Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών, κατά την διάρκεια της συνεδρίας της στις 08/09/2022, συζήτησε το ακόλουθο θέμα:
Ραγδαία αύξηση των ενοικίων και ανάγκη διαμόρφωσης ενιαίας στεγαστικής πολιτικής
Η Επιτροπή συζήτησε το πιο πάνω θέμα μέσω του οποίου εξετάστηκε η ραγδαία αύξηση των ενοικίων παγκύπρια, τα προβλήματα που επηρεάζουν κυρίως τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και η ανάγκη λήψης μέτρων για την αντιμετώπισή τους και διαμόρφωσης ενιαίας στεγαστικής πολιτικής.
Στη συνεδρίαση κλήθηκαν να καταθέσουν προτάσεις και προβληματισμούς οι επηρεαζόμενοι, καθώς και οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους, προκειμένου να σκιαγραφηθεί το μέγεθος του προβλήματος. Άλλωστε, μετά την παρουσίαση των πρώτων στοιχείων, που έδειξαν τον βαθμό στον οποίο έχει μεγεθυνθεί το πρόβλημα, η Επιτροπή θα συνεδριάσει εκ νέου για το θέμα στις 22 Σεπτεμβρίου. Ως ένα από τα σοβαρότερα ζητήματα αναδείχθηκε η στέγαση των φοιτητών, η οποία αυξάνει τη ζήτηση και κατ’ επέκταση και τις τιμές των ενοικίων, ιδίως σε συγκεκριμένες περιοχές στη Λευκωσία και στη Λεμεσό.
Ο εκπρόσωπος του τμήματος φοιτητικής μέριμνας του Πανεπιστημίου Κύπρου, ανέφερε στη συνεδρίαση ότι, αν και οι αιτήσεις πρωτοετών φοιτητών για στέγαση στις εστίες θα ικανοποιηθούν κατά το 90%, μόνο οι μισές περίπου από τις 213 αιτήσεις φοιτητών μεγαλύτερων ετών θα έχουν την ίδια τύχη. Τόνισε ότι ο αριθμός των αιτήσεων είναι διπλάσιος από τα διαθέσιμα δωμάτια, ενώ σημείωσε ότι το ενδιαφέρον είναι σίγουρα μεγαλύτερο, γιατί υπάρχουν και φοιτητές που δεν πληρούν τα κοινωνικοοικονομικά κριτήρια, επομένως δεν υποβάλλουν αίτηση. Ανέφερε, δε, ότι για τους διεθνείς φοιτητές διατίθενται μόνο οχτώ δωμάτια. Πρόσθεσε ότι με την ανέγερση των νέων εστιών του πανεπιστημίου, οι κλίνες θα φτάσουν τις 1000, ξεκαθάρισε, όμως, ότι ο ρόλος του πανεπιστημίου δεν είναι να υποκαταστήσει το κράτος σε θέματα στεγαστικής μέριμνας.
Εκ μέρους του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, αναφέρθηκε ότι παρατηρείται αύξηση στις τιμές ενοικίων στην περιοχή Έγκωμης, όπου βρίσκεται το πανεπιστήμιο, λόγω της ζήτησης, αν και διατίθενται συνολικά 1300 δωμάτια σε πέντε φοιτητικές εστίες. Χαρακτηριστικά, αναφέρθηκε ότι για διαμέρισμα ενός υπνοδωματίου το ενοίκιο κυμαίνεται στα 400-650 ευρώ. Ο εκπρόσωπος της Φοιτητικής Ένωσης ΤΕΠΑΚ, που συμμετείχε στη συνεδρίαση, τόνισε ότι το πρόβλημα είναι ακόμα πιο οξύ στη Λεμεσό, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι διαμερίσματα ενός υπνοδωματίου ενοικιάζονται για 800-1200 ευρώ, ενώ τα στούντιο κυμαίνονται στα 600 ευρώ. Το κόστος αυτό, όπως είπε, έχει ως συνέπεια κάποιοι φοιτητές να έχουν σταματήσει τις σπουδές τους, ενώ άλλοι δεν τις ξεκινούν καν.
