Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 15/05/2024, συζήτησε το ακόλουθο θέμα:
Λειτουργία Ανεξάρτητης Αρχής κατά Διαφθοράς
Η Επιτροπή συζήτησε το πιο πάνω θέμα μέσω του οποίου εξετάστηκε η λειτουργία της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς.
Ανησυχία από Βουλευτές-Αρχή κατά Διαφθοράς για στάση Εισαγγελίας στην υπόθεση Κατσουνωτού
Την ανησυχία τους σε σχέση με «το δικαίωμα στη σιωπή» στο πλαίσιο και της ανακοίνωσης της Αρχής κατά της Διαφθοράς, για το θέμα του Αξιωματικού της Αστυνομίας, Μιχάλη Κατσουνωτού, και την άρνηση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας να υιοθετήσει την πρόταση της Αρχής για δίωξή του εξέφρασαν κατά τη διάρκεια της συνεδρίας της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως τόσο μέλη της Επιτροπής όσο και η Αρχή κατά της Διαφθοράς.
Εντός της Επιτροπής, υπό την Προεδρία του Βουλευτή, Δημήτρη Δημητρίου (ΔΗΣΥ), η Βουλεύτρια του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, η οποία ενέγραψε αυτεπάγγελτα το θέμα στην Επιτροπή, δήλωσε ότι με πρωτοβουλία δική της κλήθηκε στην Επιτροπή Θεσμών η Αρχή κατά της Διαφθοράς και το θέμα ήταν η υπόθεση που εκκρεμούσε σε σχέση με απόφαση του Γενικού Εισαγγελέα για το εάν θα διώξει ή όχι τον Μιχάλη Κατσουνωτό.
«Η Αρχή είχε ζητήσει τη ποινική του δίωξη από τον Γενικό Εισαγγελέα. Το γεγονός ότι πέρασαν τόσοι μήνες από την ημέρα που υποβλήθηκε το αίτημα της Αρχής και δεν υπήρχε ανταπόκριση από τη Νομική Υπηρεσία, προκάλεσε την ανησυχία μας, για το τι συμβαίνει με αυτό το θέμα. Σήμερα το πρωί μελέτησα την ανακοίνωση της Αρχής που ξεκάθαρα είπε ότι ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας αρνείται να προχωρήσει στη δίωξη Κατσουνωτού», ανέφερε η κ. Χαραλαμπίδου και πρόσθεσε πως, «με εκτεταμένη τοποθέτηση της, η Αρχή απορρίπτει τις δηλώσεις και τις θέσεις του Γενικού Εισαγγελέα και υποδεικνύει και τον κίνδυνο, ότι με τη θέση που πήρε ο Γενικός Εισαγγελέας, θα προτάσσουν πλέον, όλοι όσοι καλούνται να δώσουν μαρτυρία στην Επιτροπή, το δικαίωμα της σιωπής».
Η κ. Χαραλαμπίδου υπενθύμισε ότι ο Νόμος, δίνει το δικαίωμα της σιωπής μόνο σε περίπτωση αυτοενοχοποίησης σημειώνοντας ότι και σε αυτή την περίπτωση ο κ. Κατσουνωτός απλώς κλήθηκε για να απαντήσει σε κάποιες ερωτήσεις. «Είναι εμφανές από την ανακοίνωση της Αρχής, ότι ο Γενικός Εισαγγελέας, έκανε το έξτρα μίλι για να καλύψει την απόφασή του να μη διώξει τον κ. Κατσουνωτό», είπε.
Από πλευράς του, ο Επίτροπος Διαφάνειας και Επικεφαλής της Αρχής κατά της διαφθοράς, Χάρης Πογιατζής, είπε ότι η σημερινή ανακοίνωση της Αρχής είχε δύο σκοπούς. Πρώτον, όπως ανέφερε, να ενημερώσει την κοινωνία για το τι συμβαίνει σχετικά με την υπόθεση του εν λόγω Αξιωματικού της Αστυνομίας.
Δεύτερον, συνέχισε, να εκφραστεί η ανησυχία της Αρχής ότι εάν υπάρχει αυτή η τοποθέτηση από τον Γενικό Εισαγγελέα «ότι δηλαδή ο νόμος της Αρχής πάσχει, διότι πρέπει να δίνεται το δικαίωμα της σιωπής και η εφίσταση της προσοχής στον νόμο με βάση τους δικαστικούς κανόνες σε διαδικασίες ενώπιον της Αρχής -με την οποία εμείς διαφωνούμε-, διότι δεν είναι ανάκριση που κάνουμε, είναι έρευνα που κάνουμε».
