Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων, Εγκλωβισμένων, Αγνοουμένων και Παθόντων, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 16/05/2023, εξέτασε τα ακόλουθα σχέδια νόμου:
Ο περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2023
Η Επιτροπή εξέτασε τα πιο πάνω σχέδια νόμου σκοπός των οποίων είναι:
(α) η ρύθμιση επι μέρους διατάξεων αναφορικά με τιτλοποιήσεις σπιτιών σε προσφυγικούς συνοικισμούς,
(β) η αποξένωση ακίνητης ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας ή ακίνητης ιδιοκτησίας δυνάμει των διατάξεων οποιουδήποτε νόμου για σκοπούς στέγασης ή αυτοστέγασης προσώπων συνεπεία της τουρκικής εισβολής και μέχρι το 1980 τα οποία θεωρούνται δικαιούχοι με βάση τις διατάξεις του περί Παροχής Στεγαστικής Βοήθειας σε Εκτοπισθέντες, Παθόντες και άλλα Πρόσωπα Νόμου, παρά το ότι η κρατική γη στην οποία έχουν ανεγερθεί οι οικιστικές μονάδες δεν έχουν χαρακτηριστεί ως κυβερνητικοί οικισμοί ή συνοικισμοί αυτοστέγασης και
(γ) η απόκτηση ιδιόκτητης οικίας από κάτοχο τουρκοκυπριακής οικίας να μην αποτελεί αιτία τερματισμού της κατοχής της εν λόγω τουρκοκυπριακής οικίας.
Τιτλοποίηση προσφυγικών οικισμών και αυτοστέγασης
Το ζήτημα της έκδοσης τίτλων ιδιοκτησίας σε προσφυγικούς οικισμούς και συνοικισμούς αυτοστέγασης επιδιώκει να λύσει η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων, Εγκλωβισμένων, Αγνοουμένων, Παθόντων με μια σειρά νομοσχεδίων και προτάσεων νόμου.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Νίκος Κέττηρος, ανέφερε ότι άρχισε η συζήτηση για ένα πακέτο νόμων και νομοσχεδίων που ρυθμίζουν τη διαδικασία τιτλοποιήσεων σε προσφυγικούς οικισμούς και συνοικισμούς αυτοστέγασης. «Για αυτά τα νομοσχέδια και τις προτάσεις νόμου πιέζουμε εδώ και αρκετό χρόνο. Επιτέλους είναι ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων και το αμέσως επόμενο διάστημα θα αρχίσει και η κατ’ άρθρον συζήτηση με στόχο να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία πριν από το καλοκαίρι», ανέφερε.
Σημείωσε ότι μεταξύ των ζητημάτων που προβλέπονται στα νομοσχέδια και τις προτάσεις νόμου είναι οι κατοικίες των οποίων οι δικαιούχοι απεβίωσαν πριν το 2006 και δεν έχουν εκδοθεί οι τίτλοι ιδιοκτησίας ή πιστοποιητικά μίσθωσης. Επίσης, ρυθμίζεται το θέμα της απάλειψης του περιορισμού της πενταετίας επί των πιστοποιητικών μίσθωσης.
Ένα άλλο ζήτημα που θα εξεταστεί, σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Επιτροπής, είναι η έκδοση των τίτλων ιδιοκτησίας ή των πιστοποιητικών μίσθωσης σε δικαιούχους που πλέον δεν έχουν τη μόνιμη διαμονή τους σε αυτές τις κατοικίες. «Μπορεί κάποιος ηλικιωμένος να έχει μετακομίσει στα παιδιά του, οι υπηρεσίες να μην μπορούν να τον εντοπίσουν στην κατοικία που του έχει παραχωρηθεί κατά τη δεκαετία του ’70 και δεν εκδίδουν τον τίτλο ιδιοκτησίας ή το πιστοποιητικό μίσθωσης. Με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, όταν αυτός ο δικαιούχος αποβιώσει, θα εκδοθεί ο τίτλος ιδιοκτησίας επ’ ονόματί του. Ενόσω ζει, αν δεν κατοικεί σε αυτή την κατοικία, δεν εκδίδεται ο τίτλος ιδιοκτησίας», είπε ο κ. Κέττηρος, σημειώνοντας ότι μέσα από τα νομοσχέδια θα ρυθμιστεί αυτό το ζήτημα, «ούτως ώστε να μην υπάρχει αυτός ο άδικος περιορισμός».
