των μελών της Βουλής, στην οποία αναφέρεται ο νόμος περί εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, ώστε να υπάρχει ομοιογένεια μεταξύ των νομοθεσιών.
Εκ μέρους της Νομικής Υπηρεσίας η Γιάννα Χατζηχάννα είπε ότι με την πρόταση νόμου αυξάνεται η περίοδος για την οποία ελέγχεται ο υποψήφιος, ενώ είπε ότι είναι πολύ σημαντικό να παραμένει η υποχρέωση στον υποψήφιο ή στον εκλογικό αντιπρόσωπο για δημοσιοποίηση των καταστάσεων.
Όσον αφορά την αναδρομικότητα είπε ότι νομικά μιλώντας οι όροι διεξαγωγής μιας εκλογικής διαδικασίας πρέπει να είναι εκ των προτέρων γνωστοί και ήταν μέσω μια συγκεκριμένης νομοθεσίας. Πρόσθεσε ότι έχει ήδη λήξει η προθεσμία που έπρεπε κάποιος να συμμορφωθεί και εξέφρασε την άποψη ότι επηρεάζονται ουσιαστικά δικαιώματα αν δοθεί αναδρομικότητα για κάτι που έχει λήξει.
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της Επιτροπής, ο Πρόεδρος της Δημήτρης Δημητρίου είπε ότι θα πρέπει να επικρατήσει η διαφάνεια και να ισχύσει κατ΄ ελάχιστον ό,τι ισχύει στα πολιτικά κόμματα, δηλαδή η δημοσιοποίηση των εισφορών που έλαβαν και το ανώτατο όριο να είναι στις 50,000 ευρώ. Σημείωσε ότι το ζήτημα δεν είναι προσωπικό, αλλά πολιτικό και ότι η αναδρομικότητα μπήκε για πολιτικούς λόγους, αφού, όπως είπε δεν μπορούν κάποιοι να ισχυρίζονται ότι θέλουν διαφάνεια και οι πράξεις τους να μη συνάδουν με αυτό το πνεύμα.
Πρόσθεσε ότι αναλυτικές καταστάσεις δόθηκαν προς την υπηρεσία εκλογών, αλλά δημοσιοποίηση υπήρξε από κάποιος υποψηφίους και όχι από όλους τους υποψηφίους.
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της Επιτροπής ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Πασιουρτίδης είπε ότι το κόμμα του είναι υπέρ της οποιασδήποτε πρότασης ενισχύει τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και τη χρηστή διοίκηση. Πρόσθεσε ότι η νομοθεσία που ισχύει σήμερα χρήζει βελτίωσης και ότι ο νόμος για τα πολιτικά κόμματα είναι πολύ πληρέστερος και θα πρέπει να μεταφερθεί στα περί εκλογής τους Προέδρου. Πρόσθεσε ότι κανένας πολιτικός ή πολιτικός σχηματισμός δεν θα πρέπει να διστάζει να δημοσιοποιεί είτε τις δαπάνες του, είτε τα έσοδα της προεκλογικής περιόδου και θα πρέπει να το κάνει αυτοβούλως χωρίς να τον υποχρεώνει ο νόμος.
Είπε ότι ο Ανδρέας Μαυρογιάννης το έκανε και μεσούσης της προεκλογικής περιόδου και στο τέλος της. Ανέφερε ότι σήμερα υπάρχει επιφύλαξη στον νόμο περί εκλογής του Προέδρου που λέει ότι οι υποψήφιοι θα πρέπει να δημοσιοποιούν τα στοιχεία αυτά στις σελίδες τους ή σε δύο ημερήσιες εφημερίδες.
Η Βουλευτής των Οικολόγων Αλεξάνδρα Ατταλίδου ανέφερε ότι είναι πολύ σημαντικό να λογοδοτούν εκείνοι που διεκδικούν αξιώματα και ότι τίποτε δεν γινόταν μέχρι σήμερα. Το θέμα, ανέφερε είναι πολιτικό. Εφόσον ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, είπε, έχει δηλώσει την ετοιμότητά του για διαφάνεια και λογοδοσία θα πρέπει να δώσει όλα τα στοιχεία για τη χρηματοδότηση της προεκλογικής του εκστρατείας. Ζήτησε επίσης να γίνεται έλεγχος και στα συνδεδεμένα πρόσωπα, αφού αν ένας πρόεδρος πάρει πολλά χρήματα από μια οικογένεια ή οικονομική οικογένεια, θα είναι ιδιαίτερα εξαρτώμενος από αυτή.