«Εάν του δίνουμε το δικαίωμα της σιωπής, ενώ ο νόμος λέει ότι πρέπει να απαντά, τι θα του λέει ο ερευνώντας λειτουργός;» διερωτήθηκε ο κ. Πογιατζής σημειώνοντας ότι θα προκαλείται σύγχυση. Το μόνο δικαίωμα το οποίο έχει, συνέχισε, είναι να μην απαντήσει σε ερωτήσεις που τείνουν να τον ενοχοποιήσουν.
«Δεν μπορεί να έρχεται και να λέει δεν απαντάω σε καμία ερώτηση. Επομένως, εκφράζουμε αυτή την ανησυχία διότι εάν σε μελλοντικές έρευνες βρεθούν ύποπτοι και ζητήσουμε την ποινική τους δίωξη, ο Γενικός Εισαγγελέας με αυτή την στάση την οποία τήρησε θα μας πει ότι δεν τηρήθηκαν τα συνταγματικά δικαιώματα και σταματώ οποιαδήποτε ανάκριση», σημείωσε.
Ο κ. Πογιατζής επεσήμανε την ανάγκη για ύπαρξη μηχανισμού για συμμόρφωση. Σημείωσε ότι «δεν βρήκαμε ανταπόκριση από τη Νομική Υπηρεσία» και εξέφρασε την πεποίθηση ότι «έχουμε το δικαίωμα να καταχωρήσουμε ιδιωτικές ποινικές ως κατήγοροι, εφόσον δεν υπάρχει ανταπόκριση από τον Γενικό Εισαγγελέα, μόνο για υποθέσεις όμως που αφορούν παρακοή των διατάξεων του νόμου».
Απαντώντας σε ερωτήματα των Βουλευτριών Ειρήνης Χαραλαμπίδου (ΑΚΕΛ) και Αλεξάνδρας Ατταλίδου (Ανεξάρτητη) για το θέμα των πληροφοριοδοτών («whistleblowers») ο κ. Πογιατζής είπε ότι επειδή η Αρχή λαμβάνει και ανώνυμες καταγγελίες, οποιοσδήποτε προσέλθει ενώπιον της Αρχής είτε επώνυμα είτε ανώνυμα, όλες οι καταγγελίες του θα διερευνηθούν.
«Δεν υπάρχει καταγγελία που δεν πρόκειται να ερευνηθεί», ανέφερε. Πρόσθεσε ότι κανένα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχει καταφέρει να παράσχει προστασία στους «whistleblowers» και τους δίνει ένα δικαίωμα να αποζημιωθούν αφού τελειώσει η υπόθεση. Δήλωσε ότι πρακτικά δεν παρέχεται προστασία σε αυτούς που καταγγέλλουν διαφθορά στο εργασιακό περιβάλλον ή για άλλα θέματα.
Παράλληλα, μιλώντας για τις ανακριτικές εξουσίες ο κ. Πογιατζής είπε ότι «γνωρίζουμε την πρόταση που εκκρεμεί εδώ και αρκετό καιρό και η θέση μας είναι ότι θα ήταν καλύτερα να αποκτήσουμε ανακριτικές εξουσίες». Πρόσθεσε ότι «εάν αποκτήσουμε ανακριτικές εξουσίες σημαίνει ότι θα πρέπει να βρούμε ανακριτές, να τους εκπαιδεύσουμε και να αλλάξουμε πλήρως την δομή της Αρχής. Αλλά είμαστε υπέρ, γιατί θα αυξήσει τις εξουσίες της Αρχής».
Ο κ. Πογιατζής είπε ότι μέχρι σήμερα υπάρχουν 192 καταχωρημένες καταγγελίες, ενώ υπογράμμισε το ζήτημα της έλλειψης προσωπικού στην Αρχή. Σημείωσε ότι τα αποτελέσματα των ερευνών αναρτώνται στην ιστοσελίδα.
