Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων, Εγκλωβισμένων, Αγνοουμένων και Παθόντων, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 20/09/2022, συζήτησε το ακόλουθο θέμα:
Διαχείριση τουρκοκυπριακών περιουσιών στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου
Η Επιτροπή συζήτησε το πιο πάνω θέμα μέσω του οποίου εξετάστηκε η εν γένει διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου.
Έρευνα για 16 περιπτώσεις Λειτουργών της Υπηρεσίας Διαχείρισης τ/κ περιουσιών που είτε οι ίδιοι είτε συγγενικά τους πρόσωπα φαίνεται να κατέχουν τ/κ περιουσίες έτσι ώστε να διαπιστωθεί αν είναι δικαιούχοι ή όχι, διέταξε ο Υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής, ο οποίος έχει ήδη διορίσει ερευνώντα λειτουργό.
Ταυτόχρονα, ο Υπουργός Εσωτερικών, είπε ότι οι συμβάσεις που δόθηκαν στους συγκεκριμένους 16 υπαλλήλους ανέρχονται στις 34, από τις οποίες οι 23 δόθηκαν στην επαρχία Πάφου, ενώ ανακοίνωσε την πλήρη αναδιάρθρωση της σχετικής νομοθεσίας στην βάση της διαφοροποίησης των κριτηρίων για την διάθεση των τ/κ περιουσιών, η οποία βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία και αναμένεται εντός Οκτωβρίου να κατατεθεί στη Βουλή.
Επιπλέον, ανακοίνωσε την «εκ βάθρων αναδιάρθρωση της συγκεκριμένης Υπηρεσίας γιατί είναι αξίωμα ότι άτομα που παραμένουν επί μακρόν σε συγκεκριμένες θέσεις από τις οποίες διαχειρίζονται τέτοιες περιουσίες πολλές φορές καθίστανται ευάλωτοι».
Πέραν του ότι «δεν θέλουμε να θυματοποιηθούν κάποιοι που δεν έχουν σχέση με αυτά που ακούγονται, θα υπάρξουν αλλαγές για να εξορθολογήσουμε την διαδικασία», πρόσθεσε.
Ο κ. Νουρής ανέφερε «οι υπάλληλοι αυτοί έχουν προσληφθεί από το 1982 και εντεύθεν και πολλές από αυτές τις περιουσίες τους είχαν παραχωρηθεί πριν προσληφθούν στο δημόσιο», ενώ σημείωσε πως αυτά είναι στοιχεία που θα αποτελέσουν το αντικείμενο της έρευνας και είναι στην διάθεση του Γενικού Ελεγκτή.
«Δεν πρέπει στο βωμό της ανάδειξης ενός θέματος να θυματοποιούνται και άνθρωποι που δικαιωματικά κατέχουν περιουσίες», ανέφερε και πρόσθεσε ότι όπως είχε πει και πριν 17 μήνες η διαχείριση των τ/κ περιουσιών «δεν είναι η πρέπουσα και ενδεδειγμένη, υπάρχουν σοβαρές στρεβλώσεις και προσδοκώ ότι τον επόμενο μήνα όταν ξεκινήσουμε τη συζήτηση της νέας νομοθεσίας θα μπορέσουμε να διαφοροποιήσουμε αυτή τη νομοθεσία για να είναι οι περιουσίες υπέρ των προσφύγων αλλά με σωστό και ορθολογιστικό τρόπο».
Ο ΥΠΕΣ είπε ότι δεν αποδέχεται μεταξύ άλλων ο Κύπριος φορολογούμενος να πληρώνει ετησίως σταθερό έλλειμμα 7 με 8 εκατομμύρια για την διαχείριση των τ/κ περιουσιών όταν ο Κηδεμόνας διαχειρίζεται περιουσία δισεκατομμυρίων και πρόσθεσε πως ο προϋπολογισμός της διαχείρισης συμποσείται περίπου σε 15 με 16 εκατομμύρια.
«Από αυτά τα δισεκατομμύρια που διαχειριζόμαστε εισπράττουμε περίπου 7 με 8 εκατομμύρια ενοίκια και αναγκάζεται ο Κύπριος φορολογούμενος κάθε χρόνο να πληρώνει 7 εκ. τα τελευταία 15 με 20 χρόνια», υπογράμμισε.