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, ανέφερε ότι κατέθεσε πρόταση για να μην αφαιρείται η χρήση τουρκοκυπριακής περιουσίας από εκτοπισθέντες που διέμεναν εκεί για χρόνια, επειδή απέκτησαν ένα διαμέρισμα μετά από χρόνια.
Σημείωσε ότι υπάρχουν τρεις κατηγορίες στεγαστικών προγραμμάτων που αφορούν τον προσφυγικό κόσμο: αυτοί που έχουν στεγαστεί στους συνοικισμούς που έχτισε το κράτος, οι αυτοστεγάσεις που παραχωρήθηκε οικόπεδο και οικονομική βοήθεια και η τρίτη κατηγορία είναι οι έχοντες τουρκοκυπριακές κατοικίες, όπου το κράτος βάζει μηδαμινά χρήματα και οι κατοικίες φροντίζονται από τους ίδιους τους εκτοπισθέντες.
«Παρατηρείται το εξής φαινόμενο: ένας εκτοπισθείς, ο οποίος αποκτά κατοικία, του αφαιρείται η τουρκοκυπριακή κατοικία, ενώ στους συνοικισμούς που παραχωρείται τίτλος ιδιοκτησίας, δικαιούται κάποιος να το πουλήσει, το ίδιο και στις αυτοστεγάσεις. Κατά αντισυνταγματικό τρόπο δημιουργείται διάκριση σε αυτούς που είναι σε τουρκοκυπριακά σπίτια. Η πρόταση νόμου στοχεύει στο να μην αφαιρείται, υπό κάποιες προϋποθέσεις, η τουρκοκυπριακή κατοικία. Είναι κραυγαλέα διάκριση μεταξύ του προσφυγικού κόσμου», υπογράμμισε.
«Δεν μπορείς να αφαιρέσεις τη χρήση από μια οικογένεια που ήταν για πενήντα χρόνια η οικογενειακή τους κατοικία, γιατί μετά από σαράντα χρόνια απέκτησε ένα διαμέρισμα. Δηλαδή αυτός που πήρε αυτοστέγαση δικαιούται να το πουλήσει και να αγοράσει όσες κατοικίες θέλει, αλλά αυτός που ζει σε τουρκοκυπριακό δεν δικαιούται να αποκτήσει ένα διαμέρισμα;», κατέληξε.
Από την πλευρά της, η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Θεοδώρου Σούπερμαν, ανέφερε ότι έγινε μια πρώτη παρουσίαση σε θέματα που αφορούν τα πιστοποιητικά μίσθωσης και τους τίτλους ιδιοκτησίας σε συνοικισμούς αυτοστέγασης.
«Είναι κοινώς παραδεκτό ότι οι υφιστάμενοι κανονισμοί δεν οδήγησαν στον απαιτούμενο εξορθολογισμό διαχείρισης των τουρκοκυπριακών περιουσιών, επομένως η τροποποίησή τους θεωρείται επιβεβλημένη», υπογράμμισε.
Η κ. Σούπερμαν σημείωσε ότι η αξιοκρατία, η διαφάνεια και η ισονομία είναι το ζητούμενο «και αυτό θα επιδιώξουμε με τις νέες τροποποιήσεις στην κατ’ άρθρον συζήτηση που θα γίνει αργότερα», ανέφερε. Τόνισε ότι ύψιστοι στόχοι στην προσπάθεια αυτή είναι η προστασία των δικαιωμάτων των προσφύγων κατόχων τουρκοκυπριακών περιουσιών, η εξοικονόμηση πόρων από τους κρατικούς προϋπολογισμούς, καθώς και η αποδοτικότερη διαχείριση των περιουσιών και παράλληλα του ταμείου.