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΕ:
Stockwatch: Τρεις αλλαγές στον εκλογικό νόμο
Η Επιτροπή εξέτασε την πιο πάνω πρόταση νόμου σκοπός της οποίας είναι ο εξορθολογισμός του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου για το πόθεν έσχες με την πλήρωση κενών και την αντιμετώπιση άλλων δυσλειτουργιών που παρατηρήθηκαν κατά την εφαρμογή του.
Στη διάρκεια της συνεδρίας πραγματοποιήθηκε παρουσίαση από το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής του μηχανογραφημένου συστήματος για την ηλεκτρονική υποβολή δήλωσης περιουσιακών στοιχείων των προβλεπόμενων υπόχρεων προσώπων.
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της Επιτροπής, ο Πρόεδρος της Δημήτρης Δημητρίου ευχαρίστησε τον τέως Υφυπουργό Κυριάκο Κόκκινο, που ασχολήθηκε με το θέμα, ώστε να γίνει μία ολοκληρωμένη παρουσίαση ενώπιον της Επιτροπής. Εξέφρασε την εκτίμηση ότι θα γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές, ώστε πριν από το καλοκαίρι να ψηφιστεί ο σχετικός νόμος και να γίνονται οι δηλώσεις ηλεκτρονικά.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Πασιουρτίδης ανέφερε ότι θα δουν πώς θα εισαγάγουν την πλατφόρμα στη νομοθεσία, αφού βελτιωθεί για να ψηφιστεί πριν από τη λήξη των εργασιών το καλοκαίρι.
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΕ:
Stockwatch: «Γνωρίστηκαν» με το ηλεκτρονικό πόθεν έσχες οι βουλευτές
Επιπρόσθετα, η Επιτροπή συζήτησε το ακόλουθο θέμα:
Προστασία δεδομένων στον δημόσιο τομέα από κυβερνοεπιθέσεις
Η Επιτροπή συζήτησε το πιο πάνω θέμα μέσω του οποίου εξετάστηκαν τα προληπτικά μέτρα για την ασφάλεια και προστασία δεδομένων στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα από κυβερνοεπιθέσεις.
Δεν λήφθηκαν υπόψη συστάσεις για αποφυγή κυβερνοεπιθέσεων, ανέφεραν Βουλευτές
Εισηγήσεις και υποδείξεις από αρμόδιες αρχές φαίνεται ότι δεν λήφθηκαν υπόψη από τις υπηρεσίες του κράτους, ώστε να αποφευχθούν οι κυβερνοεπιθέσεις, αναφέρθηκε από Βουλευτές.
Στην Επιτροπή Θεσμών συζητήθηκαν σε κεκλεισμένων των θυρών συνεδρία, με τη συμμετοχή του Υφυπουργού Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής Φίλιππου Χατζηζαχαρία, τα προληπτικά μέτρα για την ασφάλεια και προστασία δεδομένων στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα από κυβερνοεπιθέσεις, ύστερα από εισήγηση των Βουλευτών του ΔΗΣΥ Γιώργου Κάρουλλα και Κυριάκου Χατζηγιάννη και του ΔΗΚΟ Πανίκου Λεωνίδου.
Σε δηλώσεις του ο Πρόεδρος της Επιτροπής Δημήτρης Δημητρίου είπε ότι τα θέματα που προκύπτουν είναι πολύ σοβαρά και το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι υπήρχε μια υποτίμηση του κινδύνου, υπήρχαν θεμελιώδη ζητήματα που ήταν σε γνώση των υπηρεσιών και δεν προσέτρεξαν να τα λύσουν στον σωστό χρόνο. Πρόσθεσε ότι ελπίζει σε επόμενη συνεδρίαση να ακουστούν πολιτικές, που αποτρέπουν τον κίνδυνο μιας νέας επίθεσης.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, είπε ότι το κυρίαρχο πρόβλημα είναι πρόβλημα νοοτροπίας και ότι προφανώς οι κυβερνοεπιθέσεις δεν περιμένουν τη δημόσια υπηρεσία πότε θα ανοίξει για να επιτεθούν. Πρόσθεσε ότι θα πρέπει να αλλάξουν κάποια δομικά στοιχεία, όπως και η νοοτροπία του «ωχαδελφισμού», που υπάρχει.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Γιώργος Κάρουλλας εξέφρασε τη θέση για ανάγκη συνεχούς επικαιροποίησης των μηχανισμών θωράκισης και διασφάλισης των υποδομών φύλαξης ψηφιακών δεδομένων και πληροφοριών, ειδικά σε μια ημικατεχόμενη πατρίδα με ανεπτυγμένο τον τομέα των υπηρεσιών. Πρόσθεσε ότι το επίπεδο των δυνατοτήτων κυβερνοασφάλειας πρέπει να εκσυγχρονιστεί με την εφαρμογή των πλέον αποτελεσματικών διεθνών προτύπων.