Ανέφερε ότι το έλλειμμα θα καλυφθεί μέσω των επαγγελματικών υποστατικών που βρίσκονται σε τουριστικές περιοχές όπου τα ενοίκια είναι πάρα πολύ ψηλά, μέσω της διαφοροποίησης της παραχώρησης τους, έτσι ώστε να καλυφθεί το έλλειμμα.
Σημείωσε ότι είναι λιγότερες από 22.000 οι τ/κ περιουσίες και «μοιραία και αναπόφευκτα δεν θα πιάσουν όλοι οι πρόσφυγες».
Είπε ακόμη ότι αν και δεν έλαβε γνώση για την αποστολή του εγγράφου στην Βουλή με τα στοιχεία όσων κατέχουν τ/κ περιουσίες αναλαμβάνει την ευθύνη που του αναλογεί για το έγγραφο που κυκλοφόρησε και όσα έχουν ακουστεί.
Πιο συγκεκριμένα για το θέμα των 16 Λειτουργών της Υπηρεσίας Διαχείρισης τ/κ περιουσιών, ο κ. Νουρής είπε ότι έχει διατάξει έρευνα για τις 16 περιπτώσεις των Λειτουργών της Υπηρεσίας Διαχείρισης τ/κ περιουσιών που έγινε αναφορά που είτε οι ίδιοι είτε συγγενικά τους πρόσωπα φαίνεται να κατέχουν τ/κ περιουσίες.
Ανέφερε ότι «είναι άδικο γιατί επικρατεί πολύ ανθρωποφαγία με τον τρόπο που γίνονται πάντα αυτές οι δημοσιοποιήσεις» και «επειδή δεν είναι όλοι στο ίδιο καζάνι θα πω κάποιους αριθμούς, χωρίς ονόματα, για να γίνει αντιληπτό ώστε να μην θυματοποιούνται άνθρωποι που κατά την εκτίμηση μου παίρνει τους ο ποταμός μαζί με τα υπόλοιπα».
Αναφερόμενος αναλυτικά στις 16 περιπτώσεις των Λειτουργών που έγινε αναφορά για τις οποίες είτε οι ίδιοι είτε συγγενικά τους πρόσωπα κατέχουν τ/κ περιουσία, ο κ. Νουρής επιβεβαίωσε αυτές τις περιπτώσεις και σημείωσε πως έξι από αυτές τις περιουσίες παραχωρήθηκαν σε αυτούς τους ανθρώπους πριν να διοριστούν στην Υπηρεσία.
«Οι συμβάσεις που αφορούν αυτά τα έξι πρόσωπα υπογράφηκαν μεταξύ 1982 και 2016», ανέφερε και πρόσθεσε ότι οι συμβάσεις αφορούν «μια το 1982, μια το 1984, μια το 1987, μια το 1989, δύο το 1992, τρεις το 1996, μια το 1995, δύο το 1999, μια το 2014 και μια το 2016.
Είπε ακόμη ότι υπάρχει περίπτωση ατόμου που κατέχει περιουσία και διορίστηκε το 2011 και στην οποία έγινε μεταβίβαση το 2019 από τον παππού σε εγγονή (κληρονομική μεταβίβαση).
Σε αυτό το σημείο, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Προσφύγων Νίκος Κέττηρος είπε ότι ψηφίστηκε νομοθεσία το 2019 για όσους πρόσφυγες δεν έχουν επωφεληθεί από άλλη προσφυγική βοήθεια να επιτρέπεται το δικαίωμα της μεταβίβασης.
Συνεχίζοντας, ο ΥΠΕΣ είπε ότι υπάρχουν άλλες 9 περιπτώσεις, 2 εκ των οποίων κατέχονται από υπαλλήλους (1 κοπέλα, 1 άνδρα) και πρόσθεσε ότι η υπάλληλος διορίστηκε το 2007 και της παραχωρήθηκε η περιουσία το 2008 ενώ ο υπάλληλος διορίστηκε το 1991 και του παραχωρήθηκε η μια το 1985 και η δεύτερη το 1999.
