Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 25/09/2024, συζήτησε τα ακόλουθα θέματα:
Εφαρμογή διατάξεων του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου
Η Επιτροπή συζήτησε το πιο πάνω θέμα μέσω του οποίου εξετάστηκε η εφαρμογή των διατάξεων του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου αναφορικά με την υποχρέωση των δημόσιων υπαλλήλων να υποβάλλουν δήλωση περιουσιακών στοιχείων.
Η Επ. Θεσμών εξετάζει έλεγχο πόθεν έσχες δημοσίων υπαλλήλων χωρίς συνταγματικά κωλύματα
Σε αναζήτηση τρόπου για να θεσμοθετηθεί ο έλεγχος του πόθεν έσχες ανώτερων δημοσίων υπαλλήλων (κλίμακας Α13 και άνω), χωρίς να προσκρούει σε συνταγματικές πρόνοιες, βρίσκεται η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου, η οποία στη σημερινή της συνεδρίαση για το θέμα ενημερώθηκε ότι αντίστοιχη προσπάθεια νομοθετικής ρύθμισης κρίθηκε ως αντισυνταγματική, με απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου τον Μάρτιο του 2017, λόγω της πρόνοιας για δημοσιοποίηση των στοιχείων.
Εισήγηση του Προέδρου της Επιτροπής και Βουλευτή του ΔΗΣΥ, Δημήτρη Δημητρίου, είναι να θεσμοθετηθεί η δήλωση πόθεν έσχες, χωρίς δημοσιοποίηση των στοιχείων, οι δημόσιοι υπάλληλοι με κλίμακα Α13 και άνω, μέσω του συστήματος ηλεκτρονικής υποβολής, που θα τεθεί άμεσα σε εφαρμογή, όπως είπε, μετά την ψήφιση της σχετικής νομοθεσίας στις 13 Ιουλίου.
Ο κ. Δημητρίου είπε κατά τη συνεδρίαση ότι ο έλεγχος είναι ένα από τα εργαλεία που μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση φαινομένων διαπλοκής και υπογράμμισε την ανάγκη να εξευρεθεί ο τρόπος για κάτι τέτοιο, χωρίς να προσκρούει στο Σύνταγμα.
Η Μαρία Κλεάνθους, Ανώτερη Λειτουργός στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, ανέφερε ότι η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου στις 16/3/17 είναι δεσμευτική, ενώ η Ελένη Κουζούπη, δικηγόρος της Νομικής Υπηρεσίας, σημείωσε κατά τη συνεδρίαση ότι η απόφαση αυτή αποτελεί δεδικασμένο και θα πρέπει να δοθεί προσοχή στις ενέργειες των νομοθετών, για να μην προσκρούσουν στα ίδια προβλήματα.
Θετικά τοποθετήθηκαν, πάντως, απέναντι στην πρόθεση της Επιτροπής να θεσμοθετήσει το πόθεν έσχες ανώτερων υπαλλήλων και διευθυντικών στελεχών, και η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ), καθώς και οι συντεχνίες ΠΑΣΥΔΥ και ΙΣΟΤΗΤΑ.
«Είμαστε διαχρονικά υπέρ της διαφάνειας», είπε ο Ανδρέας Λουκά της ΠΑΣΥΔΥ, ο οποίος πρόσθεσε ότι οποιοσδήποτε δημόσιος λειτουργός ενέχεται σε δημόσια αδικήματα σχετικά με έλλειψη τιμιότητας, πρέπει να διώκεται ποινικά. Σημείωσε, όμως, ότι δε θα γίνει αποδεκτή η εφαρμογή της νομοθεσίας, αν δεν είναι συμβατή με το Σύνταγμα ή άλλες νομοθετικές πρόνοιες που αφορούν τα δικαιώματα των υπαλλήλων.