Όπως έχει λεχθεί στην Επιτροπή, είπε ο κ. Κάρουλλας, πολλές κυβερνοεπιθέσεις θα μπορούσαν να αποφευχθούν αν είχαν ληφθεί προηγουμένως τα κατάλληλα και δέοντα μέτρα όπως είχε υποδείξει η Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Πασιουρτίδης είπε ότι στην Επιτροπή ακούστηκαν πράγματα και θάματα που δεν περιποιούν τιμή για το κράτος.
Όπως είπε, η Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας και ο Έφορος Εσωτερικού Ελέγχου, είπε ότι είχαν υποβάλει εισηγήσεις στο Τμήμα Υπηρεσιών Πληροφορικής για κενά που υπήρχαν και βελτιώσεις που έπρεπε να γίνουν και υπήρξαν επανειλημμένες συστάσεις που δεν υλοποιήθηκαν. Αν γίνονταν αυτές οι βελτιώσεις, είπε, θα αποφευγόταν η κυβερνοεπίθεση στο κτηματολόγιο.
Σήμερα, πρόσθεσε, βρίσκονται δεδομένα του κτηματολογίου σε χέρια χάκερς, ενώ είπε ότι πρόκειται για «τρομερή αμέλεια» από τις κρατικές υπηρεσίες, που θα πρέπει να διερευνηθεί και οι ένοχοι να τιμωρηθούν.
Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ-Συνεργασία, Αλέκος Τρυφωνίδης, σε δηλώσεις του είπε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι σχεδόν γυμνή από κυβερνοασφάλεια.
«Ενώ από το 2018 όταν έγινε η κυβερνοεπίθεση στο Υπουργείο Εξωτερικών, είχε αποφασιστεί να δημιουργηθούν όλες οι απαραίτητες υποδομές για την κυβερνοασφάλεια, από τότε δεν έγινε ουσιαστικά τίποτε. Με βάση τη δήλωση του Βοηθού Επιτρόπου Επικοινωνιών όπου ανήκει η Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας όλες οι θεμελιώδεις αρχές που έπρεπε να εφαρμοστούν από τις ουσιώδεις υπηρεσίες, σχεδόν δεν έχουν εφαρμοστεί από καμία ουσιώδη υπηρεσία», πρόσθεσε.
Αυτή η τραγική διαπίστωση, συνέχισε ο κ. Τρυφωνίδης, έχει λεχθεί στην Επιτροπή Θεσμών, όπου όλες οι υποδείξεις για να κάνουν τις απαραίτητες υποδομές όλες οι κρίσιμες υπηρεσίες έπεφταν στο κενό. Έκανε λόγο για πολιτικές ευθύνες αλλά και ευθύνες των διαφόρων τεχνοκρατών στις διάφορες υπηρεσίες που ανήκουν οι κρίσιμες υποδομές, οι οποίες θα εξεταστούν.
Η Βουλευτής των Οικολόγων Αλεξάνδρα Ατταλίδου είπε ότι οι υπηρεσίες του κράτους θα πρέπει να τρέξουν με τα χίλια για να προλάβουν οποιαδήποτε άλλη επίθεση και σε κάθε υπηρεσία πρέπει να υπάρχει άτομο που να είναι υπεύθυνο για την ασφάλεια των συστημάτων. Θε πρέπει, πρόσθεσε, να γίνεται έκθεση κινδύνου και να παίρνονται τα ανάλογα μέτρα. Πρόσθεσε ότι ετοιμάζει πρόταση για ευθύνη αξιωματούχων και ανωτάτων δημοσίων υπαλλήλων, αφού όλοι, όπως είπε, θα πρέπει να έχουν κόστος όταν υπάρχει κόστος στη Δημοκρατία.
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΕ:
Stockwatch: Τρία μέτρα από το ΥΠΑΜ για κυβερνοεπιθέσεις
Nomoplatform-ΚΥΠΕ