Είπε ακόμη ότι άλλες 6 περιπτώσεις περιουσιών που κατέχονται από συγγενικά τους πρόσωπα πρώτου βαθμού, εκ των οποίων το 1, από τα δύο πρόσωπα της Υπηρεσίας, διορίστηκε το 1991 και το δεύτερο διορίστηκε το 1992 και πήρε περιουσίες το 1995 και το 2019.
Ανέφερε επίσης ότι άλλοι 4 λειτουργοί κατέχουν από μια περιουσία, ενώ σε σχέση με τα πρόσωπα της Υπηρεσίας που κατέχουν περιουσίες συγγενικά τους πρόσωπα, ο κ. Νουρής είπε ότι υπάρχουν 2 τέτοιες περιπτώσεις που επίσης «ο ένας διορίστηκε το 2007 και του δόθηκε περιουσία το 2013 και ο άλλος το 2021 και του δόθηκε περιουσία το 2022».
Επιπλέον, ο ΥΠΕΣ είπε ότι αντικείμενο ελέγχου είναι το γεγονός ότι σε δύο λειτουργούς που δραστηριοποιούνταν στην Πάφο, «ο ένας που διορίστηκε το 2009 πήρε 8 συνολικά συμβάσεις μεταξύ των ετών 1980 και 2016, ενώ μια δεύτερη λειτουργός που διορίστηκε το 1992 πήρε 4 συμβάσεις, μεταξύ των ετών 1995 και 2019».
Αναφερόμενος σε περιπτώσεις παραχώρησης περιουσίας σε μη δικαιούχους, ο κ. Νουρής είπε ότι φαίνεται να υπάρχουν μια δύο περιπτώσεις.
Κλείνοντας τις αναφορές του ο ΥΠΕΣ είπε ότι «δυστυχώς δεν είναι φαινόμενο» των τελευταίων ετών αλλά «μια ιστορία που κάποιοι έτσι ήταν μαθημένοι», προσθέτοντας ότι «και φθάσαμε μέχρι εδώ». Σημείωσε ότι «ευθύνες υπάρχουν σε όλους μας για το συγκεκριμένο θέμα».
«Δεν μπορεί εν ονόματι της εξυπηρέτησης των προσφύγων να γίνονται αυτά τα πράγματα», ανέφερε και πρόσθεσε ότι οι περίοδοι που έχουν γίνει κάποια πράγματα δείχνει ότι δεν είναι κομματικό το θέμα.
Περίμενα και περιμένω να τροποποιηθεί η νομοθεσία για να δώσει εργαλεία ώστε η κατανομή των περιουσιών για γίνεται στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων, ανέφερε και πρόσθεσε ότι άλλα ήταν τα δεδομένα όταν εφαρμόστηκε η νομοθεσία και άλλα σήμερα.
Αναφερόμενος στα μέλη της 27μελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής για την διαχείριση τ/κ περιουσιών που διορίζονται από τα κοινοβουλευτικά κόμματα, ο κ. Νουρής είπε ότι «είναι γεγονός ότι πολλές φορές δεν είναι το γράμμα του νόμου αλλά η δεοντολογία και η ηθική» και πρόσθεσε πως έχει μια εξαιρετική συνεργασία με την Επιτροπή.
Πριν από τις 15 Δεκεμβρίου οι δύο εκθέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας
Αναφερόμενος στο τι έχει κάνει μέχρι τώρα η Ελεγκτική Υπηρεσία και τι θα κάνει στο μέλλον, ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης είπε ότι αποτάθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών ζητώντας «επίσημη ενημέρωση με επίσημα επιβεβαιωμένα στοιχεία τι είναι περιουσία η οποία έχει διατεθεί σε αυτά τα πρόσωπα».
Ανέφερε επίσης πως η Ελεγκτική Υπηρεσία δουλεύει σε τρία επίπεδα, που είναι η διερεύνηση 17 επαγγελματικών υποστατικών στην Πάφο, ο ειδικός έλεγχος εμπλοκής των υπαλλήλων της Υπηρεσίας Διαχείρισης τ/κ περιουσιών, ενώ ο τρίτος διαχειριστικός έλεγχος είναι η παραχώρηση επαγγελματικών υποστατικών από τον Κηδεμόνα.