Όσον αφορά τη διαχωριστική γραμμή της κλίμακας Α13, ο κ. Λουκά εξέφρασε την άποψη ότι είναι λογική, καθώς αφορά ανώτερα και διευθυντικά στελέχη, επεσήμανε, όμως, ότι υπάρχουν, και εξαιρέσεις, αφού ενδέχεται και χαμηλότερης κλίμακας δημόσιοι λειτουργοί να έχουν σημαντικές αρμοδιότητες. Εξάλλου, ο Αντιπρόεδρος της συντεχνίας ΙΣΟΤΗΤΑ, Κυριάκος Κυριάκου, ανέφερε ότι θα ήθελαν να δουν την νομοθεσία για πόθεν έσχες να περιλαμβάνει και υπαλλήλους του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Η Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, με παρέμβασή της στην Επιτροπή είπε ότι κανείς δεν μπορεί να εξαιρείται από το πόθεν έσχες, πόσο μάλλον υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του δημοσίου, αναφέροντας ότι πολλές φορές οι τεχνοκράτες κατευθύνουν αποφάσεις του δημοσίου, που μπορεί να αφορούν και κονδύλια εκατομμυρίων. Πρόσθεσε επίσης ότι πρέπει ο νόμος να διορθωθεί, όπου πάσχει.
Ο ανεξάρτητος Βουλευτής, Ανδρέας Θεμιστοκλέους, είπε κατά τη συνεδρίαση ότι υπάρχουν υπάλληλοι και σε κλίμακες χαμηλότερες της A13 που παίρνουν αποφάσεις με μεγάλα οικονομικά οφέλη, καθώς και ότι υπάρχουν και υπάλληλοι της Α13, που δεν λαμβάνουν κρίσιμες αποφάσεις, αναφέροντας ότι αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη στη θεσμοθέτηση του πόθεν έσχες.
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΕ:
Stockwatch: Ανενεργός 35 χρόνια νόμος για πόθεν έσχες δημοσίων
Εύρυθμη λειτουργία των θεσμών της Κυπριακής Δημοκρατίας
Η Επιτροπή συζήτησε το πιο πάνω θέμα μέσω του οποίου εξετάστηκε η εύρυθμη λειτουργία των θεσμών της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Στο Δικαστήριο 4 υποθέσεις εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, είπε η Αστυνομία στην Επ. Θεσμών
Στις τέσσερις ανέρχονται οι υποθέσεις για έσοδα από παράνομες δραστηριότητες, οι οποίες βρίσκονται ενώπιον Κακουργιοδικείου, όπως ανέφερε στη σημερινή συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών Ανώτερος Υπαστυνόμος της Διεύθυνσης Αρχηγείου.
Η Επιτροπή επανήλθε στο θέμα αυτό, μετά από συνεδρίαση που είχε πραγματοποιήσει πριν μερικούς μήνες, με αφορμή υπόθεση που εμπλέκει γυναίκα από την Ουκρανία, που είχε στην κατοχή της μεγάλο ποσό σε μετρητά.
Στη συνεδρίαση, το Τμήμα Τελωνείων, η Αστυνομία και η ΜΟΚΑΣ παρουσίασαν τις ενέργειες στις οποίες προχώρησαν κατά τους μήνες που μεσολάβησαν, προκειμένου να βελτιώσουν τη μεταξύ τους συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών, καθώς, όμως επεσήμανε εισαγωγικά ο Πρόεδρος της Επιτροπής και Βουλευτής ΔΗΣΥ, Δημήτρης Δημητρίου, είχε διαπιστωθεί έλλειψη συντονισμού μεταξύ τους.