Τα στοιχεία που παρατέθηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών και από το Υφυπουργείο Πρόνοιας, επιβεβαίωσαν ότι, αν και το πρόβλημα της αύξησης των τιμών ενοικίων επηρεάζει όλες τις επαρχίες, οξύτερο είναι στη Λεμεσό. Συγκεκριμένα, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών ανέφερε ότι κατά τους πρώτους οχτώ μήνες του 2022, σημειώθηκε παγκύπρια αύξηση ενοικίων κατά 3,2%, σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ενώ η αύξηση φτάνει το 4,7%, σε σχέση με το 2020. Είπε, ακόμα, ότι μέχρι στιγμής κατά το 2022, τη μεγαλύτερη μέση αύξηση είχε η Λεμεσός με 3,7% και ακολουθούν η Πάφος με 2,93% και η Λευκωσία με 1,49%. Αντίστοιχα, κατά το 2021 η μεγαλύτερη μέση αύξηση σημειώθηκε στην Επαρχία Πάφου με 4,69%, μετά στη Λάρνακα με 2,83% και στη Λεμεσό με 2,22%.
Ο εκπρόσωπος του Υφυπουργείου Πρόνοιας ανέφερε ότι 3000 οικογένειες λαμβάνουν επίδομα ενοικίου, ανάλογα με την επαρχία στην οποία κατοικούν και σημείωσε ότι το 2019 έγινε αύξηση του επιδόματος αυτού, που στη Λεμεσό ήταν της τάξης του 65%, όπου ενδεικτικά μία τετραμελής οικογένεια λαμβάνει 463 ευρώ επίδομα, ενώ μία μονογονεϊκή οικογένεια λαμβάνει 352 ευρώ.
Ο Νομικός Σύμβουλος του Συμβουλίου Εγγραφής Ιδιοκτητών εξέφρασε την πεποίθηση ότι στην πτώση των τιμών των ενοικίων μπορεί να συμβάλει η νομοθετική ρύθμιση για προστασία ιδιοκτητών, οι οποίοι συχνά προτιμούν να αφήνουν τα ακίνητα αδιάθετα, λόγω ανησυχίας για την αφερεγγυότητα του ενοικιαστή, πράγμα που περιορίζει την προσφορά, ή ακόμα και να ζητούν υψηλές τιμές, για τον μετριασμό του ρίσκου του ιδιοκτήτη.
Την πρόθεση να συμβάλει στην εκτόνωση του έντονου προβλήματος που παρατηρείται, ιδιαίτερα στη Λεμεσό, εξέφρασε κατά τη συνεδρίαση και ο Κυπριακός Οργανισμός Ανάπτυξης Γης, εκφράζοντας την ευχή ότι το έργο για την ανέγερση 600 κατοικιών σε τεμάχιο του Δήμου Λεμεσού, θα μπορέσει να προωθηθεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Αναφέρθηκε, πάντως, ότι οι σχεδιασμοί για προσιτό ενοίκιο εκ μέρους του Οργανισμού δεν ήταν βιώσιμοι από την αρχή, λόγω δυσκολιών στην εξεύρεση χρηματοδότησης. Σημειώθηκε, δε, ότι ο ΚΟΑΓ έλαβε κάποια χρηματοδότηση μέσω των εισπράξεων από το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, σύμφωνα με το οποίο κάθε επενδυτής όφειλε να καταβάλλει 100.000 ευρώ για τον σκοπό αυτό, όμως η κατάργηση του ΚΕΠ αφήνει οικονομικά κενά. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή ζήτησε υπόμνημα από τον ΚΟΑΓ με το σύνολο των εσόδων από το ΚΕΠ και με το που έχουν διατεθεί αυτά.
Σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εσωτερικών και Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Άριστος Δαμιανού, υπογράμμισε ως βασική αιτία του προβλήματος την έλλειψη ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής από πλευράς της Κυβέρνησης, επισημαίνοντας ότι «το μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα των υψηλών ενοικίων έχει καταστήσει την ενοικίαση κατοικίας απρόσιτη σχεδόν ανά το παγκύπριο».
