Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 02/05/2022, συζήτησε το ακόλουθο θέμα:
Η ανάγκη παραχώρησης δωρεάν νομικής αρωγής σε θύματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας
Στη συζήτηση που διεξήχθη στην Επιτροπή, με τη συμμετοχή γυναικείων οργανώσεων, φορέων και ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται σε υποθέσεις έμφυλης βίας, φάνηκε ότι τα αιτήματα νομικής αρωγής από γυναίκες, υπόκεινται σε κριτήρια οικονομικής φύσεως, ενώ από το Σύνδεσμο Μονογονεϊκών Οικογενειών αναφέρθηκε ότι συχνά, κατά τη δημόσια αντεξέταση των γυναικών ως μαρτύρων, χρησιμοποιείται ως αντεπιχείρημα η επιμελημένη εξωτερική εμφάνισή τους.
Εκπρόσωπος του Δικηγορικού Συλλόγου επεσήμανε ότι σε κάποιες περιπτώσεις, η απόρριψη αιτήματος για νομική αρωγή μπορεί να μην αιτιολογείται επαρκώς, κάτι που θα μπορούσε να υποστηρίξει έφεση εναντίον της απόφασης, με τη διαφορά ότι οι αιτήτριες δεν έχουν ούτε οικονομική, ούτε άνεση χρόνου, για να προχωρήσουν σε μία τέτοια διαδικασία. Επισημάνθηκε, άλλωστε, ότι η εξέταση των αιτήσεων είναι τόσο χρονοβόρα, ώστε να οδηγεί τις γυναίκες σε εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων.
Συνέπεια της κατάστασης αυτής, όπως αναφέρθηκε, είναι να μένουν αδιάθετα τα κονδύλια εκατομμυρίων, που προορίζονται για την παροχή νομικής αρωγής. Εκπρόσωπος του ΣΠΑΒΟ (Σύνδεσμος για την Πρόληψη και την Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια), ανέφερε χαρακτηριστικά ότι από τις 23 αιτήσεις για νομική αρωγή που κατατέθηκαν το 2021, ικανοποιήθηκαν μόνο οχτώ. Ενώπιον της Επιτροπής αναφέρθηκε επίσης ότι όσον αφορά περιπτώσεις εμπορίας προσώπων, δεν παραχωρήθηκε νομική αρωγή σε καμία γυναίκα θύμα trafficking κατά την περίοδο 2015-2019.
Η Πρόεδρος της Επιτροπής και Βουλεύτρια του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου δήλωσε ότι για νομοθετικές ρυθμίσεις γύρω από το ζήτημα αυτό, που άπτονται του προϋπολογισμού, απαιτείται η συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης. «Θα είμαστε σε επικοινωνία με το Υπουργείο αλλά και με τον πρόεδρο του Εθνικού Συντονιστικού Φορέα για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών για καλύτερη διαχείριση», είπε. Αναφέρθηκε επίσης σε τροπολογίες που μπορεί να προωθήσει η Επιτροπή Ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες θα εξεταστούν άμεσα, όπως είπε.
Πρόσθεσε, ακόμα, ότι η παροχή νομικής αρωγής στις περιπτώσεις των αναγνωρισμένων από την αστυνομία θυμάτων βίας είναι «θέμα κοινωνικής ευθύνης» και θα πρέπει να παρέχεται χωρίς οικονομικά κριτήρια, ώστε να δημιουργηθεί κουλτούρα ασφάλειας μεταξύ των θυμάτων και να παταχθεί αποτελεσματικά η έμφυλη και οικογενειακή βία. Ως σοβαρότερο πρόβλημα επεσήμανε την καθυστέρηση στην εκδίκαση των υποθέσεων, η οποία λειτουργεί αποτρεπτικά «αφού με την πάροδο του χρόνου παρατηρείται σε αρκετές περιπτώσεις απροθυμία στο να δοθεί μαρτυρία», όπως είπε.
Σημείωσε, ακόμα, ότι «δεν μπορεί να εξευτελίζεται μια γυναίκα θύμα βίας μέσα από διαδικασίες αίτησης για παροχή δωρεάν νομικής αρωγής» και συμπλήρωσε ότι «σε περιόδους οικονομικής κρίσης, όπου οι συνθήκες διαβίωσης είναι πολύ δύσκολες για αρκετούς συνανθρώπους μας, για μια γυναίκα θύμα βίας που δεν είναι οικονομικά ανεξάρτητη, είναι ακόμα πιο δύσκολο να σπάσει τον κλοιό βίας αν δεν έχει στήριξη από την πολιτεία και τους αρμόδιους φορείς». Κατέληξε ότι «πρέπει να γίνει μια χαρτογράφηση των προβλημάτων, σε συνεργασία και με τα δικαστήρια για να δούμε πως μπορεί να αλλάξει αυτή η κατάσταση».
Κλείνοντας, χαιρέτισε την πρωτοβουλία του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου για το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη για όλους», μέσα από το οποίο θα παρέχονται δωρεάν νομικές συμβουλές εθελοντικά από μέλη του συλλόγου.
Η Βουλεύτρια των Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών Αλεξάνδρα Ατταλίδου ανέφερε πως στις πλείστες περιπτώσεις η παροχή νομικής αρωγής απορρίπτεται από τα δικαστήρια χωρίς αιτιολόγηση. Επιπρόσθετα επεσήμανε πως οι εκθέσεις από τους αρμόδιους φορείς παίρνουν αρκετό χρόνο να εξεταστούν με αποτέλεσμα τα θύματα να παραμένουν εκτεθειμένα χωρίς την όποια βοήθεια. «Απαιτούμαι όπως όλα τα θύματα συμπεριληφθούν σε νομοθεσία και να καλύπτονται από την αρμόζουσα νομική αρωγή».
Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ Αλέκος Τρυφωνίδης, εστίασε στις μακροχρόνιες και δαιδαλώδεις διαδικασίες και στα νομικά κενά, όσον αφορά τα προβλήματα που προκύπτουν κατά την παροχή νομικής αρωγής σε γυναίκες που είναι θύματα βίας. «Ως ΔΗΠΑ θεωρούμε ότι πρέπει να παρέχεται νομική αρωγή χωρίς χρηματοοικονομικά κριτήρια. Από τη στιγμή που μια γυναίκα καταγγέλλει την όποια μορφή βίας στην αστυνομία, αμέσως πρέπει να της παρέχεται νομική αρωγή, για να καθοδηγείται σε όλη τη διαδικασία», ανέφερε.
Πρόσθεσε ότι δεν πρέπει να χάνονται ζωές λόγω βίας, αξιώνοντας αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής για τις γυναίκες με ίσες ευκαιρίες. «Η βία είναι βία και δεν κατηγοριοποιείται με οικονομικά κριτήρια και κοινωνικές τάξεις», κατέληξε.
Nomoplatform-ΚΥΠΕ-ΓΤΒ