Ερωτηθείς από τον Βουλευτή του ΔΗΚΟ, Ζαχαρία Κουλία, για το εάν έχει διαπιστωθεί ότι γίνονται καταγγελίες εσκεμμένα ή κακόβουλα προκειμένου να στοχοποιηθούν άτομα, ο κ. Πογιατζής απάντησε ότι «δεν έχουμε διαπιστώσει κάτι τέτοιο, αλλά βλέπουμε μια υπερπροθυμία κάποιων μόλις ακούσουν κάτι να το καταγγείλουν». Υπέδειξε ότι υπάρχει το στάδιο της προκαταρκτικής εξέτασης προκειμένου να ελέγχονται εξ αρχής η εγκυρότητα των καταγγελιών.
Μετά το τέλος της συνεδρίας της Επιτροπής η κ. Χαραλαμπίδου υπενθύμισε ότι το δικαίωμα της σιωπής, έχουν δικαίωμα να το επικαλούνται σε περίπτωση ανακρίσεων, άτομα τα οποία κατηγορούνται, και όχι άτομα τα οποία καλούνται στην Αρχή κατά της Διαφθοράς για να δώσουν την άποψη τους ή να απαντήσουν σε διάφορα ερωτήματα προκειμένου να πραγματοποιηθεί το έργο της Αρχής, που είναι η διαφάνεια.
Σημείωσε ότι η συγκεκριμένη υπόθεση είναι υψίστης σημασίας γιατί, όπως είπε, ο Γενικός Εισαγγελέας οδηγεί για ανάρμοστη συμπεριφορά τον Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας στα δικαστήρια. «Και μία από τις βασικές υποθέσεις που επικαλούνται, είναι η καταγγελία του Γενικού Ελεγκτή για την υπόθεση του Σάββα Αγγελίδη, όπου δόθηκε με χρήση του ανέλεγκτου αναστολή ποινικής δίωξης σε πρώην πελάτη του γραφείου του. Η μαρτυρία του κ. Κατσουνωτού ήταν καθοριστική», είπε.
Συνεπώς, συνέχισε, τίθεται το ερώτημα για το εάν υπάρχει ή όχι σύγκρουση συμφέροντος να δίνει αναστολή ο Γενικός Εισαγγελέας και ο Βοηθός του σε ποινική δίωξη που αιτείται η Αρχή κατά της Διαφθοράς σε πρόσωπο το οποίο αρνούμενο να δώσει μαρτυρία δεν συνεργάστηκε προκειμένου να έχει μια ολοκληρωμένη θέση η Αρχή κατά της Διαφθοράς στο πόρισμά της.
Η κ. Χαραλαμπίδου επεσήμανε ότι η Βουλή θα πρέπει να προχωρήσει με αναθεώρηση του συντάγματος για τροποποίηση του άρθρου 113α με σκοπό τον διαχωρισμό των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα.
Από πλευράς της η ανεξάρτητη Βουλεύτρια, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, εξέφρασε την έκπληξή της για την απόφαση του Γενικού Εισαγγελέα λέγοντας ότι «δυστυχώς με τις αποφάσεις του κάθε άλλο παρά εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον».
Μιλώντας για την ανάγκη ανακριτικών εξουσιών στην Αρχή κατά της Διαφθοράς η κ. Ατταλίδου είπε ότι δόθηκε αγώνας για να δοθούν έστω και εκ των ύστερων ανακριτικές εξουσίες στην Αρχή κατά της Διαφθοράς με την πρόταση νόμου να είναι κατατιθέμενη από τον Σεπτέμβριο του 2022 και μέχρι σήμερα δεν τέθηκε στο πινάκιο της Επιτροπής για συζήτηση.
Επιπρόσθετα, η Επιτροπή εξέτασε τις ακόλουθες προτάσεις νόμου:
Η Επιτροπή εξέτασε τις πιο πάνω προτάσεις νόμου σκοπός των οποίων είναι ο εξορθολογισμός του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου για το πόθεν έσχες με την πλήρωση κενών και την αντιμετώπιση άλλων δυσλειτουργιών που παρατηρήθηκαν κατά την εφαρμογή του.
Συμπερίληψη Γενικού Εισαγγελέα και Βοηθού στο πόθεν έσχες προτείνουν Βουλευτές
Την συμπερίληψη του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα στην υποχρέωση για υποβολή του «πόθεν έσχες» πρότειναν κατά πλειοψηφία, οι Βουλευτές της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως κατά τη διάρκεια της συνέχισης και ολοκλήρωσης της κατ’ άρθρον συζήτησης για την πρόταση νόμου των Βουλευτών της Επιτροπής για το πόθεν έσχες.