Κατά την παρουσίαση των ενεργειών αυτών, ο Αναπληρωτής Διευθυντής του Τμήματος Τελωνείων, Αντώνης Πηλείδης, ανέφερε ενώπιον της Επιτροπής ότι από τον Μάρτιο του 2024 μέχρι σήμερα έχει παρατηρηθεί δραστική μείωση, πέραν του 50%, σε σχέση με προηγούμενους μήνες σε δηλώσεις ρευστών διαθέσιμων κατά την άφιξη προσώπων στην Δημοκρατία. Αυτό επιβεβαίωσε στην τοποθέτησή του και ο Αντρέας Αντρέου, Ανώτερος Υπαστυνόμος της Διεύθυνσης Αρχηγείου, σημειώνοντας ότι έχουν μειωθεί τα ποσά που φτάνουν στην Κυπριακή Δημοκρατία, ιδίως από τα δίκτυα που είναι υπό παρακολούθηση.
Ο κ. Αντρέου ανέφερε, ακόμα, ότι τα μέτρα που λήφθηκαν ενίσχυσαν την παρακολούθηση ύποπτων προσώπων που φτάνουν στη Δημοκρατία και βελτίωσαν την παρέμβαση σε περιπτώσεις που επαναλαμβάνεται ύποπτη άφιξη. Ανέφερε, ακόμα, ότι υπογράφηκε αναθεωρημένο Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ Αστυνομίας και Τμήματος Τελωνείων για την αναβάθμιση της μεταξύ τους συνεργασίας. Η Αστυνομία, πρόσθεσε, προχωρά στη διερεύνηση και άλλων υποθέσεων, κατόπιν πληροφοριών που φτάνουν κοντά της από ΜΟΚΑΣ και Τμήμα Τελωνείων.
Αναφερθείς στις τέσσερις υποθέσεις που βρίσκονται ενώπιον δικαστηρίου, ο κ. Αντρέου σημείωσε ότι μία εξ αυτών είναι η υπόθεση με τη γυναίκα από Ουκρανία η οποία μετέφερε μεγάλα ποσά και έγινε αφορμή για την προηγούμενη συνεδρίαση της Επιτροπής για το θέμα. Σημείωσε επίσης ότι είναι σε εξέλιξη και διερεύνηση ακόμα μίας υπόθεσης που, όπως είπε, συνδέεται με την υπόθεση του περασμένου Μαρτίου.
Επίσης, απαντώντας σε ερώτηση του Βουλευτή του ΔΗΚΟ, Ζαχαρία Κουλία, ο οποίος ανέφερε ενώπιον της Επιτροπής ότι οι μαρίνες της Κύπρου είναι «ξέφραγο αμπέλι», ο κ. Αντρέου διαβεβαίωσε ότι σε όλες τις μαρίνες υπάρχει μόνιμη παρουσία της λιμενικής αστυνομίας, η οποία αναλαμβάνει να ενημερώνει το Τμήμα Τελωνείων για τις αφίξεις.
Η ΜΟΚΑΣ διαβίβασε 78 υποθέσεις στην Αστυνομία από το 2022, δέσμευση άνω των €25 εκ. φέτος
Εξάλλου, η Μαρία Κυρμίζη – Αντωνίου, Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, ανέφερε εκ μέρους της ΜΟΚΑΣ ότι, από το 2022 μέχρι σήμερα, διαβιβάστηκαν στην Αστυνομία από τη ΜΟΚΑΣ για διερεύνηση 78 υποθέσεις (22 το 2022, 29 το 2023 και 27 το 2024) και ότι αυτές οδήγησαν σε ποινικέ κατηγορίες σε 10 υποθέσεις που βρίσκονται τώρα ενώπιον του δικαστηρίου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η κ. Κυρμίζη – Αντωνίου στην Επιτροπή, διαβιβάστηκαν υποθέσεις από το 2022 από τη ΜΟΚΑΣ και σε άλλες υπηρεσίες, μετά από ανάλυση αναφορών για ύποπτες συναλλαγές, και συγκεκριμένα 46 υποθέσεις προς τον Έφορο Φορολογίας, 12 προς την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, πέντε προς την Κεντρική Τράπεζα και 24 προς το Υπουργείο Εσωτερικών.