Προσπάθεια είναι οι δύο εκθέσεις να εκδοθούν πριν από τις 15 Δεκεμβρίου (επαγγελματικά υποστατικά και 17 συγκεκριμένα)
Ανέφερε ότι οι δύο εκθέσεις θα εκδοθούν γύρω στις 15 Δεκεμβρίου και η τρίτη έκθεση που αφορά τους υπαλλήλους της Υπηρεσίας θα εκδοθεί μετά τις εκλογές.
Σημείωσε ότι το 2020 είχε ξεκινήσει η Υπηρεσία κάποια διερεύνηση μόνο για την Πάφο όπου έχει τις περισσότερες περιπτώσεις αλλά ο έλεγχος δεν έχει ολοκληρωθεί λόγω αποχώρησης της υπαλλήλου που έκανε την έρευνα, από την Υπηρεσία.
Έλεγχος και από την Επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα
Εξάλλου, η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Ειρήνη Λοϊζίδου – Νικολαϊδου είπε ότι την προβλημάτισε το γεγονός ότι «υπήρχε μια διάσταση στο ποια δεδομένα ζητήθηκαν και δόθηκαν για να επιτευχθεί ο κοινοβουλευτικός έλεγχος» και πως αυτά τα δεδομένα που δόθηκαν για κοινοβουλευτικό έλεγχο είδαν το φως της δημοσιότητας, ενώ σημείωσε πως το Γραφείο της έχει ξεκινήσει σχετικό έλεγχο.
Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας ανέφερε ότι το θέμα θα προωθηθεί από την Αστυνομία αφού έχουν γίνει καταγγελίες και «θα αναμένουμε να ολοκληρωθούν οι έρευνες από την Αστυνομία» για να προωθηθεί στην συνέχεια στη Νομική Υπηρεσία.
Δηλώσεις Βουλευτών/Βουλευτριών
Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία της Επιτροπής, ο Πρόεδρος της Νίκος Κέττηρος είπε ότι σήμερα παραδόθηκαν για έλεγχο στον Γενικό Ελεγκτή και στη Νομική Υπηρεσία τα στοιχεία που δόθηκαν στην Επιτροπή από το ΥΠΕΣ για τους Λειτουργούς Διαχείρισης τ/κ περιουσιών και τα μέλη των Συμβουλευτικών Επιτροπών και συγγενικά τους πρόσωπα που κατέχουν ή διαχειρίζονται τέτοιες περιουσίες.
Ο κ. Κέττηρος είπε ακόμη ότι δεν σημαίνει ότι υπάρχει οτιδήποτε μεμπτό αν υπάρχει το όνομα κάποιου σε αυτό τον κατάλογο και πρόσθεσε πως αυτό θα διαφανεί μέσα από την έρευνα.
Ανέφερε επίσης ότι υπάρχουν περιπτώσεις ατόμων που «ενώ προσλήφθηκαν στην Υπηρεσία κατόπιν παραχωρήθηκε στους ίδιους ή σε συγγενικά τους πρόσωπα τ/κ περιουσία» και πρόσθεσε πως η Επιτροπή ζήτησε όπως δημοσιοποιηθούν και τα ονόματα των ανθρώπων για τους οποίους δεν προκύπτει οτιδήποτε μεμπτό.
Είπε ακόμη ότι έγιναν καταγγελίες που ήταν «πάρα πολύ σοβαρές» από πρόσωπα που επικοινώνησαν με την Επιτροπή Προσφύγων σε σχέση με χρηματισμό ή χαριστική παραχώρηση τ/κ περιουσιών και πρόσθεσε πως αυτά τα στοιχεία συγκεντρώθηκαν και δόθηκαν στον Γενικό Ελεγκτή και στον ΥΠΕΣ.
Ο κ. Κέττηρος είπε ότι υπάρχει η περίπτωση χρηματισμού αλλά και «η περίπτωση πρώην έπαρχου ή στενού συγγενικού του προσώπου στο οποίο «παραχωρήθηκε εξοχική κατοικία ενώ την διεκδικούσε άλλος πρόσφυγας για πρώτη κατοικία» και απεύθυνε έκκληση στον κόσμο που έχει στοιχεία να τα δώσει.