Εντός της Επιτροπής και κατά τη διάρκεια της κατ’ άρθρον συζήτησης τέθηκε το θέμα κατά πόσον θα πρέπει ή όχι ο Γενικός Εισαγγελέας και ο Βοηθός να συμπεριληφθούν στην υποχρέωση για υποβολή του πόθεν έσχες τους, με τους Βουλευτές να ψηφίζουν 6 υπέρ και 4 εναντίον.
Συγκεκριμένα υπέρ τάχθηκαν ο Πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών, Δημήτρης Δημητρίου (ΔΗΣΥ), οι τρεις Βουλευτές του ΑΚΕΛ (Ειρήνη Χαραλαμπίδου, Νίκος Κέττηρος, Γιώργος Λουκαΐδης), ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Παύλος Μυλωνάς και η ανεξάρτητη Βουλεύτρια, Αλεξάνδρα Ατταλίδου. Εναντίον ψήφισαν οι Νίκος Γεωργίου (ΔΗΣΥ), Γιώργος Κάρουλας (ΔΗΣΥ), Ζαχαρίας Κουλίας (ΔΗΚΟ), και ο ανεξάρτητος Βουλευτής Ανδρέας Θεμιστοκλέους.
Μετά το πέρας της συνεδρίας η κ. Χαραλαμπίδου σε δηλώσεις της υπενθύμισε ότι ο Γενικός Εισαγγελέας και ο Βοηθός του είχαν αποστείλει επιστολή στην Πρόεδρο της Βουλής, στην οποία έκαναν αναφορά σε θέματα αξιοπρέπειας στο να υποβάλουν πόθεν έσχες. «Η δική μας θέση ως ΑΚΕΛ ήταν κάθετα αντίθετη δεδομένου ότι όλοι οι αξιωματούχοι του κράτους, Πρόεδρος, Υπουργοί, Βουλευτές και άλλα δημόσια πρόσωπα υποβάλλουν πόθεν έσχες». Συνεπώς, συνέχισε, η διαφάνεια όχι μόνο δεν πλήττει την αξιοπρέπεια του οποιουδήποτε, αλλά την ενισχύει.
«Αυτό που με θλίβει είναι η εικόνα που παρατηρήθηκε εντός της Επιτροπής Θεσμών με κάποιους συναδέλφους να επιχειρηματολογούν για την ταύτιση του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού του με το δικαστικό σώμα, πράγμα που δεν υπάρχει στο Σύνταγμα» είπε η κ. Χαραλαμπίδου, υπογραμμίζοντας ότι «στην Ολομέλεια θα κριθούν όλα και εκεί θα πρέπει δημόσια να ακουστούν οι θέσεις του καθενός μας και να επιχειρηματολογήσουν όλοι».
Ερωτηθείσα για το πότε θα οδηγηθούν οι εν λόγω προτάσεις νόμου στην Ολομέλεια, η κ. Χαραλαμπίδου ανέφερε ότι «εξ όσων γνωρίζω ο Πρόεδρος της Επιτροπής δήλωσε την πρόθεσή του να το οδηγήσει άμεσα. Δεν προλαβαίνουμε την ερχόμενη Πέμπτη, οπότε υπολογίζω μόλις ανοίξει η Βουλή, μετά τις εκλογές, θα οδηγηθεί στην Ολομέλεια».
Από πλευράς της η ανεξάρτητη Βουλεύτρια Αλεξάνδρα Ατταλίδου δήλωσε ότι «γνωρίζουμε τις αντιδράσεις που υπάρχουν εκ μέρους των δύο αξιωματούχων, όμως εμείς (ως Volt) θεωρούμε ότι είναι αδιανόητο όλοι οι υπόλοιποι αξιωματούχοι του κράτους να είναι υπόχρεοι να υποβάλουν κατάσταση των περιουσιακών τους στοιχείων και δύο αξιωματούχοι, οι οποίοι έχουν τεράστιες εξουσίες, να θεωρούν δικαίωμά τους να εξαιρούνται».
Συναφείς δημοσιεύσεις στα ΜΕ:
Stockwatch: Είπαν «ναι» στον έλεγχο πόθεν έσχες εισαγγελέων
Nomoplatform-ΚΥΠΕ