Σημείωσε επίσης ότι «κάποιος που μεγάλωσε σε ένα τουρκοκυπριακό σπίτι και έζησε εκεί 50 χρόνια τώρα, αυτό είναι το πατρικό του σπίτι, δεν έχει γνωρίσει κάτι άλλο. Και αξίζει να συζητηθεί το θέμα, κατά πόσο η εκτελεστική εξουσία, αφού αυτός ο άνθρωπος αγόρασε κάτι άλλο, ένα διαμέρισμα 50τμ, ή οτιδήποτε, να έρθει να του αφαιρέσει το δικαίωμα σε αυτό το πατρικό σπίτι. Τα θέματα είναι πάρα πολλά και δεν πρέπει να τα δούμε όλα οριζόντια, αυτές οι πτυχές πρέπει να συζητηθούν», πρόσθεσε.
«Ελπίζουμε ότι θα έχουμε μια εποικοδομητική συζήτηση στην Επιτροπή προσφύγων για τις αναγκαίες τροποποιήσεις, τόσον όσον αφορά τους κανονισμούς, όσον αφορά και ευρύτερα στα νομοσχέδια που θα εξετάσουμε», κατέληξε.
Εκτοπισθέντες διαβιούν στα αυτοκίνητά τους εν αναμονή τουρκοκυπριακής περιουσίας
Άστεγοι εκτοπισθέντες διαβιούν στο αυτοκίνητό τους αναμένοντας τη διαθεσιμότητα τουρκοκυπριακών περιουσιών για να στεγαστούν, είπε στην Kοινοβουλευτική Eπιτροπή Προσφύγων, Εγκλωβισμένων, Αγνοουμένων, Παθόντων ο αν. διευθυντής της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, Γιώργος Ματθαιόπουλος.
Σε δηλώσεις του, ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Νίκος Κέττηρος, είπε ότι ο κ. Ματθαιόπουλος ενημέρωσε τους Βουλευτές της Επιτροπής ότι μόνο σήμερα είχε στο γραφείο του τρεις επιστολές από ανθρώπους που διαμένουν στο αυτοκίνητο και ζητούν να τους παραχωρηθεί τουρκοκυπριακή κατοικία, για να έχουν ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους.
«Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας επιβεβαιώθηκε η θέση μας ότι ο τερματισμός της προσφυγικής στεγαστικής πολιτικής το 2013 και η απουσία ουσιαστικών προτάσεων από την παρούσα Kυβέρνηση, δημιούργησε τραγικά δεδομένα. Έχουμε ακούσει ενώπιον της επιτροπής σήμερα ότι πολλοί εκτοπισθέντες, οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από τα σχέδια της Υπηρεσίας Μέριμνας αναγκάζονται να κοιμούνται στο αυτοκίνητο», ανέφερε ο κ. Κέττηρος.
Πέρα από όσους αναγκάζονται να μένουν στο αυτοκίνητό τους, είναι και άλλοι που «αναγκάζονται να διαμένουν 7, 8 και 10 άτομα σε κατοικίες με τους γονιούς τους ή με τα αδέρφια τους, 2-3 οικογένειες μαζί», πρόσθεσε ο κ. Κέττηρος, σημειώνοντας ότι αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο πρέπει να απασχολήσει την Kυβέρνηση, τον πολιτικό προϊστάμενο, τον Υπουργό Εσωτερικών, καθώς είναι ένα ζήτημα το οποίο είναι κοινωνικό και δημιουργεί αλυσιδωτά προβλήματα.