Ακόμα, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, η ΜΟΚΑΣ έλαβε από το Τμήμα Τελωνείων συνολικά 65 αναφορές, από το 2022 μέχρι σήμερα, και από αυτές διαβιβάστηκαν από την ΜΟΚΑΣ προς την Αστυνομία για ποινική διερεύνηση περιπτώσεις 23 προσώπων.
Επίσης, μετά από αίτημα της ΜΟΚΑΣ προς το δικαστήριο, εκδόθηκαν για τα έτη 2022 και 2023 δικαστικά διατάγματα για δέσμευση παράνομων εσόδων που αφορούν υποθέσεις που διερευνά η Αστυνομία, τα οποία αφορούν 5,3 εκ. ευρώ, 4,75 εκ. δολάρια, 15.413 βρετανικές λίρες, καθώς και 90.000 σε κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία.
Όσο για το 2024 μέχρι στιγμής, η ΜΟΚΑΣ σημειώνει ότι καταγράφηκε σημαντική αύξηση στα ποσά των δεσμεύσεων, που ανέρχονται συνολικά σε πέραν των 25 εκ. ευρώ, εκ των οποίων 7 εκ. αφορούν υποθέσεις που διερευνά η Αστυνομία, ενώ €18 εκ. είναι κατόπιν αιτημάτων ξένων χωρών.
Μέτρα για ενίσχυση ελέγχων από το Τμήμα Τελωνείων
Αναφορικά με τα μέτρα που έχουν ληφθεί από το Τμήματος Τελωνείων, ο Αναπληρωτής Διευθυντής του, Αντώνης Πηλείδης, ανέφερε ενώπιον της Επιτροπής ότι, μεταξύ άλλων, έχει κυκλοφορήσει εγκύκλιος για διενέργεια ελέγχων σε αφίξεις προσώπων στη βάση ανάλυσης κινδύνου για τον εντοπισμό ύποπτων περιπτώσεων.
Εξήγησε, ακολούθως, ότι εντοπίζονται οι επαναλαμβανόμενες περιπτώσεις που μεταφέρουν μεγάλα ποσά σε μετρητά, αφού γίνεται δήλωση από κάθε άτομο που μεταφέρει ποσό άνω των 10.000 ευρώ. Ανέφερε, εξάλλου, ότι πρόσφατα δημιουργήθηκε μητρώο του Τμήματος Τελωνείων στο αεροδρόμιο Λάρνακας για καταχώρηση όλων πτήσεων και για επισκόπηση των αποτελεσμάτων των ελέγχων.
Ο κ. Πηλείδης διευκρίνισε ότι για ποσό πάνω από €100.000 η δήλωση του προσώπου που περνά από τον έλεγχο του Τμήματος Τελωνείων, προωθείται και στην Αστυνομία, πέρα από τις άλλες εμπλεκόμενες υπηρεσίες, και γίνεται κατακράτηση του ποσού, μέχρι να εξακριβωθεί αν είναι νόμιμη η οδός απόκτησης του ποσού. Κατακράτηση του ποσού, όμως, μπορεί να γίνει ακόμα κι αν είναι μικρότερο των €100.000, εφόσον υπάρχει υποψία ότι συνδέεται με παράνομες δραστηριότητες.
Σε σχέση με το όριο των 100.000 ευρώ σε μετρητά, εξέφρασε τον προβληματισμό του ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Μάριος Μαυρίδης, ο οποίος ανέφερε ότι θα πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί για να ελέγχονται και περιπτώσεις ομάδων ατόμων που φέρουν μικρότερα ποσά το καθένα, αλλά στο σύνολό τους αυτά αθροίζονται τελικά σε ποσό άνω του ορίου.
Αυξημένο κίνδυνο για άφιξη μετρητών που εμπλέκονται σε παράνομες δραστηριότητες σε μαρίνες της Κύπρου επεσήμαναν τόσο η Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, όσο και η ανεξάρτητη Βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου. Ο κ. Πηλείδης εξήγησε ότι οι Λειτουργοί του Τμήματος Τελωνείων ενημερώνονται για τις αφίξεις σε όλες τις μαρίνες, κατόπιν ειδοποίησης από τη λιμενική αστυνομία, και φτάνουν επιτόπου για ελέγχους.