«Δεδομένου ότι δεν υπάρχει, όπως κατατέθηκε, στεγαστική πολιτική, ότι έχει αλλοιωθεί με πολιτικές αποφάσεις ο ρόλος και η αποστολή του ΚΟΑΓ, ότι δυστυχώς, ό, τι κι αν λέγεται, υπάρχουν σε εξέλιξη εκποιήσεις οικογενειακής στέγης και πρώτης κατοικίας, αλλά κυρίως λόγω της αυξημένης πίεσης στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις από την ακρίβεια και τις πολύ ψηλές πληθωριστικές τάσεις, το πρόβλημα της ενοικίασης καθίσταται κεντρικό ζήτημα», σημείωσε ο κ. Δαμιανού.
Εξήγησε ότι η συζήτηση στη Βουλή άνοιξε με σκοπό να οδηγηθεί σε συμπεράσματα, το πρώτο εκ των οποίων, όπως είπε, «είναι ότι στην απουσία ολοκληρωμένης πολιτικής, δυστυχώς και πάλι τα σπασμένα τα πληρώνουν οι πολίτες, είτε είναι νεαρά ζευγάρια, είτε είναι φοιτητές». Πρόσθεσε, δε, ότι «ολοκληρωμένες λύσεις δίνονται από τις κυβερνήσεις και όχι από τη Βουλή των Αντιπροσώπων».
Απαντώντας σε ερώτηση, απέδωσε το πρόβλημα στο γεγονός ότι υπήρχε «μία μονόπλευρη αναπτυξιακή πολιτική στο πλαίσιο του ΚΕΠ», που συνέβαλε στη μειωμένη προσφορά φτηνής στέγης, ιδίως σε κάποιες επαρχίες, όπως η Λεμεσός. Όσον αφορά την πιθανή επικαιροποίηση νομοθεσιών που αφορούν είτε ενοικιοστάσιο, είτε κοινόκτητες οικοδομές, είτε διαχειριστικές επιτροπές, είπε ότι κάποια από αυτά τα θέματα μπορεί να πρέπει να εξεταστούν από την Επιτροπή.
Αναφερόμενος στο θέμα της παρουσίας αστέγων, που τέθηκε κατά τη συνεδρίαση από την οργάνωση Ενεργώ, είπε ότι το γεγονός ότι στην Κυπριακή Δημοκρατία υπάρχουν άστεγοι εν έτει 2022, συνιστά «κατάντημα» για την πολιτεία και τόνισε ότι δεν έχει σημασία αν αυτοί είναι λίγοι ή πολλοί. Κατέληξε ότι «πρέπει οι αρμόδιες υπηρεσίες να επιδείξουν τη δέουσα σημασία, γιατί σε κάποιες περιπτώσεις είναι προφανές ότι δεν έχουν δοθεί οι αναγκαίες λύσεις».
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Νίκος Σύκας, από την πλευρά του ανέφερε ότι «έχουν παρθεί μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση, όσον αφορά και την επιδότηση στεγαστικού δανείου» και με τα πολεοδομικά κίνητρα και διά μέσου του ΚΟΑΓ, ενώ είπε ότι «διαφάνηκε ότι υπάρχουν πολύ περισσότερα να γίνουν».
Πρόσθεσε, ακόμα, ότι «δομημένα, θεσμοθετημένα και με καλυτέρευση των υφιστάμενων δομών και σχεδίων», θα διασφαλιστεί σε μεσοπρόθεσμο στάδιο και μακροπρόθεσμο προγραμματισμό «η ομοιογένεια και το προσιτό ενοίκιο, με βάση και τις δοσμένες οικονομικές συνθήκες, και το βαλάντιο του καθενός». Υπογράμμισε, επίσης, ότι πρέπει να δοθούν μόνιμα πολεοδομικά και άλλα κίνητρα και ανέφερε ότι ο ΔΗΣΥ θα καταθέσει σύντομα ενιαία στεγαστική πολιτική, που θα άπτεται και των κινήτρων και των επιχορηγήσεων.
Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την πορεία των σχεδίων του ΚΟΑΓ, ανέφερε ότι όντως ο Οργανισμός βασίστηκε στο ταμείο του ΚΕΠ, ενώ σημείωσε ότι ο ΚΟΑΓ «θα πρέπει να βρει τις παραμέτρους χρηματοδότησης, για να συνεχίσει την κοινωνική του πολιτική».
Για τις αναφορές που έγιναν κατά τη συνεδρίαση στο θέμα των αστέγων, είπε ότι υπάρχουν, αλλά είναι αντιμετωπίσιμα τα προβλήματα και πρόσθεσε ότι ο Δήμος Λεμεσού έχει δημιουργήσει τη Σχεδία, τον χώρο όπου δίνεται στήριξη στους αστέγους.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Πανίκος Λεωνίδου, δήλωσε ότι δεν προκαλεί έκπληξη η παρουσία των προβλημάτων σχετικά με τις μεγάλες αυξήσεις ενοικίων, ενώ υπογράμμισε «την πλήρη αδιαφορία του κράτους, αφού το όλο θέμα αφέθηκε να ρυθμιστεί με βάση τους κανόνες της αγοράς».
«Δυστυχώς η απουσία του κοινωνικού κράτους, ο κακός προγραμματισμός και η έλλειψη προνοητικότητας από την παρούσα Κυβέρνηση, προκάλεσαν αυτό το πολύ σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα που πλήττει τους χαμηλά αμειβόμενους τα μικρομεσαία εισοδηματικά στρώματα της κοινωνίας, τα νεαρά ζευγάρια και τους φοιτητές», είπε ο κ. Λεωνίδου.
Άλλωστε, απέδωσε την όξυνση του προβλήματος στην παραμονή περισσότερων φοιτητών εντός Κύπρου, λόγω οικονομικών δυσκολιών των οικογενειών τους, ενώ ιδιαίτερα στη Λεμεσό επεσήμανε ότι το πρόβλημα εντείνεται με την άφιξη προσωπικού εταιρειών που επιλέγουν την πόλη ως έδρα τους.
Είπε, ακόμα, ότι στη Λεμεσό, πέρα από τη μη εξεύρεση εστίας, πρόβλημα συνιστά και η εκδίωξη, όπως είπε, ενοικιαστών, προκειμένου οι ιδιοκτήτες να τα ενοικιάσουν με ψηλότερο ενοίκιο. Στην κατεύθυνση αυτή, ανέφερε ότι κατέθεσε πρόταση για δημιουργία σε κάθε επαρχία μίας επιτροπής για επεξεργασία παραπόνων σε σχέση με τα ενοίκια, ώστε να μην είναι θέμα μόνο των δικαστηρίων και να αποφεύγονται έξοδα και χρονοβόρες διαδικασίες.
«Επιβάλλεται η Κυβέρνηση να καταθέσει νέες ευέλικτες και άμεσα υλοποιήσιμες προτάσεις για στεγαστικά προγράμματα που να παρέχουν ουσιαστικά κίνητρα στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, για εξασφάλιση στέγης», πρόσθεσε ο κ. Λεωνίδου, αναφέροντας ότι η Κυβέρνηση έχει την συνταγματική αρμοδιότητα και οφείλει να εξεύρει λύσεις στο στεγαστικό πρόβλημα.
Τέλος, σημείωσε ότι έστω και ένας άστεγος να υπάρχει στην Κύπρο, έχουμε πρόβλημα ως κράτος, καθώς το φαινόμενο αυτό δηλώνει κακή διαχείριση των οικονομικών, όπως είπε.
Η Βουλεύτρια των Οικολόγων, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, σημείωσε ότι το πρόβλημα των ενοικίων δείχνει πως το κράτος δεν προβλέπει και δεν έχει στρατηγική, όπως είπε, αφού εξαγγέλλει ως στόχο την ανάδειξη της Κύπρου ως εκπαιδευτικού κόμβου, όμως δεν έχε προνοήσει για τη στέγαση των φοιτητών.
«Αδειοδοτήσαμε πάρα πολλά πανεπιστήμια όμως το ΠΚ έχει πολύ λίγες εστίες», ανέφερε η Βουλευτής, ενώ πρόσθεσε ότι άνθρωποι φτωχοί δεν μπορούν ούτε στην Κύπρο να στείλουν τα παιδιά τους για σπουδές και νέα ζευγάρια με μισθό 800-900 ευρώ δεν μπορούν να ανεξαρτητοποιηθούν από τους γονείς τους.