Ερωτηθείς πού διέμεναν προηγουμένως αυτοί οι άνθρωποι, ο Πρόεδρος της Επιτροπής είπε ότι πρόκειται για περιπτώσεις που ενοικίαζαν και με τον τερματισμό του συμβολαίου τους ο ιδιοκτήτης, με την αύξηση των ενοικίων, θέλει να τους βγάλει έξω για να το ενοικιάσει πιο ακριβά. Αυτοί οι άνθρωποι, ανέφερε, που ενδεχομένως να είναι και λήπτες δημοσίου βοηθήματος ή συνταξιούχοι, δεν μπορούν να ενοικιάσουν στις τιμές που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην αγορά.
«Όταν δεν μπορεί να ενοικιάσει και να παρουσιάσει ενοικιαστήριο έγγραφο στην υπηρεσία μέριμνας για να πάρει την επιδότηση ενοικίου, όταν δεν μπορεί να δώσει μπροστά 2-3 ενοίκια ως εγγύηση για να μπορέσει να συνάψει ενοικιαστήριο έγγραφο, όταν δεν μπορεί να αγοράσει κατοικία ή να του παραχωρηθεί τουρκοκυπριακή κατοικία, επειδή δεν υπάρχει απόθεμα, η μόνη του επιλογή είναι να βρει ένα συγγενικό του πρόσωπο να τον φιλοξενήσει, ή, δυστυχώς, να μένει στο αυτοκίνητο», ανέφερε.
Σημείωσε ότι αυτό το ζήτημα θα λυθεί με τη λήψη πολιτικής απόφασης, για να αρχίσει η στεγαστική πολιτική, τουλάχιστον για τα πιο χαμηλά εισοδηματικά στρώματα. «Και δεν αναφέρομαι μόνο, προφανώς, σε ανθρώπους οι οποίοι είναι εκτοπισθέντες. Υπάρχουν και αυτόχθονες οι οποίοι παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα και νομίζω ότι αυτό θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από το κράτος, γιατί, εδώ και κάποια χρόνια, δυστυχώς υπάρχουν και στην Κύπρο άστεγοι και όλοι ξέρουμε περιπτώσεις και όλοι αντιμετωπίζουμε τέτοια δεδομένα», σημείωσε, αναφέροντας ότι το φαινόμενο παρατηρείται σε όλες τις επαρχίες.
Από την πλευρά της, η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Θεοδώρου Σούπερμαν ανέφερε ότι θεωρεί ότι δεν είναι λύση «να βγάλουμε έξω κάποιους κατόχους τουρκοκυπριακών περιουσιών, για να στεγάσουμε κάποιους άλλους, που αυτή τη στιγμή, όπως μας έχει αναφερθεί, διαβιούν στο αυτοκίνητό τους».
Σημείωσε ότι είναι ένα ευρύτερο θέμα, που θα πρέπει να το χειριστεί η εκτελεστική εξουσία, το ζήτημα των αστέγων, είτε αυτοί είναι πρόσφυγες, είτε δεν είναι πρόσφυγες.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, ανέφερε ότι το κράτος πρέπει να μεριμνήσει να σχεδιάσει σύστημα ανέγερσης κατοικιών, όπως ήταν οι εργατικές κατοικίες. «Έχουμε δύο θεσμούς, τον Οργανισμό Γης και Στέγης, που πρέπει το κράτος να προγραμματίσει και να εγείρει κατοικίες με προγράμματα για να ανακουφιστούν οι νέοι άνθρωποι που θέλουν να αποκτήσουν στέγη. Ευελπιστώ ο νέος Πρόεδρος να το καταλάβει καλά, διότι το στεγαστικό πρόβλημα ήταν ένα από τα θέματα που μας έλεγε», σημείωσε, αναφέροντας ότι δεν είναι λύση να στερείται η τουρκοκυπριακή κατοικία από εκτοπισθέντες επειδή απέκτησαν ένα διαμέρισμα μετά από χρόνια.
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΕ:
Stockwatch: Καταγγελίες για πρόσφυγες που μένουν στο δρόμο
Nomoplatform-ΚΥΠΕ