Σημείωσε, ακόμα, ότι στο πλαίσιο των μέτρων που έχουν ληφθεί τους τελευταίους μήνες, στο λιμάνι στο Λατσί τοποθετήθηκε μόνιμα λειτουργός του Τμήματος Τελωνείων μέχρι και το τέλος του Σεπτέμβρη, ενώ για τους χειμερινούς μήνες το λιμάνι θα καλύπτεται ανάλογα με τις αφίξεις που θα σημειώνονται.
Πρόταση νόμου Δημητρίου για περιορισμό της χρήσης μετρητών για μία αγορά στις €10.000
Την πρόθεσή του να προχωρήσει σύντομα στην κατάθεση πρότασης νόμου με σκοπό τον περιορισμό της χρήσης μετρητών μέχρι το ποσό των 10.000 ευρώ για μία αγορά, ανακοίνωσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Δημήτρης Δημητρίου, κατά τη συνεδρίαση, καλώντας και τα υπόλοιπα μέλη της Επιτροπής να συμμετάσχουν στην κατάθεση της πρότασης νόμου.
Πάντως, εκπρόσωπος της Κεντρικής Τράπεζας, ανέφερε κατά τη συνεδρίαση ότι κατόπιν της ψήφισης στις 19 Ιουνίου του ευρωπαϊκού κανονισμού ενάντια στο ξέπλυμα χρήματος και της λειτουργίας της ευρωπαϊκής Αρχής για την αντιμετώπιση του φαινομένου, θα πρέπει η εγχώρια νομοθεσία να αντικατασταθεί από τις πρόνοιες του εν λόγω κανονισμού, ο οποίος προνοεί απαγόρευση εισόδου ποσών άνω των €10.000 ευρώ σε μετρητά. Σημείωσε επίσης ότι αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν ήδη προσαρμόσει το όριο αυτό σε πολύ μικρότερα ποσά.
Διευκρίνισε, όμως, ότι η αντικατάσταση της εγχώριας νομοθεσίας από τον ευρωπαϊκό κανονισμό δε θα γίνει πριν το 2027. Για τον λόγο αυτό, ο κ. Δημητρίου επέμεινε στην πρόθεσή του να καταθέσει άμεσα σχετική πρόταση νόμου.
Πάντως, ο κ. Δημητρίου σημείωσε στο κλείσιμο της συνεδρίασης ότι καταγράφεται ως θετική η προσπάθεια συντονισμού που έγινε μεταξύ των υπηρεσιών τους τελευταίους μήνες. Σημείωσε, όμως, ότι δεν έλαβε απαντήσεις για το ποσό των 120 εκ. ευρώ που, όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη συνεδρίαση της Επιτροπής για το θέμα, εισήλθαν στην Δημοκρατία τα τελευταία χρόνια, προσθέτοντας ότι ενδέχεται μέρος του ποσού αυτού να διοχετεύθηκε σε εταιρείες ανάπτυξης γης, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στις «υπόχρεες οντότητες» που εποπτεύονται από τις αρμόδιες εποπτικές αρχές.
Όσον αφορά το ενδεχόμενο μέρος από αυτό το ποσό να διοχετεύθηκε στα κατεχόμενα, ο κ. Δημητρίου σημείωσε ότι είναι απορίας άξιο για ποιο λόγο να επιλέξει κάποιος να φέρει τέτοιο ποσό μέσω των επίσημων εισόδων της Δημοκρατίας, αντί να τα μεταφέρει απευθείας στις κατεχόμενες περιοχές.
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΕ:
Stockwatch: Δέσμευσαν «μαύρο χρήμα» €25 εκατ. το 2024
Nomoplatform-ΚΥΠΕ