«Υπάρχουν άστεγοι στην Κύπρο και όσοι δεν τους βλέπουν είναι γιατί κυκλοφορούν σε περιοχές πολυτελείας», είπε η κ. Ατταλίδου, αναφερόμενη στο θέμα που τέθηκε στη συνεδρίαση. Πρόσθεσε, δε, ότι πολλές οικογένειες ζουν σε άθλιες οικοδομές. «Χρειάζεται να τεθούν από τους Δήμους κριτήρια ασφάλειας και αξιοπρέπειας για τις οικοδομές που ενοικιάζονται», σημείωσε.
Κατέληξε λέγοντας ότι ο πολεοδομικός σχεδιασμός της Κύπρου θα έπρεπε να λύσει τέτοια προβλήματα, αλλά αντίθετα λαμβάνονται αποφάσεις για να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένα συμφέροντα και επιφέρουν συνέπειες στην κοινωνία για πάντα.
Εκ μέρους του ΕΛΑΜ, ο Γεάδης Γεάδη, δήλωσε ότι «το κόστος ζωής, τα καύσιμα, τα τρόφιμα, ο ηλεκτρισμός και τα ενοίκια βρίσκονται στα ύψη, ενώ ο μισθός πείνας, όπως έχει καθοριστεί, είναι μισθός πείνας και εξαθλίωσης» και κατέληξε ότι πρέπει «το κράτος να παρέμβει άμεσα, για να σταματήσει η φτωχοποίηση του λαού».
Δηλώσεις έκανε εκ μέρους του κινήματος Ενεργώ ο Λευτέρης Γεωργίου, λέγοντας ότι υπάρχει κόσμος που δεν μπορεί να βάλει κάτι στο ψυγείο του, για να πληρώσει το ενοίκιο, ενώ τόνισε ότι το ζήτημα αναδεικνύεται εδώ και έξι χρόνια. «Αν δεν παρθούν μέτρα που έπρεπε να παρθούν πριν έξι χρόνια, θα έχουμε κι άλλο κόσμο στον δρόμο», σημείωσε και κάλεσε να αναλάβουν ευθύνες όσοι τους αναλογούν, ενώ εξέφρασε την πεποίθηση ότι δε θα έχει αποτέλεσμα η συζήτηση στην Επιτροπή της Βουλής.
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΜΕ:
Stockwatch: Απλησίαστη η στέγη για τους φοιτητές
Επιπρόσθετα, η Επιτροπή εξέτασε τα ακόλουθα σχέδια νόμου:
Ο περί της Διευκόλυνσης των Επενδύσεων Νόμος του 2019
Η Επιτροπή συνέχισε την κατ’ άρθρον συζήτηση του πιο πάνω νομοσχεδίου, σκοπός του οποίου είναι η θέσπιση νομοθεσίας για τη διευκόλυνση της αδειοδότησης στρατηγικών επενδύσεων στη Δημοκρατία. Στο πλαίσιο αυτό διατυπώθηκαν από μέλη της Επιτροπής προβληματισμοί και επιφυλάξεις και ζητήθηκαν πρόσθετες επεξηγήσεις από τους εκπροσώπους των αρμόδιων υπηρεσιών και εμπλεκόμενων φορέων.
Ο περί Εκλογής (Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2022
Η Επιτροπή άρχισε, παρουσία εκπροσώπων των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών, τη συζήτηση του πιο πάνω νομοσχεδίου, σκοπός του οποίου είναι η κατάργηση προσωρινών διατάξεων, οι οποίες θα έπρεπε να είχαν καταργηθεί κατά την ημερομηνία που ετέθη σε ισχύ το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Επιτροπή αποφάσισε την προώθηση του πιο πάνω νομοσχεδίου, για το οποίο δεν υποβλήθηκαν τροπολογίες, στην Ολομέλεια του σώματος προς ψήφιση.
Nomoplatform–ΚΥΠΕ-ΓΤΒ