Ανέφερε ότι στόχος είναι «να τελειώσει αυτή η βρώμικη ιστορία με την διαχείριση των τ/κ περιουσιών», ενώ πρόσθεσε πως «είναι προκλητική η προσέγγιση του ΥΠΕΣ και της Κυβέρνησης που εμφανίζεται ως να ανάλαβε την εξουσία πριν από έξι μήνες».
«Καμία ανάληψη ευθύνης για την σαθρή κατάσταση η οποία παρουσιάζεται μπροστά μας την ίδια ώρα που η νομοθεσία παραχωρεί την απόλυτη εξουσία διαχείριση των τ/κ περιουσιών στον ίδιο τον ΥΠΕΣ», ανέφερε και πρόσθεσε πως «εδώ και 7 χρόνια κρατούν στα συρτάρια του ΥΠΕΣ σκονισμένο και απαξιωμένο ένα στρατηγικό σχέδιο εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας για την διαχείριση των τ/κ περιουσιών».
Ο κ. Κέττηρος είπε ότι «άφησαν το πάρτι να συνεχίζεται» και πρόσθεσε πως από το 2016 υπόσχεται η Κυβέρνηση πως θα καταθέσει αυτό το νομοσχέδιο και «περιμένουν ότι αυτό το νομοσχέδιο θα αποτελέσει την κολυμβήθρα του Σιλωάμ για 10 χρόνια κακοδιαχείρισης και συνειδητής άρνησης να προχωρήσουν σε μεταρρύθμιση».
Η Βουλεύτρια του ΔΗΣΥ Ρίτα Θεοδώρου – Σούπερμαν, αφού σημείωσε την έρευνα που διέταξε ο ΥΠΕΣ για τους Λειτουργούς της Υπηρεσίας, είπε ότι «έγινε ξεκάθαρο ότι η κάθε περίπτωση χρήζει συγκεκριμένης και ξεχωριστής διερεύνησης αφού σε πολλές περιπτώσεις ανέλαβαν αυτά τα άτομα τις περιουσίες πολύ πριν τον διορισμό του στην δημόσια υπηρεσία».
Πρόσθεσε ότι «υπάρχουν περιπτώσεις που μετά τον διορισμό τους βρέθηκαν με περιουσίες είτε οι ίδιοι είτε συγγενείς τους και εκ πρώτης όψεως υπάρχουν μεμπτά γεγονότα που χρήζουν της σωστής διερεύνησης».
Η κ. Σούπερμαν χαιρέτισε την πρωτοβουλία της Κυβέρνησης να προχωρήσει με κατάθεση νομοσχεδίου και κανονισμό και «με αντικειμενικά κριτήρια που θα θέσουν τη βάση έτσι ώστε να διασφαλιστεί η διαφάνεια και η ορθή πλέον διαχείριση των τ/κ περιουσιών».
Εξάλλου, η Συντονίστρια Εσωτερικών Υποθέσεων του Κινήματος Οικολόγων Συνεργασία Πολιτών Έφη Ξάνθου είπε ότι το Κίνημα, πέραν από την διερεύνηση του θέματος από πλευράς του Υπουργείο Εσωτερικών, αναμένει και από τον Γενικό Ελεγκτή να εξετάσει άμεσα τις σοβαρές καταγγελίες, και πρόσθεσε πως πρέπει να ξεκινήσει άμεσα η πειθαρχική δίωξη δημοσίων υπαλλήλων, που έχει ήδη προταθεί από τον Γενικό Ελεγκτή από το 2016.
«Καταντά ανέκδοτο πλέον, να παρουσιάζεται ως λόγος αναστολής πειθαρχικών και ποινικών διώξεων η αφυπηρέτησε δημοσίων υπαλλήλων», πρόσθεσε.
Ανέφερε επίσης ότι «είναι αδιανόητο, πρόσφυγες ή και ιδιοκτήτες κατεχομένων περιουσιών να αδικούνται για να κερδοσκοπούν κάποιοι εις βάρος τους» και πρόσθεσε ότι «πρέπει επιτέλους να δούμε γίνει πράξη η κάθαρση και η δίωξη των παρανομούντων σε αυτό τον τόπο».
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΜΕ:
Stockwatch: Πήραν Τ/κ περιουσίες και το 2022
Nomoplatform–ΚΥΠΕ-ΓΤΒ
